Protezy natychmiastowe

Question 1

Czym są protezy natychmiastowe?

Answer 1

= protezy przedchirurgiczne
uzupełnienie stomatologiczne, które zostaje wprowadzone do JU bezpośrednio po usunięciu zębów; wycisk pobiera się przed ekstrakcją zębów

Question 2

Czym są protezy wczesne?

Answer 2

= protezy pochirurgiczne
uzupełnienie stomatologiczne, które zostaje wprowadzone do JU bezpośrednio po usunięciu zębów; wycisk pobiera się po ekstrakcji zębów

Question 3

W jakiej postaci występują protezy natychmiastowe?

Answer 3

• tymczasowej - czas użytkowania protezy odpowiada okresowi gojenia podłoża protetycznego po ekstrakcji → zastąpienie protezą ostateczną
• długoczasowej (bezpośredniej) - może być użytkowana jako konwencjonalna proteza ruchoma, po dostosowaniu jej do zmian podłoża zachodzących podczas gojenia podłoża prot

Question 4

Czym różnią się protezy wczesne od natychmiastowych?

Answer 4

protezy natychmiastowe = PRZEDchirurgiczne → wycisk pobieramy PRZED ekstrakcją

protezy wczesne = POchirurgiczne → wycisk pobieramy PO ekstrakcji

Question 5

Protezy natychmiastowe - wskazania:

Answer 5

• konieczność usunięcia jednego/więcej zz, zwykle w odc przednim i bezpośredniego uzupełnienia protezą zaistniałego braku w łuku
• konieczność usunięcia grupy zz i wykonania protezy długoczasowej
• etapowe usuwanie zz
• czasowe zaopatrzenie pacjentów zakwalifikowanych do leczenia protezami szkieletowymi/stałymi

Question 6

Protezy natychmiastowe - p/wskazania:

Answer 6

• ogólny zły stan zdrowia → p/wsk do zabiegów chiru
• ostre schorzenia infekcyjne bł śluz JU (po wyleczeniu można)
• pacjenci niedorozwiniętych psychicznie - nie można nawiązać kontaktu, nie podporządkowują się zaleceniom lekarza
• pacjenci indyferentni, abnegaci, niedbający o higienę osobistą i niestosujący się do zaleceń
• pacjenci ze wskazaniem do dużych plastycznych operacji w obrębie podłoża protetycznego

Question 7

Protezy natychmiastowe - zalety:

Answer 7

• zachowanie wyglądu i konturu twarzy (umożliwia dokładne odtworzenie koloru, kształtu i ustawienia zz sztucznych i stanowi podporę dla żuchwy - wargi, policzki i język we właściwej relacji)
• ograniczenie problemów pozabiegowych związanych z żuciem i wymową
• lepsze gojenie się ran poekstrakcyjnych - przebiega szybciej i bez powikłań (ból poekstrakcyjny, obrzęk), płyta protezy działa na ranę jak opatrunek, chroniąc przed urazami, a skrzep przed wypłukaniem
• ułatwienie adaptacji do nowych uzupełnień protetycznych
• przewidywalne przeniesienie na nowe uzupełnienie prot info o relacji międzyszczękowej (ułatwia ustalenie prawidłowej wysokości zwarcia
• ograniczenie resorpcji kości (zachowanie kształtu i wielkości wyrostka zębodołowego)
• lepsza retencja i utrzymanie protez (wyrostek zębodołowy zachowuje kształt półokrągłego wału i jest bardziej gładki)
• chroni przed zaburzeniami w SSŻ
• poprawa retencji nowej protezy dzięki zachowaniu konturów wyrostka zębodołowego
• pozytywny wpływ na stan psychiczny i samopoczucie pacjenta
• prawidłowe odżywianie w okresie gojenia, co wpływa na ogólny stan zdrowia

Question 8

Protezy natychmiastowe - wady:

Answer 8

• wykonanie kliniczne i laboratoryjne wymaga dodatkowych czynności w porównaniu z met tradycyjną
• wyższe koszty (mogą wymagać wymiany po stosunkowo krótkim czasie)
• w przypadku nieprzewidzianych zaników wyrostka utrzymanie protezy na podłożu, pomimo podścieleń, może być gorsze niż protezy tradycyjnej
• gorsze efekty estetyczne u pacjentów, u których są wskazania do innego ustawienie zz sztucznych niż w uzębieniu naturalnym (brak możliwości kontroli ustawienia zz sztucznych w wosku)
• więcej wizyt kontrolnych
• protezy są podścielane częściej niż protezy tradycyjne

Question 9

Harmonogram postępowania podczas wykonywania protezy natychmiastowej:

Answer 9

I wizyta: wywiad i badanie pacjenta, badania dodatkowe, wycisk wstępny (należy wyjaśnić pacjentowi przebieg leczenia i konieczność częstych wizyt, ważne jest periodontologiczne badanie głębokości kieszeni dziąsłowych)
Laboratorium: modele orientacyjne

II wizyta: analiza badań rtg i modeli orientacyjnych, planowanie przebiegu leczenia
Laboratorium: łyżka indywidualna o specjalnym kształcie

III wizyta: wycisk czynnościowy na łyżce indywidualnej
Laboratorium: model roboczy i wzornik zwarciowy

IV wizyta: ustalenie centralnego zwarcia, dobór koloru i kształtu sztucznych zz dostosowanych do naturalnego uzębienia
Laboratorium: ustawienie zz w pozycji obecnych braków

V wizyta: kontrola próbnej protezy (z zz ustawionymi w miejscu istniejących braków)
Laboratorium: wycięcie zz i opracowanie modelu, ustawienie zz w miejscach planowanych ekstrakcji i ostateczne opracowanie protezy (zamiana wosku na akryl)

VI wizyta: ekstrakcja zz, dostosowanie płyty i oddane protezy natychmiastowej
Kolejne wizyty- korekty i podścielanie protezy

Question 10

Protezy natychmiastowe jako długoczasowo użytkowane protezy całkowite:

Answer 10

• w przypadkach, kiedy usuwamy wszystkie zęby w szczęce / żuchwie / szczęce i żuchwie
• wprowadzone bezpośrednio po usunięciu zz i w miarę gojenia się i zaników podłoża są stopniowo dopasowywane i korygowane

Question 11

Protezy natychmiastowe jako długoczasowo użytkowane protezy częściowe osiadające:

Answer 11

• kiedy usuwamy grupy zz z pozostawieniem części resztkowego uzębienia stanowiącego utrzymanie dla protezy częściowej
• okres użytkowania takiej protezy zależy do stanu pozostawionych zz
• dalsze zz wymagające usunięcia mogą być do niej kolejno dołączane
• dopiero kiedy pacjent straci wszystkie zz utrzymujące protezę 🡪 nowa proteza całkowita

Question 12

Protezy natychmiastowe jako protezy czasowe (przejściowe) w dwuetapowym przechodzeniu do bezzębia:

Answer 12

• postępowanie dwuetapowe - zmniejszanie uciążliwości problemów natury fizycznej i psychicznej po usunięciu wszystkich zębów; ułatwienie adaptacji do protez; umożliwia zmniejszenie liczby zz usuwanych w czasie jednej wizyty
• najpierw usuwa się boczne zz i wykonuje protezy skrzydłowe (na modelu uzyskanym z wycisku czynnościowego, powinna pokrywać całe podniebienie i mieć uszczelnioną tylną granicę płyty)
• po ok. 2 msc, kiedy podłoże jest całkowicie wygojone i względnie ustabilizowane, pobiera się wycisk czynnościowy złożony wraz z dotychczasową protezą, a następnie usuwa się wszystkie zz i osadza protezę całkowitą

Question 13

Protezy natychmiastowe jako protezy czasowe podczas rozłożonego na etapy usuwania zębów:

Answer 13

• ze wskazań lekarskich, z uwagi na ogólny stan zdrowia, nie jest możliwe jednoczesne usunięcie więcej niż jednego/2 zębów
• pacjenci, którzy ze względów emocjonalnych nie zgadzają się na mnogie ekstrakcje
• najpierw wykonuje się protezę częściową uzupełniającą istniejące braki, po jej zaadoptowaniu w określonym czasie usuwa się pojedyncze zz, dostawiając je kolejno do użytkowanej protezy
• umożliwia to łatwiejszą adaptację do protezy ruchomej u pacjentów dotychczas nieużytkujących

Question 14

Protezy natychmiastowe jako protezy czasowe w częściowych brakach uzupełnienia zastępowane później protezami szkieletowymi:

Answer 14

• kiedy jest konieczność usunięcia większej liczby zz, szczególnie w odc. przednim z pozostawieniem odpowiedniej liczby zz, korzystnie rozmieszczonych i dobrze umocowanych w zębodołach
• pozwala uniknąć przejściowego okresu braku zz przednich, wywierając korzystny wpływ na US
• po wygojeniu się wyrostków zębodołowych (ok. 2msc) wykonuje się protezę szkieletową

Question 15

Protezy natychmiastowe jako protezy czasowe zastępowane później protezami stałymi:

Answer 15

usunięcie niewielkiej liczby zz, natychmiastowe pokrycie rany poekstrakcyjnej protezą płytową o płycie ograniczonej i po wygojeniu wykonanie protezy stałej (mostu)

Question 16

Protezy natychmiastowe - metody wyciskowe:

Answer 16

• z wykorzystaniem łyżki indywidualnej jednoczęściowej (np. metoda Reinchenbacha)
• z wykorzystaniem łyżki indywidualnej dwuczęściowej (np. metoda Firtella)
• z wykorzystaniem łyżki indywidualnej oraz standardowej (np. metoda Campagna)
• wycisk dwuetapowy

Question 17

Protezy natychmiastowe - metoda wyciskowa z wykorzystaniem łyżki indywidualnej jednoczęściowej:

Answer 17

• stosowana jest masa elastomerowa nakładana na całą pow łyżki (masa silikonowa lub polieterowa)

wady:
• zaklinowywanie się materiału wyciskowego w szczelinach międzyzębowych
• podczas wyjmowania wycisku masa oddziela się od łyżki i wycisk staje się bezwartościowy

Question 18

Protezy natychmiastowe - metoda wyciskowa z wykorzystaniem łyżki indywidualnej dwuczęściowej:

Answer 18

• łyżka indywidualna z szyb kopolimeru
• część zasadnicza łyżki obejmuje odcinek bezzębny oraz od strony podniebiennej sięga do brzegów siecznych zz przednich
• część druga obejmuje odcinek przedsionkowy i jest zaopatrzona w wypustki
• najpierw wycisk czynnościowy na tej części łyżki, która pokrywa bezzębny obszar podłoża (część podniebienna), a następnie wprowadza się masę na drugiej części łyżki, pokrywającej powierzchnie przedsionkowe zz przednich
• za pomocą masy silikonowej

Question 19

Protezy natychmiastowe - metoda wyciskowa z wykorzystaniem łyżki indywidualnej oraz standardowej:

Answer 19

• łyżka indywidualna z akrylu
• umożliwia precyzyjne określenie zasięgu przyszłej protezy oraz sprawdzenie, jak grubość strony przedsionkowej płyty będzie wpływała na estetykę
• łyżka indywidualna pokrywa cały obszar podłoża protetycznego, z wyjątkiem otworów w miejscu istniejących zębów, łyżka zaopatrzona jest w wały zwarciowe, które umożliwiają pobranie wycisku przy ustach zamkniętych i stanowią uchwyt dla łyżki, łyżka dostosowana tak, aby pobrzeża nie dochodziły 2-3mm do granicy ruchomej bł śluz
• obłożenie granic łyżki wałeczkiem materiału termoplastycznego i czynnościowe ukształtowanie pobrzeży oraz pierwotne uszczelnienie tylnej granicy podniebienia twardego
• pobranie wycisku pastą wyciskową lub masą silikonową
• wycisk czynnościowy pobiera się za pomocą masy elastomerowej / pasty tlenkowo-cynkowo-eugenolowej; po stężeniu masy cały obszar łyżki wraz z zz pokrywa się łyżką standardową z masą alginatową
Metoda wycisku złożonego
Łyżka z akrylu lub szelaku

Question 20

Protezy natychmiastowe - wycisk dwuetapowy:

Answer 20

• na modelu diagnostycznym istniejące zz od strony językowej powleka się warstwą rzadko rozrobionego gipsu w celu łatwiejszego zdejmowania łyżki z podłożą w ustach i stworzenia miejsca dla masy wyciskowej, wykonanie łyżki indywidualnej - obejmuje cały odcinek bezzębny oraz sięga do brzegów siecznych odcinka uzębionego
• pobranie pastą pierwszą część wycisku i kontrola dokładności
• następnie wprowadza się wycisk do j.u. i odcinek przedsionkowy wypełnia gipsem oraz poleca się pacjentowi układanie warg jak do gwizdania (czynnościowe ukształtowanie przedniej cz pobrzeża), po stężeniu gipsu zostaje on odłamany i obydwie części wycisku wyjęte z j.u, a następnie ponownie złożone i sklejone

Question 21

Protezy natychmiastowe - etap kontroli protez próbnych:

Answer 21

nie jest możliwy

Question 22

Protezy natychmiastowe - rejestracja zwarcia:

Answer 22

• korzystne sytuacje (obecne strefy podparcia) → rejestracja warunków okludalnych na wzornikach zwarciowych
• niekorzystne sytuacje (konieczne ustalenie nowej wysokości zwarcia) → postępowanie analogiczne jak w przypadku bezzębia

Question 23

Po jakim czasie od ekstrakcji zakłada się protezę natychmiastową?

Answer 23

15-20 min po ekstrakcji = czas potrzeby do ustania krwawienia

Question 24

Jaki jest najtrudniejszy etap kliniczny wykonywania protezy natychmiastowej?

Answer 24

dopasowanie gotowej protezy do warunków powstałych po zabiegu (proteza została wykonana na modelu gipsowym opracowanym zgodnie z info uzyskanymi podczas badania pacjenta) → korekta okolic, które powodują ucisk na podłoże

Question 25

Kolejny etap po osadzeniu protezy natychmiastowej w JU:

Answer 25

kontrola warunków okluzyjnych i w razie potrzeby korekta

Question 26

Protezy natychmiastowe - wizyty kontrolne:

Answer 26

1. po 24 h - sprawdzenie ogólnego stanu JU
2. po 2-3 dniach - ocena stanu ogólnego pacjenta, podłoża prot oraz funkcjonalności protezy, z ewentualną korektą warunków zwarciowych
3. po 3 tyg - kontrola prawidłowości przebiegu gojenia rany i ewentualnie podścielenie w miejscach zaniku kości
4. po 3 msc - podścielenie protezy metodą bezpośrednią lub pośrednią

Question 27

Po jakim czasie należy wymienić protezę natychmiastową jeżeli pełni funkcję tymczasową?

Answer 27

po 6-8 tyg

Question 28

Protezy natychmiastowe - zalecenia dla pacjenta:

Answer 28

• niewyjmowanie protezy z ust przez najbliższe 24h (obrzęk może uniemożliwić ponowne jej wprowadzenie, co spowoduje, że ochrona skrzepu, szybkie gojenie i stymulujące działanie protezy na podłoże zostaną zaprzepaszczone)
• przez okres 2tyg wyjmowanie protez po każdym jedzeniu i dokładne mycie i płukanie środkami antyseptycznymi – ważna wzorowa higiena j.u.
• po 2tyg - protezy wyjmowane na noc i po umyciu przechowywane na sucho
• w razie bólu - leki uprzednio przepisane przez lekarza
• przykładanie zimnych kompresów
• unikanie jedzenia twardych i ciągnących pokarmów, które mogłyby przemieszczać protezę
• zawiadomienie lekarza, jeżeli wystąpi nadmierne krwawienie, różowe zabarwienie śliny trwające przez kilka godzin po zabiegu jest normalne
• dieta bogata w białko, witaminy oraz z optymalną zawartością wapnia i fosforu
• zgłaszanie się na wizyty kontrolne

Question 29

Czym wyróżnia się wykonawstwo protez natychmiastowych?

Answer 29

• wyciski czynnościowe mają charakter bardziej skomplikowany (wymagane łyżki indywidualne o specjalnym kształcie i masy wyciskowe o małej prężności)
• ustalenie zwarcia centralnego może być łatwiejsze ze względu na obecność większej liczby zębów
• dobór koloru, wielkości i kształtu zębów jest łatwiejszy, ale ich pozycja może być myląca w przypadku dużych zmian perio
• kontrola protez próbnych jest problematyczna, a czasem niemożliwa
• oddanie protezy poprzedza zabieg ekstrakcji oraz dostosowania jej płyty
• wizyty kontrolne są częstsze i obejmują również podścielenie protezy

Question 30

Kiedy odbywa się postępowanie kliniczne i labo protez natychmiastowych w odniesieniu do ekstrakcji zębów?

Answer 30

przed ekstrakcją