1.2 welbevinden van ouders Flashcards
wetenschappelijk artikel uit HCO1 (20 cards)
1
Q
vijf pijlers van welbevinden van ouders
A
- algemeen
- pijlers waaruit het welbevinden van ouders is opgebouwd
- gebaseerd op een model van Lauinger
- onderbouwd met beschikbaar onderzoek, aangevuld met praktijk- en ervaringskennis
- nadrukkelijk geen afvinklijst of optelsom om welbevinden te bepalen - vijf pijlers
- gevoelsleven en emoties
- vriendschappen en relaties
- voldoening uit ouderschapservaringen
- perspectief, inzicht en reflectie
- persoonlijk welbevinden en ontwikkeling
2
Q
bouwstenen gevoelsleven en emoties
A
- positieve en negatieve ervaring met de ouder-kindrelatie
- geraakt worden op emotioneel niveau
- psychisch welbevinden als ouder en mens
- lichamelijk welbevinden
- slaapkwaliteit
- tevredenheid als mens
- veerkracht: copingstrategieën en weerbaarheid
3
Q
positieve en negatieve ervaring met de ouder-kindrelatie
A
- algemeen
- uit onderzoek: positieve emoties zijn belangrijke voorspellers voor het welbevinden van ouders
- ook relatie tussen ouders en volwassen kinderen (focus: hoe goed het contact ≠ hoeveel tijd)
- geldt voor alle ouders en kinderen ongeacht culturele of sociaaleconomische achtergrond - resultaten
- vaders: hoger cijfer aan geluk dan mannen zonder kinderen (ook gelukkiger wanneer zij zorgen voor of interactie hebben)
- moeders: meer ‘gedoe’ dan vrouwen zonder kinderen (ook gelukkiger wanneer zij interactie hebben dan wanneer enkel zorgtaken zoals de was en koken)
- het spelen met hun kind = mogelijkheden meer positieve emoties te ervaren + verbonden te voelen
4
Q
gevoelsleven en emoties (2-3)
A
- geraakt worden op emotioneel vlak
- ouders worden diep geraakt door hun kind op emotioneel niveau (vb. tekening met ‘jij bent de liefste’)
- ruzie met kind is emotioneel zwaarder dan met partner
- weinig wetenschappelijk onderzoek naar deze invloed
- in interviews: ervaringen kunnen welbevinden positief beïnvloeden - psychisch welbevinden als ouder en mens
- angst, stress en depressie kunnen hierin een grote rol spelen (vb. postpartum depressies en psychoses > sterke verschijningsvormen van het negatieve effect dat het krijgen van kinderen kan hebben)
- uit onderzoek: ouder meer tevreden over vervulling psychologische basisbehoeften en positiever in het leven (dan mensen zonder)
- vaders: gelukkiger, meer tevreden, minder depressieve symptomen en voelen zich meer verbonden en autonoom (dan mannen zonder kinderen)
- moeders: meer autonoom (dan vrouwen zonder kinderen) + meer gedoe en minder positieve emoties
5
Q
gevoelsleven en emoties (4-5)
A
- lichamelijk welbevinden
- lichamelijke klachten hebben invloed op het welbevinden (vb. rugpijn)
- geen wetenschappelijk onderzoek
- interviews: hoe men zich lichamelijk voelt heeft invloed op hoe men zich voelt als ouder - slaapkwaliteit
- en de mate van uitgerustheid > invloed op het welbevinden van ouders
- vb. nachtelijke voedingen of huilbuien
- verband tussen slaap en depressie: slechte slaapkwaliteit vergroot de kans op depressie (en vice versa)
6
Q
gevoelsleven en emoties (6-7)
A
- tevredenheid als mens
- ouderschap kan veel ontevredenheid aanwakkeren
- opvoeden en ouderschap = competitie: wiens kind is slimmer, mooier, sneller?
- het continu vergelijken > uitputtend en onmogelijke opdracht !!
- wanneer ouders van nature tevreden zijn > hun welbevinden in balans ≠ negatieve impact op (opvoed)situatie - veerkracht: copingstrategieën en weerbaarheid
- wat ouder doet als het even niet lukt met opvoeden of niet lekker in zijn of haar vel?
- uit onderzoek: adequate copingstrategieën, effectieve manieren van omgaan met stress en emotieregulatie = positieve bijdrage
- interventies gericht op emotieregulatie
7
Q
bouwstenen vriendschappen en relaties
A
- onvoorwaardelijke liefde van ouder voor kind
- diepe emotionele band met het kind
- partnerrelatie
- partnerschap in opvoeden
- hechte vriendschappen vormen en verbreken
- steun
- communicatievaardigheden
8
Q
vriendschappen en relaties (1-2)
A
- onvoorwaardelijke liefde van ouder voor kind
- veel jonge ouders geven aan deze liefde er meteen is ≠ wennen aan nieuwe rol
- omvat een gevoel van bereidheid, betrokkenheid, vertrouwdheid en herkenning
- altijd standhoudt, ongeacht de realiteit van gebeurtenissen of maatschappelijke normen
- uit onderzoek: het tonen van liefde voor kind + bevorderen van het welbevinden van kind = belangrijke factoren voor het welbevinden van ouders - diepe emotionele band met het kind
- belangrijk voor het welbevinden van ouders
- als wederkerigheid ontbreek (vb. kind met mentale, fysiek of verstandelijke beperking) > leiden tot rouw (levend verlies);
- afscheid van ideaalbeeld van wederkerige relatie en band herdefiniëren = impact op het welbevinden
9
Q
vriendschappen en relaties (3-5)
A
- partnerrelatie
- uit onderzoek: de kwaliteit van de relatie tussen ouders = invloed op het welbevinden
- ouders met een partner: doorgaans gelukkiger en meer tevreden met hun ouderschap
- het gebrek aan een partner: samenhang met meer verdriet, stress en vermoeidheid - partnerschap in opvoeden
- opvoeden gebeurt niet alleen: delen met hun partner, familie, vrienden en formele medeopvoeders (zoals leerkrachten)
- veel waarde aan het gevoel dat ze er niet alleen voor staan
- verdeling van huishoudelijke taken > rol in het gezinsleven (scheve verdeling: spanning en ontevredenheid ≠ tevredenheid beschermd tegen depressieve gevoelens) - hechte vriendschappen vormen en verbreken
- nieuwe vriendschappen (vb. andere ouders op het kinderdagverblijf)
- weinig onderzoek: wel dat hechte vriendschappen steun bieden (herkenning en ervaringen delen)
10
Q
steun
A
- algemeen
- het principe van halen en brengen: ouders ontvangen en geven steun
- belangrijk voor het welbevinden van ouders en bijdrage publieke gezondheid
- emotionele en instrumentele steun beschermen tegen depressie (vooral rondom de zwangerschap) !! - verschillende vormen van steun:
- emotionele steun: delen van ervaringen, een luisterend oor
- instrumentele steun: praktische hulp zoals opvang of vervoer (ontlast ouders)
- informationele steun: advies, tips en feedback van professionals of andere ouders (ook via internet)
- normatieve steun: leren door observaties van andere (rolmodellen)
11
Q
communicatievaardigheden
A
- algemeen
- zich verstaanbaar kunnen maken richting medeopvoeders (zoals leerkrachten)
- opvoeden maakt kwetsbaar: goede communicatie helpt hierover open in gesprek gaan
- constructief kunnen reageren op zorgen en signalen - belangrijke vaardigheden
- het stellen van gerichte vragen over opvoeding
- praten over onzekerheden of kwetsbaarheid
- achterhalen wat er speelt in het leven van het kind
- opkomen voor de behoeften van het kind zonder controlerend over te komen
- samenwerken aan doorgaande pedagogische lijn tussen thuis en school
12
Q
bouwstenen voldoening uit ouderschapservaringen
A
- ouderschapservaringen
- vaardigheden met betrekking tot opvoeden
- zelfvertrouwen en tevredenheid als opvoeder
- levensvaardigheden
- omgang met de normatieve samenleving
13
Q
voldoening uit ouderschapservaringen (1-3)
A
- ouderschapservaring
- positieve ervaringen geven het gevoel dat je onvervangbaar en van belang bent (energie)
- negatieve ervaringen: de mate waarin opvoedend als belastend (of ingewikkelde opvoedsituatie niet oplossen)
- uit onderzoek: interactie met kind bijdraagt aan meer positieve emoties van ouder;
- ongewenst gedrag > hogere mate van moederlijke depressie, stress en angst - vaardigheden met betrekking tot opvoeden
- het gevoel voldoende vaardigheden te hebben > welbevinden van ouder;
- als het niet lukt = negatieve invloed
- uit onderzoek: opvoedingsvaardigheden hangen direct samen met het welzijn van ouders - zelfvertrouwen en tevredenheid als opvoeder
- het beeld dat ouders hebben over zichzelf
- het gevoel da het niet lukt: spanning en angst over het opvoeden (niet aan verwachtingen voldoen)
- uit onderzoek: zelfvertrouwen = voorspeller van welbevinden
14
Q
voldoening uit ouderschapservaringen (4-5)
A
- levensvaardigheden
- sociale en emotionele vaardigheden om om te gaan met uitdagingen (in dagelijks leven)
- ouderschap: empathie, zelfvertrouwen, zelfbewustzijn, probleemoplossend vermogen, kritisch denken, …
- uit onderzoek: interpersoonlijke vaardigheden = voorspeller voor welbevinden - omgang me de normatieve samenleving
- de omgeving = invloed op ouders
- de neiging om zichzelf te vergelijken met het dominante beeld van leeftijdsgenoten (of perfecte beeld via sociale media);
- gevolg: onzekerheid, schuldgevoelens, stress, angst, depressie en minder levenstevredenheid
- uit onderzoek: ouders die sterk streven naar positieve evaluatie door anderen = minder positieve ouderschapservaringen;
- meer welbevinden: focussen op noden eigen kind
15
Q
bouwstenen perspectief, inzicht en reflectie
A
- mijn kind geeft betekenis aan mijn leven
- welbevinden in balans
- ingrijpende levensgebeurtenissen
- reflectie op de eigen ouderrol
16
Q
perspectief, inzicht en reflectie (1-2)
A
- mijn kind geeft betekenis aan mijn
- perspectiefverschuiving bij de ouder
- kind staat op nummer één > ouder gaat belangrijke van minder belangrijke dingen onderscheiden
- ≠ mensen zonder kinderen geen betekenisvol leven hebben of door geboorte altijd nieuw perspectief
- interviews: het hebben van een kind = geeft het leven een andere lading > andere kijk - welbevinden in balans
- hoe evenwichtig tevreden is iemand als ouder, volwassene binnen de samenleving?
- uit onderzoek: het hebben van meerdere rollen = bevorderend voor mentale en fysieke gezondheid (successen in ene rol = buffer voor teleurstellingen in andere rol);
- niet in verhouding? = disbalans zorgt voor onrust en de noodzaak tot verkennen van de oorzaken
17
Q
perspectief, inzicht en reflectie (3-4)
A
- ingrijpende levensgebeurtenissen
- vb. verhuizing naar het buitenland of verlies van naasten
- of coronamaatregelen of heftige overstromingen
- ingrijpende gevolgen = impact op welbevinden van ouders - reflectie op de eigen ouderrol
- de bewuste of onbewuste reflectie op invulling van eigen ouderrol (ben ik de ouder die mijn kind wenst?)
- ook over perspectiefverschuiving binnen generaties: ouders worden grootouders
- geen wetenschappelijk onderzoek
- interviews: het bewust doorgeven van normen, waarden en religie (keuzes hierin relatie met eigen ouders soms negatief beïnvloeden)
18
Q
bouwstenen persoonlijk welbevinden en ontwikkeling
A
- ontwikkeling als persoon
- welbevinden van het individu
- welbevinden met betrekking tot werk
- welbevinden met betrekking tot levensinvulling
19
Q
persoonlijk welbevinden en ontwikkeling (1-2)
A
- ontwikkeling als persoon
- ouders = nieuwe rol + ook op andere vlakken ontwikkelen
- hoort bij je identiteit, los van het ouderschap en praktische opvoedkwesties
- belangrijk: tijd voor jezelf nemen (vb. sporten, vrienden zien of reflecteren)
- uit onderzoek: persoonlijke ontwikkeling (zoals muziek of sport) = positieve bijdrage welbevinden > essentieel voor welzijn !! - welbevinden van het individu
- betreft tevredenheid met zichzelf (los van ouderrol) en levensomstandigheden
- negatieve gevoelens zoals slechte bui of depressieve stemmingen > horen ook bij welbevinden
- balans tussen ouderrol en autonome tijdsbesteding !!
- geen wetenschappelijk onderzoek over de invloed van individueel welbevinden;
- wel: overbelasting in ouderrol > samenhang meer depressie, angst en stress (of ouderlijke burn-out)
20
Q
persoonlijk welbevinden en ontwikkeling (3-4)
A
- welbevinden met betrekking tot werk
- combinatie werk en gezinsleven = zwaar en moeilijk goede werk-gezinsbalans te vinden
- uit onderzoek: werkende ouders in westerse landen vaak gelukkiger (dan niet-werkende)
- werk = mentale voordelen zoals meer levenstevredenheid, zelfvertrouwen, minder stress en depressie + financiële zekerheid
- flexibiliteit in werkrooster = meer tijd met kind (minder stress en zich beter voelen)
- kinderopvangmogelijkheden spelen een rol (vb. in Nederland gerelateerd aan beschikbaarheid) - welbevinden met betrekking tot levensinvulling
- de tevredenheid met hoe het leven loopt en de keuzes die gemaakt zijn
- ook vaardigheden om met uitdagingen om te gaan
- geen onderzoek in relatie tot het welbevinden van ouders
