9b. Media-ethiek Flashcards
Wat is ethiek
= de wetenschap die zich afvraagt welke handelingen
- goed of niet goed zijn
- wel of niet mogen
- wel of niet toelaatbaar zijn
Wat is moraal
= geheel van gedragsregels, normen en waarden binnen een gemeenschap als vanzelfsprekend aanvaard en nageleefd
Wat is media-ethiek
= reflectie op het functioneren van massamedia (journalisten, radio- en tv-producenten, programmamakers, reclamemakers, ..) in het kader van informatieoverdracht
Wat staat er in ‘The Open Society and its Enemies’ van Karel Popper (1902-1994)
- over een open systeem
–> houdt een pleidooi over vrije pers, aanwezigheid van kritische stemmen, overheidsoptreden tegen monopolies
Wat is democratie
= systeem om open samenleving te verzekeren
–> cruciaal: scheiding der machten
Wat staat er in ‘On Liberty’ van John Stuart Mill (1806-1873)
- over vrijheid van meningsuiting
→ poneert het “schadebeginsel” = iemands vrijheid mag enkel beperkt worden als dat nodig is om te verhinderen dat hij anderen schaadt
= grens vrijheid van meningsuiting (“zeg wat je wil, maar berokken anderen geen schade”)
Wat staat er in ‘A Theory of Justice’ van John Rawls (1921-2002)
- over empathie
–> hoe zouden mensen de samenleving organiseren als ze hun toekomstige rol niet kennen
Wanneer staat de ethiek in de media onder druk
- concentratie
- keerzijde van de ‘online medaille’
- wereldlijke en geestelijke macht
Waarom staat de ethiek in de media onder druk door concentratie
- door fusies en overnames is het aantal mediabedrijven fors verminderd
–> komen alle stemmen nog aan bod?
–> is het aanbod nog divers?
–> overheerst marktdenken in de journalistiek?
Wat is de keerzijde van de ‘online medaille’
- minder nuance en nauwkeurigheid omwille van de snelheid (geen tijd meer om te dubbelchecken?)
- fake news
- cancel culture
Waarom staat de ethiek in de media onder druk door de wereldlijke en geestelijke macht
- Index Librorum prohibitorum (1557-1966)
= door het Vaticaan verboden boeken - fundamentalisme
vb. de fatwa over Salman Rushdie (De Duivelsverzen), op wie op 12/8/22 een aanslag is gepleegd
vb. Taliban in Afghanistan - linkse en rechts dictaturen
vb. nazi-Duitsland
vb. Noord-Korea
vb. Rusland (mediawet voorziet 15 jaar gevangenisstraf voor wie het woord “oorlog” gebruikt m.b.t. Oekraïneconflict)
Wat houdt ‘het vraagstuk over objectiviteit’ in
- moeten altijd alle partijen aan het woord komen?
vb. evenveel aandacht voor klimaatontkenner als voor wetenschapper?
vb. evenveel aandacht voor antivaxer dan voor viroloog?
Wat houdt ‘het vraagstuk over betalen voor informatie’ in
- de deontologische code laat het niet toe
- wat met werk van derden?
vb. een deskundige die tijd/geld investeert in opzoekingswerk?
vb. een bedrijf dat in opdracht politieke peilingen uitvoert?
vb. de gerechtscorrespondent die dagelijks het parket volgt?
vb. de freelancer die investeert in onderzoeksjournalistiek?
Wat houdt het ‘vraagstuk over undercover’ in
- deontologische code zegt
–> als het niet anders kan
–> bij maatschappelijk belang - wat is voldoende maatschappelijk belang?
- wie bepaalt dat?
- geeft open vizier (enkel) maatschappelijk wenselijke antwoorden?
Wat houdt het ‘vraagstuk over satire en spot’ in
- mag je alles zeggen wat je wil?
- waar liggen de grenzen van satire en spot?
- kunnen woorden/beelden die anderen raken?
