Hoorcollege 20: Zenuwen abdomen

Question 1

Het zenuwstelsel kan op verscheidene manieren worden ingedeeld. Welke?

Answer 1

Centraal vs perifeer

Somatisch vs autonoom/visceraal

Question 2

Hoe kan het perifere zenuwstelsel worden opgedeeld?

Answer 2

Sensibel/afferent vs motorisch/efferent

Question 3

Hoe kan het atonome zenuwstelsel worden opgedeeld?

Answer 3

Sympathisch vs parasympatisch

en enterisch, een ‘eilandje’ opzicht in de darmwand

Question 4

Wat is een darmatoom?

Answer 4

Een sensibel deel van de huid dat geïnnerveerd wordt door 1 ruggenmergzenuw (aka n. spinalis)

Question 5

Waar wordt de abdomenwand sensibel door geïnnerveert?

Answer 5

o rr. ventrales nn. spinalum
o ook wel nn.intercostales
o rr. dorsales nn. spinalum (dorsaal, aka nn. intercostalis)

Question 6

Waar bestaat de nn. intercostalis dorsaal uit en wat zijn dit

Answer 6

rr. dorsales nn. spinslum. Dit zijn in totaal 12 zenuwen, abdominaal Th7-Th11 die duidelijk segmentaal gerangschikt zijn

Question 7

Wat is de n. subcostalis?

Answer 7

Deze is afkomstig van Th12 en inverteert o.a. dermatoom en de m. transversus abdominalis

Question 8

Wat is de n. iliohypogastricus?

Answer 8

Deze is afkomstig van Th12-L1 en innoveert o.a. dermatoom en m. obliquus internus + transversus. Het behoort tot de plexus lumbalis (zenuwen L1-L4 van onderste extremiteit)

Question 9

Wat is de n. ilioinguinalis?

Answer 9

Deze is afkomstig uit L1 en inverteert o.a. darmatoom (cremasterreflex) en m. obliquus internus + transversus

Question 10

Wat is dus, krap gezegd, het verschil tussen de n. iliohypogastricus en de n. ilioinguinalis?

Answer 10

De n. iliohypogastricus behoort ook tot de plexus lumbalis en de n. ilioinguinalis speelt ook een rol in de cremasterreflex

(beide innoveren dus wel dermatoom + m. obliquus internus + transversus)

Question 11

Wat is de n. genitofemoralis?

Answer 11

Deze is afkomstig uit L1-L2 en innerveert o.a. darmatoom en m. cremaster (reflex)

Question 12

Wat is het sensorische en het motorische neuron bij het cremasterreflex?

Answer 12

Sensorisch: n. ilioinguinalis
Motorisch: n. genitofemoralis

Question 13

Wat zijn de onderdelen (GLOBAAL) van het sympathische zenuwstelsel?

Answer 13

Input van Th1 - L2, truncus sympathicus en ganglia (paravertebraat en prevertebraal)

Question 14

Wat zijn splanchnische zenuwen?

Answer 14

N. splachnicus major en n. splachnicus minor. Dit zijn ‘bruggen’ tussen het CZS en vlechtwerk

Question 15

Autonome of viscerale innervatie is de onwillekeurige innervatie van bepaalde organen, deze innervatie wordt nog opgedeeld in sympatisch en parasymptatish (actie vs rust). Naast het verschil in innervatie tussen parasympatische en sympatische vezels, is er ook een verschil in organisatie. Wat is deze?

Answer 15

Sympatische vezels worden in het midden van de ruggenwervel gevonden en vertakken daar, terwijl parasympatische vezels juist vanuit de hersenstam en richting het staartbeen hun vertakkingen hebben (craniaal en caudaal).

Question 16

Wat is het verschil tussen parasympatisch en sympathisch met voorbeelden van organen? (hoef je echt niet te kennen, gewoon ter illustratie)

Answer 16

Parasympatisch: stimuleert speekselproductie, benauwt bronchiën, verlaagt glucoseafgifte, stimuleert darmapproductie en stimuleert maagsapproductie en insulineafgifte

Sympathisch: remt speekselproductie, verwijdt bronchiën, verhoogd glucoseafgifte, ontspant darmen, stimuleert glucagonafgifte

Question 17

Wat zijn ganglia?

Answer 17

Een opeenhoping van cellichamen, de organisatie hiervan verschilt tussen het parasympatisch en sympatisch systeem. Bij het sympatische systeem vind het schakelpunt van de een naar de andere neuron niet in de buurt van het orgaan plaats, ook kan het signaal worden afgegeven via de bloedstroom of via een neuron. Bij het parasympatische systeem bevindt het schakelpunt zich dicht bij het orgaan, wordt het signaal afgegeven via een neuron en gebeurd dit enkel door acetylcholine.

Question 18

Wat is een plexus (zenuwvlechten)?

Answer 18

Verzameling van ganglia (bevinden zich voornamelijk rondom de aorta)

Question 19

Wat zijn de verscheidene plexus en hun innervatie?

Answer 19

• Plexus coeliacus, met uitlopers die richting de lever, galblaas, maag, milt, pancreas en duodenum gaan.
• Plexus mesentericus superior, met uitlopers die lopen richting de pancreas, duodenum, jejunum, ileum, begin colon, ovarium.
• Plexus mesentericus inferior, innerveert gedeelte van colon en bovenste deel rectum.
• Plexus hypogastricus superior, met aftakkingen richting de ureter, testis, epididymis en ovarium (onder splitsing aorta).
• Plexus hypogastricus inferior, dit vlechtwerk ontstaat na afsplitsing van de zenuwen die vanuit de plexus hypogastricus superior komen. Ze komen dus in tweevoud voor en bevatten ook pelvic ganglia, deze innerveren de rest van het rectum, inwendige geslachtsorganen (prostaat, zaadblaasjes, uterus, ovaria) en blaas.

Question 20

Wat zijn de belangrijkste (globale) onderdelen van het parasympatische zenuwstelsel?

Answer 20

Het parasympatisch zenuwstelsel innoveert voornamelijk organen vanuit caudale/craniale richting. Craniaal is hier de belangrijkste (hersen)zenuw de n. vagus en caudaal is dit de n. splanchnini pelvici (S2-S4), er zijn geen zichtbare ganglia in de borst, buik of bekken.

Question 21

Wat is referred pain?

Answer 21

Referred pain is een fenomeen waarbij viscerale pijn gekoppeld wordt aan een dermatoom. Dit komt waarschijnlijk omdat prikkels worden opgevangen door het viscerale peritoneum, via viscerale afferente vezels worden deze pijnprikkels doorgestuurd richting het ruggenmerg en deze prikkeling wordt vervolgens opgevangen door het somatische zenuwstelsel van de dermatoom.

Question 22

Noem voorbeelden van referred pijn

Answer 22

• Appendicitis: de pijnprikkel via de navel richting Th10 gestuurd, waardoor de pijn rechtsonder wordt gevoeld.
• Bij hepatitis wordt de pijnprikkel via het diafragma richting C3-C5 gestuurd, waardoor het somatische zenuwstelsel dit uit in pijn in de schouder.

Question 23

Hoe wordt referred pijn behandeld?

Answer 23

In de kliniek wordt de kennis van zenuwen ook toegepast om plexus van zenuwen te blokkeren (plexusblokkade), dit wordt soms gedaan bij chronische pijn of bijv. palliatief bij hevige pijn t.g.v. een carcinoom.