Symboliści francuscy Flashcards
(7 cards)
Pierre Cécile Puvis
de Chavannes Biedny rybak
Ten obraz, namalowany
w 1881 roku farbami olejnymi
na płótnie o wymiarach
1,92 x 1,55 m, stał się
przełomowy dla symbolizmu.
Zgodnie z tym, co pisał o nim
sam artysta, przedstawienie
rybaka i jego rodziny miało
uosabiać biedę. Wizerunek
rybaka nawiązuje też
do zakorzenionego w tradycji
sposobu przedstawiania
Chrystusa. Uwaga widza
jest kierowana na postać,
która zdaje się biernie
trwać w oczekiwaniu. Obraz
odbiegał stylem ujęcia od
dzieł prezentowanych na
oficjalnych Salonach. Malarz
zastosował płaszczyznowość,
syntezę, redukcję szczegółów
i dekoracyjny kontur okalający
przedstawiane postacie
i przedmioty. Kompozycja
zdominowana jest przez
rozległe, puste przestrzenie.
Matowe kolory i rozproszone
światło miały wywoływać
nastrój przygnębienia. Dzieło
w środowisku konserwatystów
wywołało falę krytyki. Uważali
oni, że obraz jest zbyt mało
realistyczny. Mimo to został
zakupiony do zbiorów
narodowych jako pierwsze
z dzieł tego artysty. Obecnie
znajduje się w Musée d’Orsay
w Paryżu
Jednym z czołowych przedstawicieli symbolizmu francuskiego był Gustave Moreau
(1826–1898).
Jako uczeń malarza romantycznego, Théodore’a Chassériau, interesował się
duchowością i światem pozazmysłowym. Był osobą bardzo szanowaną w kręgach sztuki,
otrzymał tytuł profesora akademii w Paryżu. Wykształcił wielu artystów.
Zmysłowe i pełne niepokoju dzieła Moreau przesycone są atmosferą tajemniczości,
mistycyzmu i spirytualizmu. Fascynacja twórczością Eugène’a Delacroix przyniosła arty-
ście upodobanie do przedstawiania kobiecych ciał, ozdób i akcesoriów. Moreau podejmował
więc motywy, w których bohaterkami były kobiety, zwłaszcza kobiety fatalne (fr. femme
fatale), urzekające swym pięknem i pociągające, choć obcowanie z nimi mogło prowadzić
do zguby. Inspiracją dla niego były Biblia, mitologia antyczna i literatura. Dzieła Moreau
cechowały bogaty koloryt, jubilerska precyzja w oddawaniu detalu, orientalny przepych,
narracyjność („opowiadały” zawsze jakąś historię) i zmysłowość. Wprowadzane przez niego symbole skierowane były do odbiorców, którzy mieli odpowiedni zasób wiedzy,
by je zinterpretować. Twórczość Moreau inspirowała innych symbolistów, a zwłaszcza
członków grupy Nabis
Gustave Moreau Zjawa
Artysta wielokrotnie podejmował ten temat
w różnych technikach. Prezentowany tutaj
obraz został namalowany w 1876 roku
farbami olejnymi na płótnie o wymiarach
1,03 x 1,42 m. Jan Chrzciciel otwarcie
potępiał niezgodny z prawem żydowskim
związek Herodiady i Heroda Antypasa,
tetrarchy Galilei i Perei. Herodiada namówiła
wobec tego córkę Salome, by ta
– w momencie kiedy kończyła urokliwy
taniec dla króla – poprosiła o nagrodę
w postaci ściętej głowy Jana Chrzciciela.
Na obrazie zostali przedstawieni: siedzący
na tronie Herod obok swej żony, kat
z mieczem w dłoni oraz niemal naga
Salome wpatrująca się w otoczoną aureolą
i ociekającą krwią głowę Świętego. Scena
ulokowana jest we wnętrzu inspirowanym
wystrojem pałacu Alhambra w Grenadzie
w Hiszpanii, cechującym się bogatą
ornamentyką. Linie ornamentów artysta
wyrysowywał w mokrej zaprawie malarskiej.
Motyw Salome stał się synonimem kobiety
fatalnej, a temat ten był inspiracją dla
wielu artystów. Obraz znajduje się w Musée
d’Orsay w Paryżu
Na Salonie w Paryżu w 1876 roku Gustave Moreau pokazał dwie prace ilustrujące sceny z Nowego
Testamentu.
Były to Taniec Salome oraz Zjawa. Epizod związany z życiem św. Jana Chrzciciela
opisali ewangeliści: Marek i Mateusz. Dla artysty stał się on pretekstem do ukazania kobiety
zmysłowej, pięknej i pożądanej, która doprowadza mężczyznę do zguby.
Poprzez symbole i alegorie wypowiadał się Pierre Cécile Puvis de Chavannes (1824–1898).
Przedstawiane przez niego postacie miały charakter ponadczasowy, jak gdyby ich „tutaj”
i „teraz” były jedynie przypadkowe. Ubrane w szaty wzorowane na antyku zastygały
w określonym geście. Artysta uważał się za spadkobiercę dawnych malarzy fresków. Choć
formą nawiązywał do klasyków – był jednocześnie artystą nowoczesnym, dążącym do
syntezy, upraszczania środków i ujmowania najistotniejszych cech malowanych przedmiotów, by ukazać istotę rzeczy. Stosował płaszczyznowość, redukował szczegóły na
rzecz ogólnego wrażenia i malował w stonowanych barwach, starając się unikać ostrych
kontrastów. Nadawało to jego obrazom melancholijny nastrój. Tworzył portrety, sceny
religijne, monumentalne sceny alegoryczne i historyczne. Wykonał wiele fresków, m.in.
cykl w Panteonie w Paryżu ilustrujący dzieje św. Genowefy. Dziewczęta nad brzegiem
morza uważa się za symboliczne przedstawienie trzech etapów życia tej samej kobiety lub
za prezentację jej stanów duchowych
Jednym z najwybitniejszych przedstawicieli symbolizmu był Odilon Redon
– rysownik
i litograf, który z czasem zajął się także malarstwem. Posługiwał się takimi technikami, jak
akwarela, pastel, malarstwo olejne. Włączał się w życie artystyczne Paryża, będąc m.in.
jednym z współzałożycieli Salonu Niezależnych. Jego twórczość ma oniryczny charakter,
a przedstawione motywy są z pogranicza snu i rzeczywistości. Inspirował się literaturą,
m.in. ilustrując Kwiaty zła Charles’a Pierre’a Baudelaire’a – bardzo kontrowersyjny zbiór
poezji francuskiego pisarza. Malował kwiaty, pejzaże i portrety, ale też sceny alegoryczne
i mitologiczne, które cechowały bogaty koloryt i głęboka wymowa symboliczna.
Wyobrażał niepokoje i urojenia podświadomości.
Odilon Redon Zamknięte oczy
Obraz został namalowany w 1890 roku farbami
olejnymi na płótnie naklejonym na tekturę
o wymiarach 36 x 44 cm. Przedstawia wynurzającą
się z tafli wody głowę kobiety z fragmentarycznym
ujęciem ramienia. Badacze uważają, że
niewątpliwie jest to portret żony artysty Camille
Falte, ale sposób obrazowania nasuwa im
skojarzenie z rzeźbą Michała Anioła Umierający
niewolnik. Zamknięte oczy mają tutaj symbolizować
odrzucenie świata postrzeganego przez zmysły
na rzecz rzeczywistości wewnętrznej, odczuwanej.
Obraz został namalowany tak bardzo rozcieńczoną
spoiwem farbą, że widoczne są sploty płótna.
Dzieło znajduje się w zbiorach Museé d’Orsay
w Paryżu
