działanie i budowa nerwowego Flashcards
(55 cards)
Funkcje układu nerwowego
- odbiór i analiza bodźców pochodzących ze środowiska zewnętrznego i wnętrza ciała
- reakcja na bodźce
- regulowanie i koordynowanie pracy innych układów narządów
- sterowanie wyższymi czynnościami nerwowymi, takimi jak emocje, pamięć i inteligencja
Komórka nerwowa
Neuron - podstawowa jednostka anatomiczna i czynnościowa układu nerwowego
Wysoko wyspecjalizowana komórka, która utraciła zdolność wykonywania niektórych czynności
Odpowiada za przepływ informacji w postaci impulsów nerwowych
Podział układu nerwowego
Funkcjonalnie - somatyczny i autonomiczny
Anatomicznie - ośrodkowy i obwodowy
Układ nerwowy somatyczny
Kontroluje czynności mięśni szkieletowych oraz kieruje wykonywaniem ruchów świadomych
Układ nerwowy autonomiczny
Kontroluje metabolizm, czynności mięśni gładkich i mięśnia sercowego oraz funkcjonowanie narządów wewnętrznych
Układ nerwowy ośrodkowy
Mózgowie i rdzeń kręgowy
Układ nerwowy obwodowy
nerwy obwodowe (czaszkowe i rdzeniowe), nerwy autonomiczne
Budowa neuronu
Zbudowany z ciała komórki nerwowej (perykarion) i dwóch wypustek - dendrytu i aksonu.
Perykarion otacza jądro komórkowe.
W cytozolu perykarionu znajdują się struktury charakterystyczne dla komórek zwierzęcych - liczne aparaty Golgiego, mitochondria oraz dobrze rozwinięta siateczka śródplazmatyczna szorstka (tigroid).
W ciele komórki oraz wypustkach znajdują się białkowe włókienka zwane neurofibrylami.
Aksony (albo długie dendryty określa się mianem włókien nerwowych - nagich (włókna bezmielinowe) albo z osłonką mielinową (włókna mielinowe)
Komórki glejowe
Przejęły po neuronach funkcje: ochronną, podporową, odżywczą, izolującą, regeneracyjną
Lemocyty (komórki osłonkowe/Schwanna)
Komórki glejowe - długie, spłaszczone komórki tworzące osłonki mielinowe we włóknach mielinowych
Astrocyty
Największe komórki glejowe, mają gwiaździsty kształt i dużo wypustek.
Biorą udział w transporcie substancji oraz pełnią funkcję podporową, uczestniczą w pourazowej naprawie tkanki nerwowej
Funkcjonalny podział neuronów
Neurony czuciowe, ruchowe i pośredniczące
Neurony czuciowe
Przewodzą impulsy nerwowe od receptorów do ośrodkowego układu nerwowego (mózgowia, rdzenia kręgowego)
Neurony ruchowe
Przewodzą impulsy od ośrodkowego układu nerwowego do narządów wykonawczych (efektorów - mięśnie lub gruczoły)
Neurony pośredniczące (interneurony)
Występują między neuronami czuciowymi a ruchowymi
Akson
Długa i rozgałęziona na końcu wypustka przekazująca impuls z ciała komórki w kierunku innego neuronu, komórki mięśniowej lub gruczołu
Węzeł Ranviera
Przerwa między segmentami osłonki mielinowej
Dendryty
Krótkie, rozgałęzione wypustki doprowadzające impuls do ciała komórki
Pobudliwość
Komórki nerwowe w stanie spoczynku charakteryzują się pobudliwością, czyli zdolnością do reagowania na bodźce docierające ze środowiska zewnętrznego lub środowiska wewnętrznego organizmu.
Stan pobudzenia
Odbiór bodźca wywołuje w komórce stan pobudzenia - dochodzi w niej do powstania i rozprzestrzeniania impulsu nerwowego.
Przewodzenie impulsu nerwowego
Odbywa się na zasadzie przepływu jonów (kationów sodu i potasu) przez błonę komórkową między wnętrzem neuronu a środowiskiem zewnątrzkomórkowym.
Przepływ jonów
Zachodzi biernie przez kanały jonowe lub czynnie przez pompy sodowo-potasowe.
Kanały sodowe i potasowe
Wyróżnia się kilka rodzajów - niektóre są stale otwarte, a niektóre regulowane napięciem lub cząsteczkami neuroprzekaźników.
Stan spoczynku
Komórki w stanie spoczynku charakteryzują się pobudliwością, jest ona wtedy spolaryzowana i wykazuje spoczynkowy potencjał elektryczny.