hc2 - vestiging en vestigingsvereisten voor aansprakelijkheid Flashcards
(31 cards)
Wrongful life vorderingen in California
Zaak 1982 - ging over Hope en Joy. Twee zusjes. Beiden zusjes leden aan een erfelijke gehoorafwijking waardoor zij niets konden horen. Joy was verwekt op het moment dat wat betreft Hope een verkeerde diagnose was gesteld. Ouders wisten niet dat afwijking erfelijk was. Ouders zeiden: wij hadden Joy nooit gewild als we hadden geweten dat zij ook doof zou worden.
Hoe oordeelt het Court? Hof zegt: hier is geen schade, het kan niet op rationele en redelijke wijze worden vastgesteld. Dat zou een vergelijking vergen met de huidige toestand van Joy vs situatie waarin zij niet zou bestaan.
Wrongful life vorderingen in België
Zaak 2014 - rechter: het is niet mogelijk schade te begroten door vergelijking te maken tussen gehandicapt kind en niet-bestaan.
In Nederland is dit verweer - zoals Belgie en California - ook gevoerd. Maar wij hebben art. 6:97 BW, op grond hiervan moet schade op meest gerede wijze worden begroot. Situatie van Kelly wordt dus vergeleken met een gezond bestaan.
Wrongful life vorderingen in Duitsland
Moeder rode hond. Geen verplichting om geboorte van voorzienbaar gehandicapt kind te voorkomen. Dat is niet onrechtmatig, dat is überhaupt niet onrechtmatig. Want dat zou in strijd zijn met de menselijke waardigheid/menselijk leven. En dat zou uitdrukken dat een gehandicapt leven geen waarde zou hebben. Duitsland zegt dus het is gewoon niet onrechtmatig.
Wrongful life vorderingen in Engeland
Materieel gezien vergelijkbaar met Duitsland. Alleen in Engeland heeft de wetgever ingegrepen. In Engeland wordt ook gezegd: ‘‘wrongful life toekennen, is.m menselijke waardigheid, dus bij wet verboden’’. Als een arts een fout maakt waardoor kind gehandicapt ter wereld komt, kunstfout, dan kan arts aansprakelijk worden gehouden. Maar gaat het om wrongful life vordering, informatiefout, dan MAG je GEEN schadevergoeding toekennen.
Wrongful life vorderingen in Frankrijk
Moeder tijdens zwangerschap rode hond, Rubella, als gevolg hiervan had Nicolas ernstige neurologische problemen, syndroom van Crak? Jongen was doof, blind en hartproblemen, dus zeer gehandicapt kind. Moeder was niet goed gediagnosticeerd en niet gewezen op gevaar voor ongeboren vrucht, zij werd dus ook niet in de gelegenheid gesteld de zwangerschap af te breken.
Court heeft twee keer over de zaak geoordeeld. Hof zei het is wel onrechtmatig, maar geen CSQN verband, want schade is niet het gevolg van de foute diagnose, maar gevolg van rode hond/Rubella.
Court vernietigd, verwijst terug naar een ander hof. Vervolgens komt dat hof tot eenzelfde conclusie. En dan beslist het Court opnieuw: zegt dat door nalatigheid van de dokter en het labaratorium de moeder wel degelijk was beroofd van de mogelijkheid de zwangerschap af te breken. Dus wel causaal verband. In Frankrijk ging dat niet goed, fel maatschappelijk debat.
Men vond dit onaanvaardbaar. Dit was niet zoals men wilde, daarom heeft de wetgever ingegrepen: wrongful life vorderingen werden bij wet verboden.
Vereisten voor schadevergoeding o.g.v. de onrechtmatige daad
- Onrechtmatige daad
- Toerekenbaar
- CSQN
Wanneer is een daad nu onrechtmatig?
Welke arresten zijn hierop van toepassing?
Wanneer is daad onrechtmatig? Art. 6:162 lid 2 BW: - Inbreuk op een recht - In strijd met de wet - In strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid
Arresten:
- Zutphense waterjuffer
- Lindenbaum/Cohen
Contextueel oordeel: ‘‘ius in causa positum’’:
- Taxusstruik
- Tennisspel
- Kelderluik
HR Zutphense waterjuffer
Zaak uit 1905. Juf woont boven een pakhuis. In dat pakhuis is leer opgeslagen. Koude winternacht. Er ontstaan lekken. De eigenaar klopt aan de deur en vraagt of ze de hoofdkraan wil afsluiten. Vrouw vindt het vervelend en doet niets. Je zou zeggen dat is onrechtmatig, maar HR oordeelt dat het niet onrechtmatig is, want er wordt geen inbreuk gemaakt op een subjectief recht. Nergens in de wet is geregeld dat wanneer je een verzoek krijgt de hoofdkraan moet dichtdraaien.
HR Lindenbaum/Cohen
14 jaar na Zutphense waterjuffer.
Cohen had een werknemer bij een concurrent, Lindenbaum, omgekocht om bedrijfsgegevens aan hem door te geven. Vraag: is dit onrechtmatig? HR zei, ja, want niet alleen het handelen in strijd met wet of inbreuk op een recht, maar ook handelen in strijd met goede zeden en zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer betaamd is, is onrechtmatig.
Gebleken was dus dat de wettelijke plicht en subjectieve recht te beperkte maatstaf was. Wel moeten we vaststellen dat een van die gronden altijd voldoende is. Dus het hoeft niet altijd te zijn dat er meerdere gronden aanwezig zijn. Een is voldoende voor vaststellen onrechtmatigheid.
Wat we wel zien, is dat vaak verschillende gronden in samenhang de onrechtmatigheid dragen. P
HR Taxusstruik
HR Taxusstruik
Je hoeft geen concreet gevaar te kennen, maar moet weten dat er een bepaald bestaat.
HR Tennisspel
HR Tennisspel
Gevalstype sport- en spel. Als je in de boksring klappen krijgt, is dat onrechtmatig, nee waarschijnlijk niet. Dus tijdens sport- en spel ligt de norm een stukje hoger. Dan heb je niet zo snel i.s.m. maatschappelijke zorgvuldigheid. Dit kan ook voortduren in de pauze.
HR Kelderluik
Gevalstype gevaarzetting
Man had in de gang van café de Munt in AMS een kelderluik laten openstaan. Du Chatteau was een bezoeker en viel in het luik. Hij wou schade vergoed zien. Is het onrechtmatig dat je kelderluik open laat staan. De HR heeft criteria geformuleerd wanneer gevaarzetting onrechtmatig is.
Criteria in samenhang beoordelen:
- Mate van waarschijnlijkheid dat iemand onvoorzichtig zal zijn.
- Hoe groot is de kans dat er ongevallen ontstaan.
- Hoe ernstig is de schade dan, vermogensschade/letsel?
- Wat is de mate van bezwaarlijkheid van te nemen veiligheidsmaatregelen, dienen wel effectief te zijn (HR Jetblast)
HR Jetblast
Feiten
Het vliegveld Princess Juliana op St Maarten ligt tegen het strand aan. Veel toeristen staan hier ondanks waarschuwingsbord bij het hek naar de verschillende vliegtuigen te kijken. Mevr. Hartmann, een toeriste, staat ook bij het hek naar een bijna opstijgend vliegtuig te kijken. Als het vliegtuig, Boeing 747, zijn straalmotoren openzet, wordt Hartmann door een jetblast, snel stromende lucht, de lucht ingeworpen waarna zij op de rotsen terecht komt. Aan dit ongeval houdt Hartmann een shock en letsel over. Hartmann stelt de luchthaven aansprakelijk omdat zij volgens haar geen veilige omgevingen hebben geschept.
Rechtsvraag: is de luchthaven aansprakelijk te stellen voor het ongeval van mevr. Hartmann?
Rechtsregel: in dit arrest formuleert de HR een nieuwe maatstaf. Een waarschuwingsbord kan enkel als afdoende veiligheidsmaatregelen worden aangemerkt, indien kan worden verwacht dat deze waarschuwing zal leiden tot handelen of nalaten waardoor het gevaar wordt vermeden.
Is recht algebra? Rechter in Amerika.
Rechter in Amerika:
Als de kosten van preventie kleiner zijn dan de kans op schade keer de omvang van de schade, dan is er aansprakelijkheid.
Dan kan je eigenlijk vaststellen dat iemand meer had moeten doen ter voorkoming van de schade.
Het is dus eigenlijk een rechts-economische formule.
Dan kunnen we dus voortaan berekenen of iets onrechtmatig is of niet, misschien dat aanhangers van Law and Economics benadering dit goed vinden. Maar kunnen we hier wel cijfers aan koppelen?
Toerekening
Schuld
Schuld
Vermijdbaar, dus verwijtbaar. Het is een subjectief begrip. Het is afhankelijk van persoonlijke omstandigheden, kennis kunde etc.
Kan je het niet vermijden, dan is het dus ook niet verwijtbaar en dus geen schuld.
Voorbeeld: chirurg, nog in opleiding, tijdens eerste operatie lijkt alles goed te gaan, maar dan raakt hij een bloedvat. Je kan zeggen het is onzorgvuldig, medische fout. Maar is het toe te rekenen? Nee, gezien zijn ervaring had hij het niet kunnen vermijden. Dus geen schuld.
Toerekening
Wet
Indien een kind jonger dan 14 jaar is, kan een onrechtmatige gedraging hem niet worden toegerekend, art. 6:164 BW. Dan treden de ouders in de plaats, kwalitatieve aansprakelijkheid art. 6:169 BW. -> dan is er dus toerekening o.g.v. de wet.
Toerekening bij
Geestelijke/lichamelijke tekortkoming
Hoe verzacht de wet dit?
Geestelijke/lichamelijke tekortkoming:
Schuld ontbreekt, hij kon er niets aan doen.
Art 6:165 BW: maakt niet uit, toerekening gewoon mogelijk o.g.v. de wet ondanks dat schuld ontbreekt.
Is dit niet hard? Het is ook niet altijd zo geweest, maar uiteindelijk voor gekozen. Want belangenafweging: als je niet kan toerekenen, blijft de benadeelde met zijn schade zitten.
Bovendien kan tekortkoming ook gevolg zijn van dronkenschap/drugsgebruik.
Daarnaast is de rechtszekerheid hierbij gediend.
Alleen een ‘‘doen’’ is toerekenbaar. Bijv. iemand die doof is en langs iemand loopt die verdrinkt. Zuiver nalaten, dan is hij niet aansprakelijk.
Let op: het moet gaan om ZUIVER nalaten, dus geen nalaten wat voorafgegaan is door een doen. Dus niet: een touwtje spannen spelenderwijs, vervolgens struikelt postbode erover, geen zuiver nalaten want voorafgegaan door een doen.
Onwillekeurige reflexbewegingen kunnen ook worden toegerekend. Als je hartaanval krijgt achter het stuur, veroorzaakt botsing, dat kan jou toch worden toegerekend.
HR Toerekenbaarheid geestelijke of lichamelijke tekortkoming
Het ging hier om een gehuwd stel met grote problemen. Man rijdt met traktor op de vrouw in. Man wordt strafrechtelijk veroordeeld. Vrouw krijgt psychische en psychiatrische problemen. ZIj heeft behandeling nodig. Uiteindelijk echtscheiding. Goederen moeten verdeeld worden. Partijen komen overeen dat de notaris een bindend advies geeft over verdeling goederen en huwelijkse voorwaarden. Partijen hebben ook verplichting op zich genomen om mee te werken aan uitvoering bindend advies. Vrouw werkt niet mee aan verkoop woning. Man vordert schadevergoeding.
Vraag die je opwerpt: kan je dit zien als een niet-doen, dat de vrouw niet kan worden toegerekend gezien haar geestelijke gesteldheid/tekortkoming?
HR:
Een als doen te beschouwen gedraging moet ruim worden opgevat o.g.v. art. 6:165 BW. Het is niet beperkt tot actieve handelingen. Dus heeft het hof ook terecht geoordeeld dat het stelselmatig niet meewerken door de vrouw mag worden aangemerkt als een doen te beschouwen gedraging in de zin van art 6:165 BW.
Toerekening
Verkeersopvattingen
Soms is er geen schuld, ook geen toerekening o.g.v. de wet. Maar wij vinden maatschappelijk gezien dat de daad aan de dader moet worden toegerekend.
Geert-Jan, arts, had geen schuld want onervaren, maar toch vinden wij dat gezien zijn opleiding o.g.v. verkeersopvatting moet worden toegerekend.
Of een jongen die net zijn rijbewijs heeft en rond gaat rijden en ongeval veroorzaakt. Je zou kunnen zeggen je bent onervaren, niet genoeg geoefend, toch vinden we dat als je aan verkeer deelneemt en ongeval veroorzaakt, het kan worden toegerekend (zeker bij gemotoriseerd).
Ook buitenlander die gewend is om links te rijden, kan niet doorzetten links te rijden. Gezien verkeersopvattingen aansprakelijk. Wij moeten regels en wet kennen, dat geld voor iedereen. Dus eigen risico, wordt gewoon toegerekend. Niet verschuilen achter het feit dat je het niet wist.
Causaliteit
CSQN en leer van redelijke toerekening, art. 6:98 BW.
CSQN
Dit is dus niet de leer van de redelijke toerekening (die heeft betrekking op de omvang van de schade).
Je kijkt bij CSQN naar oorzaak-gevolg. Dat lees je in art. 6:162 lid 1 BW -> dientengevolge. Daar leidt je uit af dat er een CSQN moet zijn. Gedraging noodzakelijke voorwaarde voor de schade. Zonder gedraging, geen schade. Denk de onrechtmatige gedraging weg, dan zal er ook geen schade zijn.
Soms duidelijk, soms causaliteitsonzekerheden.
Meervoudige causaliteit
Indien er meerdere mogelijke oorzaken zijn, dan spreken we over meervoudige causaliteit. Daarvan zijn verschillende vormen.
- Samenwerkende oorzaken (Nugeren/Meskens)
- Onafhankelijke oorzaken
- Hypothetische causaliteit (Los/Leeuwarden)
- Alternatieve causaliteit (HR DES)
Meervoudige causaliteit
Samenwerkende oorzaken
Meerdere oorzaken nodig voor het ontstaan van de schade. Dus meerdere oorzaken afzonderlijk zijn noodzakelijk voor het ontstaan van de schade.
Arest Nugteren/Meskens
Middelste pand verzakt, omdat buren links en rechts aan het verbouwen zijn. Het oordeel van de deskundige is dat 2/3e van de verzakking is veroorzaakt door verbouwing ene pand, 1/3e door andere pand. Maar, beiden panden waren nodig om de schade te kunnen hebben veroorzaakt.
HR: beiden partijen hoofdelijk aansprakelijk. Beiden veroorzakers kunnen voor geheel van schade worden aangesproken.
Meervoudige causaliteit
Onafhankelijke/afzonderlijke oorzaken
Onafhankelijke oorzaken
Afzonderlijk voldoende voor het ontstaan van de schade.
Denk aan een vuurpeleton, een van de schoten heeft de man daadwerkelijk gedood, maar elk van de schoten afzonderlijk zou voldoende zijn geweest voor de dood. Daarom spreken we van afzonderlijke orozaken. Ook weer iedereen hoofdelijk aansprakelijk voor het geheel.
Meervoudige causaliteit
Hypothetische causaliteit
Sommige gebeurtenissen tonen namelijk de eigenaardigheid dat zij weliswaar een desbetreffende schade zouden hebben veroorzaakt, als zij al niet door een andere gebeurtenis veroorzaakt waren. Door de loop die de gebeurtenissen nu eenmaal hebben genomen, hebben zij de schade in het geheel niet KUNNEN veroorzaken. Het gaat hier dus om de volgorde.
Hypothetische tweede oorzaak.
HR Los/Leeuwarden
Huurder vordert schade van verhuurder voor opzeggen contract. Verhuurder verweert zich: dat zal best, maar die schade had je toch gehad, want nadat ik huurovereenkomst heb opgezegd, was het pand afgebrand, dus je had sowieso schade. HR zegt: nee, dit doet niets af aan verplichting tot schadevergoeding. Dus je kunt niet ineens niet meer aansprakelijk zijn omdat er iets gebeurt. Eerste veroorzaker behoud verplichting tot schadevergoeding en blijft aansprakelijk.