H5: Oncofertiliteit Flashcards

(64 cards)

1
Q

Wat is oncofertiliteit?

A

Dienst voor het begeleiden van zorgvragers met een kankerdiagnose bij de opties om je vruchtbaarheid te bewaren bij een (latere) kinderwens

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wie kan bij oncofertiliteit terecht?

A

Oncologische pat in vruchtbare leeftijd, al dan niet met kinderwens

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat is de taak van de zorgverlener op de dienst oncofertiliteit?

A
  1. Informeren over de gevolgen van oncologische behandeling
  2. Opties bieden voor vruchtbaarheidsbewaring
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Waardoor wordt de mate van vruchtbaarheid na een behandeling beïnvloed?

A
  1. Type kanker
  2. Leeftijd, conditie zv
  3. Soort behandeling
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wat is de werking van radiotherapie op kankercellen?

A

Radiotherapie vernietigt kankercellen lokaal door wijziging in de genetische informatie > afsterven cellen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wat is het effect van radiotherapie op gezonde cellen?

A

Gezonde cellen in de omgeving vaak beschadigd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Welke gebieden zijn bijzonder gevoelig voor de effecten van radiotherapie met betrekking tot vruchtbaarheid?

A
  • Liesstreek
  • Testes
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat zijn de gevolgen van radiotherapie voor spermatogenese?

A

Cellen die instaan voor spermatogenese zijn bijzonder stralingsgevoelig en sterven af door radiotherapie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Welke factoren beïnvloeden de impact van radiotherapie op vruchtbaarheid?

A
  • Totale dosis
  • Bestralingsschema
  • Bestralingsveld
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Kunnen aangetaste maar niet afgestorven spermatogonia bijdragen aan conceptie?

A

Ja, aangetaste maar niet afgestorven spermatogonia zijn mogelijk in staat tot spontane of geassisteerde conceptie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hoe lang is het aanbevolen om niet zwanger te worden na radiotherapie?

A

1 jaar na het beëindigen van de radiotherapie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat is het primaire doel van chemotherapie?

A

Deling van kankercellen te verhinderen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Welke cellen zijn vooral gevoelig voor chemotherapie?

A

Snel delende cellen zoals darmwandcellen en zaadcellen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Welke factoren beïnvloeden het effect van chemotherapie op de vruchtbaarheid?

A

De factoren zijn:
* Type cytostatica
* Dosis
* Combinatie van cytostatica
* Doel (preventief of curatief)
* Duur van de chemotherapie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Is de mate van herstel van de fertiliteit voorspelbaar na chemotherapie?

A

Nee, onvoorspelbaar

Vaak blijvende fertiliteitsproblemen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wat is de aanbeveling met betrekking tot anticonceptie tijdens en na chemotherapie?

Waarom?

A

Anticonceptie tijdens de behandeling met chemotherapie tot 1 jaar na het beëindigen

Pathologische zws voorkomen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat is immunotherapie?

A

Een behandeling met medicijnen die een afweerreactie tegen kankercellen stimuleert.

Immunotherapie versterkt het eigen afweersysteem om kankercellen beter te doden.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hoe beïnvloedt immunotherapie de vruchtbaarheid?

A

Er wordt aangenomen dat immunotherapie geen directe invloed heeft op de vruchtbaarheid.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Waarom wordt het afgeraden om zwanger te worden tijdens immunotherapie?

A

Zeer ernstige impact op de gezondheid van de baby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Waarom kan de vrouw pas later aan de kinderwens beginnen?

A

Behandeling met immunotherapie duurt ongeveer 1 jaar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Wat houdt een chirurgie in als behandeling voor kanker ter hoogte van de voortplantingsorganen?

A

Een heelkundige ingreep om maligne tumoren te verwijderen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Welke soorten maligne tumoren worden vaak verwijderd bij kanker van de voortplantingsorganen?

A

Hormoongevoelige tumoren:
* Testesca en testosteron
* Ovariumca en oestrogenen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Wat gebeurt er bij unilateraal testescarcinoom als de aangetaste zaadbal verwijderd wordt?

A

De overblijvende zaadbal compenseert het verlies > toename van zaadcelproductie, volume & omvang van de zaadbal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wat is het gevolg van bilaterale wegname van de testes?

A

Onomkeerbare infertiliteit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Wat met de beleving van de fertiliteit voor en tijdens de behandeling?
Overlevingsmodus > weinig ruimte voor langetermijnperspectief
26
Wat met de beleving van de fertiliteit na de behandeling?
Meer ruimte voor toekomstperspectief > kinderwens ja of nee?
27
Wat bij de beleving van een actieve kinderwens na een behandeling?
* Wens eigen biologisch kind blijft * Niet meer evident tegenover leeftijdsgenoten
28
Wat blijkt uit onderzoek over de intensiteit van vruchtbaarheidsgerelateerde emoties?
De intensiteit van deze gevoelens evolueert bij elke individuele patiënt.
29
Wanneer treden vooral vruchtbaarheidsgerelateerde emoties op?
1. Bij de diagnose 2. Na de behandeling: ben ik nog vruchtbaar? 3. Actieve kinderwens
30
Wie ervaren vooral intense emoties als gevolg van mogelijke subfertiliteit?
Vooral **jonge, kinderloze vrouwen** met een toekomstige of twijfelachtige kinderwens.
31
Wat is de meest voorkomende copingstrategie die patiënten hanteren?
Hoopvol blijven
32
Noem een aantal andere copingstrategieën die patiënten gebruiken
* Afstand nemen van het thema * Sociale steun zoeken * Het thema vermijden * Focussen op het positieve * Het bijstellen van de kinderwens
33
Wat is cryopreservatie? | Synoniem?
Medische inspanning om een patiënt te behoeden tegen infertiliteit in de toekomst | Fertiliteitspreservatie of vruchtbaarheidsbewaring
34
Wat is de techniek voor het invriezen van sperma?
Semenpreservatie
35
Wat wordt er gedaan met het sperma vóór het invriezen?
De kwaliteit van het semen wordt grondig onderzocht
36
Waarin wordt het sperma bewaard?
In strootjes
37
Naar hoeveel rietjes wordt er doorgaans gestreefd bij het invriezen?
Ongeveer 50 rietjes > 3 à 5 spermastalen
38
Wanneer worden de spermastalen binnengebracht?
Voor de opstart van de kankerbehandeling
39
Wat kan er gedaan worden bij onvoldoende zaadstalen tijdens de behandeling?
Er kan verder gepreserveerd worden
40
Wat wordt er eerst gebruikt voor kinderwens na oncotherapie?
De stalen van voor de oncotherapie
41
Welke virussen moeten worden gescreend vóór het invriezen? | Wanneer?
* Hepatitis B * Hepatitis C * HIV * Syfilis | Maximum 7d vooraf
42
Hoe lang mogen semenstalen maximaal worden ingevroren volgens informed consent?
Tot 10 jaar
43
Is verlenging van de bewaartermijn mogelijk?
Ja, mits aangetekend schrijven
44
Wat moet de patiënt invullen voordat het sperma wordt ingevroren?
Het geldig toestemmingsformulier en de prijslijst
45
Wat zijn de opties voor de zaadcellen na verstrijking van de bewaartermijn?
* Schenken voor wetenschappelijk onderzoek * Vernietigen
46
Wat te doen als ejaculatie onmogelijk is?
Percutane aspiratie van zaadcellen uit de bijbal (PESA) of een biopsie van testiculair weefsel (MESA)
47
Voor wie kunnen PESA en MESA een alternatieve oplossing zijn?
Voor vruchtbaarheidsbewaring bij prepuberale jongens
48
Wat is vruchtbaarheidsbewaring bij vrouwen in vergelijking met mannen?
Complexer, duurder en invasiever
49
Welke factoren beïnvloeden de opties voor vruchtbaarheidsbewaring bij vrouwen?
* Leeftijd * Diagnose * Type behandeling * Beschikbare tijd * Relatiestatus * Medische aandoening
50
Wat zijn de twee opties voor vruchtbaarheidsbewaring als er **voldoende tijd** (minstens 2w) is voor de opstart van de oncotherapie?
* Invriezen van eicellen * Invriezen van embryo’s
51
Waarom wordt het invriezen van eicellen steeds meer als voordeliger beschouwd dan het invriezen van embryo’s?
* Grotere overlevingskans van gevitrificeerde eicellen * Geen sperma nodig (partner of donor)
52
Wat is de overlevingskans van gevitrificeerde eicellen?
97%
53
Hoe verhoudt de kwaliteit van gevitrificeerde eicellen zich tot verse eicellen?
Vergelijkbare kwaliteit
54
Wat zijn ervaringen & beleving rond cryopreservatie?
* Plan B * Biedt gemoedsrust en bescherming tegen latere spijt
55
Wat is de ervaring bij mannen tov cryopreservatie?
Geen risico > snel overgaan tot semenpreservatie
56
Waarom gaan mannen snel over tot cryopreservatie?
* Weinig invasief * Lage kostprijs
57
Wat is de ervaring bij vrouwen tov cryopreservatie?
* Duur * Relatief ingrijpend > hormonale stimulatie van 2 tot 6 w > effect op verloop oncologische behandeling * ‘is er genoeg tijd tussen behandeling en eerste chemo?’
58
Welke experimentele techniek wordt bij vrouwen nog toegepast in het kader van cryopreservatie? | Slaagkans?
Invriezen ovarium of ovarieel weefsel | Laag
59
Bij wie wordt invriezen van ovariumweefsel aanbevolen?
1. Geen behandelingsuitstel 2. Geen hormonale voorbereiding (vb bij hormoongevoelige tumoren) 3. Prepuberale meisjes
60
Waaruit bestaat de taak van de vroedvrouw?
* Informeren * Praktische begeleiding tijdens behandeling * Emotionele steun * Multidisciplinair werken & doorverwijzen
61
Vv geef informatie over:
* Aandacht voor jonge patiënten die weigerachtig staan tegenover ‘vruchtbaarheid en kanker’ (info over gonadotoxiciteit & vruchtbaarheidsbewaring) * Creëer openheid rond ‘vruchtbaarheid en kanker’
62
Vv biedt emotionele steun:
* Psychosociale zorg aan patiënten (gesprek over ervaringen, betekenis problematiek ‘vruchtbaarheid en kanker’) * Psychosociale zorg ontoereikend > doorverwijzen psycholoog of andere psychosociale hulpverlener
63
Vv werkt multidisciplinair samen:
* Goede samenwerking & overkoepelende zorg tussen de afdeling oncologie en fertiliteit * Vv als centrale hulpverlener
64
Vv zorgt voor praktische begeleiding:
* ZORG ‘ONCO’ + ZORG ‘FERTILITEIT’ ≠ ZORG ONCOFERTILITEIT. * Organiseer bijscholingen en opleidingen, plan overlegmomenten tussen beide afdelingen, ontwikkel richtlijnen over de doorverwijzing en zorg,...