Fjallið um þá aðstöðu þegar þriðji maður losnar frá tryggingu eða ábyrgðarskuldbindingu. Flashcards
(7 cards)
Um ákvæði 147. gr. laga nr. 21/1991 sem er svofellt:
⎻ „Ef þriðji maður hefur sett tryggingu eða gengið í ábyrgð fyrir skuldum þrotamanns en losnað frá skuldbindingu sinni vegna riftanlegrar greiðslu eða fullnustugerðar á þrotabúið kröfu á þriðja mann eftir reglunum í 142. og 143. gr., sbr. 145. gr., ef þriðji maður vissi eða mátti vita um aðstæðurnar sem riftunarkrafa byggist á þegar hann losnaði frá skuldbindingu sinni. Þrotabúið getur krafist veðtryggingar á ný ef unnt er að setja hana.
Ef 3 maður hefur sett tryggingu, gengið í ábyrgð eða ehv fyrir skuldum þrotamanns losnar hann vi ðskudlbininguna ef þrotamaður greiðir skuldina. Ef tryggingin hefði nægt til greiðslu skuldarinnar gæti kröfuhafi fengi ðfulla greiðslu með því að ganga að hnenni. 3 mar hagnast ekki á greiðslu frá þrotamanni og auðgunarreglan á ekki við. Þessu er ætlað að tryggja eitthvað dót og hagsmuni þrotabúisns.
Markmið ákvæðisins
- Ákvæði 147. gr. laga nr. 21/1991 er ætlað að tryggja virkni riftunarreglna og þar með hagsmuni þrotabús þegar þriðji maður hefur í raun notið hags af riftanlegri ráðstöfun en ekki sá sem samskipti hafði við skuldarann og hinni riftanlegu ráðstöfun var beint til
- Ákvæðið á aðeins við ef þriðji maður hefur losnað undan ábyrgð vegna skulda þrotamanns en ekki annarra,
Hvenær á ákvæðið við ?
- Ákvæðið á aðeins við ef þriðji maður hefur losnað undan ábyrgð vegna skulda þrotamanns en ekki annarra,
⎻ sbr. t.d. Hrd. 17. apríl 2015 (267/2015) – Kaupþing hf. Stm setti hlutabréf til tryggingar greiðslu. Verð bréfanna lækkar svo veðið rýrnar. Annar maður, vinur hans stekkur inn og leggur til aukaveð. Svo afléttir kaupþing sjálfskuldarábyrgð á láninu. Það er ss ákveðið að krefja hann ekki um persónulega ábyrgð vegna kuapa hlutab´refanna og vinurinn fær yfirlýstingu um að veðið sem hann setti sé laust. Losnar undan ábyrgð. Kaupþing ar svo tekið til slita og vill að vinurinn sé dæmdur til að greiða ábyrgðina. Hæstiréttur hafnaði. Eitt skilyrðið var ekki uppfyllt.
Hrd. 17. apríl 2015 (267/2015) – Kaupþing hf.
Stm setti hlutabréf til tryggingar greiðslu. Verð bréfanna lækkar svo veðið rýrnar. Annar maður, vinur hans stekkur inn og leggur til aukaveð. Svo afléttir kaupþing sjálfskuldarábyrgð á láninu. Það er ss ákveðið að krefja hann ekki um persónulega ábyrgð vegna kuapa hlutab´refanna og vinurinn fær yfirlýstingu um að veðið sem hann setti sé laust. Losnar undan ábyrgð. Kaupþing ar svo tekið til slita og vill að vinurinn sé dæmdur til að greiða ábyrgðina. Hæstiréttur hafnaði. Eitt skilyrðið var ekki uppfyllt.
Skilyrði um vitneskju þriðja manns
- Það er einnig skilyrði að þriðji maður hafi vitað eða mátt vita um aðstæður þær sem riftunarkrafan byggðist á þegar hann losnaði undan skuldbindingu sinni — og það er þrotabúið sem hefur sönnunarbyrði um grandsemi þriðja manns og að hún hafi verið fyrir hendi á því tímamarki sem máli skiptir,
⎻ sbr. t.d. Hrd. 20. sep. 2018 (644/2017) – þb. Harlem ehf. Grandsemisskilyrði talið uppfyllt hér. - Þá er það skilyrði að um hafi verið að ræða gilda tryggingu eða ábyrgðarskuldbindingu,
⎻ sbr. t.d. Hrd. 1992, bls. 2241 – þb. P - Í réttarframkvæmd hefur verið við það miðað að þrotabú hafi val um það gegn hverjum það beinir kröfu sinni ef 147. gr. laga nr. 21/1991 á við
⎻ Þrotabúið getur þannig átt val um hvort það beini kröfum sínum að þriðja manni eða þeim sem upphaflega fær greiðslu í hendur
⎻ Þrotabúið getur enda haft af því ríka hagsmuni, því það er skilyrði fyrir beitingu 147. gr. að þriðji maður hafi verið grandsamur og slík skilyrði þurfa ekki að vera fyrir hendi gagnvart þeim sem upphaflega naut ráðstöfunar, sbr. t.d. Hrd. 1996, bls. 911 – þb. K. Jónssonar o.co. hf.
⎻ Hrd. 1996, bls. 911 – þb. K. Jónssonar og co. hf. - Í dómi Hæstaréttar segir m.a.:
⎻ „Í skilningi upphafsmálsliðar 1. mgr. 142. gr. laga nr. 21/1991 hafði gagnáfrýjandi þann hag af fyrrgreindri ráðstöfun, að með henni var greidd að fullu krafa hans, sem K. Jónsson & Co. hf. var skuldari að. Naut gagnáfrýjandi þannig hags af ráðstöfuninni á kostnað annarra lánardrottna félagsins. Skiptir þá ekki máli, þótt ráðstöfunin hafi um leið verið til hagsbóta eiganda þeirrar fasteignar, sem var veðsett fyrir skuldinni, og aðaláfrýjandi kunni af þeim sökum að hafa getað beint kröfu að honum af þessu tilefni með stoð í 147. gr. laga nr. 21/1991. Er þá til þess að líta, að heimildin í síðastgreindu lagaákvæði til að beina kröfu að þriðja manni, sem losnar undan tryggingu fyrir skuld þrotamanns með riftanlegri greiðslu, er að meginreglu háð huglægri afstöðu hins fyrrnefnda til atvikanna, sem gera þá ráðstöfun riftanlega. Að þessu leyti er reglan í 147. gr. laga nr. 21/1991 í grundvallaratriðum frábrugðin aðalreglum laganna um riftun, í 131. gr. til 138. gr. þeirra, þar sem huglæg afstaða ræður engu um heimild til riftunar. Er því ekki unnt að líta svo á, að heimildin í 147. gr. laga nr. 21/1991, sem veitir þrotabúi aðeins valkost um leið til málsóknar, standi því í vegi, að aðaláfrýjandi beini kröfu um riftun og endurgreiðslu að gagnáfrýjanda sem viðtakanda greiðslunnar fremur en að þriðja manni, sem hefði um leið hag af henni.“
Hrd. 20. sep. 2018 (644/2017) – þb. Harlem ehf
Grandsemisskilyrði talið uppfyllt hér.
Hrd. 1996, bls. 911 – þb. K. Jónssonar o.co. hf.
⎻ „Í skilningi upphafsmálsliðar 1. mgr. 142. gr. laga nr. 21/1991 hafði gagnáfrýjandi þann hag af fyrrgreindri ráðstöfun, að með henni var greidd að fullu krafa hans, sem K. Jónsson & Co. hf. var skuldari að. Naut gagnáfrýjandi þannig hags af ráðstöfuninni á kostnað annarra lánardrottna félagsins. Skiptir þá ekki máli, þótt ráðstöfunin hafi um leið verið til hagsbóta eiganda þeirrar fasteignar, sem var veðsett fyrir skuldinni, og aðaláfrýjandi kunni af þeim sökum að hafa getað beint kröfu að honum af þessu tilefni með stoð í 147. gr. laga nr. 21/1991. Er þá til þess að líta, að heimildin í síðastgreindu lagaákvæði til að beina kröfu að þriðja manni, sem losnar undan tryggingu fyrir skuld þrotamanns með riftanlegri greiðslu, er að meginreglu háð huglægri afstöðu hins fyrrnefnda til atvikanna, sem gera þá ráðstöfun riftanlega. Að þessu leyti er reglan í 147. gr. laga nr. 21/1991 í grundvallaratriðum frábrugðin aðalreglum laganna um riftun, í 131. gr. til 138. gr. þeirra, þar sem huglæg afstaða ræður engu um heimild til riftunar. Er því ekki unnt að líta svo á, að heimildin í 147. gr. laga nr. 21/1991, sem veitir þrotabúi aðeins valkost um leið til málsóknar, standi því í vegi, að aðaláfrýjandi beini kröfu um riftun og endurgreiðslu að gagnáfrýjanda sem viðtakanda greiðslunnar fremur en að þriðja manni, sem hefði um leið hag af henni.“
