endocriene klieren / voeding / metabolisme Flashcards

Question

**Schildklieraandoeningen** thyreostaticum bij vrouw in vruchtbare leeftijd: wat is belangrijk?

Answer 1

goede anticonceptie (vanwege verhoogd risico op aangeboren afwijkingen)

Answer 2

ok => hypoT * Voer afwachtend beleid bij een TSH ≤ 6 mU/l. * Bij TSH ≥ 6 mU/l: opvolging tot TSH waarden stabiel na enkele jaren (evt proefbeh enkel indien pt dit wenst + voorwaarden voldaan) * Behandeling met levothyroxine wordt in het algemeen niet aanbevolen => hyperT * In het eerste jaar na ontdekking is het risico op hyperthyreoïdie licht verhoogd, maar meestal herstellen de serumwaarden voor TSH en vrije T4 zich spontaan * Controleer het TSH en de vrije T4 1 jaar lang elke 3 maanden, ongeacht de uitkomst van de diagnostiek * VKF -> verwijzing interne * geen VKF -> geen duidelijke relatie is tussen de bevindingen en eventuele klachten * geen beh aanbevolen, verwijzing interne bij overweging proefbeh

Answer 3

hyperthyreoïdie

Answer 4

kan zowel een hyper- als een hypothyreoïdie veroorzaken

Answer 5

geneest spontaan

Answer 6

**Bepaal TSH-R-antistoffen** bij aanvang vd zws * Afwezigheid: controleer TSH en vrije T4 elke 4w (streefwaarde TSH: 1 tot 2 mU/l) * Aanwezigheid: verwijzing endocrinoloog **Verhoog** direct de dosis levothyroxine met 25% bij aanvang zws, ook bij een verwijzing. * Verhoog levothyroxine verder op geleide vanTSH en vrije-T4-spiegel. **Verlaag** de dosis direct na bevalling naar de dosis van voor de zws * Co TSH en vrije T4 na 6w

Answer 7

Bepaal bij euthyreote patiënten met de ziekte van Graves in VG: * TSH, vrije T4 en TSH-R-antistoffen. Verwijs naar de internist-endocrinoloog bij: * hyperthyreoïdie * of bij aanwezigheid TSH-R-antistoffen.

Answer 8

Bij symptomen die wijzen op hypo- of hyperthyreoïdie: bepaal TSH -> indien afwijkend ook vrije T4 * Bij hyperthyreoïdie: bepaal TSH-R-antistoffen om de ziekte van Graves uit te sluiten. => Overweeg symptoom behandeling bij hinderlijke klachten (met metoprolol). => Co TSH en vrije T4 elke 6w totdat deze 2x achtereen nl zijn. * Indien > 6m afwijkend TSH: overweeg andere diagnose.

Answer 9

**Echografie** vd SK geïndiceerd bij: * twijfel of de afwijking in de SK gelokaliseerd is * twijfel over aard vd SK-zwelling bij palpatie * multinodulair struma ongeacht de schildklierfunctie, tenzij bij palpatie een evidente dominante nodus gevonden w (geen punctie onder echo in 1e lijn) **verwijzing** nr internist (voor aanvullende diagnostiek) bij * solitaire nodus * multinodulair struma met dominante noduli (> 1cm) **behandeling** bij klachten bij * diffuus struma * multinodulair struma zonder dominante nodus

Answer 10

klopt * opm: Het risico op een maligniteit bij een palpabele solitaire nodus is even groot als bij een palpabele dominante nodus.

Answer 11

Bij **klachten** als... * dorst, polyurie, vermagering, pruritus vulvae op oudere leeftijd, recidiverende urineweg-infecties en balanitis, mononeuropathie, neurogene pijnen en sensibiliteitsstoornissen. Na **zwangerschapsdiabetes** * eerste 5j: jaarlijks * daarna: om de 3j Screenend (om de 3j): => bij spreekuurbezoekers **> 35j** van **Hindoestaanse afkomst** => bij spreekuurbezoekers **> 45j** én: * **BMI ≥ 27** * **DM type 2** bij ouders, broers of zussen * **hypertensie** (SBD > 140mmHg of beh voor HT) * **dyslipidemie** (HDL-cholesterol ≤ 0,90 mmol/L, triglyceriden > 2,8 mmol/L * (verhoogd risico op) **hart- en vaatziekten** * **Turkse, Marokkaanse of Surinaamse** afkomst

Answer 12

**2 nuchtere** plasmaglucosewaarden ≥ 7,0 mmol/L (126mg/dl) op 2 vss dagen **1** afwijkende plasmaglucosewaarde + in **klachten** passend bij hyperglykemie * nuchtere plasmaglucosewaarde ≥ 7,0 mmol/L (126mg/dl) * of willekeurige plasmaglucosewaarde ≥ 11,1 mmol/L (200mg/dl)

Answer 13

* maturity-onset diabetes of the young (MODY) * latent autoimmune diabetes in adults (LADA).

Answer 14

HbA1c, lipidenspectrum, creatinine (eGFR), ACR of de albumineconc in 1e ochtendurine => aanvullend onderz bij chron nierschade (> 3m verminderde nierf° of verhoogde albuminurie en/of spec sedimentsafwijkingen): zie NHG richtlijn

Answer 15

binnen 3m na diagnose

Answer 16

* niet roken, * voldoende lichaamsbeweging, * afvallen bij BMI > 25, gezonde voeding (diëtist)

Answer 17

Start met bloedglucoseverlagende medicatie indien het *niet* lukt om met niet-medicamenteuze behandeling een HbA1c van ≤ 53 mmol/mol (≤ 7%) te bereiken

Answer 18

Pt *met* zeer hoog risico * die niet kwetsbaar z * met een levensverwachting > 5j * en eGFR > 10 Pt *zonder* zeer hoog risico opm: BEHANDELING VOLGENS NHG PER GROEP, MAAR MEDICAMENTEUZE BEH UIT LESSEN HA GNK GELEERD, ZIE TERUGBETALINGSCRITERIA BE

Answer 19

Patiënten met ... => **eerder doorgemaakte HVZ** * ACS * angina pectoris * coronaire revascularisatie * TIA of CVA * symptomatische aorta-iliofemorale atherosclerose * AO-aneurysma * claudicatio intermittens of perifere revascularisatie * Bij beeldvorming aangetoonde atherosclerotische stenose of ischemie => **chronische nierschade met matig tot sterk verhoogd CV risico** * eGFR ≥ 60 met ACR > 30 * eGFR 45-59 met ACR > 3 * eGFR 10-44 => **hartfalen** * HFrEF met LVEF < 40%

Answer 20

Basis: dieet, lichaamsbeweging en educatie Stap 1: **Metformine** => vit B12 monitoring (want afname absorptie bij langd gebr) => cave lactaatacidose (zz, ernstig) => CI: eGFR < 30 (NHG zegt < 10), leverinsuff, alchoholisme, dehydratatie, ... (+ interacties/ GC, ACEi, diuretica, NSAIDs, ...) => traag opstarten tot max verdragen dosis (vnl ih begin GI NE) * 500mg 1dd ged 1w -> 500mg 2dd ged 1w -> 500mg 3dd tot na 3m nieuwe HbA1c waarde w geprikt Stap 2: **meestal eerste keuze GLP1-RA of SGLT2i** (of combi bij onvold effect MAAR ikv DM nog niet samen terugbetaald in BE (°)) => *VG HVZ*: * **GLP1** => SGLT2i => stap 3 (geen DPP4) * (°) GLP1 (indien BMI > 30 en HbA1c > 7,5%) => TZD/SU/insuline => *CKD/HF*: * **SGLT2i** => GLP1 => stap 3 (geen DDP4, GEEN TZD bij HF) * (°) SGLT2i (indien eGFR ≥ 60 en HbA1c 7-9%) => SU/(TZD)/Insuline => zo *suikerwaarden* doen dalen = prioritair (geen ASCVD, CKD, HF): * 4 eerste keuzes: **DPP4-Aa; GLP1-A; SGLT2-Aa; TZD** * daarna onderling combineren (= stap 3) * SU en insuline = na de rest * (°) vb. DPP4i (indien HbA1c tss 7-9%) => SGLT2i => TZD /SU/insuline * (°) vb. TZD => ... * DUS 1 van die 4 -> zo onvold dan kies je 1 vd overige 3 (NIET: DDP4i & GLP1; ikv terugbet GEEN DPP4i bovenop SGLT2i; rekening houden met terugbet) -> zo onvold evt ander middel uit deze toevoegen -> zo onvold dan SU of basaal insuline => *gewicht* doen dalen = prioritair * 1e keuze: **GLP1 > SGLT2i** * opm: GLP1: liraglutide = dagelijks, semaglutide en dulaglutide = wekelijks => *kost* = probleem * 1e keuze: **SU** of **TZD** * bij onvold effect onderling combineren => op veel mensen staan nog op SU (cfr vroegere richtlijnen): mogelijke schema's * SU => GLP-1 => insuline (BMI > 30) * SU => SGLT2i => insuline * SU => DPP4i => (SGLT2i =>) insuline Stap 3: evt toevoegen van **DPP4i, TZD, SU** (DDP4i + GLP1-RA: niet zinvol) (DPP4i mag niet bovenop SGLT2i, omgekeerd wel) Stap 4: **basale insuline** Stap 5: **prandiale insuline**

Answer 21

HbA1c: 7% of zo laag mogelijk als veilig is (6,5 of lager bij jongere mensen) Lipiden: LDL < 100mg/dl of < 70mg/dl (50 mg/dl) bij risicofactoren => statine: iedereen in secundaire preventie of > 40 jaar +1 additionele RF * NHG: volgens CVRM Bloeddruk: < 140/80mmHg of < 120/75mmHg bij proteinurie * NHG: volgens CVRM * NHG: DM2 met micro- of macroalbuminurie -> geeft ACE-i Aspirine inname bij sec preventie Gewicht 5-10% dalen indien overgewicht of obesitas Rookstop, gezonde voeding, lichaamsbeging

Answer 22

acidotische dyspneu, buikpijn, spierkrampen, asthenie en hypothermie, gevolgd door coma => bij verdenking lactaatacidose: stop metformine + ZH

Answer 23

klopt * zie website ondpanon.riziv.fgov.be => wijzigingen treden vaak op

Answer 24

start met 1dd 500-850mg * max. 3dd 1000 mg

Answer 25

* nuchter: 4,5 tot 8 mmol/L (~ 81 tot 144 mg/dl) * 2 uur postprandiaal: < 9 mmol/L (~ 162 mg/dl) Bij kwetsbare ouderen en mensen met een korte levensverwachting (arbitrair: < 5 jaar) zijn glucosewaarden van 6-15 mmol/l (108-270 mg/dl) acceptabel. // opm: Nuchtere glucosewaarden ku w gebruikt om de dosering vd voorgeschreven medicatie aan te passen.

Answer 26

* **< 70j**: ≤ 53 mmol/mol (7%) * **> 70j + in stap 1 van medic beh**: ≤ 53 mmol/mol (7%) // * **> 70j + vanaf stap 2 van medic beh + ziekteduur < 10j**: 54-58 mmol/mol (7,1 - 7,5 %) * **> 70j + vanaf stap 2 van medic be h + ziekteduur ≥ 10 jaar**: 54-64 mmol/mol (7,1 - 8 %) Bij kwetsbare ouderen en mensen met een korte levensverwachting (arbitrair: < 5 jaar): HbA1c-waarden tot 53-69 mmol/mol (7 - 8,5 %) acceptabel. // opm: Bepaal ahv HbA1c of een nieuwe stap in het stappenplan is geïndiceerd.

Answer 27

**Start met 10E (middel)langwerkende insuline (bij voorkeur NPH-insuline) tss het avondeten en voor het slapengaan.** * NHG: Bepaal dagelijks de nuchtere glucose + pas de dosering elke 2-3d aan tot streefwaarde is bereikt: 4,5 tot 8 mmol/L (81 tot 144 mg/dl) * lessen HA gnk: start met 0,1 UI per kg (10 UI) ‘s avonds voor slapengaan. Verdere optitreren en aanpassing van doses vraagt bijkomende vorming. + zorgtraject aanvragen

Answer 28

Neem 80% vd totale dagdosis insuline van het eenmaal daagse regime => en verdeel deze hoeveelheid: * 2/3 vh aantal E voor het ontbijt * 1/3 vh aantal E voor het avondeten Pas de dosering aan tot de streefwaarde is bereikt: nuchtere bloedglucose 4,5 tot 8 mmol/L (81 tot 144 mg/dl) en post-prandiale glucose < 10 mmol/L. (180 mg/dl)

Answer 29

Van eenmaal daags insuline naar basaal bolus: * start met 4 E snelwerkend insulineanaloog bij de maaltijd + verhoog zo nodig stapsgewijs met 2 E. * Continueer de (middel)langwerkende insuline in ongewijzigde dosering. Van tweemaal daags naar basaal bolus: => neem 80% vd totale dagdosis insuline + verdeel deze hoeveelheid in 4 delen: * 3x 20% snelwerkende insuline voor de hoofdmaaltijden * en 40% (middel)langwerkende insuline voor de nacht Pas de dosering aan tot de streefwaarde is bereikt: nuchtere bloedglucose 4,5 tot 8 mmol/L en postprandiale glucose < 10 mmol/L.

Answer 30

driemaandelijks * welbevinden, hypo- of hyperglykemieën, problemen met voedings- en bewegingsadvies, medicatie. * lichaamsgewicht en BD; voetonderzoek bij hoog risico op ulcus * **nuchtere glucose** bepalen * bij pt met > 1 dd insuline: bepaal voorafgaand aan de controle de 4-puntsglucosedagcurve + elke 3 tot 6m het HbA1c. * Bij patiënten die zowel een goed(e) of acceptabel(e) nuchtere bloedglucosewaarde/HbA1c, lipidenspectrum als bloeddruk hebben, volstaat in principe een zesmaandelijkse controle. Jaarlijkse controle * welbevinden, visusprobl, angina pectoris/claudicatio intermittens/HF, sensibiliteitsverlies, pijn of tintelingen in benen, tekenen autonome neuropathie (maagontledigingsprobl of diarree) * seksuele probl (erectieprobl, libidoverlies, verminderde lubricatie) -> soms behandelingsmogelijkh (bv weglaten BB, ACEi, simvastatine) * depressie nagaan, cognitieve probl die invloed ku hebben op medicatiegebruik? * lichaamsgewicht en BD, conditie van voeten, (bij insulinegebruikers) de spuitplaatsen * hierbij uitvoeriger laboratoriumonderzoek: **nuchtere glucose, HbA1c, serumcreatinine, eGFR, serumkalium** * bij alle pt'en ook jaarlijks de **ACR of de albumineconcentratie in de urine** bepalen opm: De diabeteszorg wordt steeds meer geïndividualiseerd wat betreft de te behalen streefwaarden en controlefrequenties.

Answer 31

extra vochtinname (bouillon) tijdelijke aanpassing vd bloed-glucoseverlagende medicatie.

Answer 32

staak metformine, maar staak insuline nooit. Staak diuretica bij chronische nierschade.

Answer 33

* ernstige hyperglykemie (sufheid of coma, snelle en/of diepe ademhaling, dehydratie of braken): naar een internist * onvoldoende herstel uit hypoglykemisch coma: naar een internist * macroalbuminurie, bij eGFR < 45 ml/min/1,73 m2 bij patiënten < 65 jaar of bij eGFR < 30 ml/min/1,73 m2 bij patiënten > 65 jaar: naar een nefroloog * afwijkingen oogfundus: naar een oogarts * (vermoeden van) een mononeuropathie (van met name de hersenzenuwen): naar een neuroloog * diabetisch ulcus, plantair of diep gelegen, of bij tekenen van perifeer vaatlijden of infectie of ischemie naar een voetenteam met spoed; bij overige ulcera die niet binnen 2 weken genezen: naar een voetenteam zonder spoed * zwangerschap(swens): naar een internist * klachten van gebit of mond: naar een tandarts en/of mondhygiënist * onvoldoende glykemische regulatie ondanks optimale titratie intensieve insulinebehandeling: naar een internist

Answer 34

18,5 - 24,9

Answer 35

Classificatie van BMI bij kinderen: gebruik de BMI-calculator. opm: Bepaal bij kinderen de mate van obesitas (graad 1, 2, of 3, zie tabel 2 tekst standaard).

Answer 36

* gezonde voeding * min 1u/d matig intensief bewegen * evt (cognitieve) gedragstherapie en/of opvoedondersteuning => duur: * 1 jaar begeleiding gewichtsvermindering (realistisch gewichtsverlies: 5 tot 10%) * 1 jaar begeleiding gewichtsbehoud * daarna minder intensief opm: Een normaal gewicht als einddoel is bij de meeste volwassenen niet haalbaar, maar een gewichtsvermindering van 5 tot 10% geeft al een aanzienlijke gezondheidswinst.

Answer 37

eerste 2 jaar: driemaandelijks * behandelplan, motivatie, doel * gewicht + buikomvang, bij kinderen ook lengte en 1x/jaar glucose. Daarna: halfjaarlijkse * Bij diabetes en/of (verhoogd risico) HVZ: controle in de consulten voor deze aandoeningen

Answer 38

* vermoeden onderliggende oorzaak waarnaar specialistisch onderzoek nodig is * vermoeden slaapapneusyndroom * voor bariatrische chirurgie -> nr ZH met ruime ervaring

Answer 39

* als praktijkrandvoorwaarden niet aanwezig z * graad 3 obesitas * graad 1 of 2 obesitas met verhoogde glucosewaarde (≥ 5,6 mmol/l) * symptomen slaapapneusyndroom; * acanthosis nigricans; * vermoeden van zeldzame onderliggende aandoening * indien na beh het gewichtsverlies na 6m voor uitgegroeide kinderen < 10% en voor niet-uitgegroeide kinderen < 5% is * (seksueel) misbruik en/of affectieve verwaarlozing.

endocriene klieren / voeding / metabolisme Flashcards

(75 cards)