Zaburzenia nastroju (afektywne) Flashcards

1
Q
F30
F31
F32
F33
F34
A
F30 - epizod maniakalny
F31 - choroba afektywna dwubiegunowa
F32 - epizod depresyjny
F33 - zaburzenia depresyjne nawracające
F34 - uporczywe zabrzenia nastroju (cyklotymia, dystymia)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

F30 - epizod maniakalny: rozpoznanie ogólnie: jak długo, co się dzieje

A
  • zmiana nastroju wyraźna i trwa co najmniej 1 tydzień

- dominacja nastroju wzmożononego, ekspansywnego lub drażliwego w stopniu zdecydowanie nieprawidłowym dla danej osoby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

F30 - epizod maniakalny: rozponanie 3 z 9 objawów

A

prowadzą do zaburzenia codziennego funkcjonowania:

  1. wzmożona aktywność/ niepokój fizyczny
  2. nadmierna gadatliwość
  3. zmniejszona potrzeba snu
  4. utrata normalnych zahamowań społecznych - niestosowne
  5. zachowania bezceremonialne/ lekkomyślne z niedocenieniem ryzyka
  6. wzmożona energia seksualna/ seksualne nietakty
  7. łatwość w zmianie aktywności/ planów
  8. wzmożona samoocena/ poczucie wyższości
  9. gonitwa myśli lub subiektywne odzuwanie ich przyspieszenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Kryteria epizodu hipomaniakalnego:

A

3 z 7 objawów przez co najmniej 4 kolejne dni (mniejsze zakłócenie codziennego funkcjonowania i mniejsze podwyższenie nastroju niż w manii):

  1. wzmożona aktywność/ niepokój fizyczny
  2. nadmierna gadatliwość
  3. odwracalność uwagi, trudności w koncentracji
  4. zmniejszona potrzeba snu
  5. zwiększona energia seksualna
  6. lekkomyślne wydatki i zachowania
  7. łatwość kontaktów, brak dystansu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

F30 - epizod maniakalny: urojenia w manii

A
  • zgodne z nastrojem
  • prześladowcze
  • wielkościowe
  • erotyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

F30 - epizod maniakalny: etiologia: czynniki zewnętrzne

A

czynniki zewnętrzne:

  • uraz głowy
  • nadczynność tarczycy/ nadnerczy
  • GKS
  • choroba mózgu np infekcja (kiła, AIDS), guz, udar
  • leki dopaminergiczne
  • amfetamina, kokaina
  • leki antycholinergiczneF31
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: epidemiologia

A
dawniej cyklofrenia
2% populacji
kobiety = mężczyźni
ok 30 rż 
u osób ChAD nadużywa SPA i alkohol: 20-40%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: etiologia

A
  • czynniki genetyczne: bliźniaki monozygotyczne 60-80%
  • teoria neuroprzekaźnikowa
  • zaburzenia osi stresu i tarczycowej, rytmów dobowych, układu odpornościowego
  • zmiany strukturalne OUN
  • koncepcja kindlingu (rozniecania): ogniska rozniecania w ciałach migdałowatych (ukł limbiczny) - nawroty ChAD powodowałyby uwrażliwienie i zwiększenie akt tych ognisk - karbamazepina i lit profilaktycznie przeciwko nawrotom ch afektywnej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: rozpoznanie

A

> obecny epizod spełnia kryteria: manii, hipomanii, epizodu depresyjnego
w przeszłości 1 epizod afektywny (hipom., maniakalny, depresyjny, mieszany)
co najmniej jeden ma być hipomanii lub manii (inny niż depresyjny)
epizody nie są spowodowane spożywaniem substancji psychoaktywnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: Typ I

A

= klasyczny

  • 1 lub więcej epizodów manii (2tyg-5msc) i 1 lub więcej epizodów depresji (4-9 msc)
  • najczęściej stosunek epizodów depresyjnych do maniakalnych 4:1
  • ew stan, w którym tylko mania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: Typ II

A

> 1 lub więcej epizod depresji i co najmniej 1 epizod HIPOMANII (do 3 tyg)
kobiety częśćiej
dużo dłuższa depresja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: repid cycling - szybka zmiana faz

A
  • nawroty okresów depresji lub manii co najmniej 4x w roku
  • pomiędy nimi bardzo krótkie okresy zdrowia, a nawet brak okresów remisji
  • u 2/3 chorych po wielu latach przebiegu klasycznego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: cechy epizodu depresji

A
  1. częste nawroty
  2. lekooporność
  3. cechy psychozy
  4. poważne próby samobójcze
  5. drażliwość
  6. nadmierna senność
  7. młody wiek (25rż)
  8. szybkie narastanie i ustępowanie objawów (godziny/dni)
  9. wywiad w kierunku ChAD/ samobójstwa w rodzinie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: przebieg i rokowanie

A

> nawracająca i przewlekła
średnie liczba epizodów w ciągu życia - 10
cykl pierwszy - zwykle dłuższy, drugi krótszy
15% samobójstwo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: leczenie epizodu manii

A
  • normotymik (mania - walproinian; depresja - karbamazepina) i LPP (lek przeciwpsychotyczny)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: leczenie depresji

A
  • leki przeciwdepresyjne OSTROŻNIE - mogą zwiększac ryzyko manii (bardziej TLPD i wenlafaksyna niż SSRI)
  • powinny być łączone z normotymikami

lekka/umiarkowana depresja bez objawów psychotycznych -> normotymik o działaniu przeciwdepresyjnym w monoterapii (lamotrygina, kwetiapina, lit)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: leczenie ciężkiej depresji

A

Ciężka depresja + objawy psychotyczne -> atypowe neuroleptyki np. kwetiapina (działanie też przeciwdepresyjne) i olanzapina
- ciężka depresja stosowanie elektrowstrząsów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: farmakologiczna profilaktyka nawrotów

A

leczenie długotrwałe: 2 epizody choroby, w których jeden był hipomanią lub manią
LIT (uwaga na niedoczynność tarczycy) - gdy brak efektu (ocena po roku) to dodać inny normotymik

lekooporność: klozapina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: leczenie rapid cycling

A

2 leki: lit + karbamazepina/ walproinian

20
Q

F31- choroba afektywna dwubiegunowa ChAD: postacie atypowe, leczenie

A

leki przeciwdrgawkowe (walproinian, karbamazepina)

21
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): epidemiologia: częstość w populacji, ryzyko zachorowania w ciągu życia, ryzyko zachorowania na dystymię

A

w populacji: 5-17% (kobiety 7% i mężczyźni 4%)
ryzyko zachorowania w ciągu życia (14,4-18%)
ryzyko zachorowania na dystymię 6%

22
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): szczyt zachorowalności

A

20-40 rż
ok 20% do lekarza rodzinnego to depresja
zaburzenia depresyjne, oprócz otępienia, są najczęstszym zaburzenim psychicznym występującym u osób w podeszłym wieku

23
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): etiologia

A

> czynniki genetyczne: 43-53% bliźniaki monozygotyczne
hipoteza monoaminoegiczna: dysfunkcja dopaminy, NA, 5-HT, ACh
czynniki hormonalne:
- nadmierna aktywność osi ukł. limbiczny-podwzgórze-przysadka-nadnercza (LPPN)
- zaburzenia funkcji tarczycy
- rola h. płciowych u kobiet
- zaburzenia rytmów dobowych
- teoria neurorozwojowa - mechanizmy epigenetyczne
- wydarzenia stresowe
- niedobory wit. B12, kwasu foliowego oraz wit D
- triada depresyjna Becka:
1. nic mi się w życiu nie udało
2. świat jest zagrażający
3. nic dobrego mnie już nie spotka

24
Q

F32 - epizod depresyjny: rozpoznanie

A

2 tygodnie 2/3 objawy podstawowe oraz 2 lub więcej objawy dodatkowe

25
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): rozpoznanie

A

1 przebyty epizod depresyjny oddzielony od obecnego epizodu co najmniej 2 miesiącami wolnymi od zaburzeń oraz brak występowania manii/hipomanii w przeszłości

26
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): objawy podstawowe

A
  1. obniżenie nastroju
  2. utrata zainteresowań i anhedonia
  3. zmniejszenie energii, wzmożona męczliwość, zmniejszenie aktywności
27
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): objawy dodatkowe

A
  • osłabienie pamięci i koncentracji uwagi
  • niska samoocena i mała wiara w siebie
  • poczucie winy
  • pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości
  • myśli i czyny samobójcze
  • zaburzenia snu
  • zmniejszony apetyt
28
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): Melancholiczna

A
  • “typowa”
  • główne objawy to smutek z anhedonią
  • złe samopoczucie rano i wczesne budzenie (zespół katastrofy porannej)
  • utrata masy ciała, utrata apetytu, zahamowanie
29
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): Atypowa

A

“na odwrót”

  • nadmierna senność i łaknienie
  • złe samopoczucie wieczorem, reaktywność nastroju
30
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): Psychotyczna

A
  • z urojeniami depresyjnymi: winy, hipochondrycznymi, nihilistycznymi - Z. Cotarda
31
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): Sezonowa

A

w miesiącach jesienno-zimowych (deficyt światła)

32
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): w wieku starczym

A
  • przybiera postać upośledzenia funkcji poznawczych

- może być zwiastunem otępienia

33
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): w następstwie żałoby

A

> 2 msc po utracie bliskiej osoby

34
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): krótkotrwała nawracająca

A
  • epizody kilka dni

- 1x w msc

35
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): depresja maskowana = ekwiwalent depresji

A
  • typowe objawy mało nasilone
  • głównie objawy somatyczne:
    > dławica piersiowa rzekoma
    > bóle
    > świąd
    > z. jelita drażliwego
    >z. niespokojnych nóg
  • głównie objawy psychopatologiczne:
    > fobie
    > zaburzenia odżywiania i snu
    > używanie SPA
    > natręctwa
    > zaburzenia lękowe
36
Q

Częstość depresji w chorobach somatycznych:

A
  • przewlekłe zespoły bólowe 30-60%
  • nowotwory 20-40%
  • choroby tarczycy 20-30%
  • cukrzycy 15-20%
  • po zawale serca 15-20%
  • po udarze mózgu 15-20%
37
Q

Do wystąpienia jakich chorób predysponuje depresja ?

A
  • cukrzyca
  • zaburzenia krążenia mózgowego
  • ChNS
38
Q

Zespół Glińskiego - Simmondsa

A
  • objawy podobne do depresji (apatia, męczliwość, osłabienie, brak energii)
  • niedoczynność przysadki
39
Q

Leki, które mogą wywołać objawy depresji:

A
  • leki przeciwpsychotyczne (chlorpromazyna, haloperidol, flufenazyna, trifluoperazyna)
  • glikozydy naparstnicy (digoksyna, digitoksyna, acetylodigoksyna)
  • antagoniści kanału wapniowego (werapamil, nifedypina)
  • leki dopaminergiczne (L-dopa, bromokryptyna)
  • leki przeciwhistaminowe (cymetydyna)
  • inhibitory 5-alfa-reduktazy (finasteryd)
  • leki przeciwgruźlicze (izoniazyd, etionamid)
  • leki przeciwnowotworowe (winkrystyna, winblastyna)
  • agoniści GnRH (leuprolid)
40
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): skale oceniające nasilenie objawów depresyjnych

A

Skala Depresji Becka - opisowa
S.D. Hamiltona - obserwacyjna
S.D. Montgomery- Ashberg - obserwacyjna
GDS- Geriatryczna Skala oceny depresji

41
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): rokowanie

A

ryzyko nawrotu: 50-60%

każdy kolejny epizod zwiększa ryzyko następnego

42
Q

F33- zaburzenia depresyjne nawracające (ZDM): leczenie

A
  • leki przeciwdepresyjne
  • przeciwpsychotyczne - w depresji psychotycznej
  • psychoterapia
  • fototerapia ( w depresji sezonowej)
  • elektrowstrząsy - przy ciężkiej opornej depresji
  • deprywacja snu, gimnastyka, metody inwazyjne
43
Q

F34 - uporczywe zaburzenia nastroju: podział

A
  1. Cyklotymia - stałe wahania nastroju

2. Dystymia - przewlekłe obniżenie nastroju

44
Q

F34.0 - Cyklotymia: definicja

A

stałe wahania nastroju i aktywności w postaci łagodnych epizodów subdepresji i hipomanii, które występują naprzemiennie.
- Trwa minimum 2 lata !

45
Q

Dystymia F34.1

A

2 lata, co najmniej 3 objawów:

  1. zmniejszenie energii
  2. bezsenność
  3. brak wiary w siebie
  4. problemy z koncentracją
  5. płaczliwość
  6. anhedonia
  7. poczucie bezradności
  8. pesymizm
  9. nieradzenie sobie z codziennością
  10. wycofanie społeczne
  11. zmniejszona rozmowność
46
Q

Podwójna depresja

A

u osoby cierpiącej na dystymię pojawi się epizod depresji