H8.7: Antimicrobiële therapie II

Question 1

belangrijkste eigenschappen, interacties en bijwerkingen van de middelen bij infectieziekten uit de exemplarische geneesmiddelenlijst moet je zelf opzoeken en leren

Question 2

principes van antimicrobiële therapie

Answer 2

• therapie is eerst empirisch (rekening houdend met meestwaarschijnlijke verwekkers) (niet per definitie met een breed spectrum !), daarna gericht op grond van kweekuitslag
• profylaxe is om infectie te voorkomen als er nog geen sprake is van infectie. maar heel terughoudend mee

Question 3

2 soorten therapie

Answer 3

• empirisch
• gericht

Question 4

empirische therapie

Answer 4

• je weet/vermoedt dat er sprake is van een infectie
• onbekende verwekker
• onbekend wat de gevoeligheid is van dat microorganisme
• je houdt rekening met de meestwaarschijnlijke verwekker van de infectie

Question 5

stroomlijnen

Answer 5

overgang van empirisch naar gericht behandelen. hiervoor is nodig: een gevoeligheidsbepaling

Question 6

welke info wil je van een pt weten om te bepalen welke therapie je wil geven?

Answer 6

• klachten (om plaats van infectie en dus mogelijke verwekkers te bepalen)
• hoe lang het al speelt
• hoe ernstig ziek

Question 7

nu voor het echt: wat bepaalt de (empirische) euze voor een antibioticum?

Answer 7

• wat is de focus van de infectie? (plek)
• wat zijn de meestvoorkomende verwekkers van deze infectie?
• zijn er oude kweekuitslagen bekend?
• wat is de beste toedieningsweg en dosering?
• zijn er (relatieve) contra-indicaties voor bepaalde middelen?
• kosten

Question 8

wat is de focus van de infectie?

Answer 8

• waar komen de klachten vandaan?
• hoe ver breidt de infectie zich uit?
• lokaal of systemisch?
• doelorgaan?

dit bepaalt welk middel, maar ook de toedieningswijze

noodzakelijke informatie:
=anamnese
=soms AO

Question 9

wat zijn de meestvoorkomende verwekkers van deze infectie?

Answer 9

• kennis van meest voorkomende pathogenen bij infectie nodig
• empirische therapie hoeft niet per definitie breed te zijn

Question 10

meest voorkomende verwekkers pneumonie

Answer 10

pneumokok (gram pos)

Question 11

meest voorkomende verwekkers huid

Answer 11

s. aureus

Question 12

zijn er oude kweekuitslagen bekend?

Answer 12

• bij recidiverende (bv UWI)
• bekende resistentie: antibiotica uitbreiden
• indien nieuwe kweekuitslagen bekend => stroomlijnen

Question 13

wat is de beste toedieningsweg en dosering?

Answer 13

farmacokinetiek en -dynamiek van belang voor bepalen van wijze, frequentie en dosering van middel
=kinetiek=wat lichaam met antibioticum doet
=dynamiek=wat antibiotica met de verwekker doet

Question 14

farmacokinetiek

Answer 14

memoraid
- plasmaconcentratie afhankelijk van mate van absorptie
- biologische beschikbaarheid = fractie van dosis die onveranderd in algemene circulatie komt

Question 15

biologische beschikbaarheid afhankelijk van

Answer 15

• vrijkomen uit toedieningsvorm
• oplosbaarheid
• afbraak door maagzuur of darmbacteriën
• first-pass effect (metabolisatie in de darmwand en lever)

Question 16

verdeling van het antibioticum over de weefsels verschilt sterk per antibioticum door:

Answer 16

-antibioticum eigenschappen
=oplosbaarheid in vet
=binding aan plasma-eiwitten
-gastheerfactoren
=vascularisatie van weefsels
=natuurlijke barrières
=mate van ontsteking

Question 17

hoe beter iets ontstoken is,

Answer 17

hoe makkelijke de antibiotica de plek bereikt (door betere doorbloeding), behalve als je te maken hebt met een abces

Question 18

abces

Answer 18

• bij een goed gevormd abces zijn antibiotica niet goed werkzaam:
  =weinig O2
  =lage pH
• drainage is (meestal) noodzakelijk

Question 19

farmacodynamiek

Answer 19

het effect van het antibioticum concentratieprofiel op de infectieverwekker in het lichaam over de tijd

Question 20

MIC

Answer 20

de concentratie van het antibioticum waarbij de verwekker zich niet meer kan delen

Question 21

MBC

Answer 21

de minimale concentratie van het antibiotucum die de bacterie doodt (niet alleen dat hij niet meer deelt)

Question 22

wat gebruik je in de kliniek?

Answer 22

MIC

Question 23

hoe gebruik je MIC?

Answer 23

met EUCAST richtlijnen:
- bepaalt welk micro-organisme bij welke MIC nog gevoelig genoemd kan worden
- boven een bepaald breekpunt is een micro-organisme “resistent”
- obv in vitro en PK/PD data

Question 24

wat is de beste toedieningsweg en dosering?

Answer 24

• PK/PD parameters (naast eerder genoemde factoren bv. killingsnelheid)
• beschikbaarheid
• nier-/leverfunctie
• gewicht
• zo mogelijk oraal toedienen vanwege:
  =kosten
  =complicaties
• bij ernstig zieke pt vrijwel altijd IV
• switch naar oraal als:
  =klinisch (!) verbeterd
  =orale toediening is mogelijk en geen malabsorptie
  =resistentie is uitgesloten of onwaarschijnlijk

Question 25

zijn er (relatieve contra-indicaties) voor bepaalde middelen?

Answer 25

- allergie - nierfunctie - bijwerkingen - interacties (competitie bij zelfde receptor bv)

Question 26

kosten

Answer 26

bij C. difficile zijn 2 middelen die allebei eerstekeusmiddel zijn: fidaxomicine en metronidazol. maar de prijs per dag van fidaxomicine is veel hoger dan van metronidazol

Question 27

Swab werkt bij het beslissen welke antibiotica

Answer 27

- opgericht in 1996 - beoogt de kwaliteit van het antibioticagebruik in Nederland te optimaliseren ten einde een bijdrage te leveren aan de beheersing van resistentie-ontwikkeling en aan beperking van de kosten van antibiotica gebruik - richtlijnen

Question 28

combinaties van antibiotica

Answer 28

doel: - verbreden van het spectrum =empirische therapie - synergie (1+1=3) =behandeling van ernstige infecties tgv verminderde weerstand pt, infecties slecht doorbloed weefsel (endocarditis) - beperken of voorkomen van selectie van resistentie =TBC behandeling

Question 29

bijwerking is NIET:

Answer 29

falen van antimicrobiële therapie

Question 30

bijwerking is WEL:

Answer 30

ongewenst effect van geneesmiddel

Question 31

hoewel de selectieve toxiciteit van antimicrobiële middelen op de bacterie veel groter is tov de toxiciteit op de gastheercel, kunnen er nog toxische verschijnselen optreden in de gastheercel

Question 32

bijwerkingen van antibiotica

Answer 32

- CZS: insulten - beenmerg/bloed: leuko- en trombopenie - GI toxiciteit: diarree =direct: clavulaanzuur =indirect: veranderde darmflora - renale toxiciteit: nierinsufficiëntie - ototoxiciteit (n. VIII) =verminderd gehoor, maar ook vertigo - hepatotoxiciteit

Question 33

clostridium difficile enterocolitis

Answer 33

- overgroei van clostridium difficile in lumen colon (selectie door antibiotica) - clostridium produceert toxinen - ontsteking vd darm met pseudomembraan vorming "pseudomembraneuze colitis" => waterige diarree/met bloed, koorts - zelden evolutie naar "toxisch megacolon"