wc1 - vestiging van aansprakelijkheid Flashcards
(13 cards)
Casus:
Willem glijdt uit bij een fontein waar zijn dochtertje aan het spelen is. Tegels zijn glad geworden door de fonteinen. Willem breekt hierbij beiden polsen.
- Ziekenhuiskosten: €2.000 euro (helft vergoed door zjin verzekeraar)
- Succesvolle tandartspraktijk, jaar uit de running, €50.000,- gederfde inkomsten
- Droom om van hobby beroep te maken (pianospelen) valt in duigen.
Vraag:
Willem wenst de gemeente Tilburg o.g.v. art. 6:162 BW aansprakelijk te stellen voor zijn ten gevolge van de val geleden schade. In hoeverre is er in dit geval sprake van onrechtmatige gevaarzetting?
Kijk bij deze vraag goed naar wat gevraagd wordt. Er wordt gevraagd naar onrechtmatige gevaarzetting. Werk dus alleen de fout uit, niet de volledige onrechtmatige daad, alleen de eerste drie criteria (bij aansprakelijkheid werk je ze dus alle 5 uit).
- GEDRAGING:
Een doen. Het plaatsen van gladde tegels waardoor gevaar ontstaat. - ONRECHTMATIGHEID:
* Inbreuk op een subjectief recht: nee, de gemeente heeft niet opzettelijk gladde tegels geplaatst
* In strijd met wettelijke plicht: is er een wet die zegt dat je geen gladde tegels mag plaatsen bij een fontein. Nee.
* Maatschappelijke zorgvuldigheid: verschillende gevalstypen (ongelukkige samenloop van omstandigheden, sport- en spelsituaties, gevaarzetting). In casu wordt gevraagd naar gevaarzetting.
GEVAARZETTING:
Taxusstruik: kenbaarheid. Je kunt immers niet een gevaarzettende situatie creëren als jij niet weet dat het gevaarlijk is. Je kunt er vanuit gaan dat het gevaarlijk is om gladde tegels te plaatsen bij een fontein (zelfde geldt voor zwembaden etc.).
KELDERLUIK:
1. MATE ONVOORZICHTIGHEID (of onoplettendheid):
Niet iedereen is bezig met opletten waar hij loopt. De mate van onvoorzichtigheid is groot. Mensen zijn aan het winkelen, op kind aan het letten, niet aan het oppassen of zij vallen ja of nee.
2. KANS OP ONGEVAL (door die onvoorzichtigheid):
Gladde tegels in combinatie met natheid, de kans dat iemand uitglijdt is redelijk aannemelijk.
3. ERNST GEVOLGEN
Wat zou er eventueel kunnen gebeuren wanneer iemand uitglijdt? De ernst van de gevolgen kunnen best erg zijn. Botbreuken etc.
4. BEZWAARLIJKHEID VOORZORGSMAATREGELEN:
Tijd, kosten, moeite die je moet doen om maatregelen te treffen. Nummer 4 wordt afgewogen tegen nummer 1 t/m 3. Waren te nemen voorzorgsmaatregelen bezwaarlijk? Nee, je zou een bord neer kunnen zetten: ‘‘pas op, het is glad’’. De gemeente had ook griptegeltjes kunnen plaatsen. Griptegels lijken mij niet duurder dan natuurstenen tegels, integendeel.
RECHTVAARDIGINGSGROND:
Kijk naar gronden die ook in het strafrecht voorkomen, strafuitsluitingsgronden. Is hier sprake van? Nee. Laat zien dat je hier ook aan toetst.
Eindconclusie: er is sprake van onrechtmatige gevaarzetting door de gemeente.
Casus:
Hans en Theo stelen tijdens hun werk als verpleegkundigen in het bejaardenhuis geld van bejaarden.
Theo gaat op de uitkijk, als niemand kijkt, steekt Hans €100,- in zijn zak. Hans stopt Theo het geld toe, waarna Theo naar huis fietst om het in een oude schoenendoos te doen.
Inmiddels ruim €1.000.,-.
John (bejaarde) wil Hans en Theo aansprakelijk stellen voor zijn schade.
Vraag 1a
Welk(e) wetsartikel(en) zal John aan zijn vordering ten grondslag moeten leggen?
Art. 6:166 jo art. 6:162 BW.
HR Groepsaansprakelijkheid.
Dit arrest nalezen -> belangrijk: r.o. 2.9 Hof.
Toets art. 6:166 jo 6:162 BW:
1. Tenminste één groepslid brengt onrechtmatige schade toe
Logisch, want als niets onrechtmatigs is, is er dus ook geen groepsaansprakelijkheid. Je hoeft bij dit criterium nog niet te kijken of het toerekenbaar is.
I.c.: Theo en Hans doen het samen.
2. Aangesproken groepslid had moeten weerhouden (distantiëren
Je gaat kijken of het aangesproken groepslid zich had moeten weerhouden. Bijv. als jongeren school in brand steken, één steekt in brand, rest weerhoud zich, kan je ze niet aanspreken.
I.c.: beide heren waren zich bewust van het toebrengen van schade, ze eigenden namelijk geld van anderen toe. Dat dit schade oplevert voor de bejaarden is evident.
3. Gedraging bij 2 kan aan groepslid toegerekend worden.
Dus daarom hoef je bij vereiste 1 nog niet naar toerekening te kijken, dat doe je hier.
I.c: er is sprake van toerekenbaarheid; Theo en Hans hebben geen beperkingen en zijn meerderjarig, geen reden om ze van toerekenbaarheid uit te sluiten, hij had zich moeten distantiëren.
4. De gedraging waardoor schade wordt toegebracht is een OD.
Dan is er sprake van geval groepsaansprakelijkheid.
- Sprake van onrechtmatigheid, stelen is in strijd met de wet (art. 310 Sr)
- Er is sprake van schade; John en anderen zijn bestolen en zijn dus geld kwijt
- Er is sprake van causaliteit; door de gedraging van Theo en Hans zijn de bejaarden hun geld kwijt
- Er is sprake van toerekenbaarheid; Theo en Hans hebben geen beperkingen en zijn meerderjarig, geen reden om ze van toerekenbaarheid uit te sluiten.
Wat voor voordeel heeft groepsaansprakelijkheid voor benadeelde? Bij één van de groep kan je AL je schade vorderen.
Casus:
Hans en Theo stelen tijdens hun werk als verpleegkundigen in het bejaardenhuis geld van bejaarden.
Theo gaat op de uitkijk, als niemand kijkt, steekt Hans €100,- in zijn zak. Hans stopt Theo het geld toe, waarna Theo naar huis fietst om het in een oude schoenendoos te doen.
Inmiddels ruim €1.000.,-.
John (bejaarde) wil Hans en Theo aansprakelijk stellen voor zijn schade.
Vraag 1b
Hans zegt tegen John, dat Theo degene was die het geld bewaarde, dus dat hij niet bij Hans om geld kan vragen. Hoe oordeelt u over dit verweer van Hans?
Hans en Theo zijn hoofdelijk aansprakelijk o.g.v. art. 6:166 lid 1 jo. 6:102 BW. Ze zijn ieder hoofdelijk aansprakelijk voor de gehele schade. Hoofdelijke aansprakelijkheid is geregeld in art. 6:102 BW.
Casus:
Hans en Theo stelen tijdens hun werk als verpleegkundigen in het bejaardenhuis geld van bejaarden.
Theo gaat op de uitkijk, als niemand kijkt, steekt Hans €100,- in zijn zak. Hans stopt Theo het geld toe, waarna Theo naar huis fietst om het in een oude schoenendoos te doen.
Inmiddels ruim €1.000.,-.
John (bejaarde) wil Hans en Theo aansprakelijk stellen voor zijn schade.
Vraag 1c
Na lang aandringen van John, betaalt Hans uiteindelijk. Wanneer Hans vervolgens bij Theo erop aandringt om de oude schoenendoos maar eens te openen om zijn aandeel aan het complot te verrekenen, biecht Theo op dat hij het geld inmiddels heeft vergokt. Theo meent dat Hans geen recht meer heeft op vergoeding van het aandeel van Theo in het complot, omdat de vordering van de bejaarde inmiddels is voldaan.
Hoe oordeelt u over dit standpunt van Theo?
Dit verweer is onjuist. Het kan worden opgelost door middel van een regresvordering, John kan dus kiezen wie hij aanspreekt voor de hele schade. Art. 6:102 jo. 6:10 jo. 6:101 BW. Hans kan een regresvordering instellen tegen Theo. Het uitgangspunt 50/50, tenzij de billijkheid een andere verdeling vordert.
Casus:
Nadat Willem II wint, raken Nac supporters met Willem II supporters op de vuist. Eén van de omstanders is Pieter. Hij was met een volle boodschappentas in de hand op weg naar huis. Op het moment dat de voetbalrellen losbarstten, wandelde hij langs het stadion en voordat hij het wist kwam hij in de ongeregeldheden terecht. Twee supporters, Erik A. en Jeffrey B., bekogelden elkaar met bierflesjes.
Variant 2
Vaststaat dat zowel Erik A als Jeffrey B - terwijl ze elkaar aan het bekogelen waren - een bierflesje richting Pieter heeft gegooid, maar dat Pieter slechts door één bierflesje geraakt is op zijn hoofd. -> ernstig hoofdletsel. Pieter weet niet wie het flesje heeft gegooid.
Vraag 2:
Pieter spreekt Erik A. aan voor de vergoeding van zijn letselschade. Erik A. meent dat hij geen schade aan Pieter hoeft te vergoeden, nu niet vaststaat dat hij, door het gooien van het flesje, de schade heeft veroorzaakt. Geef gemotiveerd aan of het verweer van Erik A. in een latere procedure zal slagen.
We weten dus niet precies welke onrechtmatige gebeurtenis de schade heeft veroorzaakt, wat is het gevolg?
Beiden veroorzakers zijn hoofdelijk aansprakelijk. Tenzij: je bewijst dat de schade niet het gevolg is van jou onrechtmatige gedraging. Dus o.g.v. alternatieve aansprakelijkheid zijn in beginsel zowel jeffrey als Erik hoofdelijk aansprakelijk, tenzij een van de twee bewijst niet aansprakelijk te zijn. Dit volgt uit het DES arrest en art. 6:99 BW.
Pieter kan onmogelijk bewijzen wie aansprakelijk is, daarvoor is dus het leerstuk van alternatieve causaliteit. Je hebt hier dus ook omkering van bewijslast, normaal heb je dan de hoofdregel wie moet stellen moet bewijzen. Nu wordt causaliteit aangenomen, tenzij Pieter kan aantonen dat hij niet dat flesje gegooid heeft. Pieter moet stellen en bewijzen.
Dus: art. 6:99 BW: - Schade gevolg -> gebeurtenissen - Waarvoor elk een ander aansprakelijk is - Schade door één van de gebeurtenissen - Hoofdelijk aansprakelijk [Tenzij-clausule: omkering bewijslast]
Casus:
Nadat Willem II wint, raken Nac supporters met Willem II supporters op de vuist. Eén van de omstanders is Pieter. Hij was met een volle boodschappentas in de hand op weg naar huis. Op het moment dat de voetbalrellen losbarstten, wandelde hij langs het stadion en voordat hij het wist kwam hij in de ongeregeldheden terecht. Twee supporters, Erik A. en Jeffrey B., bekogelden elkaar met bierflesjes.
Variant 1:
Pieter is door twee bierflesjes geraakt op zijn hoofd, waarvan één door Erik A. en één door Jeffrey B. gegooid. Arts constateert dat hoofdletsel niet zou zijn ingetreden wanneer hij maar één flesje tegen zijn hoofd had gekregen.
Vraag 1:
Pieter spreekt Jeffrey B. aan voor de vergoeding van zijn letselschade. Jeffrey B. meent dat hij geen schade aan Pieter hoeft te vergoeden, nu hij maar één flesje heeft gegooid en de schade door beide flesjes is veroorzaakt. Geef gemotiveerd aan of het verweer van Jeffrey B. in een latere procedure zal slagen.
In casu is sprake van meervoudige causaliteit. Het zijn samenwerkende oorzaken, beiden flesjes waren nodig om het gevolg te laten intreden. Dan zijn beiden partijen hoofdelijk aansprakelijk, dit is het arrest Nugeren/Meskens: hier waren beiden huizen noodzakelijk om verzakking middelste huis te genereren.
I.c. dus zowel Jeffrey als Erik A kunnen als veroorzaker voor geheel van de schade worden aangesproken. Dus wanneer één iemand niet gooide, had hij geen hoofdletsel. Pieter spreekt alleen Jeffrey B. aan, Jeffrey’s verweer geslaagd?
Nugteren/Meskens: hoofdelijke aansprakelijkheid, art. 6:102 BW. Dus niet mogelijk.
Bestudeer art. 3:201 PETL. Welke gezichtspunten uit art. 3:201 PETL herkent u als gezichtspunten die in het Nederlandse recht een rol spelen bij relativiteit?
Art. 6:163 BW. De geschonden norm moet strekken tot de bescherming van de schade die is geleden. HR Tilburgse tandartsarrest, Iraanse vluchteling en ….
Sub e houdt relativiteit in: het beschermde doel van de regel die overtreden is. Ook sub b; de aard en de waarde van het beschermde belang.
Bestudeer art. 3:201 PETL. Welke gezichtspunten uit art. 3:201 PETL herkent u als gezichtspunten die in het NL recht een rol spelen in het kader van causaliteit?
Art. 6:162 en 6:98 BW zien op causaliteit.
Sub a: ziet op de causaliteit, de VOORZIENBAARHEID van de schade voor een redelijk denkend persoon op het moment van de OD, waarbij gelet wordt vooral op de nabijheid in tijd of ruimte tussen de schadeveroorzakende activiteit en de schade die daardoor ontstaat, of de omvang van de schade in verhouding tot de normale gevolgen van een dergelijke gebeurtenis.
DUS: het behelst de vraag of de schade voorzienbaar was op het moment van de gebeurtenis die de schade zou veroorzaken, gelet op het moment van de gebeurtenis die de schade zou veroorzaken, gezien de omvang van de schade in verhouding tot de normale gevolgen van een dergelijke gebeurtenis.
Ook sub c, de leer van de de redelijke toerekening - de aard van de aansprakelijkheid.
Aard aansprakelijkheid: schuld - (aansprakelijk voor eigen handelen) en risicoaansprakelijkheid (in bepaalde hoedanigheid aansprakelijk voor handelen van ander).
HR De Heel/Korver
Art. 6:162 BW
De feiten
Korver belande in het ziekenhuis na een ongeval. Hij werd geopereerd, waarna hij, nog half onder narcose, uit het ziekenhuisbed is gevallen terwijl hij in de ‘‘uitslaapkamer’ lag. Het gevolg was een zodanige beschadiging van een oogslagader dat hij blind is geworden aan dat oog. Het bed had geen of althans onvoldoende bescherming tegen een val en Korver stelt ziekenhuis aansprakelijk voor zijn schade.
Rechtsvraag: is het ziekenhuis tekortgeschoten door dat zij onvoldoende veiligheidsmaatregelen heeft genomen tegen het risico dat uitslapende patiënten uit het bed vallen?
Rechtsregel: de HR erkende het bestaan van ongeschreven verkeers- en veiligheidsnormen. Er wordt per definitie ruimte toegerekend bij schending hiervan.
Er is in dit geval niet precies op papier gezet hoe je iemand na narcose moet behandelen (veiligheidsvoorschriften), maar je mag ervan uit gaan dat je voorkomt dat iemand uit bed valt.
HR Renteneurose
x
HR Koprot
Voor het handelen in strijd emt hetgeen volgens ongeschreven recht in maatschappelijk verkeer betaamt, moet er niet alleen gekeken worden naar de kans op schade, maar ook naar de aard van de gedraging, de aard en ernst van de schade en de bezwaarlijkheid en de gebruikelijkheid van het nemen van voorzorgsmaatregelen.
Rechtsregel: niet de enkele mogelijkheid dat er schade kan ontstaan, maakt dat gedrag per definitie onrechtmatig is. Zodanig gevaarscheppend gevaar is slechts onrechtmatig als de mate van waarschijnlijkheid van de schade zo groot is dat betrokkene zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van dat gedrag had moeten onthouden.
HR Londen/Delta Lloyd
J. is aangereden door een verzekerde van verweerster in cassatie (Delta Lloyd) en ruim twee jaar later door een verzekerde van eiseres tot cassatie (London). Delta Lloyd en London hebben aansprakelijkheid erkend voor respectievelijk het eerste en het tweede ongeval. Delta Lloyd heeft de schaderegeling voor beide ongevallen ter hand genomen en met J. een vaststellingsovereenkomst gesloten, waarbij J. zijn rechten in verband met beide ongevallen aan Delta Lloyd heeft gecedeerd. Delta Lloyd vordert een verklaring voor recht dat Londen gehouden is voor 50% van het door Delta Lloyd aan J. betaalde bedrag bij te dragen in de schade van J. door en na het tweede ongeval.
Het hof heeft, in navolging vna de rechtbank, geoordeeld dat London en Delta Lloyd (op de voet van art. 6:99 BW) in de verhouding tot J. hoofdelijk aansprakelijk zijn, nu niet kan worden vastgesteld welk van de beide ongevallen (welk deel van) de gehele schade heeft veroorzaakt, maar wel moet worden aangenomen dat beide ongevallen elk voor zich de gehele schade kunnen hebben veroorzaakt en dat ten minste één van deze ongevallen die schade heeft veroorzaakt. Daarvan uitgaande, heeft het hof de onderlinge draagplicht tussen Londen en Delta Lloyd in de gegeven omstandigheden bepaald op gelijke delen en de vordering van Delta Lloyd tot betaling van 50% van de vergoede schade toewijsbaar geoordeeld. In de overwegingen van het hof ligt als zijn oordeel besloten dat ook in de interne verhouding tussen Londen en Delta Lloyd niet valt vast te stellen in welke mate de gebeurtenis waarvoor zij aansprakelijk zijn tot het ontstaan van de gehele schade heeft bijgedragen. Door in zodanig geval te aanvaarden dat, behoudens, bijzondere - door Londen te stellen en zonodig te bewijzen - omstandigheden (zoals bijv. de uiteenlopende ernst van de gemaakte fouten), draagplicht bestaat voor gelijke delen, heeft het hof niet blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting.
Uitspraak:
Schade als gevolg van meer gebeurtenissen: alternatieve causaliteit; hoofdelijke aansprakelijkheid; interne draagplicht en onderling regres; maatstaf; draagplicht voor gelijke delen bij onduidelijkheid over mate waarin is bijgedragen aan schade?
HR: In de overwegingen van het hof ligt als zijn oordeel besloten dat ook in de interne verhouding tussen Londen en Delta Lloyd niet valt vast te stellen in welke mate de gebeurtenis waarvoor zij aansprakelijk zijn tot het ontstaan van de gehele schade heeft bijgedragen. Door in zodanig geval te aanvaarden dat, behoudens bijzondere - door londen te stellen en zonodig te bewijzen - omstandigheden (zoals uiteenlopende ernst van gemaakte fouten), draagplicht bestaat voor gelijke delen, heeft het hof niet blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting.
Hierin is bepaald dat indien de causale verdeling in de interne regresverhouding lastig vast te stellen is er draagplicht voor gelijke delen bestaat, tenzij iets anders wordt bewezen.
HR Bouwcombinatie en Pans/Liander
Feiten:
Bij graafwerkzaamheden bij de aanleg van de Betuweroute in Tiel heeft een aannemer een kabelbed met spanningskabels beschadigd. Dit heeft geleid tot een grootschalige stroomstoring, die ruim 7 uur duurde. Om de netwerkbeheerders te prikkelen de netten goed te onderhouden en storingen snel te verhelpen, bepaalt de toepasselijke wet - en regelgeving dat de netbeheerder compensatievergoedingen moet uitkeren aan de door de storing getroffen afnemers van de elektriciteit, als de storing langer dan 4 uur duurt.
Netwerkbeheerder Liander had o.g.v. die bepalingen compensatievergoedingen uitgekeerd en vervolgens de aannemer voor die kosten aansprakelijk gesteld. De aannemer heeft daarop betoogd dat compensatievergoedingen niet kunnen worden verhaald op de partij die de storing veroorzaakt heeft. De compensatievergoeding is immers het gevolg van het niet binnen 4 uur verhelpen van een storing. Nu dat de norm uit de regelgeving is voor de tijd waarbinnen storingen hersteld moeten kunnen zijn, moeten de compensatievergoedingen geheel voor rekening van de netbeheerder komen. Kan deze op grond van art. 6:98 BW aan de aannemers worden toegerekend? Directe schade is die kabels die compensatievergoeding is indirecte schade.
HR:
De schade kan worden toegerekend aan Bouwcombinatie aangezien de kabel beschadigingen hebben geleid tot een grootschalige stroomstoring en dat deze schade is aan te merken als een voorzienbaar gevolg van de kabel beschadigingen. Voorzienbaarheid speelt dus nog steeds een rol. Is dus een belangrijk element als we het hebben over de leer van de redelijke toerekening, echter zijn er een hoop andere zaken die deze moeten ondersteunen. De voorzienbaarheid maakt onderdeel uit van de leer van de redelijke toerekening.
