Nýru frh Flashcards by Sveinbjörn H.

Hvenær þarf að hefja meðferð við LSNB? (4)

1) gsh <10
2) ofgnótt vökva
3) slæmar jónefnaraskanir
4) þvageiturnarheilkenni

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hversu margir með LSNB fá skilun?

ca fjórðungur

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

nýrnagajafi og þegi þurfa að vera í sama blóðflokk: s/ó

ó. A getur fengið frá O t.d..

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Ónæmisfræðilegar forsendur nýraígræðslu?

1) blóðflokkasamræmi

2) neikvætt eitilfrumukrosspróf

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hve marigr með starfandi gjafanýra 2018?

201

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hve marigr með starfandi gjafabris 2018?

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Helstu orsakir bráðrar millivefsnýrnabólgu? (4)

1) lyf 70-75%
2) sýkingar 4-10%
3) tubulointerstitial nephritis og uveitis 5-10%
4) fjölkerfasjúkd (lupus, sjögren..) 10-20%

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

klínísk mynd bráðrar millivefsnýrnabólgu? (5)

1) bráð skerðing á starfsemi nýrna
2) væg prótenimga með smáum próteinum (píplupróteinmiga)
3) rbk, hbk og hbk afsteypur, píplufrumur og píplufrumuafsteypur í þvagbotnfalli
4) raskanir á píplustarfsemi
5) einkenni undirliggjanid orsakar

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hvernig birtast raskanir á píplustarfsemi? (8)

tap á:

1) natríum
2) kalíumi
3) bíkarbónati
4) fosfati
5) glúkósa
6) þvagsýru
7) amínósýrum
8) skert hæfni til að sýra og þétta þvagið

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

meðferð bráðrar millivefsnýrnabólgu ?

1) stöðva lyfið sem gæti valdið

2) hægt að reyna stera

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hvaða lyf valda helst bráðri millivefsnýrnabólgu? (7)

1) betalaktamlyf
2) súlfónamíð
3) tíazíð
4) fúrósemíð
5) allupurinol
6) NSAIDS
7) PPI

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Langvinnir píplu- og millivefsnýrnasjúkdómar , orsök? (6)

1) bakflæðinýrnamein
2) lyf
3) hýpókalemía og hyperkalsemía
4) þungir málmar
5) multiple myeloma og lymphoma
6) arfgengt

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Arfgengur blöðrunýrnasjúkdómur er orsök hve margra tilfella af LSNB? %

8-10%

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

PKD1 OG PKD1? (2)

1) valda Arfgengur blöðrunýrnasjúkdómur

2) pkd1 fær lsnb 56 ára en pkd2 fær það 69 ára

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Afhverju er Arfgengur blöðrunýrnasjúkdómur

fjölkerfasjúkdómur? (5)

1) blöðrur í flestum líffærum
2) æðagúlar í heila
3) diverticlosis
4) nárakviðslit
5) lokusjúkd, helst míturlokuleki

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

klínísk mynd á Arfgengur blöðrunýrnasjúkdómur? (6)

1) blóðmiga
2) bráður verkur í síðu (þegar blæðir í blöðru eða sýkist eða nýrnasteinn)
3) fyrirferð í kviðarholi
4) hár bþ
5) hækkað krea
6) öll hin líffærin

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

meðferð sem hamlar nýrnabilun? (4)

1) ACE við htn
2) vasópressín blokkar
3) sómatóstatín
4) mTOR-hemill

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hvernig höndla nýrun prótein? (4)

1) prótein eru síuð í gauklum
2) 98% endurfrásoguð í nærpíplum
3) brotin niður af píplufrumum
4) lítil prótein útskilin í þvagi

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

prótenútskilnaður í þvagi?

40-80 mg á sólarhr

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hvað er ferlið að baki próteinmigu? (3)

1) sköddun podocyta í gauklum
2) skert hæfni til endurfrásogs
3) ofhleðsla síaðra próteina

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

flokkun próteinmigu? (5)

1) skammvinn próteinmiga
2) réttstöðupróteinmiga
3) gauklapróteinmiga
4) píplupróteinmiga
5) ofhleðslupróteinmiga

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

hvað greinir prótein strimilpróf?

albúmín yfir 300 mg/L

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

eðlilegt protein í þvagi? mg/mmol

<3 mg/mmól

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

lágmark próteins í þvagi f. próteinmigu?

30 mg/mmól

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Helstu orsakir viðvarandi einkennalausrar prótínmigu? (4)

1) focal segmental glomerusclerosis 2) Himnugauklamein (membranous nephropathy) 3) Sykursýkinýrnamein 4) Nýrnahersli af völdum háþrýsting

Tvö ferli liggja að baki bjúgs?

1) Breyting á blóðflæðimynd háræða sem leiðir til útvessunar vökva yfir háræðavegg 2) Varðveisla salts og vatns í nýrum

Meðferð bjúgs hjá sjúklingum með nýrungaheilkenni? (2)

1) Saltsnautt fæði | 2) Nota þvagræsilyf varfærnislega

hvar virka thiazides?

í fjarpíplu

hvar virka kalíum sparandi diuretics?

mjög aftarlega í fjarpíplu

Orsakir bráðrar hypónatremíu með lífshættulegum heilabjúg? (4)

1) vatnsdrykkja hjá Sjúklingum með alvarlega geðröskun 2) vatnsdrykkja vegna Notkun alsælu (ecstasy) 3) Maraþonhlauparar 4) Hypónatremía eftir skurðaðgerð

það á að leiðrétta bráða hyponatremiu hratt. s,ó?

S, það er mjög nauðsynlegt, 1-2 mmól/l á klst, og innan við 12 mmól/l á 24h

hverju veldur of hröð leiðrétting S-Na?

afmýlingarskemmdum í heilastofni, sem er lífshættulegt

Hraði hækkunar S-Na+ í langvinnri hyponatremíu?

6-8 mmól/L

Tvær leiðir til að hækka S-Na+?

1) Gefa Na+ (og K+ ef hypókalemía) | 2) Takmarka inntöku vatn

hvenær á að Takmarka inntöku vatn við leiðréttingu á Langvinn hypónatremía (5)

ef 1) hjartabilun, 2) skorpulifur 3) nýrnabilun 4) SIADH 5) frumkominn ofþorsti

Afleiðing af Tap á vatni sem hefur ekki verið bætt upp?

Hypernatremía

Helstu orsakir hypernatremíu (3)

1) Sviti eða ómeðvitað vökvatap (hiti, sýking) 2) diabetes insipidus 3) Tap frá meltingarvegi 3) Gjöf ofþrýstinna lausna af NaCl eða NaHCO3

uppvinnsla á hypernatremíu?

1) leita að upptökum vatnstaps 2) meta vökvavolume 3) mæla blóðsykur 4) mæla Na og osmolalitet í þvagi

Þvag osmolality í hypernatremiu: >500 ... <300... 300-500 ...

>500: vatntap um nýru <300 ekki nóg vasopressin 300-500: óvíst

þarf að leiðrétta hypernatreímu hægt?

já ef það eru ekki nein svæsin einkenni þá á að leiðr að hámarki 12 mmól/L á 24h

meðferð við þvaghlaupssýki?

gefa desmópressin (nefúða)

meðferð við Nýrnaþvaghlaupssýki ?

gefa tíazíð | meikar ekki sens?

hvaða þvagræsilyf hafa kalíumsparandi áhrif? (2)

1) amílóríð | 2) spírónalaktón

hvaða þvagræsilyf hafa kalíumeyðandi áhrif? (3)

1) loop diuretcs 2) tíazíð 3) karbónanhýdrasahemlar

áhrif bæði hyper og hypo kalemiu á taugar og vöðva?

kraftminnkun

áhrif hypokalemiu á hjarta?

hjartsláttartruflanir (TdP)

áhrif hyperkalemiu á hjarta?

hjartastopp

helstu orsakir hypókalemiu? (5)

1) Fölsk hypókalemía 2) Tilfærsla K+ inn í frumur 3) Ónóg inntaka K+ 4) Tap K+ um meltingarveg 5) Tap K+ um nýru

helstu orsakir hyperkalemiu? (4)

1) Fölsk hyperkalemía 2) Losun K+ úr frumum 3) Óhófleg inntaka K+ 4) Skertur útskilnaður K+ um nýru

hvað veldur Losun K+ úr frumum? (4)

1) Efnaskiptasýring 2) Insúlínskortur og osmólahækkun 3) Niðurbrot vefja 4) Blokkun beta-2-adrenvirkra viðtaka

hvað veldur Skertum útskilnaði K+ um nýru (5)

1) Nýrnabilun 2) Skert saltsteraáhrif 3) Minnkaður flutningur Na+ til fjærpíplu 4) Minnkað virkt blóðrúmmál 5) Trufluð seyting K+ í safngöngum í nýrnaberk

Lyf sem geta valdið hyperkalemíu

1) K+-sparandi þvagræsilyf 2) Bólgueyðandi gigtarlyf 3) Cýklósporín og takrólímus 4) ACE-hemlar og angíótensín II-blokkar 5) Heparín 6) Trímetóprím

hyperkalemíu Bráð meðferð ef: (2)

1) S-K+ >6,5 mmól/l | 2) QRS lenging

Meðferð við lífshættulegri hyperkalemíu (3)

1) Blokkun áhrifa K+ á hjartað (Kalsíumglúkónat) 2) Tilfærsla K+ inn í frumur með insúlíni og glúkósa 3) Brottnám K+ út úr líkamanum (Resonium) og blóðskilun

eðlilegt PaCO2 gildi í astrup?

40 mmHg

eðlilegt HCO3- gildi í astrup?

24 mmól/l

Viðhald sýru- og basajafnvægis krefst þess að nýrun:

varðveiti (endurupptaki) -HCO3- - og skilji út- H+

hvað veldur metabolic acidosis (lífeðlilslega séð)

1) aukin myndun H+ í lkamanum | 2) tap á HCO3- í nýrum

hvað sér maður á astrup í metabolic acidosis?

lækkað HCO3 og lækkað PaCO2

hvað sér maður á astrup í respiratory acidosis?

Hækkað HCO3 og hækkað PaCO2

hvað sér maður á astrup í metabolic alkalosis?

Hækkað HCO3 og hækkað PaCO2

hvað sér maður á astrup í respiratory alkalosis?

lækkað HCO3 og lækkað PaCO2

Reiknað anjónabil í sermi=

Na+ - (Cl- + HCO3-)

Hækkað anjónabil gefur til kynna

viðbót sýru

Reiknuð osmólaþéttni =

(2 x Na+) + glúkósi + úrea

Osmólabil er hækkað í

eitrunum af völdum metanóls, etýlenglýkóls ofl

Anjónabil í þvagi=

(Na+ + K+) - Cl-

neikvætt anjónabil í þvagi endurspelgar? (2)

1) háa þéttni NH4+ Þar sem NH4+ er sú ómælda katjón sem er í mestu magni í þvagi 2) gefur til kynna tap bíkarbónats um meltingarveg

jákvætt anjónabil í þvagi endurspelgar?

nýrnapíplusýringu

Oföndun veldur

lækkun á PaCO2

Í svæsinni efnaskiptasýringu, íhuga gjöf

NaHCO3

Vökvaskortur og hypókalemía - klóríðnæm efnaskiptalýting. þ.e. Cl í þvagi < 10 Orsök ?

1) Uppköst

Háþrýstingur og hypókalemía - klóríðÓnæm efnaskiptalýting. þ.e. klór í þvagi > 20 mmól Orsök? (4)

1) Frumkomið aldósterónheilkenni 2) Cushing-heilkenni 3) þrenging í nýraslagæð 4) Lakkrísneysla

Klóríðnæm efnaskiptalýting Meðferð? cl <10 (2)

1) Leiðrétta vökvaskort með gjöf 0,9% NaCl í æð | 2) KCl ef hypókalemía

Klóríðónæm efnaskiptalýting Meðferð? cl >20 (3)

1) Uppræta orsök saltsteraofgnóttar 2) Gefa KCl ef hypókalemía 3) Gefa kalíumsparandi þvagræsilyf – spírónólaktón eða amílóríð

Nýru frh Flashcards

(75 cards)