Gerið grein fyrir hugtakinu frestdagur

Question 1

Almennt um hugtakið frestdagur

Answer 1

Hugtakið kom fyrst í lög með gjaldþrotalögum 6/1978. Hugtakið er notað á öllum Norðurlöndunum í lögum um gjaldþrotaskipti og lögum um riftun ráðstafana þrotamanns þegar það eru sérlög til staðar varðandi það.

Question 2

Hver er skilgreiningin á frestdegi ?

Answer 2

1. mgr. 2. gr. gþl : Frestdagur telst sá dagur sem héraðsdómara berst beiðni um heimild til greiðslustöðvunar eða til að leita nauðasamnings eða krafa um gjaldþrotaskipti, svo og dánardagur manns ef farið er með dánarbú hans eftir reglum laga nr. 21/1991, sbr. 1. mgr. 2. gr. þeirra 
   a. frestdagur er fyrsta hugsanlega tímamarkið sem fjárhagsvandræði skuldara liggja fyrir skrásett hjá opinberu yfirvaldi.

b. Ef fleiri en einn dagur koma til greina er sá fyrsti þeirra frestdagur (með ut. Í 2-4 mgr. 2. g)

c. Hér er miðað við daginn sem beiðni um gjaldþrotaskipti eða aðrar aðgerðir berast héraðsdómar þótt beiðni er afturkölluð eða beiðninni er hafnað eða ný beiðni um heimild til greiðslustöðvunar eða leita nauðungarsamnings eða krafa um gjaldþrotaskipti beriast héraðsdómara innan mánaðar.

Question 3

Þýðing frestdags:

Answer 3

Er mikil við beitingu riftunarreglna. -Riftunarreglur heimila almennt riftun ráðstafana sem fóru fram á ákveðnu tímabili áður en fjárhagsvandræði skuldarans voru fyrst skráð hjá héraðsdómi (nema sé miðað við dánardag manns), ss frestdagur. Frestdagur markar því tímamarkið að því hvort ráðstöfun er riftanleg skv hlutlægum riftunarreglum. Skoða XX kafla gþl.

Frestdagur hefur þýðingu fyrir stöðu kröfu í réttindaröð. Forgangskröfur í þrotabúið þurfa að vera ekki eldri en 18 mánaða fyrir frestdag

Frestdagur hefur þýðingu varðandi reglur um skuldajöfnun

Question 4

Hvernig tengist freistnivandi frestdegi ?

Answer 4

Skuldari veit vanalega í einhvern tíma áður en hann leggur fram beiðni til héraðsdómara af fjárhagsvandræðum sínum. Stundum vita kröfuhafar af þeim líka og vilja nýta sér hagsmunatengsl, persónuleg tengsl eða aflsmun til að auka líkur á að þeir fái greiðslu fyrir þeirra kröfur eða betri tryggingu.
b. Skuldari hefur freistnivanda, að ráðstafa eignum til nákominna til dæmis með gjafagerning til maka eða mismuna kröfuhöfum eftir tengslum, aflsmun osfrv.

5. Frestdagur hefur þýðingu varðandi réttaráhrif skv. 1. töl. 2. mgr. 65. gr.
   a. Þær fullnustugerðir sem koma fram í ákvæðinu verða að hafa farið fram á síðustu 3 mánuðum fyrir frestdag til að geta verið grundvöllur kröfu lánardrottins um gjaldþrotaskipti á búi skuldarans,
   sjá Hrd. 437/2017, H96 ehf, þar sem úrskurður héraðsdóms var staðfestur þar sem kröfu L ehf var hafnað um að bú H ehf. yrði tekið til gjaldþrotaskipta á þeim grundvelli að krafa L ehf. á grundvelli þessa ákvæðis yrði ekki byggð á árangurslausri kyrrsetningargerð sem fór fram eftir frestdag.

Question 5

Hvaða tilgang hafa riftunarreglurnar ?

Answer 5

Riftunarreglurnar gera mögulegt fyrir þrotabú að ónýta með afturvirkum hætti ráðstafanir í þeim tilgangi að koma í veg fyrir mismun kröfuhafa og til að koma með fleiri eignir inn í skiptin. Markmið riftunarregla er að tryggja jafnræði kröfuhafa.

Riftunarreglurnar hafa líka almenn varnaðráhrif.

Question 6

Frestdagur þegar um nauðasamning er að ræða:

Answer 6

6. 3. mgr. 2. gr.: Sá dagur, sem héraðsdómara barst beiðni um heimild til að leita nauðasamnings, telst frestdagur ef honum berst ný beiðni um slíka heimild, beiðni um heimild til greiðslustöðvunar eða krafa um gjaldþrotaskipti á búi skuldarans innan mánaðar frá því upphaflega beiðnin var afturkölluð eða henni var hafnað, heimild til að leita nauðasamnings féll niður eða úrskurður gekk um hvort nauðasamningur yrði staðfestur

Question 7

Frestdagur í gjaldþrotaskiptum:

Answer 7

7. 4. mgr.2. gr. Sá dagur, sem héraðsdómara barst beiðni um heimild til að leita nauðasamnings, telst frestdagur ef honum berst ný beiðni um slíka heimild, beiðni um heimild til greiðslustöðvunar eða krafa um gjaldþrotaskipti á búi skuldarans innan mánaðar frá því upphaflega beiðnin var afturkölluð eða henni var hafnað, heimild til að leita nauðasamnings féll niður eða úrskurður gekk um hvort nauðasamningur yrði staðfestur
      a. Hrd. 636/2011, Þrotabú Lystar. Bú Listar var tekið til gjaldþrotaskipta 9. júlí 2010. Félagið óskaði eftir gjaldþrotaskiptum á búi sínu 4. nóvember 2009 en afturkallaði beiðnina rúmum 3 mánuðum síðar. Félagið bað svo aftur um gjaldþrotaskipti 5 mars 2010 en afturkallaði hana 2 mánuðum síðar. Svo óskuðu þau í þriðja sinn eftir gjaldþrotaskiptum 1 júní 2010 og úrskurður um það var kveðinn upp rúmum mánuði síðar. Skv. 2 gr. gþl. Er frestdagur 4 nóvember, fyrsti dagurinn sem gjaldþrotaskipta var krafist þótt að beiðnin hafi verið afturkölluð, enda leið minna en mánuður frá afturköllun tveggja fyrri beiðnanna þar til óskað var gjaldþrotaskipta að nýju.
      b. Hrd, 665/2014, Þrotabú KNH ehf. Hér liðu 8,5 mánuðir frá frestdegi til dagsins sem búið var tekið til gjalþrotaskipta.

Question 8

Frestdagur í greiðslustöðvun:

Answer 8

8. 2. mgr. 2. gr. gþl., sá dagur sem dómara barst beiðni um heimild til greiðslustöðvunar er frestdagur.
      i. Hrd. 343/2005, Þrotabú Móa. Hér var leitað heimildar til greiðslustöðvunar 19. desember 2002 og það var fallist á hana 27. Desember. Með úrskurði 9 apríl árið eftir fékk M heimild til að leita nauðasamnings. Með dómi Hæstaréttar 7 október 2003 var kröfu félagsins um staðfestingu nauðasamnings hafnað. Bú M var tekið til gjaldþrotaskipta 5 nóvember 2003. Í málinu var dæmt um kröfu þrotabús M um riftun ýmissa greiðslna M til L vegna vanskila. Frestdagur í málinu var ákveðinn 19 desmber 2002, um 19 mánuðum áður en búið var tekið til gjaldþrotaskipta.

Question 9

9. Hvað ef beiðni um heimild til greiðslustöðvun og til að leita nauðasamnings er ófullkomin

Answer 9

a. Það eru fyrirmæli um hvernig beiðnin á að vera í 1. mgr. 66. gr. gþl. Ef kröfur eru haldnar miklum ágalla getur héraðsdómari skv. 1. mgr. 67. gr. gþl. Vísað kröfunni í burtu með bókun í þingbók og kveður þá ekki upp úrskurð um rkföuna. Hvað ef lánadrottinn eða skuldari krefest innan eins mánaðar gjaldþrotaskipta a búinu og fallist er á kröfuna? Í Hrd þrotabú Lystar var tekið á þessu og því er talið að frestdagur teljist frá sama tímamarki þótt dómari vísi kröfunni á bug með bókun í þingbók.

Question 10

10. Hvað ef dómari sem hefur fengið beiðni um heimild til greiðslustöðvunar eða að leita nauðasamningseða kröfu um gjaldþrotaskipti frestar málinu langt umfram það sem er eðlilegt?

Answer 10

a. Í Hrd Þrotabú Lystar var beiðni afturkölluð eftir að þrír mánuðir liður frá því að krafan var afhent. Ekki útilokað að til séu dæmi um lengri fresti. Ef meðferð slíkra beiðna dregst óhóflega er ekki víst að hægt sé að miða frestdag við afhendingu beiðni eða kröfu.

Question 11

Hrd. 437/2017, H96 ehf

Answer 11

Hrd. 437/2017, H96 ehf, þar sem úrskurður héraðsdóms var staðfestur þar sem kröfu L ehf var hafnað um að bú H ehf. yrði tekið til gjaldþrotaskipta á þeim grundvelli að krafa L ehf. á grundvelli þessa ákvæðis yrði ekki byggð á árangurslausri kyrrsetningargerð sem fór fram eftir frestdag.

Question 12

Hrd. 343/2005, Þrotabú Móa

Answer 12

Greiðslustöðvunardómur.

Hér var leitað heimildar til greiðslustöðvunar 19. desember 2002 og það var fallist á hana 27. Desember. Með úrskurði 9 apríl árið eftir fékk M heimild til að leita nauðasamnings. Með dómi Hæstaréttar 7 október 2003 var kröfu félagsins um staðfestingu nauðasamnings hafnað. Bú M var tekið til gjaldþrotaskipta 5 nóvember 2003. Í málinu var dæmt um kröfu þrotabús M um riftun ýmissa greiðslna M til L vegna vanskila. Frestdagur í málinu var ákveðinn 19 desmber 2002, um 19 mánuðum áður en búið var tekið til gjaldþrotaskipta.

Question 13

Hrd. 636/2011, Þrotabú Lystar

Answer 13

Bú Listar var tekið til gjaldþrotaskipta 9. júlí 2010. Félagið óskaði eftir gjaldþrotaskiptum á búi sínu 4. nóvember 2009 en afturkallaði beiðnina rúmum 3 mánuðum síðar. Félagið bað svo aftur um gjaldþrotaskipti 5 mars 2010 en afturkallaði hana 2 mánuðum síðar. Svo óskuðu þau í þriðja sinn eftir gjaldþrotaskiptum 1 júní 2010 og úrskurður um það var kveðinn upp rúmum mánuði síðar. Skv. 2 gr. gþl. Er frestdagur 4 nóvember, fyrsti dagurinn sem gjaldþrotaskipta var krafist þótt að beiðnin hafi verið afturkölluð, enda leið minna en mánuður frá afturköllun tveggja fyrri beiðnanna þar til óskað var gjaldþrotaskipta að nýju.

Question 14

Hrd, 665/2014, Þrotabú KNH ehf

Answer 14

Hér liðu 8,5 mánuðir frá frestdegi til dagsins sem búið var tekið til gjalþrotaskipta

Question 15

Hvernig tengist frestdagur hugtakinu gjaldfærni ?

Answer 15

Hugtakið er sérstaklega mikilvægt þegar fjallað er um
hugtakið gjaldfærni þar sem í mörgum tilvikum kemur mat á gjaldfærni þrotamanns aðeins til
skoðunar ef um er að ræða ráðstafanir sem gerðar eru á ákveðnu tímabili fyrir frestdag. Má t.d.
nefna að í 2. mgr. 131. gr. gþl. er kveðið á um það að heimilt sé að rifta gjafagerningum sem
gerðir voru þegar sex til tólf mánuðir, eða sex til tuttugu- og fjórir mánuðir í tilviki nákominna
voru til frestdags, nema leitt sé í ljós að þrotamaðurinn hafi þá verið gjaldfær og það þrátt fyrir
afhendinguna. Sé hins vegar um að ræða gjöf sem gefin var á síðustu sex mánuðum fyrir
frestdag er heimilt að rifta ráðstöfuninni jafnvel þó að þrotamaður hafi þá verið gjaldfær sbr. 1.
mgr. 131. gr. gþl.