Masy wyciskowe Flashcards

1
Q

Jakie warunki powinna spełniać masa wyciskowa?

A
  • obojętność biologiczna (nieszkodliwość dla środowiska jamy ustnej)
  • dokładność odwzorowywania szczegółów pola protetycznego
  • łatwość przyrządzania
  • optymalny czas tężenia w jamie ustnej
  • odpowiednia sprężystość (= pamięć kształtu)
  • odporność mechaniczna umożliwiająca wykonanie modelu bez uszkodzeń
  • przyjemny smak i zapach
  • łatwość wprowadzania i usuwania z jamy ustnej
  • łatwość oddzielenia od modelu
  • możliwość dezynfekowania wycisków
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Na jakie główne grupy dzielimy masy wyciskowe?

A
  • sztywne (nieelastyczne) i elastyczne

* tężejące pod wpływem rekcji chemicznych i termoplastyczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje sztywnych mas wyciskowych?

A
  • gips wyciskowy
  • gutaperka
  • masy tlenkowo-cynkowo-eugenolowe
  • masy żywiczno-woskowe (stensowe)
  • woski wyciskowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jak dzielimy elastyczne masy wyciskowe?

A

A. hydrokoloidowe
• agarowe (odwracalne)
• alginatowe (nieodwracalne)

B. elastomery
• polisulfidowe
• polieterowe
• silikonowe

C. specjalnego przeznaczenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Który rodzaj sztywnych mas wyciskowych znajduje jeszcze zastosowanie?

A

masa tlenkowo-cynkowo-eugenolowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jaki warunek musi spełniać powierzchnia pola protetycznego by można było zastosować sztywną masę wyciskową?

A

brak podcieni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Reakcja wiązania gipsu jest reakcją endo- czy egzotermiczną?

A

reakcja egzotermiczna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Według jakiego wzoru przebiega reakcja wiązania gipsu?

A

półwodny siarczan + woda → dwuwodny siarczan + energia

2CaSO4 • 1/2 H2O + 3H2O → 2(CaSO4 • 2H2O) +3000 kal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Jakie wyróżniamy masy wyciskowe tężejące pod wpływem reakcji chemicznych?

A
  • gips wyciskowy
  • masy alginatowe
  • pasty wyciskowe
  • elastomery
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jakie wyróżniamy masy wyciskowe termoplastyczne?

A
  • gutaperka
  • masy Stentsa
  • masy agarowe
  • woski wyciskowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jakie wyróżniamy substancje przyspieszające proces wiązania gipsu?

A

= katalizatory dodatnie

  • chlorek sodu (sól kuchenna)
  • chlorek potasu
  • siarczan (VI) potasu

do 3% objętości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jakie wyróżniamy substancje spowalniające proces wiązania gipsu?

A

= katalizatory ujemne

  • ałun glinowo-potasowy
  • boraks
  • cytrynian sodu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jak działa dodatek kredy lub talku do gipsu?

A

zwiększa jego łamliwość

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

W jakiej temperaturze gutaperka staje się plastyczna?

A

40-60°C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

W jakiej temperaturze masy stensowe stają się plastyczne?

A

45-60°C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie zastosowanie znajdują masy wyciskowe tlenkowo-cynkowo-eugenolowe?

A
  • do wycisków czynnościowych na łyżkach indywidualnych bezzębnej szczęki i żuchwy
  • do wycisków podścielających
  • wyciski złożone dla protez natychmiastowych
  • szczególnie zalecane do wycisków ekstensyjnych (rozprzestrzeniających)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jakie wady i zalety mają masy wyciskowe tlenkowo-cynkowo-eugenolowe?

A

ZALETY:
• wystarczająco wierni odtwarzają pole protetyczne
• nie wykazują tendencji do szybkiej zmiany objętości

WADY:
• brak elastyczności (pamięci kształtu)
• kruchość po związaniu
• eugenol może wywoływać podrażnienia błony śluzowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

W jakiej temperaturze woski wyciskowe stają się plastyczne?

A

36-37°C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Do czego służą agarowe masy wyciskowe?

A
  • do powielania modeli roboczych w procesie wykonawstwa protez szkieletowych i niektórych protez stałych
  • wykorzystywane wyłącznie w laboratorium
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Do czego służą alginatowe masy wyciskowe?

A
  • na modele diagnostyczne
  • w bezzębiu w celu wykonania łyżek indywidualnych
  • na modele robocze pod protezy częściowe akrylowe, szkieletowe i aparaty ortodontyczne
  • na modele zębów przeciwstawnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jakie wady i zalety posiadają alginatowe masy wyciskowe?

A
ZALETY:
• przyjemny smak i zapach
• nietoksyczne
• hydrofilne (możliwość pobierania wycisków w wilgotnym środowisku)
• wystarczająca dokładność

WADY:
• ulegają zmianom objętościowym zarówno w środowisku wodnym, jak i w powietrzu atmosferycznym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Jak dzielimy elastomery ze względu na rodzaj reakcji chemicznej zachodzącej podczas ich utwardzania?

A
  • kauczuki poli-WIN-ylosiloksanowe - utwardzane na drodze polimeryzacji ADDYCYJNEJ
  • kauczuki poli-ME-tylosiloksanowe - utwardzane na drodze polimeryzacji KONDENSACYJNEJ
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Jak dzielimy masy elastomerowe ze względu na ich gęstość?

A
  • masa o gęstej konsystencji i dużej prężności
  • pasta o średniej gęstości
  • pasta o rzadkiej, płynnej konsystencji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jakie zastosowanie pełnią gęste elastomery?

A

pierwsza warstwa wycisków dwuwarstwowych - dwuczasowych wykonywanych dla protez stałych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Jakie zastosowanie pełnią elastomery o średniej gęstości?

A
  • jednowarstwowe - jednoczasowe
  • dwuwarstwowe - jednoczasowe (faza gęstsza aplikowana na łyżkę wyciskową)
  • wyciski czynnościowe bezzębia na łyżkach indywidualnych
  • druga warstwa wycisków dwuwarstwowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Jakie zastosowanie pełnią elastomery o płynnej konsystencji?

A
  • druga warstwa w wyciskach dwuwarstwowych
  • dwuwarstwowe - jednoczasowe (faza rzadsza aplikowana do kieszonki dziąsłowej)
  • wyciski czynnościowe bezzębia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Jakie wady i zalety posiadają polisulfidowe masy wyciskowe?

A

ZALETY:
• elastyczne

WADY:
• zmiana objętości (pogłębiająca się z upływem czasu)
• skurcz polimeryzacyjny
• ograniczona odporność na rozerwanie
• wymagają akrylowej łyżki indywidualnej oraz cienkiej warstwy masy (do 3 mm)
• procesowi ich wiązania towarzyszy wzrost temperatury o 3-4°C (mogą drażnić miazgę oszlifowanych zębów filarowych = powodować ból)
• nie tolerują wilgoci w obrębie kieszonki dziąsłowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Jak dzielimy polieterowe masy wyciskowe?

A
  • światłoutwardzalne (konsystencja rzadka w strzykawkach i gęsta w tubach)
  • chemoutwardzalne (konsystencja rzadka, średnia i gęsta)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Jakie są wady i zalety chemoutwardzalnych mas wyciskowych polieterowych?

A

ZALETY:
• minimalne zmiany wymiarów podczas wykonywania wycisków (najmniejsza kurczliwość pośród elastomerów <0,1%)
• wysoki stopień dokładności
• łatwo wpływa do kieszonki dziąsłowej
• możliwość wielokrotnego odlewania modelu z jednego wycisku
• krótki czas tężenia

WADY:
• procesowi ich wiązania towarzyszy wzrost temperatury o 4,2°C (mogą drażnić miazgę oszlifowanych zębów filarowych = powodować ból)
• należy przechowywać na sucho (wiąże wodę)
• duża sztywność (trudność podczas usuwania z jamy ustnej i przyczyna odłamywania zębów podczas uwalniania modelu gipsowego)
• środki obkurczające zawierające siarczan żelaza (którym mogą być nasączone nici retrakcyjne) mogą zakłócać proces wiązania masy
• nie należy ich stosować u pacjentów, u których rozpoznano jakiekolwiek alergie
• należy unikać bezpośredniego kontaktu materiału ze skórą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Przy jakiej długości fali masy polieterowe światłoutwardzalne ulegają polimeryzacji?

A

480nm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Jakie są wady i zalety światłoutwardzalnych mas wyciskowych polieterowych?

A

ZALETY:
• dobra plastyczność
• niski skurcz
• wycisk może być odlewany nawet po dwóch tygodniach

WADY:
• konieczność stosowania przezroczystych łyżek

32
Q

Jakie są wady i zalety silikonowych mas wyciskowych o addycyjnym procesie tężenia?

A

ZALETY:
• odporna na zmiany objętościowe przez dłuższy czas
• występuje w formach o różnych konsystencjach: bardzo rzadkiej, rzadkiej, średniej, gęstej i bardzo gęstej
• minimalny skurcz
• nieznaczna podatność na odkształcenia
• wysoka odporność na rozrywanie
• łatwość powrotu do pierwotnego kształtu
• możliwość odlania kilku modeli z jednego wycisku
• dodatkowe konsystencje: ekstragęsta i ekstrarzadka
• brak smaku i zapachu → nie nasilają wydzielania śliny

WADY:
• mogą powstawać niedokładności w postaci drobnych pęcherzyków
• nie wolno używać lateksowych rękawiczek (siarka na ich powierzchni - niszczy katalizator)
• unikać stosowania nici retrakcyjnych nasączonych chlorkiem glinu lub żelaza (zaburzają proces wiązania)

33
Q

Jakie są wady i zalety silikonowych mas wyciskowych o kondensacyjnym procesie tężenia?

A

ZALETY:
• wysoka odporność na zrywanie
• wysoki stopień elastyczności
• możliwość odlania kilku modeli z jednego wycisku

WADY:
• na skurcz polimeryzacyjny nakłada się skurcz związany z odparowaniem alkoholu (powstającego jako produkt uboczny reakcji kondensacji)
• wysoki współczynnik rozszerzalności termicznej może doprowadzić do zniekształcenia wycisku po jego wyjęciu z jamy ustnej

• występują w konsystencji rzadkiej lub bardzo gęstej

34
Q

Połączeniem jakich mas są masy winylosiloksanowoeterowe?

A

silikon typu A + polieter

35
Q

Jakie zalety posiadają masy winylosiloksanowoeterowe?

A
  • dobre parametry płynięcia nawet w wilgotnym środowisku
  • hydrofilne
  • wysoka twardość końcowa
  • brak smaku i zapachu
  • łatwość usuwania z ju i z modelu
  • powrót do pierwotnego kształtu po deformacji
  • długi czas pracy (długi czas w fazie płynnej)
  • szybki proces wiązania
36
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje mas wyciskowych specjalnego przeznaczenia?

A
  • do odbudowy biologicznej tkanek

* do rejestracji zwarcia (elastomerowe)

37
Q

Jakie zastosowanie mają masy do biologicznej odnowy tkanek?

A
  • materiały tymczasowo podścielające protezy ruchome (po zabiegach chirurgicznych i implantologicznych)
  • wyciski czynnościowe w przypadku całkowitego bezzębia
  • eliminacja zaburzeń fonetycznych u pacjentów po resekcji języka lub szczęki
38
Q

O ile może zmienić swój rozmiar wycisk alginatowy pozostawiony bez zabezpieczenia?

A

nawet o 10% w ciągu godziny, 1% w 5 minut

39
Q

Czym jest zjawisko synerezy?

A

“pocenie” się powierzchni masy

40
Q

Jaki materiał wyciskowy może ulec zjawisku synerezy?

A

masa alginatowa pozostawiona w środowisku 100% wilgotności

41
Q

Jakich rodzajów mas używamy do wycisków anatomicznych?

A

alginatowe

42
Q

Jakich rodzajów mas używamy do wycisków czynnościowych?

A
  • silikonowych (raczej C, bo A są drogie)

* tlenkowo-cynkowo-eugenolowe (ale tych nie wolno przy kolbowatych wyrostkach i wydatnych guzach szczęki)

43
Q

Który rodzaj masy wyciskowej jest na tyle trwały, że nie ma konieczności odlewania modelu jak najszybciej?

A

masy polieterowe światłoutwardzalne (można nawet po 2 tygodniach)

44
Q

Przy pracy z którym rodzajem materiału wyciskowego nie wolno używać rękawiczek lateksowych?

A

przy silikonach typu A

45
Q

Co należy zrobić z wyciskiem po jego pobraniu?

A

ZAWSZE przepłukać pod bieżącą wodą i zdezynfekować

46
Q

Czym jest pamięć kształtu materiału wyciskowego?

A

odpowiednia sprężystość tego materiału

47
Q

Czym jest pamięć kształtu?

A

zdolność zachowania nadanego w ju kształtu uwarunkowanego odpowiednią elastycznością i wytrzymałością związanej masy

48
Q

W jakich metodach gips wyciskowy jest nadal niezastąpiony (według Spiecha)?

A

wyciski sytuacyjne do protez stałych w metodzie pierścieniowej

49
Q

Jakie są wady i zalety gipsu wyciskowego?

A

ZALETY:
• dokładność odbitki (niewielka ekspansja w czasie wiązania)
• niezmienność kształtu i objętości przez stosunkowo długi czas
• tani i dostępny

WADY:
• konieczność dodatkowych czynności przy przygotowaniu łyżki indywidualnej dla wycisków czynnościowych
• konieczność posiadania dużego doświadczenia klinicznego przy pobieraniu wycisków
• nieprzyjemny smak
• trudność w oddzielaniu wycisku od modeli

50
Q

W jaki sposób otrzymuje się gutaperkę?

A

sok z drzew podzwrotnikowych, koagulowany parą wodną (izomer kauczuku)

51
Q

Jakie są wady i zalety TCE?

A

ZALETY:
• dokładna odbitka pola protetycznego
• nieznaczna zmiana objętości (modele nie muszą być odlewane natychmiast)
• łatwe oddzielenie od modelu (po podgrzaniu w ciepłej wodzie lub nad płomieniem palnika)

WADY:
• kruche po związaniu → nie zalecane przy kolbowatych wyrostkach i zębach własnych pacjenta

52
Q

Ile powinien wynosić czas mieszania masy alginatowej?

A

0,5 - 1,5 minuty

53
Q

Ile powinien wynosić czas przebywania masy alginatowej w ju (czas do zestalenia = żelatynizacji)?

A

1,5 - 2 minut

54
Q

Co wchodzi w skład masy alginatowej i jaką pełni funkcję?

A
  • 70% ziemia okrzemkowa - wypełniacz, zwiększa wytrzymałość mechaniczną i gładkość wycisku
  • 12-15% alginian sodu lub potasu - podstawowy składnik (rozpuszczalna sól kwasu alginowego)
  • 8-12% siarczan wapnia - umożliwia przejście zol → nierozpuszczalny żel
  • 2% ortofosforan lub węglan sodu - opóźnia czas wiązania
  • środki smakowe, zapachowe i barwiące
55
Q

Co wchodzi w skład masy agarowej i jaką pełni funkcję?

A
  • 80-85% woda
  • 14% agar-agar (wyciąg z morskich wodorostów)
  • 2% siarczan potasu - ułatwia wiązanie gipsu w miejscach kontaktu z wyciskiem podczas odlewania
  • 0,2% boraks - zwiększa wytrzymałość żelu
  • 0,1% benzoesany - konserwanty
56
Q

Jakie są wady i zalety mas agarowych?

A

ZALETY:
• wystarczająca wytrzymałość
• płynność umożliwiająca dokładne odwzorowanie modelu
• odwracalne

WADY:
• zmiana wymiarów (woda odparowuje)

57
Q

Jak temperatura wpływa na formę masy agarowej?

A

60°C idealnie płynny

40°C zaczyna żelatynizować

37°C stały żel

58
Q

Kiedy elastomery znajdują zastosowanie?

A
  • wyciski pod protezy stałe (wkłady, korony, mosty)

* wyciski czynnościowe do protez całkowitych

59
Q

Jakie są wady i zalety elastomerów:

A
ZALETY:
• dokładność odwzorowania
• elastyczność 
• wytrzymałość mechaniczna
• niezmienność kształtu
60
Q

Jakie właściwości wykazują masy polisulfidowe w porównaniu z innymi elastomerami?

A

wykazują większą kurczliwość i ulegają większemu odkształceniu podczas wykonywania modelu w porównaniu z innymi elastomerami

61
Q

Który rodzaj elastomerów wykazuje najmniejszą kurczliwość?

A

masy polieterowe chemoutwardzalne

62
Q

Czym jest zjawisko pseudoelastyczności?

A

przejście masy o konsystencji gęstej w płynną pod wpływem nacisku

63
Q

Po jakim czasie powinno odlewać się model na wycisku z masy silikonowej A?

A

po min. 1 h (do 7 dni), ze względu na wodór uwalniany jako produkt reakcji ubocznej - niektórzy producenci dodają pallad (adsorbent wodoru), ale nie każdy producent podaje te info w sposób jednoznaczny

64
Q

Od czego zależy zmiana objętościowa wycisków masami silikonowymi typu C?

A

na skurcz polimeryzacyjny nakłada się skurcz związany z odparowaniem alkoholu (powstającego jako produkt uboczny reakcji kondensacji)

wielkość zmiany zależy od procentowej zawartości wypełniacza → (zazwyczaj) większy skurcz w masach o rzadkiej konsystencji (0,6%), a mniejszy w gęstych (0,38%)

polimeryzacja zachodzi do 2 tygodni od pobrania wycisku → również może wpływać na zmiany objętościowe

65
Q

Jak długo po pobraniu wycisku masą silikonową C zachodzi polimeryzacja?

A

do 2 tygodni

66
Q

Silikony C - zastosowanie:

A
  • wyciski czynnościowe w bezzębiu

* wyciski dwuwarstwowe dwuczasowe pod protezy stałe

67
Q

Masy wyciskowe powinny być hydrofilne czy hydrofobowe?

A

hydrofilne → wysoka hydrofilność zapewnia dobrą zwilżalność (której miarą jest kąt kontaktu - masy hydrofilne mają niski kąt kontaktu)

68
Q

Czym jest double-snap effect?

A

długi czas pracy masy (długo utrzymuje się w fazie płynnej), po czym następuje szybki proces wiązania

69
Q

Jakie konsekwencje niesie wysoki kąt zwilżania masy wyciskowej?

A
  • trudności w uzyskaniu modeli wolnych od pęcherzyków powietrza
  • niedostateczne przyleganie masy to tkanek
  • niezadowalające odtwarzanie szczegółów, zwłaszcza w warunkach wilgotnych
70
Q

W jaki sposób masy do biologicznej odnowy tkanek działają ochronnie na podłoże protetyczne?

A

żel na powierzchni dośluzówkowej protezy pod wpływem sił zgryzowych dopasowuje się do podłoża, a następnie stanowi amortyzator łagodzący urazowe działanie twardej płyty

71
Q

Jak zmienia się konsystencja masy do biologicznej odnowy tkanek po podścieleniu?

A

na początku żel → po kilku dniach w ju masa sztywnieje i zmniejsza objętość (nawet o 9,3% - ma to związek z odparowaniem etanolu i plastyfikatorów) → powinno się ją wymieniać co 3-5 dni

72
Q

Od czego jest zależy czas żelowania masy do biologicznej odnowy tkanek?

A

od ciężaru właściwego i wielkości cząsteczek polimeru, zawartości etanolu oraz zastosowanych plastyfikatorów

73
Q

Co może służyć do rejestracji zwarcia i co wpływa na wybór materiału?

A

w zależności od rozległości braków zębowych (obecności zębów w strefach podparcia) → wzrorniki zwarciowe, woskowe płytki zwarciowe lub masy elastomerowe

74
Q

Woskowe rejestratory zwarcia - wady:

A
  • możliwość odkształcenia rejestratora podczas usuwania z JU
  • możliwość zniekształceń na skutek uwalnianych naprężeń podczas przechowywania
  • zmiany objętościowe przy przejściu z temperatury JU do temperatury pokojowej
75
Q

Elastomerowe rejestratory zwarcia - charakterystyka:

A
  • zwarta konsystencja
  • sztywność
  • stabilność wymiarów
  • dokładność odwzorowania szczegółów
  • krótki czas wiązania (30-90 s)
  • łatwość obróbki po stwardnieniu
  • niektóre materiały mogą być skanowane w technice CAD/CAM