Torbiele Flashcards

(47 cards)

1
Q

Ubytek Staffnego

A

Def.: Radiologicznie jednostronne przejaśnienie w dolnej części trzonu żuchwy odpowiadające zagłębieniu w językowej blaszce zbitej kości żuchwy.
Patogeneza:Rozwija się na skutek nacisku wywieranego na kość żuchwy przez zmieniony płat jednego z dużych gruczołów ślinowych. Jest rzadką pseudotorbielą.
Epidemiologia:
Występuje w 5-7 dekadzie życia, 6 x częściej u mężczyzn. Najczęściej w okolicy od 6- kąta żuchwy, poniżej kanału żuchwy, gdy przyczyną ślinianka podjęzykowa w przednim odcinku żuchwy i powyżej kanału żuchwy, wyjątkowo w rzucie gałęzi między otworem a szyjką żuchwy
Objawy kliniczne: niema
Objawy radiologiczne:
jednokomorowy ubytek z obwódką osteosklerotyczną, opg, TK, MR- uwidacznia wpuklający się gruczoł w ubytek
Leczenie: obserwacja, gdy się powieksza usunięcie, gdy wątpliwości biopsja. Wykluczyć meta z innych narzadów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Rogowaciejąco-torbielowaty guz zębopochodny
Patomechanizm
Epidemiologia
W jakich grupach wiekowych
Gdzie się lokalizuje
Objawy kliniczne

A

Patomechanizm:
mutacje w genie PTCH ze szlaku SHH. W sporadycznym KCOT mutacja samoistna w obu allelach lub tylko w jednym allelu. W zespołowym KCOT (zespole Gorlina-Golza) wrodzona mutacja jednego allelu (komórki prekursorowe po urodzeniu, wszystkie), a mutacja w drugim allelu spontaniczna
Epidemiologia:
Najczęstszy guz i nowotwór zębopochodny (19/100000/rok, 11% torbielowatych zmian kości szczękowych)
Kiedy:
Sporadyczne KCOT w różnym wieku, zespołowe KCOT w 1 i 2 dekadzie życia
Częściej mężczyźni, rasa biała
Gdzie:
około 70% w żuchwie w odcinku bocznym, w szczęce też w odcinku bocznym
Klinika:
długo rośnie bezobjawowo, wzrost naciekający z niszczeniem przyległych tkanek, objawy gdy znaczne rozmiary: rozdęcie kości, przemieszczanie zębów, resorpcja korzeni rzadko, ból, szerzy się w kości gąbczastej nie niszcząc ani nie deformując blaszki zbitej, potem nacieka i niszczy blaszkę zbitą kości tworząc w niej ubytki, we wnętrzu obfite, cuchnące gęste, żółtawe masy rogowe, objaw Vincenta i złamania patologiczne rzadko, spycha kanał żuchwy do dolnego brzegu
Gdy w szczęce szybciej powoduje deformację kości i częściej ulega zakażeniu więc wcześniej wykrywany
Postać lita i postać występująca pierwotnie w tkankach miękkich są bardziej agresywne i częściej dochodzi do wznów po ich usunięciu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Szlak sygnałowy SHH

A

reguluje embriogenezę, migrację i różnicowanie komórek w OUN, przednio-tylne ustalenie osi kończyn, różną długość palców, morfogeneze zębów, proliferację komórek nabłonkowych
mutacje genów kodujących poszczególne elementy szlaku (białka) rozpoczyna kancerogeneze niektórych nowotworów, prowadzi do transformacji komórek somatycznych w macierzyste komórki nowotworowe
mutacje w genie PTCH powodują przetrwanie komórek Malasseza (pozostałości listewki zębowej) i rozwój KCOT sporadycznej lub zespołu Gorlina -Goltza
Normalnie receptor PTCH (będący produktem translacji genu PTCH) hamuje receptor SMO, który z kolei odpowiada za aktywację szlaku prowadzącego do proliferacji komórkowej. Bialko SHH hamuje działanie receptora PTCH i w ten sposób aktywuje proliferację komórek. U dorosłych osobników ten szlak aktywny jedynie w gruczole sutkowym i w kontroli proliferacji komórek hematopoetycznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jaki jest obraz radiologiczny KCOT

A

mniejsze KCOT to ubytki jednokomorowe z wyraźną obwódką osteosklerotyczną
Większe to ubytki wielokomorowe z obecnością przegród wewnętrznych
Mogą imitować torbiel zawiązkową i zawierać zatrzymany ząb w centrum lub na obwodzie.
Przemieszczanie zębów, rzadko ich resorpcja.
W TK mogą być widoczne ubytki blaszki zbitej kości.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jaki jest charakterystyczny wygląd morfologiczny KCOT

A

Treść gęsta, biała, żółta, przejrzysta
Nabłonek wielowarstwowy płaski z niepełnym rogowaceniem, dlatego masy rogowe we wnętrzu KCOT
Granica między nabłonkiem a torebka płaska, może być oddzielony nabłonek od torebki.
Mogą być satelitarne torbiele w torebce.
Wysoka aktywność proliferacyjna nabłonka oceniana za pomocą indeksu Ki-67

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jakie jest leczenie KCOT?

A

KCOT jest guzem agresywnie rosnącym, naciekającym.
Wybór konkretnej metody leczenia zależy od zaawansowania klinicznego guza czyli jego wielkości i stanu blaszki zbitej kości (ocenianej w TK) oraz preferencji pacjenta i jego współpracy.
Marsupializacja - ryzyko wznowy 40%
Wyłuszczenie, wyłyżeczkowanie, metoda dwuetapowa - ryzyko wznowy 20-30%
Obwodowa radykalizacja po wyłuszczeniu lub wyłyżeczkowaniu (mechaniczna
=ostektomia, chemiczn
=płyn Carnoya, fizyczna
=krioterapia) - też wznowy 20-30%
Radykalne wyłuszczenie = wyluszczenie + obwodowa ostektomia+usunięcie blaszki zbitej i przylegających tkanek miękkich - wznowa <20%
najskuteczniejsza usunięcie z radykalizacją mechaniczną i jednoczasowo chemiczną - wznowy 10%
lub radykalne usunięcie - wznowy poniżej 6 %
Gdy duże zmiany to metoda dwuetapowa zalecana i w drugim etapie radykalizacja obwodowa (po pierwszym etapie konieczne stosowanie obturatora lub wszytego drenu i przepłukiwanie jamy guza oraz częste kontrole).
Metoda radykalna raczej w przypadku wznów lub wielomiejscowego występowania niż jako pierwotne leczenie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jakie jest rokowanie w KCOT i jak powinien przebiegać folow-up?

A

Rokowanie dobre.
Ryzyko wznowy zależy od metody leczenie i jest najniższe po usunięciu KCOT z obwodową radykalizacją mechaniczną i chemiczną lub po resekcji odcinkowej kości i otaczających tkanek miękkich.
ryzyko rozwoju raka śródkostnego w obrębie KCOT jest poniżej 2%
do 3 lat kontrole co 3 miesiące i rtg co 0,5 roku
do 6 lat kontrole co 0,5 roku i rtg co 1 rok
do 12 lat kontrole co rok i rtg co 2 lata

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jakie objawy składają się na triadę Gorlina-Goltza?

A

wieloogniskowy BCC
KCOT
rozszczepienie żeber

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Jakie są główne kryteria i ile jest ich potrzebnych do rozpoznania zespołu Gorlina-Goltza?

A

Do rozpoznania potrzeba dwóch głównych kryteriów lub jednego głównego i dwóch pobocznycyh.
Główne to:
1.wielomiejscowy BCC - co najmniej trzy ogniska lub u osób poniżej 20 r.ż jedno ognisko
2. przynajmniej jeden KCOT
3. co najmnie trzy zagłębienia w skórze dłoni lub podeszwach stóp
4.rozszczepione, zlane lub szeroko rozstawione żebra
5. zwapnienia w sierpie mózgu obejmujące obie jego blaszki
6. pokrewieństwo pierwszego stopnia z chorym u którego rozpoznano zespół Gorlina- Goltza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jak jest dziedziczony zespół Gorlina - Goltza?

A

autosomalnie dominująco - mutacja genu PTCH1
1:60 000
częściej rasa biała

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jak przebiega KCOT w zespole Gorlina- Goltza?

A

występuje u 75-90% chorych
pojawia się w 1.-2. dekadzie życia czyli wcześniej niż u tych z sporadycznym KCOT
Wzrost agresywny dlatego wcześnie deformacja twarzy spowodowana rozdęciem kości, częściej zakażenia i ból
lokalizacja jak w KCOT w bocznej części trzonu, kącie i gałęzi żuchwy, może być obustronny, meta lub synchronicznie występować
Częstość pojawiania się guzów spada po 30 r.ż
ryzyko wznowy 60% bo cieńsza torebka i liczne torbiele satelitarne w niej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Czym różni się ortokeratotyczna torbiel zębopochodna od KCOT?

A

mniej agresywny przebieg kliniczny
ortokeratoza z wyraźną warstwą ziarnista w nabłonku
mniejszy indeks proliferacyjny a wyższy indeks apopatotyczny w porównaniu z KCOT
w 4 dekadzie szczyt zachorowań czyli u nieco starszych niż KCOT
częściej u mężczyzn niż u kobiet
90% w żuchwie w odcinku bocznym i gałęzi
najczęsciej jest jednokomorowym ubytkiem a KCOT tylko gdy mały jest jednokomorowy
przemieszcza zęby i kanał nerwu zębodołowego dolnego jak KCOT
rzadko niedoczulica i złamanie patologiczne oraz resorpcja korzeni jak KCOT
może zniszczyć blaszkę zbita ale nie nacieknie tkanek miękkich
może imitować torbiel zawiązkową lub korzeniową
Leczenie to wyłuszczenie lub wyłyżeczkowanie, jedno lub dwuetapowe
nawroty rzadko - 2-4%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Co to jest torbiel?

A

patologiczna jama wypełniona treścią płynną, półpłynną lub gazem ale jej powstanie nie ma związku z nagromadzeniem treści ropnej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jakie są rodzaj torbieli i czym się róznią?

A

Prawdziwe mają torebkę i wewnątrz wyściółkę nabłonkową.
Torbiele rzekome - bez wyściółki nabłonkowej, mogą mieć torebke.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Jakie są przyczyny rozwoju torbieli?

A

1.Stan zapalny najczęściej zębopochodny
2. wrodzone, rozwojowe związane z pozostałościami zarodkowych tworów anatomicznych
3. retencja treści wydzielniczej na skutek zatkania lub uszkodzenia dróg odpływu gruczołów ślinowych
4. niektóre nowotwory lub zmiany nowotworopodobne mają torbielowata budowę
5. wyjątkowo pasożyty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie torbiele rzekome występują w rejonie głowy i szyi?

A

torbiel tętniakowata
torbiel samotna
pseudotorbiel zatoki szczękowej
torbiele z wynaczynienia śluzu w tkankach miękkich
ew. ubytek staffnego choć jest on ubytkiem a nie jamą w kości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jaki jest podstawowy podział torbieli wg WHO?

A

Torbiele zapalne i torbiele rozwojowe.
W torbielach rozwojowych wyrózniamy torbiele zębopochodne i niezębopochodne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jaki jest podstawowy podział torbieli wg Kaczmarzyk?

A

1.Torbiele kości szczękowych
a. prawdziwe: rozwojowe, zapalne, o zrożnicowanej etiologii
b.rzekome
2.Torbiele zatok szczękowych
a prawdziwe: retencyjne, jatrogenne
b.rzekome
3. Torbiele okołoszczękowych tkanek miękkich:
a.torbiele gruczołów ślinowych: z dużych i małych gruczołów i jeszcze każda grupa dzieli się na prawdziwe i rzekome
b. torbiele dermatoidalne
c. torbiele i przetoki skrzelopochodne
4. inne
zębopochodne i niezębopochodne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Torbiel przyzębna boczna
Lateral periodontal cyst (LPC)

A

Torbiel kości szczękowych
Prawdziwa
Rozwojowa
To torbiel między szyjką a wierzchołkiem zęba z żywą miazgą, która nie jest KCOT ani OCC
Bardzo rzadka
Między 40-60 r.ż.
Obraz rtg typowy dla torbieli, może rozsuwać korzenie zębów gdy ma duże rozmiary
zwykle w żuchwie w okolicy 3-5 lub szczęka odcinek przedni
Objawy kliniczne: wygóroweanie, ból, niebieskawe przebarwienie na dziąśle
Leczenie: usunięcie z pozostawieniem żywego zęba jeśli nie uszkodzisz pęczka podczas wyłuszczania. Nawrotowość niska ale po wielu latach - konieczna wieloletnia kontrola

20
Q

Zębopochodna torbiel gruczołowa
Glandular odontogenic cyst (GOC)

A

Torbiel kości szczękowych
Prawdziwa
Rozwojowa
Podobna do torbieli bocznej przyzębia i torbieli zębopochodnej groniastej (np. co do częstości, grupy wiekowej)
najczęściej w przednim odcinku żuchwy
Wyróżnia ja:
komórki kubkowate wydzielające śłuz w nabłonku
tworzenie mikrotorbielek w nabłonku - konieczne róznicowanie z rakiem śluzowo - naskórkowym
agresywny wzrost powodujący ścieńczenie lub przerwanie blaszki zbitej a tym samym krepitację lub chełbotanie
może powodować ból i objaw Vincenta, zęby żywe
zwykle ma duże wymiary, wielokomorowa, o festonowatym kształcie, z obwódką osteosklerotyczną, do jej oceny przydatne TK (by ocenić stan blaszki zbitej)
częściej wznowy więc oprócz usunięcia konieczna radykalizacja (ostektomia lub krio lub chemioradykalizacja płynem Carnoya), wyjątkowo resekcja kości
im większa tym większe ryzyko nawrotu, kontrola przez wiele lat
mozliwość przemiany w wewnątrzkostnego raka wysokozróznicowanego śluzowo - naskórkowego

21
Q

Zębopochodna torbiel groniasta
Botryoid odontogenic cyst (BOC)

A

Torbiel kości szczękowych
Prawdziwa
Rozwojowa
Podobna do LPC co do częstości występowania, wieku chorych, lokalizacji w żuchwie w okolicy 3-5)
wykazuje bardziej ekspansywny wzrost
klinicznie stwierdzane wygórowanie, przemieszczanie zębów które są żywe
Groniastość jest stwierdzana mikroskopowo a makroskopowo znacznie rzadziej (wtedy w rtg grona). Tk dla oceny blaszki zbitej.
Mikroskopowo zgrubienia nabłonka i jasne komórki przypodstawnie z glikogenem
Leczenie przez wyłuszczenie i ew. radykalizacja płynem Carno’a, gdy b. duże wymiary resekcja kości
Wznowy późno 7-10 lat i często - konieczna wieloletnia kontrola

22
Q

Jaki jest punkt wyjścia i etapy rozwoju torbieli korzeniowej?

A

Punktem wyjścia reszty nabłonkowe Mallaseza
1. uaktywnione procesem zapalnym ozębnej do proliferacji - ziarniniak ookołowierzchołkowy
2. faza tworzenia torbieli:
-teoria martwicy rozpływnej w centrum
-narastanie komórek nabłonkowych na obnażoną tkankę łączną i otoczenie przez nie ogniska ostrego zapalenie (ropnia lub martwicy)
- teoria zlewających się pasm nabłonka: rozrastające się pasma nabłonka tworzą kulę w której zamknięta tkanka łączna ulega degeneracji
3. faza wzrostu torbieli:
dzięki wzrastającemu ciśnieniu hudrostatycznemu w swietle torbieli oraz dzięki resorpcji kości przez osteoklasty które są pobudzone przez białko RANKL będące ligandem receptora RANK (osteoprotegryna OPG zaburza interakcję RANKL/RANK, więc dochodzi do zaburzenia w całym tym układzie)

23
Q

Jaka jest różnica między prawdziwą torbielą korzeniową a korzeniową torbielą kieszeniową?

A

Światło tej drugiej łączy się ze światłem kanału zęba.

24
Q

Co to torbiel korzeniowa Radicular cyst (RC)?

A

Torbiel kości szczękowych
Prawdziwa
Zapalna
Najczęstsza torbiel kostna 50%
20-50 lat, rzadko w uzębieniu mlecznym
Częściej u mężczyzn bo gorsza higiena i częściej urazy
częściej w szczęce , najczęściej okolica 2
Klinika: wygórowanie, krepitacja, chełbotanie, przemieszczanie zebów, ból, przetoka, parestezje, wał Gerbera, i objaw Oppikofera
Radiologicznie: typowy obraz torbieli, związana z korzeniem zęba, czasem z boczną powierzchnia gdy boczny kanał, lub nie gdy torbiel resztkowa zwykle średnica >2 cm
W diagnostyce oprócz rtg, CBCT możliwa punkcja i uzyskanie płynu z opalizującymi kryształkami cholesterolu
Histologia: nabłonek wielowarstwowy płaski, może być nacieczony przez neutrofile, ściana włóknista torbieli
Leczenie:
leczenie endodontyczne zęba przyczynowego, jeśli po 6 miesiącach brak zmniejszania się ubytku kostnego konieczne leczeni chirurgiczne
wyłuszczenie, wyłyżeczkowanie wewnątrz lub zewnątrzzębodołowe, resekcja wierzchołka zęba przyczynowego
Gdy duży ubytek zagrażający złamaniem żuchwy profilaktycznie płyta tytanowa lub białka morfogenetyczne kości
nawroty rzadko, ryzyko rozwoju raka płaskonabłonkowego wewnątrzkostnefo na podłożu torbieli 1%

25
Zapalna torbiel przyzębna Inflammatory paradental cyst (IPC)
Kostna Prawdziwa Zapalna rozwija się gdy stan zapalny w kieszonce przyzębnej przy całkowicie lub częściowo wyrzniętym zębie w jego części przyszyjkowej, miazga żywa, nigdy nie ma jej przy całkowicie zatrzymanym zębie Związana z 8, a rzadziej z 7 lub 6 - młodzieńcza IPC, w żuchwie, często kolec szkliwa od str. policzka w zębie przyczynowym, przy 8 zlokalizowana dystalnie, w młodzieńczych IPC lokalizacja mezjalna przy zębie, żywa miazga, epizody zapalne w wywiadzie. W rtg ubytek kości w kształcie lit. C przy 8 Leczenie: gdy przy 8 usuwa się ją wraz z zębem, gdy przy 6 lub 7 ząb pozostaje, nawroty rzadko
26
Torbiel zawiązkowa Dentigerous cyst DC
Kostna Prawdziwa O zróżnicowanej etiologii Obejmuje koronę zatrzymanego zęba Wymiar >3-4 mm Zwykle przy zatrzymanych 8 Objawy kliniczne gdy ma duże rozmiary Radioloigcznie typowe objawy torbieli jednokomorowej obejmującej koronę zęba zatrzymanego, może powodować przemieszczanie i resorpcję korzeni zębów sąsiednich Leczenie usunięcie jednoetapowe lub gdy b. duże rozmiary leczenie dwuetapowe. Jeśli wskazane pozostawienie zęba zatrzymanego to można ją usunąć (zalecane) lub marsupializować i czekać 100 dni na jego wyrznięcie, jeśli nie to ortodontyczne ściąganie do łuku Rzadko transformacja do szkliwiaka jednokomorowego, KCOT, raka płaskonabłonkowego lub śluzowo - naskórkowego w dysplazji obojczykowo - czaszkowej może występować wieloogniskowo
27
Torbiel kanału przysiecznego Incisive canal cyst (ICC)
Kostna prawdziwa o zróżnicowanej etiologii Trzecia najczęstsza po korzeniowej i zawiązkowej Objawy możliwe" wygórowanie czasem chełboczące w przedniej części podniebienia pośrodkowo lub w przedsionku na wyrostku zębodołowym w rzucie wierzchołków jedynek, może być też przetoka z ropną lub śluzową wydzielina u osób 30-50 lat, częściej u mężczyzn W rtg kształt serca, przemieszczanie zębów, wał Gerbera Gdy wymiar przednio - tylny nie przekracza 1 cm i bez objawów obserwacja i okresowe kontrole rtg Leczenie przez wyłuszczenie, ryzyko uszkodzenia nerwu przysiecznego. Gdy duże rozmiary i niszczenie dna nosa leczenie dwuetapowe. Nawroty rzadko
28
Torbiel tętniakowata kości Aneurysmal Bone cyst (ABC)
Kostna Rzekoma Rzadko występuje, histologicznie łagodna, ma duży potencjał destrukcyjny więc może osiągnąć duże rozmiary 10-30 r.z. w żuchwie w obrębie trzonowców i kąta Szybko rośnie, powoduje asymetrię twarzy, ból i parestezje rzadko Ubytki jedno lub wielokomorowe MR, TK, scyntygrafia do różnicowania z naczyniakiem Osłuchiwaniem nie stwierdza się szmeru ani tętnienia Leczenie : wyłuszczenie, wyłyżeczkowanie, ewentualnie dodatkowo kriodestrukcja lub osteodestrukcja, odcinkowe resekcje gdy b. duże rozmiary. Obfite krwawienie w trakcie zabiegu ustapi po wyłuszczeniu, ewentualnie woda utleniona przy zabiegu pomocna Interferon2 alfa jako indukcja lub uzupełniające leczenie Wznowy w pierwszym roku. Może rozwijac się na podłożu innych zmian i wtedy leczenie jak zmiany wyjściowej
29
Torbiel samotna kości solitary bone cyst (SBC)
Kostna Rzekoma jama w kości bez wyściółki nabłonkowej, zawiera treść płynną bez tkanek miękkich występuje w żuchwie w odcinku bocznym przyczyną aseptyczna martwica kości gąbczastej u osób 10-25 r.ż. Radiologicznie ubytek kości gąbczastej, z obwódką, ale może powodować ścieńczenie blaszki zbitej, wpukla się między korzenie zębów - obraz zawieszonych zębów Najczęściej niema - bezobjawowa Leczenie: otwarcie, kiretaż ścian, skrwawienie Nawroty do 3 lat u 30% Często brak materiału do badania histologicznego Charakterystyczna dla kości długich
30
Śluzowiak zatoki szczekowej Mucocoele MC
Torbiele zatoki szczękowej Prawdziwa retencyjna Łagodna ale ekspansywny wzrost Wypełniona jałowym śluzem, wyściółkę stanowi kompleks śluzówkowo-okostnowy zatoki, całkowicie wypełnia światło zatoki w której się znajduje Powstaje w wyniku obturacji ujścia zatoki Osoby 20-40 lat Najczęściej w zatoce czołowej, potem sitowie, potem szczękowa (około10%), najrzadziej w klinowej Ekspansywny wzrost z penetracją do jamy nosowej (niedrożność, łzawienie, wydzielina z nos), lub w kierunku policzka (asymetria twarzy, spłycenie przedsionka jamy ustnej), lub w kierunku oczodołu (diplopia, zaburzenia ruchomości gałki ocznej, zaburzenia ostrości wzroku) W rtg zacienienie zatoki bez obecności płynu. W TK wypełniona zatoka materiałem o cieniowaniu podobnym do mózgu. W tk i mr nie ulega wzmocnieniu po kontraście. Tk ocenia erozje kostne. Obecność powietrza ponad zmianą różnicuje torbiel zastoinową od śluzowiaka zatoki Nabłonek początkowo walcowaty, wielorzedowy z migawkami potem może ulec metaplazji do płaskiego. Leczenie to endoskopowe udrożnienie ujścia zatoki=marsupializacja, gdy b. duże rozmiary operacja z dostępu Caldwella - Luca. Gry zakażenie treści pyocoele -nasilone objawy
31
Co to zespół cichej zatoki?
Przyczyna ujemne ciśnienie w zatoce skutkuje obniżeniem się stropu zatoki a przez to zapadnięciem gałki ocznej lub obniżeniem jej pozycji, dwojeniem obrazu, asymetria twarzy, opadnięciem powieki górnej
32
Torbiel zastoinowa zatoki szczękowej
Torbiele zatok szczękowych prawdziwa retencyjna Powstaje w wyniku zatkania ujścia gruczołu śluzowego czopem śluzowym Bezobjawowa zwykle, objawy gdy osiągnie duże rozmiary=>1/2 zatoki lub na przyśrodkowej ścianie: ból, rozpieranie, drętwienie zębów, objawy zapalenia zatoki Zwykle w zachyłku zębodołowym ale może być na ścianie bocznej lub przyśrodkowej w opg objaw zachodzącego słońca, w TK bez erozji ścian zatoki TK konieczne do różnicowania ze zmianami patologicznymi Gdy bezobjawowa kontrola 1 raz na rok przez 4 lata. Obraz zwykle stacjonarny Gdy objawy wskazane leczenie endoskopowe Nie jest przeciwskazaniem do podniesienia dna zatoki w implantologii
33
Choroba Fabry'ego
Choroba genetyczna dziedziczenie związane z chromosomem X mutacja powoduje zmniejszenie ilości i aktywności enzymu rozkładającego produkty metabolizmu, nierozłożne kumulują się w ścianie naczyń Objawy: silne, piekące bóle dłoni i stóp, upośledzone pocenie i przegrzewanie organizmu, czerwono - purpurowa wysypka, niewydolność nerek, choroby serca, udary mózgu częstsze torbiele zastoinowe zatok przynosowych
34
Pseudotorbiel zatoki szczękowej
Nagromadzenie płynu między śluzówką zatoki a okostną, a dnem zachyłka zębodołowego zatoki. Występuje tylko przy dnie. Przyczyną zapalenie tkanek okołowierzchołkowych zęba z martwą miazgą. Przebieg niemy, ewentualnie dolegliwości bólowe zęba. Bardzo rzadko, gdy osiągnie duże rozmiary, może dawać obajwy niedrożności zatoki. W rtg pantomograficznym objaw zachodzącego słońca, w TK obraz jak torbiel zastoinowa i nie można ich ze sobą odróżnić, od śluzowiaka różni je obecność powietrza z świetle zatoki. Cofa się zwykle po wyleczeniu kanałowym zęba przyczynowego Różnicowanie z torbielą korzeniową.
35
Pooperacyjna torbiel zatoki szczękowej
Powstaje w wyniku uwięzienia nabłonka zatoki w bliznach po zabiegu najczęściej operacji Caldwella-Luca. Inne przyczyny to złamanie jarzmowo - szczękowe, osteotomia szczęki, rany postrzałowe a nawet ESS. Początkowo wzrost bezobjawowy. Średnio rozwija się po 18 latach od zabiegu. Deformacja szczeki, wyrostka zębodołowego, niedrożność przewodu nosowego, wydzielina z nosa, przemieszczanie gałki ocznej, dwojenie, parestezje V2, zaburzenia węchu. W rtg/TK najczęściej jednokomorowe przejaśnienie, deformacja kości, erozja kości. Gdy jest erozja różnicuj z nowotworem. Leczenie to operacja Caldwella-Luca ale obecnie coraz częściej marsupializacja endoskopowo z dostępu przez środkowy przewodu nosowy (gdyż przez dolny wiąże się z większym ryzykiem nawrotu, a do wytworzonego otworu zalecają założenie setonu z mytomycyną C by zapobiec zwężeniu antrostomii. Dawniej częsta w Japonii i Korei Południowej bo tam dużo operacji Zatok C-L przed antybiotykami i endospkopowym leczeniem.
36
Torbiel erupcyjna
Torbiel okołoszczękowych tkanek miękkich Torbiel erupcyjna jest postacią torbieli zawiązkowej umiejscowioną w tkankach miękkich nad częściowo zatrzymanym zębem. Ma postać regularnego, sinoczarnego wygórowania, niebolesne jeśli nie ulegnie zakażeniu. Zabarwienie zawdzięcza obecności krwi w płynie. Sprawia ono że wymaga różnicowania z naczyniakiem, czerniakiem lub tatuażem amalgamatowym. Występuje w I dekadzie życia, może dotyczyć zębów mlecznych ale najczęściej przy zębach stałych 1 i 6 w szczęce, dwa razy częściej u chłopców. Zwykle brak objawów w rtg . Leczenie to obserwacja do czasu samoistnego pęknięcia torebki lub marsupializacja. Nie daje nawrotów.
37
Torbiel dziąsłowa dorosłych
Wariant torbieli przyzębnej bocznej. Dotyczy tkanek miękkich. Bardzo rzadka wśród torbieli 0,5%. Występuje w 5. i 6. dekadzie życia. Najczęściej zlokalizaowana przy zębach 3-5 w żuchwie, znacznie rzadziej przy tych samych zębach w szczęce. Klinicznie niewielkie wygórowanie w obrębie dziąsła brzeżnego lub brodawki międzyzębowej, zwykle w kolorze dziąsła lub niebieskawe, możliwe niewielkie chełbotanie. W trakcie usuwania można stwierdzić niewielką resorpcję kości, która zwykle nie jest nawet uchwytna w rtg (zwykle w rtg bez objawów). Leczenie polega na wykonaniu biopsji wycinającej i gojeniu przez ziarninowanie lub z rekonstrukcją dziąsła. Nawroty są rzadkością.
38
Torbiel dziąsłowa niemowląt
Liczne, białe grudki na dziąśle wyrostka zębodołowego szczęki lub żuchwy zarówno od strony językowej jak i policzkowej/wargowej. Zwykle obecne już w momencie urodzenia częste bo u 75-95% noworodków. Zwykle zanikają do 3 miesiąca i nie ma potrzeby leczenia chirurgicznego. Torbieliki zawierają masy rogowe i po opróżnieniu się z nich zanikają. Nazywana jest też grudkami Bohna.
39
perły Epsteina
z niezębopochodnego nabłonka w okolicy szwu podniebiennego
40
Torbiel nosowo - wargowa
Rzadko występująca torbiel rozwojowa z pozostałości rowka nosowo - łzowego lub z kanału nosowo łzowego. Występuje 3 x częściej u kobiet między 30-50 r.ż., często w południowo-wschodniej Azji, zwykle jednostronnie Rozwija się podokostnowo. Wygórowanie w okolicy skrzydełka nosa z chełbotaniem, może ulec zakażeniu i imitować czyraka w rtg zębowym rozrzedzenie kości nad siekaczami. W rtg zgrzyzowym wypukłość otworu gruszkowatego układa się w stronę nosa a nie jak po str. zdrowej do zębów, jest to objaw patognomoniczny. W tk regularny obwód, może powodować erozję kości. Nie robić BACC bo niecharakterystyczny obraz. Leczenie to usunięcie od strony przedsionka jamy ustnej. Cienka torebka podatna na przerwanie. Ryzyko niedoczulicy dziąsła i zębów oraz powstania przetoki ustno - nosowej. Inną możliwością jest marsupializacja od strony jamy nosowej - otwór powinien mieć przynajmniej 1 cm średnicy. Po marsupializacji mniej powikłań. Ryzyko nawrotu lub zezłośliwienia niskie.
41
Torbiel przewodu tarczowo - językowego jak się rozwija
Najczęstsza torbiel rozwojowa na szyi ok.70% W życiu płodowym w okolicy otworu ślepego w nasadzie języka pozostaje wyściółka ektodermy, która potem penetruje w kierunku tchawicy i tworzy przewód tarczowo - językowy, potem się uwypukla w dwa płaty i z niej rozwija się tarczyca. Przewód tarczowo - językowy zanika od 2 miesiąca życia płodowego od strony języka. Z jego pozostałości może powstać płat piramidowy tarczycy i torbiel przewodu tarczowo - językowego. Ponieważ kość gnykowa w czasie swego rozwoju rotuje się pozostałości przewodu t-j mogą być zarówno po jej stronie przedniej jak i tylnej oraz mogą przebiegać przez jej trzon gdyż powstaje on przez zalanie się dwóch jego części. Za przyczynę rozwoju tej torbieli uważa się nawracające stany zapalne górnych dróg oddechowych które doprowadzają do proliferacji nabłonka w pozostałościach przewodu t-j i późniejszą degenerację torbielowatą Prawdziwe przetoki środkowe szyi łączą skóę z otworem ślepym. Przetoki skórne mogą też towarzyszyć torbieli przewodu t-j ale wtedy łączą skórę z światłem torbieli
42
Jakie są objawy i częstość występowania torbieli przewodu tarczowo - językowego?
Szczyt zachorowń w I (5-6r.ż) i IV (po 30)dekadzie życia Opisywano rodzinne wystepowanie Bez predylekcji do płci Zwykle w linii pośrodkowej ale może być przypośrodkowo z częstszym zbaczeniem na lewo. Najczęściej postać taczowo- gnykowa, nadgnykowa. W dnie jamy ustnej, języku rzadko Wygórowanie, chełboczące, przesuwalne, niebolesne, w linii posrodkowej lub przypośrodkowo, porusza się przy przełykaniu lub ruchach języka bo jest w sąsiedztwie kości gnykowej. Gdy ulegnie zakażeniu to bolesne, objawy ogólne stanu zapalne, dysfagia, dysfonia, chrypka, duszność, kaszel, charczenie, sinica, uczucie ciała obcego w gardle, przetoka skórna opróżniająca się przy przełykaniu, żuciu pokarmów. Zakażenie, krwotok do światła torbieli zlokalizowanej w nasadzie języka stwarza ryzyko śmierci
43
Z czym różnicować torbiel przewodu tarczowo-językowego
Torbielą dermatoidalną Torbielą boczną szyi (skrzelopochodną) naczyniakiem limfatycznym (on w trójkącie bocznym szyi zwykle) głęboka postacią żabki tłuszcak wole tarczycy ektopwoa tarczyca płat piramidowy tarczycy gruźlica węzłów ch. Hodgkina przepukliną powietrzną krtani gdy w języku z przerośniętym migdałkiem językowym
44
Jakie są cechy rozwoju nowotworu złośliwego w torbieli przewodu tarczowo - językowego, jak często dochodzi do zezłośliwienia i jakie nowotwory najczęściej się rozwijają oraz jakie mają rokowanie?
stwardnienie, nieregularny kształt, utrata przesuwalności, szybki wzrost przy braku cech zapalnych, powiększone węzły szyjne, w badaniach obrazowych (USG, TK, MR) zwapnienia, masy wewnątrz torbieli, czynnikiem ryzyka przebyte napromienianie na szyję lub śródpiersie w dzieciństwie lub młodości Nowotwory: rak brodawkowaty - 10 lat przeżywa 95%, rak płaskonabłonkowy - 10 lat 36% Do transformacji nowotworowej może dochodzić w 1-1,5 %
45
Jakie obrazy torbieli przewodu tarczowo - językowego można stwierdzić w USG, tk, mr?
Zróżnicowane bo: bezcechowa torbiel w okolicy kości gnykowej może zawierać gęsty śluz, kryształki cholesterolu i wtedy obraz pseudolity, gdy zakażenie lub krwotok do swiatła torbieli obraz heterogenny Bacc mało przydatny w diagnostyce ale punkcja może zmniejszyć ilość płynu i pobrać ropę do diagnostyki mikrobiologicznej w zakażeniu W TK można uwidocznić przegrody, W MR może pokazać kanał przetoki Przy podejrzeniu ektopowej tarczycy oznacz TSH i hormony tarczycy, zwykle hypotyreoza i nadprodukcja TSH co stymuluje ektopowy gruczoł do przerostu. Może on być czynny i produkować hormony gdy niedoczynność lub brak głównego gruczołu tarczowego. Można wykonać wtedy scyntygrafię z radiojodem, ewentualnie w trakcie zabiegu pobrać intrę i gdy zdrowa tkanka tarczycy to ja pozostawić lub przeszczepić do mięśni prostego brzucha lub uda. Usunięcie ektopowej tarczycy może prowadzić do niedoczynności tarczycy i konieczności suplementacji jej hormonów
46
Jaka jest morfologia torbieli przewodu tarczowo - językowego?
Nabłonek walcowaty wieloszeregowy na przemian z nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, w ścianie mogą być pęcherzyki tarczycy Treść śluzowa, galaretowata, może być wielokomorowa
47
Jakie jest leczenie torbieli przewodu tarczowo - językowego? Jaka jest nawrotowość?
Samo wyłuszczenie wiąże się z ryzykiem nawrotu w 40% Obecnie zmoodyfikowana operacja Sistrunka: usunięcie ewentualnej przetoki skórnej, torbieli, odcinka trzonu kości gnykowej (10-15mm), i pasma tkankowego za trzonem kości gnykowej do języka szerokości 5-10 mm wokół przewodu bez identyfikacji samego przewodu bez zbliżania pozostałych kikutów trzonu kości gnykowej i bez wycinania śluzówki z okolicy otworu ślepego czyli bez otwarcia jamy ustnej. Gdy językowe położenie torbieli zwykle wycięcie z dostepu wewnątrzustnego bez resekcji kości gnykowej a niektórzy zalecają nawet marsupializacje Przy lokalizacji językowej wykluczyć ektopową tarczycę metodą intry Gdy zakażenie najpierw wyleczyć stan zapalny antybiotykoterapia, mozna punkcję by nieco odbarczyć i uzyskać materiał do badania bakteriologicznego. Nie zaleca się nacinania, a gdy konieczne to naciąć w takim miejscu które będzie wycięte w trakcie głównego zabiegu. Po operacji Sistrunka nawrotowość ok. 7% Częstość nawrotów wzrasta gdy: operacja w stanie zapalnym, przerwanie torebki w trakcie preparacji, im młodsze dziecko (zwłaszcza w 1 i 2 roku zycia).