11 - Gezondheid

Question 1

Wat zijn de uitgangspunten van het Nederlandse zorgstelsel?

Answer 1

1. Toegang tot zorg voor iedereen
2. Solidariteit (verplichte en toegankelijke verzekering)
3. Goede kwaliteit van zorg

Question 2

Wat zijn de vier stelselwetten van de Nederlandse zorg?

Answer 2

1. Zorgverzekeringswet (Zvw) → curatieve zorg
2. Wet langdurige zorg (Wlz) → langdurige zorg
3. Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO)
4. Jeugdwet

Question 3

Wat is het verschil tussen risicosolidariteit en inkomenssolidariteit in Nederland?

Answer 3

Risicosolidariteit is hoog (gezonde mensen betalen mee voor zieken), maar inkomenssolidariteit is relatief laag.

Question 4

Wat is gezondheidseconomie?

Answer 4

Een economisch vakgebied dat keuzes in de gezondheidszorg bestudeert met als doel de zorg betaalbaar, toegankelijk en efficiënt te houden.

Question 5

Waarom functioneert de gezondheidszorg niet als een perfecte markt?

Answer 5

1. Asymmetrische informatie → artsen weten meer dan patiënten.
2. Moral hazard → mensen gebruiken meer zorg als ze verzekerd zijn.
3. Averechtse selectie → gezonde mensen vermijden verzekering, waardoor premies stijgen.
4. Onzekerheid → ziekte en zorgkosten zijn onvoorspelbaar.
5. Externe effecten → besmettelijke ziekten beïnvloeden anderen.

Question 6

Wat is moral hazard in de zorg?

Answer 6

Ex-ante: Mensen nemen meer risico’s omdat ze verzekerd zijn.
Ex-post: Mensen consumeren meer zorg omdat ze niet direct de kosten dragen.

Question 7

Hoe kan moral hazard worden beperkt?

Answer 7

1. Eigen betalingen (zoals eigen risico)
2. No-claimkorting
3. Eigen bijdrage per behandeling
4. Verplicht eigen risico (€385 in Nederland, met optioneel extra eigen risico tot €500).

Question 8

Wat is averechtse selectie?

Answer 8

Situatie waarin ongezonde mensen zich wél verzekeren en gezonde mensen afhaken, waardoor premies stijgen en de markt instort.

Question 9

Hoe wordt averechtse selectie in Nederland voorkomen?

Answer 9

1. Verplichte basisverzekering
2. Acceptatieplicht voor verzekeraars
3. Verbod op premiedifferentiatie
4. Risicoverevening (compensatie voor verzekeraars met ongezonde klanten).

Question 10

Wat is risicoverevening?

Answer 10

Een systeem waarbij verzekeraars compensatie krijgen als ze relatief veel ongezonde klanten hebben, om te voorkomen dat ze alleen gezonde mensen willen verzekeren.

Question 11

Waarom is gereguleerde marktwerking belangrijk in de zorg?

Answer 11

Zorgverzekeraars zorgen voor concurrentie en efficiëntie, maar overheidsregels voorkomen negatieve effecten zoals risicoselectie en te hoge premies.

Question 12

Wat zijn de nadelen van gereguleerde marktwerking in de zorg?

Answer 12

1. Onvolledige informatie → consumenten kennen niet alle opties.
2. Kwaliteitsverschillen moeilijk te beoordelen.
3. Niet-contracteren van zorgaanbieders ligt maatschappelijk gevoelig.

Question 13

Hoe werkt de markt voor zorgverzekeringen in Nederland?

Answer 13

1. Verplichte basisverzekering met wettelijk bepaald pakket.
2. Vrijwillige aanvullende verzekering.
3. Burgers kunnen overstappen tussen verzekeraars.

Question 14

Wat is de relatie tussen eigen risico en zorgkosten?

Answer 14

Mensen zonder vrijwillig eigen risico maken twee keer zoveel zorgkosten als mensen met een hoog eigen risico (door selectie-effecten en moral hazard).

Question 15

Wat zijn de mogelijke gevolgen van het afschaffen van het vrijwillig eigen risico?

Answer 15

1. Meer risicosolidariteit, maar… 2. Hogere zorgkosten door minder prikkels om kosten te beperken.

Question 16

Wat zegt recent onderzoek over de solidariteit in de zorgverzekeringsmarkt?

Answer 16

Er is een risico op een tweedeling tussen ‘goedkope’ polissen voor gezonde mensen en duurdere polissen voor chronisch zieken.