Hoofdstuk 8

Question 1

Definitie

Repeated Measures (RM) ANOVA

Variantieanalyse voor herhaalde metingen

Answer 1

Een parametrische toets om na te gaan of subgroepgemiddelden bij herhaalde metingen van elkaar verschillen.

Question 2

Toetsingssituatie

Repeated Measures (RM) ANOVA

Variantieanalyse voor herhaalde metingen

Answer 2

• Is er een verschil in gemiddelde van meerdere metingen op een bepaalde AV?
• Is er een effect van een bepaalde OV met meerdere metingen op een bepaalde AV?
  Indien er een effect is, tussen welke metingen is er een verschil? -> post-hoc analyse.

Gelijk aan Friedman’s ANOVA.

p222

Question 3

Voorwaarden

Repeated Measures (RM) ANOVA

Variantieanalyse voor herhaalde metingen

Answer 3

• AV = intervalniveau.
• AV normaal verdeeld in populatie OF in elke steekgroep n≥30.
• OV nominaal (evt gereduceerd ordinaal).
• Afhankelijke steekproeven.
• Sfericiteit.
• Metingen op dezelfde schaal (exact of gelijkaardig).

p222-223

Question 4

Definitie

Sfericiteit

Answer 4

De variantie van de verschilscores tussen twee metingen of condities is gelijk aan de variantie tussen twee andere metingen of condities in het onderzoek.

p223-225

Question 5

Definitie

Mauchly’s toets

Answer 5

Een toets om de sfericiteitsassumptie na te gaan. Als p≤α is de sfericiteit geschonden.

p224

Question 6

Definitie

Greenhouse-Geisser correctie

Answer 6

Een correctie voor het geval de sfericiteitsassumptie geschonden is. Neigt conservatiever. Bij verschil met andere correctie in significantie, beargumenteer welke je gebruikt.

Conservatief: leidt minder snel tot een significant resultaat.

p224, p235

Question 7

Definitie

Huynh-Fieldt correctie

Answer 7

Een correctie voor het geval de sfericiteitsassumptie geschonden is. Neigt minder conservatief. Bij verschil met andere correctie in significantie, beargumenteer welke je gebruikt.

Minder conservatief: leidt sneller tot een significant resultaat.

p224, p235

Question 8

Definitie

Quantile-quantile (QQ) plot

Kwantiel-kwantielplot

Answer 8

Een grafisch hulpmiddel dat wordt gebruikt om te beoordelen of een dataset een bepaalde verdeling volgt (meestal de normale verdeling). Vergelijkt de geboserveerde kwantielen van de data met de theoretische kwantielen van een gekozen verdeling.

p234

Question 9

Hypothesen

Repeated Measures (RM) ANOVA

Variantieanalyse voor herhaalde metingen

Answer 9

Altijd tweezijdig geformuleerd.
H0: µ(1) = µ(2) = … = µ(j)

Waarbij haakjes staan voor subscript, die staan voor meting.

p225

Question 10

Toetsingsgrootheid

Repeated Measures (RM) ANOVA

Variantieanalyse voor herhaalde metingen

Answer 10

F-waarde

p227

Question 11

Formule

F-waarde bij een RM ANOVA

Variantieanalyse voor herhaalde metingen

Answer 11

MS(m) / MS(error)

Haakjes zijn subscript

p227

Question 12

Formule

SS(w) bij een afhankelijke ANOVA

Haakjes zijn subscript

Answer 12

s²(1) * [n(1) - 1] + s²(2) * [n(2) - 1] + … + s²(i) * [n(i) - 1]
OF OOK
SS(m) + SS(error)

n(i) = aantal scores waarmee variantie berekend (meestal meetmomenten)

p228, p229

Question 13

Formule

Vrijheidsgraden bij SS(w)

Haakjes zijn subscript. Bij een RM ANOVA.

Answer 13

i * (n - 1)

De som van de vrijheidsgraden per persoon.

Question 14

Formule

Variantie van meetmomentgemiddelden

Answer 14

MS(m)

≠ MS(M)! Haakjes zijn subscript.

p227

Question 15

Formule

MS(m)

Answer 15

SS(m) / df(m)

Haakjes zijn subscript

Question 16

Formule

Experimentele variantie

Answer 16

SS(m)

≠ SS(M)! Haakjes zijn subscript

p228

Question 17

Formule

SS(m)

Answer 17

Σn(k)[x̄(k) - x̄(tot)]²

Haakjes zijn subscript. Zelfde als SS(b)

p229

Question 18

Formule

Vrijheidsgraden bij MS(m)

Answer 18

k - 1

Zelfde als bij MS(b)

p229

Question 19

Formule

Toevallige variantie

Answer 19

MS(error)

p230

Question 20

Formule

MS(error)

Haakjes zijn subscript

Answer 20

SS(error) / df(error)

p230

Question 21

Formule

Foutenvariantie

Answer 21

SS(error)

Haakjes zijn subscript

p229

Question 22

Formule

SS(error)

Haakjes zijn subscript

Answer 22

SS(w) - SS(m)

p229

Question 23

Formule

Vrijheidsgraden bij MS(error)

Haakjes zijn subscript

Answer 23

df(w) - df(m)

p230

Question 24

Beslissingregels overschrijdingskansen

Repeated Measures (RM) ANOVA

Variantieanalyse voor herhaalde metingen

Answer 24

Altijd tweezijdig, enkel via programma.
H0 verwerpen indien P(D)(F) ≤ α

Haakjes zijn subscript. Zelfde als one-way ANOVA

p230

Question 25

# Beslissingsregels kritieke waarden Repeated Measures (RM) ANOVA | Variantieanalyse voor herhaalde metingen

Answer 25

Altijd tweezijdig H0 verwerpen als *F* ≥ *F(kritiek)* H0 verworpen -> post-hoc toetsen. | Haakjes zijn subscript. Zelfde als one-way ANOVA ## Footnote p231

Question 26

# Effectgrootte Repeated Measures (RM) ANOVA | Variantieanalyse voor herhaalde metingen

Answer 26

η(p)² ## Footnote p238

Question 27

# Rapportering Repeated Measures (RM) ANOVA | Variantieanalyse voor herhaalde metingen

Answer 27

1. Wat nagaan. 2. Vermeld test. [3. Als sfericiteit geschonden: Mauchly's test (*p*) -> welke correctie ->] 4. Hoofdeffect 5. *F(dfm, dferror)* 6. *p* 7. *η(p)²* 8. Post-hoc analyse 9. Conditie 1 (*M, SD*) 10. Verschilde significantie *p* 11. van conditie 2 (*M. SD*) ## Footnote p238

Question 28

# Definitie Friedman's ANOVA

Answer 28

Een non-parametrische toets om na te gaan of subgroepgemiddelden bij herhaalde metingen van elkaar verschillen.

Question 29

# Toetsingssituatie Friedman's ANOVA

Answer 29

* Is er een verschil in gemiddelde van meerdere metingen op een bepaalde AV? * Is er een effect van een bepaalde OV met meerdere metingen op een bepaalde AV? Indien er een effect is, tussen welke metingen is er een verschil? -> post-hoc analyse. | Gelijk aan RM ANOVA. ## Footnote p239

Question 30

# Voorwaarden Friedman's ANOVA

Answer 30

* AV minstens ordinaal. * OV nominaal (evt gereduceerd ordinaal). * Afhankelijke steekproeven. * Metingen op dezelfde schaal (exact of gelijkaardig). ## Footnote p239

Question 31

# Hypothesen Friedman's ANOVA

Answer 31

Altijd tweezijdig geformuleerd. H0: θ(1) = θ(2) = ... = θ(j) | Haakjes zijn subscript. ## Footnote p240

Question 32

# Toetsingsgrootheid Friedman's ANOVA

Answer 32

*F(r)* | Haakjes zijn subscript ## Footnote p240

Question 33

# Formule *F(r)* | Haakjes zijn subscript

Answer 33

Niet te typen hier, zie boek. ## Footnote p240

Question 34

# Formule Vrijheidsgraden bij Friedman's ANOVA

Answer 34

*k* - 1 ## Footnote p241

Question 35

# Beslissingregels overschrijdingskansen Friedman's ANOVA

Answer 35

Altijd tweezijdig, enkel via programma. H0 verwerpen indien *P(R)(F(r))* ≤ *α* | Haakjes zijn subscript ## Footnote p241

Question 36

# Beslissingsregels kritieke waarden Friedman's ANOVA

Answer 36

Altijd tweezijdig H0 verwerpen als *F(r)* ≥ *χ²(kritiek)* H0 verworpen -> Durbin-Conover paarsgewijze vergelijkingen OF Wilcoxon signed-rank ## Footnote p241

Question 37

# Definitie Durbin-Conover toets

Answer 37

Een test voor paarsgewijze vergelijkingen bij een Friedman's ANOVA. Manueel α correcteren! Delen door aantal toetsen. | Zoals een post-hoc analyse bij een parametrische ANOVA ## Footnote p243

Question 38

# Effectgrootte Durbin-Conover toets

Answer 38

Geen. Daarom dat een Wilcoxon signed-rank meestal beter is. ## Footnote p243

Question 39

# Effectgrootte Friedman's ANOVA

Answer 39

Kendall's *W* ## Footnote p244

Question 40

# Formule Kendall's *W*

Answer 40

χ² / *n*[*k* - 1] ## Footnote p244

Question 41

# Interpretatie Kendall's *W*

Answer 41

* Klein: [.10;.29] * Matig: [.30;.49] * Groot: ≥.50 ## Footnote p85

Question 42

# Rapporteren One-way ANOVA | Eénwegs-variantieanalyse

Answer 42

1. Wat nagaan. 2. Vermeld toets. 3. Effect significantie. 4. *χ²* of *F(r)* 5. *p* 6. Kendall's *W*. 7. Paarsgewijs (Wilcoxon signed-rank of Durbin-Conover) 8. Gecorrigeerd α 8. Conditie 1 (θ) 9. Meer/minder dan 10. Conditie 2 (θ) 12. *W* of *Durbin-Conover* 13. *p* 14. *r(bis)* (enkel bij Wilcoxon signed-rank) 11. Enzovoort voor meer paarsgewijze verschillen. | Cijfers worden afgerond tot 2 cijfers na de komma, behalve *p* ## Footnote p245