Hjúkrun sjúklinga eftir aðgerðir á kvenlíffærum

Question 1

Hvers vegna verður vefur í kvenlíffærum næmari fyrir smiti með tíðarhvörfum?

Answer 1

Þá verður minnkað estrógen sem veldur rýrnun í leggöngum og börmum og vefur verður næmari fyrir smiti.

Question 2

Hvað er vaginitis?

Answer 2

Sýking í leggöngum

Question 3

Hverjir eru áhættuþættir sýkinga í kvenlíffærum?

Answer 3

Frjósemistími
Tíðahvörf
Lár estrogen styrkur
Meðganga
Neysla getnaðarvarna um munn
Lélegt hreinlæti
Þröngar flíkur
Gerviefni
Mikill þvottur/skolun
Sýklalyf
Ofnæmi
Sykursýki
Samfarir/munnmök við sýktan einstakling

Question 4

Hvernig fer mat á sjúklingum með sýkingar í kvenlíffærum fram?

Answer 4

Skoðun eins fljótt og mögulegt er
Leiðbeina sjúklingi að þvo sér ekki að neðan fyrir skoðun
Sjúkrasaga

Question 5

Hvaða hjúkrunargreiningar eiga við um sjúklinga með sýkingu í kvenlíffærum?

Answer 5

Óþægindi í tengslum við bruna, lykt eða kláða vegna smits
Kvíði tengdur einkennum
Hætta tengd sýkingu eða hafa dreift sýkingu (smitskömm)
Þekkingaskortur á eðlilegu hreinlæti og fyrirbyggjandi aðgerðum (smitvörnum)

Question 6

Hvert er markmið hjúkrunar sjúklinga með sýkingu í kvenlíffærum?

Answer 6

Draga úr óþægindum
Draga úr kvíða sem tengjast einkennum
Forvarnir gegn endursýkingu eða smiti með kynlífi
Fræða sjúkling um aðferðir til að koma í veg fyrir sýkingar í leggöngum og eða ytri kynfærum og stjórna sjálfsumönnun

Question 7

Algengasti kynlífsborni sjúkdómurinn á meðal kynferðislega virkts ungs fólks er…

Answer 7

Human papillomavirus (HPV)

Question 8

Nefndu kynsjúkdóm sem einnig getur borist með snertingu og sem getur smitast þegar sýkti einstaklingurinn er með einkenni

Answer 8

Herpes týpa 2 (herpes genitalis)

Question 9

Hver er meðferðin við HPV?

Answer 9

Staðbundin meðferð á kynfæravörtum eða fjalægðar með skurðaðgerð
Forvarnir:
- Bólusetning
- Leghálsstrok

Question 10

Hver er meðferðin við herpes týpu 2?

Answer 10

Engin lækning
Veirulyf geta dregið úr einkennum

Question 11

Hvernig geta bólgusjúkdómar í grindarholi oft byrjað?

Answer 11

Getur byrjað með leghálsbólgu og haft áhrif á leg (legslímubólga), eggjaleiðara (salpingitis), eggjastokka (ovhoritis), og æðakerfi í kviðarholi

Question 12

Hverjar eru algengar ástæður bólgusjúkdóma í grindarholi?

Answer 12

Gonorrhea og chlamydia

Question 13

Hver eru einkenni bólgusjúkdóma í grindarholi?

Answer 13

Legganga útferð
Sársauki við kynlíf
Verkur í neðra kviðarholi
Eymsli við þreifingu í legi/leghálsi
Hiti
Almenn vanlíðan
Lystarstol
Ógleði
Höfuðverkur

Question 14

Hver er meðferðin við bólgusjúkdómum í grindarholi?

Answer 14

Breiðvirk sýklalyf
Meðhöndla kynlífsfélaga (koma í veg fyrir endurtekið smit)
Verkjalyf
Hvíld og næring
Sjúklingafræðsla

Question 15

__% sem lifa með HIV eru konur

Answer 15

25%

Question 16

Nefndu dæmi um dagaðgerðir á kvenlíffærum

Answer 16

Keiluskurður (Conus)
Kviðarholsspeglun (Laparoscopia)
Legspeglun (Hysteroscopia)
Fóstureyðing (Ab prov)
Útsköfun vegna fósturláts (Evac)
Útskröpun (Abrasio)
Brennsla á kynfæravörtum (Condyloma)
Eftirhleðsla (innri geilsun v. cervix cancer)
Aftöppun á kviðvökva (ascites)

Question 17

Nefndu dæmi um stærri aðgerðir á kvenlíffærum

Answer 17

Legnám (Hysterectomy)
Viðgerð á leg/blöðru/endaþarmssigi (Colporapthia)
Brottnám eggjastokka/leiðara (Salpingo-Oophorectomy)
Kviðarholskurður (Laparotomia)
Upphenging á þvagrás (TVT, Trans vaginal tape)
Brottnám brjósts (Mastectomy)
Fleygskurður á brjósti
Uppbygging á brjósti

Question 18

Hver eru einkenni leg-, blöðru- og endaþarmssigs?

Answer 18

Þvagleki, bráð þvaglát, sviði, erfitt að tæma þvagblöðru
Þrýstingstilfinning að neðan
Útbungun, tilfinning um að eitthvað sé að detta niður
Erfiðleikar við hægðalosun, harðlífi, gyllinæð
Erfiðleikar við gang og að sitja
Verkir í mjóbaki
Sársauki við samfarir
Félags- og tilfinningalegt álag

Question 19

Hvernig er lyfjameðferðin við legslímuflakki?

Answer 19

Verkjalyf
Prostaglandin hamlarar
Hormónameðferð
Getnaðarvarnarpillan

Question 20

Hver geta einkenni illkynja vaxtar í æxlunarfærum kvenna verið?

Answer 20

• Aukið kviðarummál
• Kviðverkir
• Tíð þvaglát
• Tíðar og óreglulegar hægðir
• Þyngdartap
• Máttleysi
• Uppköst og lystarleysi
• Andþyngsli
• Óreglulegar blæðingar

Question 21

Hverjar eru orsakir illkynja vaxtar í æxlunarfærum kvenna?

Answer 21

• Að mestu óþekktar
• Egglos
• Erfðir, BRCA
• Legslímuflakk
• Tóbak
• Umhverfisþættir

Question 22

Hverjir eru vernandi þættirnir þegar kemur að illkynja vexti í æxlunarfærum kvenna?

Answer 22

Meðganga
Brjóstagjöf
Pillan

Question 23

Hver er meðferðin við illkynja sjúkdómum í æxlunarfærum?

Answer 23

Skurðaðgerð
Lyfjameðferð
Geislun

Question 24

Af hverju er keiluskurður - conus framkvæmdur?

Answer 24

Til að fjarlægja miðlungs til miklar frumubreytingar í leghálsi

Question 25

Til hvers er legnám framkvæmt?

Answer 25

Til að meðhöndla:
- krabbamein
- Óeðlilegar blæðingar frá legi
- legslímuflakk
- góðkynja vöxt
- viðvarandi sársauka
- sig í mjaðmagrind
- framfall á legi
- fyrri áverka á legi

Question 26

Hver eru hjúkrunarmarkmið hjá sjúklingum sem fara í legnám?

Answer 26

Draga úr kvíða
Sætta sig við legnám
Lifa með verkjum og óþægindum
Aukin þekking á þörf fyrir sjálfsumönnun
Að vera laus við fylgikvilla

Question 27

Um __% þungana enda með fósturláti

Answer 27

20%

Question 28

Hver er meðferðin við fósturláti?

Answer 28

Biðmeðferð:
- Bíða í 10-14 daga
Lyf:
- T. Cytotec
Aðgerð:
- Útskaf í svæfingu (evac)