HC6 | Leerstoornissen (Dyslexie) Flashcards
(23 cards)
Neural Recycling Hypothesis
Om geschreven woorden te herkennen rekruteren (gebruiken) we hersengebieden die voor andere doeleinden zijn geëvolueerd en recyclen we deze hersengebieden dus. Het VISUAL WORD FORM AREA is geëvalueerd met het doel om objecten en gezichten te herkennen, waar we nu dus mee lezen.
Orthografische systemen
1. Logografisch/morfologisch
Voor elk woord, grafeem of begrip wordt een apart symbool gebruikt. Een logogram of logograaf is een geschreven karakter dat een woord of morfeem vertegenwoordig (Chinees)
Orthografische systemen
2. Syllabisch
Bestaande uit een verzameling geschreven tekens die de lettergrepen vertegenwoordigen waaruit woorden bestaan.
Orthografische systemen
3. Alfabetisch
Voor elke klank wordt een teken uit het alfabet gebruikt
Stappen i herkennen van geschreven woorden
- Visuele verwerking
- Prelexische orthografische verwerking = hoe het woord geanalyseerd woord/de tijd voordat men toegang hef tot de betekenis van het woord
- Lexicale orthografische verwerking = het moment van het woord herkennen (top-down)
- Semantische verwerking = toegang hebben tot de betekenis van een woord
Alfabetisch principe
Het idee dat letters (of lettergrepen) de klanen van gesproken taal vertegenwoordigen
Fonemen
Hoeveel verschillende klanken/geluiden er zijn voordat alle bestaande woorden
Grafeem
De directe connectie tussen de klank en de geschreven taal, dus hoe de klanken zijn geschreven
Leren lezen
Het leren ‘decoderen’ van geschreven woorden door te begrijpen hoe grafemen zich tot fonemen verhouden (en omgekeerd bij spelling)
Drie stadia van normale leesontwikkeling
- Logografisch stadium
- Alfabetisch stadium
- Orthografische stadium
Drie stadia van normale leesontwikkeling
1. Logografisch stadium
Saillante visuele kenmerken, niet in staat zijn om nieuwe woorden te lezen
Drie stadia van normale leesontwikkeling
2. Alfabetisch stadium
Het decoderen door de toepassing van grafeem-tot-foneem correspondentieregels (hier hebben slechte lezers vooral moeite mee voorbij te komen)
Drie stadia van normale leesontwikkeling
3. Orthografische stadium
De directe herkenning van woorden, zonder decodering
Dual-route model van lezen (Coltheart)
Er zijn twee manieren van lezen:
1. Fonologisch/non-lexicale route = beginnende lezer, nieuwe woorden, niet-woorden
2. Lexicale route = expert lezen, bekende woorden, onregelmatige woorden > hier worden de woorden herkend omdat ze opgeslagen liggen in je mentale woordenboek
Leren lezen - traditionele benadering:
Hele woordmethode
Kijk-en-zeg
Leren lezen - traditionele benadering:
Fonische methode
Letters leren associëren met klanken > de structuur van individuele letters wordt aangeleerd, niet het hele woord, hierdoor erkennen kinderen losse letters en kunnen ze gemakkelijker alle woorden leren lezen
Ontwikkelingsdyslexie
Er is sprake van problemen met het leren lezen tijdens de ontwikkeling. Er zijn problemen met het automatiseren van grafeem-foneem conversieregels (decoderen) en andersom bij het schrijven.
Diepe orthografieën
Moeilijke niet-transparante orthografieën > een taal is niet transparant me the lezen en schrijven > klanken kunnen op meerder manieren geschreven of gelezen worden, waardoor het lastiger is om het juiste te lezen of te schrijven
Ondiepe orthografieën
Makkelijke, transparante orthografieën > een taal is transparant in het leven en schrijven > klanken kunnen maar op één manier geschreven en gelezen worden, waardoor het makkelijk is om het juiste te lezen of te schrijven
Oorzaken dyslexie
Magnocellulaire theorie (Stein)
De magnocellulaire neurale netwerken in het brein, die verantwoordelijk zijn voor het creëren van visuele en auditieve informatie zijn gebrekkig
Oorzaken dyslexie
Cerebellaire theorie (Nicholson & Fawcett)
Bij dyslexie is er sprake van problemen met het cerebellum, waarin automatisatie een belangrijke rol speelt
Oorzaken dyslexie
Fonologische theorie (Snowling)
Mensen met dyslexie hebben problemen met het voelen van de fonologische structuur van taal en dus ook moeite met de link tussen dysfonoloigsche structuur en een geschreven symbool te automatiseren. Niet gevoelig voor de geluidsstructuur van taal.
Drie criteria voor dyslexie
- Ernst van de moeilijkheden (op woordspelling, woordloze, inversies, dyslexiekans, spoonerismen en tekstlezen)
- Persistentie/hardnekkigheid = moeilijk zijn om te verhelpen en diegenen moet resident zijn tot behandeling
- Exclusiviteit = geen andere oorzaak
Inversies = Er worden twee woorden gegeven en dan moet je zeggen of het hetzelfde woord is omgedraaid.
Spoonerismen = Er worden twee woorden gegeven en dan moet je de eerste letters van beide woorden omdraaien
