Lífeðlisfræði brjóstagjafara

Question 1

Hvað þarf að vera til staðar svo mjólkurframleiðsla geti átt sér stað?

Answer 1

• Kirtilvefur
• Virkar taugar og taugaboð
• Nauðsynleg hormón
• Virk örvun
• mjólkun / losun mjólkur

Question 2

Hvað er Hypoplasia?

Answer 2

Lítill kirtilvefur = framleiða ekki nóg
- sjaldgæft (1-5% kvenna)

Question 3

Skipta aðgerðir á brjóstum máli þegar kemur að brjóstagjöf?

Answer 3

Brjóstaminnkun getur komið í veg fyrir að kona geti gefið brjóst þar sem stundum er skorið taug í sundur sem við þurfum til að framleiða mjólkina. Það er oft meiri þrýstingu hjá konum með púða en geta yfirleitt gefið.

Question 4

Hvað er Prólaktín?

Answer 4

• Hormón sem myndar mjólkina
• Losnar frá fremi hluta heiladinguls þegar geirvarta er örvuð
• þegar fylgjan fæðist þá hættir prógesterónframleiðsla fylgjunnar sem hamlar Prólaktínlosun á meðgöngu og prólaktínhormónið skýst upp í blóði og það opnast viðtakar í brjóstinu. því mikilvægt að barnið fari sem fyrst á brjóst
• Hæst í blóði á nóttunni. Hjálpar mömmunni að slaka á og hvílast (þannig að hún hvílist þó hún sé að gefa brjóst á nóttunni)
• því oftar og meira sem barnið sýgur því meira prólaktín losnar -> meiri mjólk myndast

Question 5

Hvað er Oxýtósín?

Answer 5

• Ástarhormónið
• Hormónið sem losar mjólkina úr brjóstunum
• Losnar þegar móðir heyrir barnið sitt gráta, hugsar um og snertir það og þegar barnið sýgur
• Let down reflex (þegar það losnar)

Question 6

Hvað hvetur til dópamín losunar í heila hjá mæðrum?

Answer 6

Þegar barnið sýgur brjóstið og hnoðast með hendurnar á brjóstið - verður mikil losun á oxytósín og prólaktín sem hvetur til dópamínlosunar í heila -> vellíðunartilfinning

Question 7

Hvað er mjólkurmyndunarferlið ?

Answer 7

Ferlið frá þroskun mjólkurkirtlanna yfir í það að framleiða mjólk, þar til lokum brjóstagjafar þ.e hætta framleiðslu á mjólk þegar barnið hættir á brjósti
- er í 3 ferlum

Question 8

Hvað er Mjólkurmyndunarferli 1?

Answer 8

• Mikilvægt ferli og undirstaðan fyrir mjólkurframleiðslu
• Undirbúningur brjóstanna á meðgöngu
• Stækkun brjósta mismunandi og er talin endurspegla þroska kirtilvefs sem er oft fyrsta einkenni þungunar
• Hægt að finna lactósa í þvagi á meðgöngu - vegna aukinnar virkni í kirtilvef

Question 9

Hvað er Mjólkurmyndunarferli 2 ?

Answer 9

• Viðkvæmasta þrepið í öllu ferlinu
• Broddur til staðar við fæðingu og framleiða brjóstin brodd þar til lactogenesis 2 er hafið
• við 36klst eftir fæðingu er mjólkurmagn ca. 400ml
• þetta ferli er hormónastýrt í upphafi en stjórnast síðan af framboði og eftirspurn
• Mæður sem ekki hefja brjóstagjöf fara í gegnum mjólkurmyndunarferli 2 v/hormónaáhrifa
• Upphaf brjóstagjafar skiptir miklu máli fyrir framítðarframleiðslu
• Framleiðsla á 6 degi eftir fæðingu marktækt samhangandi við framleiðslu á 6 viku eða um 750-800 ml/sól. Magn eykst lítið eftir 6 mán aldur (um 130 ml að meðaltali)

Áhættuþættir fyrir seinkuðu Lactogenesis 2:
- ?offita
- ?keisari, ?langdregin fæðing, ?áhaldafæðing
- Aðskilnaður móður og barns
- Mænudeyfing og verkjalyf?
- Streita
- Blæðing eftir fæðingu

Question 10

Hvað er Mjólkurmyndunarferli 3?

Answer 10

• Eftir u.þ.b mánuð breytist samsetning mjólkurinnar
• Brjóstin aðlaga framleiðslu að matarlyst barnsins / eftirspurninni
• Framleiðslu stýrt af staðbundnum þáttum inni í brjóstinu (autocrine) sem er öfugt við innkirtlastjórnun (endocrine)
• Innkirtlakerfið endurspeglar hámarksframleiðslugetu hverrar konu en staðbundna kerfið kemur jafnvægi á framboð og eftirspurn

Question 11

Hvaða breyting verður á brjóstum og geirvörtum á meðgöngu?

Answer 11

• Eymsli í brjóstum oft fyrsta einkenni þungunar
• Brjóstin stækka, þyngjast, verða æðaber og aum
• Mjólkurkirtlar og mjólkurgangar stækka og jafnvel fjölga sér
• Geirvörtur stækka, dökkna og standa meira út
• Brjóstin tilbúin að framleiða á 5.mánuði
• Eðlilegt að broddur leki á meðgöngu
• Stærð skiptir EKKI máli
• Lögun á geirvörtu skiptir EKKI máli

Question 12

Hvað eru Montgomery kirtlar og hvað gera þeir?

Answer 12

• litlu ,,bólurnar’’ í kringum geirvörtu
• þeir seyta olíukenndum vessa sem verndar vörtur fyrir þurrki og sprungum
• sæt lykt af þeim eins og legvatni þannig barnið finnur lyktina á bringu móður ,,sensual guide’’

Question 13

Hverjir eru kostir við brjóstagjöf?

Answer 13

• Minni líkur á vöggudauða
• Brjóstamjólk tekur mið af þörfum barnsins: fyrirburi, léttburi, fullburi, veikt barn
• Lág í fitu og proteinum en mjög kolvetnarík
• Protein í mjólkinni örverudrepandi og stuðla að og byggja upp heilbrigða magaflóru barnsins
• Auðmeltanleg
• Vörn gegn sýkingum s.s eyrnabólgum, öndunarfærasýkingum, magasýkingum ofl
• Brjóstamjólkin alltaf fersk, við rétt hitastig, næturgjafir auðveldari, engin þrif og sótthreinsun, kostar ekki peninga