Flashcards in 6.1 Hemopatologia Deck (46):
1
powiekszone wezły
- odsetek prz. nienowotworowych
- u dzieci, doroslych
- najcz. przyczyny nienowotworowe (5)
~80% - przyczyny nienowotworowe
dzieci: z reguły choroby zakazne
dorosli po 50 rz: (++) przyczyn nowotworowych
najczestsze przyczyny (nienowotworowe):
▪ infekcje wirusowe (EBV, CMV, HIV)
▪ inne infekcje (toksoplazmoza)
▪ "kolagenozy", szczególnie SLE i RZS
▪ reakcje polekowe (zwłaszcza leki p. padaczkowe)
▪ nadczynnosc tarczycy
2
lymphoma
= chłoniak
- nowotwór limfocytów
GDZIE:
- pierwotnie narządy POZAszpikowe
- najcz. narządy limfatyczne: węzły chłonne, chlonka prz. pokarmowego, grasica
3
leukemia
- co to, co ma wspolnego z chloniakami
= białaczka
- choroby, wywodzą się z układu krwiotwórczego
GDZIE: szpik kostny + na tyle intensywne zajęcie krwi, że komórki nowotworowe można wykryć w rutynowym badaniu cytologicznym.
*Część białaczek histogenetycznie nie ma niczego wspólnego z chłoniakami
*Część białaczek z kolei to nowotwory limfocytów czyli de facto chłoniaki, tyle że o szczególnej prezentacji klinicznej.
4
Szpiczaki
= plasma cell myeloma, plasmacytoma
- nowotwory wykazujące zaawansowane różnicowanie plazmocytarne - mimo że wywodzą się z limfocytów, zwyczajowo nie są określane mianem „chłoniaków”
5
MZL
= Marginal Zone Cell Lymphoma (Chłoniaki strefy brzeznej)
1) Pozawezłowy chłoniak z komórek B strefy brzeznej tkanki chłonnej zwiazanej z błonami sluzowymi (chłoniak MALT; MALToma)
2) Wezłowy chłoniak z komórek strefy brzeznej
3) Sledzionowy chłoniak z komórek strefy brzeznej
6
MALToma
- jak czesty, co to
!najczęstszy
- Pozawezłowy INDOLENTNY(niezairniaczy) chłoniak składajacy sie z morfologicznie zróznicowanych limfocytów
7
MALT-oma
- gdzie najczesciej
- cechy specyficzne (2)
GDZIE: najcz. żołądek, ślinianki przyuszne
*SPECYFIKA: zależność rozrostu nowotworowego od stałego oddziaływania bodźca zapalnego (ktory byl przyczyna rozrostu) = regresja po usunieciu infekcji
- może ulec progresji do DLBCL (na drodze analogicznej do zespołu Richtera w CLL/SLL)
8
SLL/CLL
- u kogo, prognoza
Small lymphocytic lymphoma/Chronic lymphocytic leukemia (chłoniak z drobnych limfocytów B/Przewlekła białaczka limfocytarna z komórek B)
U KOGO: - starsi (60lat), 2/3 M
*nieuleczalna
9
SLL/CLL
- roznice pomedzy SLL a CLL
CLL - częstsze, prezentacja białaczkowa
SLL - rzadkie, bez zajęcia/z minimalnym zajęciem szpiku i krwi (SLL z reguły szybko ewoluuje do CLL)
10
SLL/CLL
- objawy
typowo:
1) asymptomatyczna
~~2) objawowa
- meczliwosc, infekcje
- anemia autoimmunohemolityczna (najczęstsza znana przyczyna)
- hepato/splenomegalia/powiekszenie wezłów
!!! utrzymująca się długo limfocytoza powyżej 15000 jest niemal patognomoniczna
11
zespol Richtera w SLL/CLL
- co to, prognoza
- lite guzy w śledzionie/wątrobie/narządach pozawęzłowych
LUB gwałtowne powiększenie się jednej grupy węzłów
= transformację CLL/SLL do chłoniaka o wyższym stopniu złośliwości
12
MCL
= Mantle Cell Lymphoma (Chłoniak z komórek płaszcza)
- monotonna proliferacja komórkek płaszcza - k. LB
*nie wystepuje u dzieci
M > K min 2:1
13
MCL
- cechy charakterystyczne
- markery
Brak komórek stransformowanych (centroblastów) i centrów proliferacyjnych
MARKERY: ekspresja cykliny D1, CD5
14
FL
- co to, jakie komorki, czestosc
= Follicular lymphoma (Chłoniaki grudkowe)
- komórki B ośrodków rozmnażania (=centrocyty/ centroblasty) -> grudki
· To obok DLBCL i CLL/SLL najliczniejsza grupa nowotworów limfocytarnych
*moze wystepowac u dzieci
15
podstawa oceny stopnia złośliwości w FL
· ilość centroblastów (im +, tym gorzej)
16
DLBCL
- co to
- kalsyfikacja WHO
- u kogo czesciej (K/M)
= Diffuse Large B-cell Lymphoma (Chłoniak rozlany z duzych limfocytów B)
chłoniaki NIEZIARNICZE które:
1) Wywodzą się z obwodowych LB
2) rozlany typ wzrostu
3) złożona populacja limfocytów dużych
- rozlany rozrost duzych nowotworowych limfocytów B,
*wystepuja tez u dzieci
M > K
17
DLBCL
- czesty w jakich chorobach
- najcz. ognisko pierwotne
1) czesty w wypadkach AIDS, immunosupresji, wrodzone zespoły niedoborowe
2) 60-70% - pierwotnie wezły chłonne
18
Źle rokują DLBC złożone z ...
plazmoblastów (bo podłoże immunosupresyjne)
19
BL
- co to, cechy specyficzne
= Burkitt lymphoma (chłoniak Burkitta)
- nieziarniczy, POZAWEZLOWY, wywodzi się z obwodowych limfocytów B ośrodków rozmnażania
SPECYFIKA:
- izolowana translokacja genu C-MYC
- niezwykle wysoka frakcja proliferacyjna (99% - PROLIFERUJA) -> ZGON w ciągu kilku tygodn- (najbardziej agresywny nowotwór)
ale: wyleczalnosc – 90%
20
BL
- jak agresywny jest, czy wysteouje u dzieci (jak czesto?)
- z jakimi innycmi chorobami jest zwiazany
- z czym zwazane rokowanie?
- co czesto zajmuje nielazenie od podtypu?
• bardzo agresywny
- tendencja do zajmowania CNS
• zwiazany z immunosupresja, najczesciej - AIDS
- CZESTO - dzieci
- rokowanie ściśle koreluje z wiekiem
21
BL
- podtypy
1) Endemiczna: Afryka (Powiązanie z malarią)
2) Sporadyczna
(dwa szczyty zachorowań: w dzieciństwie i wieku podeszłym)
* Typowe jest umiejscowienie śródbrzusze, zwłaszcza z zajęciem przewodu pokarmowego
3) Związana z immunosupresją
22
BL
- patologia mikroskopowa
- komórki nowotworu równocześnie obumierają -> resztki są fagocytowane przezMAKROFAGI, rozsiane wśród komórek chłoniaka (obraz
„gwiaździstego nieba”)
- poza siecią naczyń, makrofagi te stanowią praktycznie JEDYNA domieszkę nienowotworową w masie guza => odróżnia BL od innych chłoniaków.
23
1
1
24
1
1classical Hodgkin lymphoma
(CHL)
• 95% HLs; 15-30% wszystkich chłoniaków
• 15-35 lat; starszy wiek (powyzej 60)
• wezłowy; szyjne (75%), sródpiersiowe, pachowe, przyaortalne
• powyzej 60% - I/II
• 20% - zajecie sledziony, szpik – 5%
• 40% - objawy B; czasem – ból po alkoholu
• komórki nowotworowe – 0,1 – 10%.
• EBV
• wyleczalnosc powyzej 85%
Peripheral lymphocyte-derived non-Hodgkin lymphomas
• DLBCL, CLL/SLL, MCL, FL,
MZL-MALT-lymphoma, Burkitt’s lymphoma (BL),
•MF, AITL, PTCL-U, ALCL, NK/T-cell (nasal type)
25
1
1
26
1
1
27
1
1
28
MM
plasma cell myeloma
(multiple myeloma), MM
• szkielet osiowy + przyległosci
• bóle kostne, osłabienie (anemia), infekcje, powikłania hiperkalcemii, uszkodzenie nerek
• organomegalia rzadko (amyloid, naciek przy duzym zaawansowaniu)
• białko M – najczesciej IgG (ponad 50%), IgA (20%); same łancuchy lekkie – 20% (białko Bence-Jonesa)
• elektroforetycznie – moze byc trudno stwierdzic obecnosc M, gdy IgA, IgE, tylko łancuchy lekkie; objawem moze byc hipogammaglobulinemia
• anemia 2/3; ponizej 20% - leukopenia, trombocytopenia
• hiperkalcemia 20%; wzrost kreatyniny 20-30%
plasma cell myeloma
• niekorzystne prognostycznie: delecja 13, aneuploidia, t(4:14), delecja 17p13
• korzystne – brak niekorzystnych; hiperdiploidia, t(11;14), t (6;14)
• srednie przezycia 3-4 lata; od <6miesiecy do
>10 lat
• rokowanie zalezne od zaawansowania (Durie-Salmon) – poziom białka M, wapnia, Hb, obecnosc/nasilenie zmian kostnych
Szpiczak plazmatycznokomórkowy
· Plasma cell myeloma/Plasmacytoma
· To nowotworowy rozrost komórek plazmatycznych rozwijający się pierwotnie w szpiku kostnym
o W przeważającej większości przypadków w chwili diagnozy nowotwór jest wieloogniskowy (szpiczak
mnogi – myeloma multiplex) à ale nie ma zwykle wtedy białaczkowego obrazu krwi obwodowej !!
o Sporadycznie spotykamy się z pojedynczymi guzami kostno-szpikowymi złożonymi z
nowotworowych plazmocytów (myeloma solitera)
o Zgodnie z nazewnictwem klasyfikacji WHO:
§ postacie mnogie to plasma cell myeloma,
§ zaś odosobnione – plasmacytoma
· Tradycyjnie nowotwory te nie są zaliczane do chłoniaków
· stanowi około 10% nowotworów pochodzących z komórek krwiotwórczych
· Ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem
· Etiologia szpiczaka nie jest poznana
· Najczęstsze objawy szpiczaka:
o Objawy osteolityczne
§ Najczęstsza skarga to bóle krzyża
§ Następstwem mogą być złamania patologiczne
§ Charakterystyczny obraz RTG „kości wyjedzonej przez mole”
§ Nasilone zniszczenie kości może doprowadzić do hiperkalcemii i odwodnienia, co
przyczynia się do spotykanej w szpiczaku niewydolności nerek
§ Nowotwór ten stosunkowo rzadko zajmuje narządy pozaszpikowe
o Objawy wynikające z utraty normalnej funkcji krwiotwórczej szpiku, zwykle w postaci anemii i
umiarkowanie podniesionej skłonności do zakażeń
o Niewydolność nerek bo
§ Hiperkalcemia, odwodnienie, zagęszczenie krwi przez polimery Iga lub IgM
§ Bezpośrednie nefrotyczne oddziaływanie paraprotein
§ Amyloidoza
§ Naciekanie nerek przez komórki nowotworowe
· Przy szpiczaku komórki nowotworowe zachowują zdolność do produkcji i wydzielania paraprotein, czyli
monoklinalnych immunoglobulin lub wyłącznie ich łańcuchów lekkich à gammapatia monoklonalna
najczęstsza i najbardziej intensywna jest właśnie w szpiczaku
· Bardzo rzadka odmiana szpiczaka mnogiego (plazmocytowego) jest zespół POEMS
o Polineuropatia
o Organomegalia dotycząca na ogół wątroby
o Endokrynopatia (typowo to impotencja, powiększenie sutków i zaburzenia tolerancji glukozy)
o Gammapatia Monokl0nalna
o Zmiany Skórne ( zwykle pod postacią nadmiernej pigmentacji, nadmiernego wzrostu włosów –
hypertrichosis i nadmiernej potliwości (hyperhydrosis)
o Występuje u młodych pacjentów
· Patologia mikroskopowa
o Pod względem cech cytologicznych wyróżniamy następujące typy szpiczaka:
§ Marschalko (złożony z morfologicznie normalnych plazmocytów, bardzo rzadki)
© Copyright by $taś
V4b - 14 -
§ Drobnokomórkowy
§ O jądrach wciętych (cleaved, rzadki)
§ Asynchroniczny (asynchronia jądrowo-cytoplazmatyczna oaznacza obecność
niedojrzałego jądra w komórce o dojrzałej cytoplazmie; typ częsty)
§ Polimorficzny (najczęstszy obok asynchronicznego)
§ Blastyczny (z nasiloną atypią)
· Czynniki rokownicze
o Mimo leczenia przeżycie w okolicach 30-36 miesięcy, a tylko około 40% pacjentów przeżywa 5 lat
o Przyczynami zgonu są najczęściej niewydolność nerek lub infekcje
o Niekorzystne czynniki prognostyczne stwierdzane w momencie diagnozy:
§ Typ blastyczny
§ Masywne zajęcie szpiku
§ Białaczka plazmatycznokomórkowa
§ Hipoalbuminemia
§ Klinicznie jawne zaburzenia funkcji nerek
29
1
1
30
1
1
31
1
1
32
1
1
33
1
1
34
1
1
35
1
PTCL, NOS (peripheral T-cell
lymphoma, not otherwise specified)
• okk. 30% PTCLs; dorosli; ekstremalnie rzadkko dzieci; M:F 2:1
• najczesscciej wezły; tez – pozzawezzłłowo – sskkóóra, przzewód pokarmowy, płłuca, ssllinianki, CSN – wtedy: koniecznie wwyykklluuczyc iinne PPTCCLs
• wezłowwe – czesto z prezentacja uogólniona, z zajjecciieem sszzpiku, wwaatroby, sledziony, innych narzadów (Ann Arbor III/IV); biiałaczkowy obraz kkrrwi – rzadko; wiekksszzosc – objjawy B
• sszzerokie spekkttrum morfologiczne – mono-/polimorfiicczzny naciek, małe, ssrednie, duze limfoccyty; obecne lub nie komórki odczynowe – plazmocyty, histiiocyty, eozynofile
• cczzesciej CD4+/CD8-; utrata co najmniej jednego
T-komórkowweego antygenu (CD2, CCDD33, CD5, CD7, CCDD552); byywaja CCDD330+
• zzwwyykkle – agressywne; rokowanie złe – 5-letnie 20-30%; zła odpowiedz na terapiiee
warianty PTCL, NOS
•lymphoepithelioid (Lennert lymphoma)
•follicular
•T-zone – wydaje sie byc mniej agresywny
36
1
1
37
11
1
38
1
2
39
1
angioimmunoblastic T-cell
lymphoma (AITL)
• ok. 15-20% PTCLs; sredni wiek/staarrszy; M=F
• zwiazek z latentna infekcja EBV
• wezłowy, zwykle – uogólniona limfaaddenopatia, czeste zajecie szpiku, sledziony, watroby, skóry
• czesto – wysypka skórna ze swiadem, płyn w jamach opłucnowych, wooddoobbrrzusze, zapalenie stawów; poliklonalna hipergammaglobulinemia, krioglobulinemia
• wczesne fazy – zachowane hiperplastyczne grudki; zmiany niewielkie - strefa parakortykalna;
• CD4+ zwykle, aallee + liczne, odczynowe CD8+; czasem CD10+
• czesto – rozrosty grudkowych komórek ddeennddrrytycznych
• w badaniach molekularnych: klonalnosc T – 75-90%; B – 25-30% (proliferacja EBV-zalezna limfocytów B)
• srednie przezycie do 3 lat; mozliwosc rozwoju drugiego B-komóórkowego chłoniaka (czesto – EBV+)
40
1
1
41
1
1
42
1
1
43
1
1
44
1
1
45
1
1
46