Svefn og svefnvandi ungbarna og foreldra þeirra

Question 1

Hver er skilgreining á svefnvanda?

Answer 1

Barn á í erfiðleikum með að sofna eða halda sér sofandi, vandi hefur verið viðvarandi í amk 3 viku

Question 2

Hver er skilgreining á svefleysi (insomnia) ?

Answer 2

Viðvarandi erfiðleikar í svefni eldri barna og fullorðinna í amk 3 daga í viku í 3 mánuði þrátt fyrir næg tækifæri til að sofa

Question 3

Hvaða börn glíma við svefnvanda?

Answer 3

• 20-30% barna undir 2 ára (fleiri drengir)
• Allskonar fjölskyldur og allskonar börn

Question 4

Hvað er svefnhringur sirka langur hjá barni 0-2 ára?

Answer 4

45 mín sirka (90 mín hjá fullorðnum)

Question 5

Hver er heildarsvefn hjá 0-3 mánaða yfir sólarhringinn?

Answer 5

14-17 klst

Question 6

Hver er heildarsvefn hjá 4-11 mánaða yfir sólarhringinn?

Answer 6

12-15 klst

Question 7

Hver er heildarsvefn 1-2 ára yfir sólarhringinn?

Answer 7

11-14 klst

Question 8

Hver er heildarsvefn 3-5 ára yfir sólarhringinn?

Answer 8

10-13 klst

Question 9

Hver er meðalsvefn 6 mán-4 ára barna?

Answer 9

11-11,5 klst

Question 10

Hvernig er uppbyggin viðtals ?

Answer 10

• FJölskylda: hver tilheyrir þinni fjölsk, svefnsaga systkina, hver er stuðningsnetið, hvað er fjölsk að ganga í gegnum, hver sinnir barninu mest, líðan fjölsk
• Veikindi: Hvaða veikindi hefur barnið verið að glíma við, fæðing, meðgöngulengd, líkamleg einkenni eins og bakflæði, eyrnabólga, sýkingar, óværð, hægðatregða, ofnæmi
• Þroski: vitsmunaþroski og hreyfiþroski, hvað er barnið að gera, velta sér, skríða, standa upp
• Lundarfar eða karakter barns: taktfastur, orkumikil, feimin, mjög áköf, þrautseig, viðkvæm ( næm, auðtrufluð, matvönd, glaðlyndur, vælinn, forvitinn
• Svefn: hvernig sefur barnið, hvar, hvnær og hvernig
• Hvað huggar barnið: snuð, peli, fang, hoss, bangsi, söngur

Question 11

Hvað er til ráða við svefnvanda ?

Answer 11

• Byrja á læknisskoðun - ef grunur um heilsufarsáhrif
  1. Laga takt á svefntíma: tímasetningar í daglúr skipta meira máli en tímalengd
  2. Aðstoða barnið að sofna ‘‘sjálft’’ eða með minni aðstoð: Kenna fyrri part dags, þá eru flest börn tilbúin að læra nýja hluti. Kenna barni að sofna sjálft eða með minni aðstoð eða án ýjum svefnstað í fyrsta daglúr virkar best
  3. Skoða viðbrögð foreldra

það er engin ein aðferð best, ólíkar aðferðir henta ólíkum börnum - markmiðið er alltaf að bæta svefn

Question 12

Nefndu nokkur góð svefnráð

Answer 12

• ALVEG myrkvað herbergi
• Herbergishiti 18-20°
• Hljóð (alla nóttina) - white noise
• Ekki breyta neinu eftir að barnið sofnar
• Fækka áreitum - skjábirta
• Nudd
• Útivera daglega
• Kvöldmatur sé snemma (Ca. 2klst fyrir nætursvefn)
• Kvöldrútína - rólegur tími fyrir svefn í ca 1 klst (bað, nudd, lestur í fangi og takmarka skjátíma)

Question 13

Hvað er ungbarnadauði ?

Answer 13

Dauðsfall sem verða á fyrsta aldursári

Question 14

Hvað er nýburadauði ?

Answer 14

Andlát innan 28 daga frá fæðingu

Question 15

Hvað er vöggudauði (sudden infant death syndrome - SIDS) ?

Answer 15

óvænt og óútskýrt andlát ungabarns (< 1 árs) sem á sér stað í svefni

Question 16

Hvað telst vera öruggt svefnumhverfi til að koma í veg fyrir slys og draga úr líkum á SIDS

Answer 16

• Barn skal sofa á bakinu
• Nota stífa, flata dýnu, ekki sofa í halla
• Brjóstagjöf er verndandi þáttur
• Barnið ætti að sofa í herbergi foreldra á nóttunni, nálægt rúmi foreldra en á eigin svefnstað amk fyrstu 6 mán
• Engin laus rúmföt eða mjúkir hlutir í rúmi. Rúmið á að vera alveg autt: ekki þyngingarteppi, að klæða barnið í lög af fötum er betra en að hafa lausar ábreiður í rúmi, forðast ofhitnun og að hylja höfuð barns, ekki setja húfu innandyra
• Snuð á svefntíma er verndandi þáttur
• Forðist reykingar í umhverfi ungabarns
• Bólusetnignar eru verndandi þættir
• Forðast að nota vörur til svefns em eru ekki ætlaðar til svefns og eru þ.a.l ekki örugg eins og bílstóll, ömmustóll, rólur
• Ekki nota hjarta- og öndunar eftirlitstæki sem eiga að draga úr líkum á vöggudauða, ekki hefur verið sýnt fram á að þessi tæki minnki líkur á vöggudauða
• Reifun minnkar ekki líkur á vöggudauða
• Ekki mælt með tjöldum, himnasængum, gardínum eða fl sem barnið gæti teygt sig í. Einnig ættu börn aldrei að sofameð snuðbönd eða hálsmen