hc 5 - stroke (Ruth) Flashcards
(34 cards)
Wat is een Cerebrovasculair accident (CVA/beroerte)?
- Herseninfarct (80%); verstopping van een bloedvat
- Hersenbloeding (20%); door een gebarsten bloedvat
Door de verstopping van het bloedvat kan het bloed het weefsel niet bereiken, wat leidt tot celdood.
Wat houdt de FAST-test in?
Dit wordt gebruikt om een beroerte snel te detecteren en staat voor:
- FACE: Vraag de persoon te lachen of de tanden te laten zien. Let op scheefstand van de mond en/of een afhangende mondhoek.
- ARM: Vraag de persoon beide armen tegelijk horizontaal voor zich uit te strekken en de handpalmen te draaien. Let op afhangende of slingerende armen.
- SPRAAK: Vraag de persoon of familieleden of er veranderingen in de spraak zijn (onduidelijke uitspraak of niet goed kunnen spreken).
- TIJD: Bepaal het tijdstip waarop de klachten van de persoon zijn begonnen. Dit is belangrijk voor de behandeling. Bel direct een arts of het alarmnummer. –>hoe langer u wacht, hoe meer schade.
Wat is een TIA
een TIA= transient ischeamic attac
Symptomen en oorzaken zijn vaak identiek aan die van een CVA. symptomen duren bij een tia alleen korter dan 24 uur –> dus short lived
Wat zijn mogleijke oorzaken van een TIA en CVA
Oorzaken van TIA en CVA –> slechte kwaliteit van bloedvaten zowel binnen als buiten de hersenen (atherosclerose).
- Plaque kan loslaten en richting de hersenen gaan, waar het een bloedvat kan blokkeren (= embolisme). Dit zorgt voor zuurstof en glucose tekort –> hersenen worden niet gevoed.
- Trombose = bloedvaten gaan dichtzitten, waardoor er geen bloed doorheen kan komen
Risicofactoren voor een TIA en CVA (beroerte/sroke)
Niet beinvloedbaar ( non- modifiable):
- leeftijd
- gender (mannen op jongere leeftijd, vrouwen latere leeftijd)
- eerder CVA gehad
- in de familie
Wel beinvloedbaar (modifiable):
- Carotid stenose (vernauwing vd halsslagader)
- arterieel fibrilleren
- hoog cholesterol
- hoge bloeddruk
- diaberes (door medicatie en leefstijl)
- roken
- alchol
- drugs
wat is de circle of Willis
Circle of willes is een soort rotonde waar alle bloedvaten van de hersenen samenkomen.
Bloedtoevoer naar de hersenen gaat via 2 arteries (slagaders):
- De Internal carotid arteries (anterior circulation), gaat vooral naar hersenen
- De Vertebral arteries (posterior circulation), gaat vooral naar gezicht
Beide pathways zijn nodig voor het maken van de circle of willis
Beroertes/ strokes worden vaak geclassificeert op basis van welke ader is aangedaan
Wat zijn symptomen van een CVA of een TIA
- Paralyse = gevoelsverlies // paresis = milder gevoel, maar niet weg.
- Stoornis van gevoel.
- Coördinatie stoornissen.
- Visie stoornissen (dubbel zien, blind aan een oog).
- Taalstoornissen.
- Spraak en slik stoornissen.
- Skill/ ability disoorders
- Gedragsstoornissen.
- Emotie stoornissen.
Wat is de oxfors stroke classification/ Bamford stroke classificatioen
Omdat het type stroke niet altijd duidelijk, of het is een combinatie wordt steeds vaker de Oxford stroke classificatie gebruikt. Dit systeem classificeert beroertes op basis van de eerste symptomen en klinische tekenen. Dit systeem vereist geen beeldvorming om de beroerte te classificeren, maar juist uitsluitend gebaseerd op klinische bevindingen.
- TACS: Total anterior circulation stroke (17%) –> Dit is een ernstige beroerte die een groot deel van de voorste hersencirculatie aantast.
- PACS: Partial anterior circulation stroke (34%) –> Minder ernstig dan TACS, maar nog steeds in de voorste hersencirculatie.
- POCS: Posterior circulation syndrome (cerebrale of hersenstam problemen) (24%) –> Komt voor in de achterste hersencirculatie, die de hersenstam, kleine hersenen en achterhoofdskwab voedt. Symptomen zijn vaak meer gevarieerd.
- LACS: Lacunar syndrome (door small vessel disease) (25%) –> Ontstaat door afsluiting van kleine diepliggende bloedvaten. Geen stoornis in taal of zicht.
Wat is TACS
Total anterior circulation stroke
Alle 3 de criteria:
- Verlamming/gevoelsverlies aan één kant van gezicht, arm en been
- Homonieme hemianopsie (halfzijdige gezichtsvelduitval aan dezelfde kant van beide ogen)
- Hogere hersenfunctiestoornis, zoals: Dysfasie (taalstoornis) en/of Visuospatiale stoornis (problemen met ruimtelijk inzicht)
Dit is een ernstige beroerte die een groot deel van de voorste hersencirculatie aantast.
Wat is PACS
PACS = Partial anterior circulation stroke
Twee van de criteria van TACS
- Verlamming/gevoelsverlies aan één kant van gezicht, arm en been
- Homonieme hemianopsie (halfzijdige gezichtsvelduitval aan dezelfde kant van beide ogen)
- Hogere hersenfunctiestoornis, zoals: Dysfasie (taalstoornis) en/of Visuospatiale stoornis (problemen met ruimtelijk inzicht)
Minder ernstig dan TACS, maar nog steeds in de voorste hersencirculatie.
Wat is LACS
LACS = Lacunar syndrome (door small vessel disease)
Één van de volgende (kleine infarcten):
- Pure motorische beroerte
- Pure sensibele beroerte
- Gecombineerd sensori-motorisch
Ontstaat door afsluiting van kleine diepliggende bloedvaten. Geen stoornis in taal of zicht.
Wat is PACS
PACS = Posterior circulation syndrome (cerebrale of hersenstam problemen)
Één van de volgende symptomen:
- Hersenzenuwverlamming + tegenovergestelde lichaamszwakte/gevoelloosheid
- Dubbelzijdige motorische/sensibele uitval
- Oogbewegingsstoornis (bijv. niet kunnen richten van beide ogen naar dezelfde kant)
- Geheel of gedeeltelijk verlies van gezichtsveld (corticale blindheid of homonieme hemianopsie)
- Cerebellaire symptomen,
zoals:
- duizeligheid
- nystagmus (onwillekeurige oogbewegingen)
- ataxie (coördinatiestoornis)
Komt voor in de achterste hersencirculatie, die de hersenstam, kleine hersenen en achterhoofdskwab voedt. Symptomen zijn vaak meer gevarieerd.
Soorte infarcten
- Cortical infarcts (large and surface) (Medial Cerebral Artery infarcts/ Anterior Cerebral Artery infarct/ Posterior Cerebral Artery infarcts)
- Lacunar infarcts (small and deep)
- Brain stem infarcts and in the cerebellum
Cortiaal infarct -Anterior cerebral artery infarct
Neurologische symptomen bij anterior cerebral artery infarct (cortical):
- Half-sided parese.
- Benen > armen. LET OP dit is anders bij medial cerebral infarct (cortical)
- Gedragsmatige en emotionele stoornissen.
Neuropsychologische effecten bij anterior cerebral artery infarct (cortical):
- Broca’s en Wernicke’s gebied –> communicatie tussen de twee beschadigd. Zorgt voor problemen met verbale communicatie en/of gebruik van geschreven taal.
- Executieve disfuncties (planning, organisatie, struur inbrengen in eigen gedrag).
- Taalproblemen bij rechterhelft minder dan bij linkerhelft.
- Agrafie of apraxie bij beschadiging corpus callosum.
Cortical infarct - Medial cerebral artery infarct
Neurologische symptomen medial cerebral artery infarct (cortical):
- Half-sided parese (verlamming): vaker problemen met armen dan benen (anders dan bij anterior cerebral arter infarct). gevoelsstoornissen. verlies van visie
- afasie bij beschadeging linkerhelft
- neglect bij beschadeging rechterhelft
Neuropsychologische effecten medial cerebral artery infarct (cortical):
- Mixed afasie wanneer linker hemisfeer is aangedaan.
- Neglect bij beschadiging van rechterhelft.
- Agressie en boosheid
- Depressie bij genezing.
- Aparxie (moeite met uitvoeren doelgerichte handelingen)
- Balint syndroom. = Balint-syndroom is een combinatie van drie visueel-motorische stoornissen (optische ataxie, oculomotorische apraxie en simultaanagnosie), veroorzaakt door dubbelzijdige schade aan de pariëtale occipitaal kwabben. Het verstoort de manier waarop iemand kijkt, grijpt en meerdere dingen tegelijk waarneemt.
Balint syndroom
Balint-syndroom is een combinatie van drie visueel-motorische stoornissen (optische ataxie, oculomotorische apraxie en simultaanagnosie), veroorzaakt door dubbelzijdige schade aan de pariëtale occipitaal kwabben. Het verstoort de manier waarop iemand kijkt, grijpt en meerdere dingen tegelijk waarneemt.
Komt bij medial cerebral artery infarct
Corticaal infarct - Posterior cerebral artery infarct
Neurologische symptomen
- Verlies van zich aan één kant.
- Geheugen problemen.
- Gedragsproblemen.
Neuropsychologische effecten
- Geheugen problemen en anterograde amnesie bij 25% van de patiënten.
- Bij rechterhelft schade : visuele agnosie.
- Thalamische schade : problemen met opwinding, aandacht, motivatie, initiatief, executief functioneren en geheugen.
Brain stem infarct & cerebellum
Brain stem or cerebellar infarct vaak ernstiger!!!
Schade aan:
- Hersenstam: bewustzijn –> locked-in syndroom
- Cerebellum: motorische planning en modulatie van hogere cognitieve functies
- Pathologisch lachen en huilen
Lucunar infarct
silent stroke
Word veroorzaakt door afsluiting van enkele diep binnendringende slagaders, die direct uit onderdelen van de cirkel van Willis, cerebellaire arterien en de arteria basilaris komen
Lacune refereert naar kleine gaatjes of holtes in de hersenen dat achterblijft na een mini-infarct
De bijbehoordende leasies gebeuren in de diepen nuclei van de hersenen
- 37% putamen
- 14% thalamus
- 10% caudate
- 16% pons
- 10% internal capsule
Ze zijn minder vaak voorkomend in diepe cerebrale witte hersenstof en in het cerebellum
Er zijn 5 types lucunar infarct
- pure motor hemiparesis
- pure sensory stroke
- sensorimotor stroke
- ataxic hemiparesis
- clumsy-hand dysarthria.
Risicofactoren voor lucunar infarct zijn: Leeftijd, Hypertensie, Diabetes, Hyperlipidemia, roken
epidurale ruimte
- epidurale ruimte is de ruimte tussen je schedel en het harde hersenvlies (dura mater), en ook tussen de dura matter van je ruggenmerg en de botten van je wervelkolom
- pijnstillers (analgetica) en verdoving (anestesie) worden soms in deze ruimte geinjecteert langs de wervelkolom
- het ruggenmerg eindigt tussen de eerste en tweede lendenwervel, ongeveer in het midden van je rug. vanaf dat punt is er alleen nog CFS aanwezig
Subdurale ruimte
- De subdurale ruimte is een ruimte tussen je dura mater (harde hersenvlies) en je arachnoidea (spinnenwebvlies).
- Onder normale omstandigheden is deze ruimte geen echte ruimte, maar ze kan zichtbaar worden bij hersenletsel, zoals een hersenbloeding, of bij bepaalde andere medische aandoeningen.
Subarachnoïde ruimte.
- De subarachnoïdale ruimte is de ruimte tussen het arachnoïdea (spinnenwebvlies) en het pia mater (zachte hersenvlies).
- Deze ruimte is gevuld met hersenvocht (liquor cerebrospinalis). Het hersenvocht dempt en beschermt je hersenen en ruggenmerg.
Subarachnoid bleeding (SAB)
Tussen arachnoïdea en pia patter
Enorm serieuze aandoening!
- 10% overleiden voordat ze in het ziekenhuis komen
- 25-50% overlijd sws
- 30-50% houden een lesie eraan over
Bij een SAB kunnen de hersenen hun bloed niet kwijt
Diagnose
- Plotselinge hoofdpijn (waarmee patiënten vaak niet bekend zijn).
- Soms kortdurend (‘warning leak’).
- Soms na of tijdens fysieke activiteit.
Oorzaken
- Aneurysma (85%).
- Perimensencephalic hemmorage (rondom/in de middenhersenen) (10%).
- Overige: Arteriovenous malformation (AVM). of Less common causes
Prognose:
- 1/3 overlijden of hebben enorme beperking na eerste SAB.
- 1/3 overlijden of hebben enorme beperking op latere tijdstip.
- 1/3 overleven.
Behandeling:
- Coiling: hierbij wordt een spoel geplaatst bij de stolling van het aneurysma waardoor het bloed niet meer in het aneurysma kan. Dit wordt gedaan via de lies met behulp van een CT-scan. Gebeurt tegenwoordig meer
- Clipping: rechtstreekste craniotomie, metalen clip wordt geplaatst voor de afsluiting van bloedvat. Dit heeft wel hoger risico op infecties
Wat zijn coiling en clipping
- Coiling: hierbij wordt een spoel geplaatst bij de stolling van het aneurysma waardoor het bloed niet meer in het aneurysma kan. Dit wordt gedaan via de lies met behulp van een CT-scan. Gebeurt tegenwoordig meer
- Clipping: rechtstreekste craniotomie, metalen clip wordt geplaatst voor de afsluiting van bloedvat. Dit heeft wel hoger risico op infecties
