H6: Behandeling van subfertiliteit Flashcards
(84 cards)
1
Q
Welke oorzaken voor de vrouwelijke subfertiliteit zijn er?
A
- Ovulatiestoornissen: ovulatie-inductie
- Uteriene/pelviene afwijkingen: hysteroscopie/laparoscopie, ART (IVF/ICSI)
2
Q
Welke oorzaken voor mannelijke subfertiliteit zijn er?
A
Sperma afwijkingen: eerst etiologisch behandelen, als mild dan IUI, meestal ART (IVF/ICSI)
3
Q
Waarvan hangt de modus van ovulatie-inductie af?
A
Onderliggende oorzaak
4
Q
Hypogonadotrope anovulatie
Wat is de etiologie van hypogonadotrope anovulatie?
A
- organische afwijkingen van hypothalamus of hypofyse
- functioneel
5
Q
Hypogonadotrope anovulatie
Hoe wordt de diagnose van hypogonadotrope anovulatie gesteld?
A
LH/FSH ↓↓↓
Oestradiol ↓↓↓
Géén bloeding na prog-test
6
Q
Hypogonadotrope anovulatie
Wat is de behandeling bij hypogonadotrope anovulatie?
A
Dagelijks gonadotrofines
7
Q
Hypogonadotrope anovulatie
Hoe wordt er gemonitord bij hypogonadotrope anovulatie?
A
- echografische follikelmeting
- bloedafname voor bepaling van oestradiol, LH en progesteron
8
Q
Normogonadotrope anovulatie
Wat is de etiologie van normogonadotrope anovulatie?
A
- functioneel
- cycle initiation defect (onvoldoende stijging van FSH in aanwezigheid van
lage of normale oestradiolspiegels, o.a. bij PCOS) - discrete afwijking van de pulsatiele GnRH secretie
9
Q
Normogonadotrope anovulatie
Hoe wordt de diagnose van normogonadotrope anovulatie gesteld?
A
- gonadotrofines en oestradiol binnen de normale grenzen
- onttrekkingsbloeding na toediening progestativum gedurende 5 dagen
10
Q
Normogonadotrope anovulatie
Wat is de behandeling bij normogonadotrope anovulatie?
A
- Letrozole, 2.5 tot 7.5 mg gedurende vijf dagen aan het begin van de cyclus o
- Starten na progesterononttrekkingsbloeding of van dag 3 tot 7 van de cyclus
11
Q
Normogonadotrope anovulatie
Hoe wordt er gemonitord bij normogonadotrope anovulatie?
A
- echografische follikelmeting
- bloedafname voor bepaling van oestradiol, LH en progesteron
12
Q
Normogonadotrope anovulatie
Hoe wordt de behandeling aangepast bij normogonadotrope anovulatie?
A
- Geen antwoord: dosis verhogen of switch naar gonadotrofines.
-
Partieel antwoord: follikelrijping zonder ovulatie. Behandeling: HCG
(Pregnyl®) om de ovulatie uit te lokken wanneer de follikel een diameter bereikt van 20 à 22 mm.
13
Q
Hyperprolactinemie
Wat is de etiologie van hyperprolactinemie?
A
Onderdrukking GnRH-secretie via dopamine-R
(adenoom, medicatie, e.a.)
14
Q
Hyperprolactinemie
Hoe wordt de diagnose van hyperprolactinemie gesteld?
A
Verhoogd prolactine
15
Q
Hyperprolactinemie
Wat is de behandeling bij hyperprolactinemie?
A
- Medicamenteus: dopamine-agonisten
- Neurochirurgisch
16
Q
Hyperprolactinemie
Hoe wordt er gemonitord bij hyperprolactinemie?
A
- Prolactinespiegels volgen tot normalisatie
- Ovulatietesten, basaaltemperatuurcurve, cyclusmonitoring (echografie en
bloedafname)
17
Q
PCOS
Wat is de etiologie van PCOS?
A
Cycle initiation defect
18
Q
PCOS
Hoe wordt de diagnose van PCOS gesteld?
A
LH>FSH
Oestradiol nl of ↑
Androgenen ↑
19
Q
PCOS
Wat is de behandeling bij PCOS?
A
- Gewichtsreductie
- Letrozole (1 keus) / Clomifeencitraat
- Gonadotrofines
- Dexamethasone/Metformine
- Ovariële drilling
20
Q
Wat is Letrozole?
A
= Anti-oestrogeen
21
Q
Wat is het voordeel van Letrozole tov Clomifeencitraat?
A
- Minder bijwerkingen
- Minder meerlingen
- Geen negatieve impact endometrium
22
Q
Wat is de werking van Clomifeencitraat?
A
thv hypothalamus: verhoging van de frequentie van de GnRH pulsen > °tijdelijke stijging FSH/LH
23
Q
Wat zijn de negatieve bijwerkingen van Clomifeencitraat thv endometrium & cervix?
A
- thv endometrium: onvoldoende opbouw
- thv cervix: suboptimale cervicale slijmsecretie
24
Q
Wat is de werking van gonadotrofines?
A
thv ovarium: rechtstreekse stimulatie follikelgroei
25
Wat is de negatieve bijwerking van gonadotrofines?
multiple follikel groei: verhoogd meerling risico.
26
Bij wie wordt ovariële drilling toegepast?
25-40% Clomifeencitraat-resistent
27
Wat zijn complicaties van ovariële drilling?
10.9% hyperstimulatie
33.3% meerlingen
4.2% cyclus cancelling
28
Welk onderscheid wordt er gemaakt bij tubaire afwijkingen?
1. Absolute (bilaterale obstructie)
2. Relatieve (adhesies)
29
Wat zijn mogelijke operatieve ingrepen voor tubaire afwijkingen?
* adhesiolysis,
* re-anastomose / refertilisatie (na tubaligatuur),
* tubo-uteriene implantatie (bij cornuale obstructie),
* salpingostomie en fimbrioplastie (bij terminale obstructie).
30
Wat is KIE?
| Synoniem
= Kunstmatige inseminatie met echtgenootsperma
| Bedside insemination
31
Is KIE efficiënter dan coïtus?
Nee
32
Wat is IUI?
Intra-uteriene inseminatie met gewassen sperma
33
Wanneer IUI met eigen sperma?
* Immunologische factoren
* Lichte asthenozoöspermie
34
Wanneer IUI met donorsperma?
* azoöspermie
* lesbisch koppel
* alleenstaande dame
35
Wat is capacitatie?
= natuurlijk proces dat de zaadcellen doormaken als zij het baarmoederhalsslijm passeren > °bevruchtend vermogen
36
Wat houdt het bevruchtend vermogen van de zaadcellen in?
* Verandering bewegingspatroon
* Fysiologische verandering bij best bewegende
37
Hoe wordt capacitatie in het labo nagebootst?
1. Swim-up
2. Gradiëntcentrifugatie
38
Wat is Swim-up?
Spermaselectie in het labo
39
Wat is gradiëntcentrifugatie?
Spermacellen worden in het labo gescheiden van het seminaal vocht
40
Welke behandeling bij 'idiopathische' subfertiliteit?
* IUI
* Onder lichte ovariële stimulatie
* Cave meerlingen
* Zeker als > 35 jaar en 3 jaar kinderwens
* IVF als verdere stap (duurder) – “diagnostische in vitro fertilisatie'
41
Hoe werkt een GnRH antagonist?
Directe uitschakeling van de hypofyse = geen vrijstelling FSH/LH = directe downregulatie (preventie ovulatie).
42
Hoe werkt een GnRH agonist?
1. Flare-up effect (stimulatie)
2. Downregulatie (wegvallen)
43
Wat zijn voordelen van een antagonist?
* Start in spontane cyclus
* Minder gonadotrofines nodig
* Kortere stimulatieduur
* Minder risico op ohss door optie agonist trigger
44
Wat zijn nadelen van een antagonist?
Kostprijs
45
Wat zijn voordelen van een langwerkende agonist?
* Timing/marge start
* Volledige hypofysaire onderdrukking
* Synchrone follikel groei
* Ideaal bij endometriose
46
Wat zijn nadelen van een langwerkende agonist?
* Langere stimulatieduur
* Hypo-estrogenemie door downregulatie
* Meer gonadotrofines nodig
* Geen agonist trigger mogelijk
47
Wat zijn voordelen van een kortwerkende agonist?
* Goedkoper
* Flare-up effect
48
Wat zijn nadelen van een kortwerkende agonist?
* Geen eerste keus, immers lagere succeskans in vergelijking met lang agonist protocol
* Geen agonist trigger mogelijk
49
# IVF
Uit welke fases bestaat de procedure van IVF?
1. Ovariële stimulatie
2. Eicelmaturatie
3. Eicelaspiratie
4. In vitro fertilisatie (IVF/ICSI)
5. Embryocultuur en embryo transfer
6. Cryo preservatie van embryo’s
50
# IVF
Wat gebeurt bij ovariële stimulatie?
* Combinatie van GnRH analogen/agonisten OF GnRH antagonisten en gonadotrofines.
* Schema afhankelijk van: ovariële reserve (AMH, AFC).
* Dosis: (75) 112,5 – 300 E/dag.
* Duur stimulatie: gemiddeld 14 dagen
51
# IVF
Wat is het principe van ovariële stimulatie?
1. Groei van multiple follikels bewerkstelligen > dmv follikel stimulerend hormoon
2. Premature ovulatie (= LH piek) voorkomen > dmv GnRH downregulatie (via GnRH anta- of agonist)
3. Maturatie triggering wanneer follikels groot genoeg > dmv bhCG(~LH) trigger
52
# IVF
Wat gebeurt er bij ovocytaire maturatie?
Bevruchting van een eicel is pas mogelijk in metafase II stadium (1e reductiedeling en extrusie 1e poollichaam is gebeurd)
53
# IVF
Hoe gebeurt fysiologisch de ovocytaire maturatie?
Door LH-piek
54
# IVF
Hoe gebeurt de ovocytaire maturatie bij IVF?
HCG-trigger OF GnRH agonist trigger 40u later ovulatie
55
# IVF
Wat gebeurt er bij eicelaspiratie?
Via transvaginale functie gebeurt de pick-up van eicellen door follikels aan te prikken
56
# IVF
Wat gebeurt er bij de in-vitro fertilisatie bij IVF?
* 2-6u na pick-up
* Incubatie eicellen met 10-20k spermacellen
57
# IVF
Wat zijn de eerste tekenen van fertilisatie? Wanneer?
Twee pronuclei 18u na inseminatie
58
# IVF
Wanneer gebeurt de in-vitro fertilisatie adhv IVF?
* Tubaire problematiek
* Idiopathische subfertiliteit
* Totaal aantal beweeglijke zaadcellen: >1 miljoen
* Morfologie zaadcellen: >1%
59
# IVF
Wat gebeurt er bij de embryocultuur & ET?
| Aandachtspunt!
Transvaginaal terugplaatsen van een dag 5 embryo (blastocyst) adhv fijne catheter
| Volle blaas
60
# IVF
Waarvan is de kans op implantatie afhankelijk van een embryo?
* kwaliteit embryo (score),
* stadium embryo (dag 3 versus dag 5),
* leeftijd vrouw,
* receptiviteit endometrium,
* verloop van de transfer
61
# IVF
Hoe tracht men het risico op meerlingenzwangerschappen te voorkomen?
Single 5d embryo transfer
62
# IVF
Op basis van welke factoren wordt toch overwogen om meerdere embryo's tegelijk in te planten?
Prognostische factoren:
* leeftijd van de patiënt;
* kwaliteit van de embryo's (embryoscore);
* aantal voorafgaande pogingen
63
# IVF
Wat is een voorwaarde voor terugbetaling van IVF?
Wettelijk bepaald aantal embryo's per terugplaatsing
64
# IVF
Wat heeft een hogere implantatiekans? 3d of 5d?
5d blastocyst
65
# IVF
Wat gebeurt er bij cryopreservatie van embryo's?
Bewaard in vloeibaar stikstof mbv cyroprotector
66
# IVF
Wat is de overlevingskans van meercellige embryo's na invriezen?
50%
67
# IVF
Wat is de overlevingskans van blastocysten na invriezen?
90-95%
68
# IVF
Via welke techniek worden blastocysten ingevroren?
Vitrificatie
69
# IVF
Wat zijn enkele ethische problemen ivm cryopreservatie?
* hoelang bewaren
* postume embryotransfer
* eigendomsrecht
70
# IVF
Wat is GIFT?
| Gebruik?
= Gamete Intrafallopian Transfer
= na de eicelaspiratie 2 tot 4 eicellen samen met sperma in het ampullaire deel van de tuba gebracht
| Niet meer toegepast
71
# IVF
Wat is ZIFT?
| Gebruik?
= Zygote
Intrafallopian Transfer
= eerst fertilisatie in vitro en worden daags na de eicelaspiratie 2 tot 3 zygoten via laparoscopie in de eileider gebracht
| Niet meer toegepast
72
# ICSI
Wat gebeurt er bij ICSI?
Eicellen kunnen worden bevrucht door rechtstreekse injectie van een zaadcel in het oöplasma
73
# ICSI
Wat is de kans op fertilisatie bij ICSI?
Hoog 80%
74
# IVF
Wanneer gebeurt de in-vitro fertilisatie adhv ICSI?
* Ernstige mannelijke subfertiliteit
* Totaal aantal beweeglijke zaadcellen: < 1 miljoen
* Morfologie zaadcellen: < 2% overwegen; < 1% aangewezen
* Falen van IVF
* Niet-geëjaculeerde zaadcellen
* (Gering aantal eicellen?)
75
Wat is MESA?
= microscopische epididymaire sperma aspiratie
76
Wat is TESE?
= testiculaire sperma extractie
77
Wat is een indicatie voor MESA of TESE?
| Voorbeeld
Alle vormen van azoöspermie met behoud van een zekere graad van spermatogenese
| Na vasectomie
78
# PGT
Wat is PGT?
= Pre-implantatie genetische testing
= onderzoek van embryo’s op genetische afwijkingen vóór ze in de baarmoeder worden geplaatst
79
# PGT
Wanneer vindt PGT plaats?
Op d3 (8-cellig stadium) of d5 (blastocyst)
80
# PGT
Waarom PGT?
Erfelijke aandoeningen met afwijking genetische code opsporen
81
# PGT
PGT steeds combineren met...
| Waarom?
Vruchtwaterpunctie
| Niet 100% sluitend
82
# PGT
Wat is PGT-M?
M = monogenic disorders
= pre-implantatie genetische testing voor koppels met risico op een kind met een monogenische aandoening
83
# PGT
Wat is PGT-SR?
SR = structural rearrangements
= pre-implantatie genetische testing voor koppels waarbij één van de partner drager is van een gebalanceerd translocatie
84
# PGT
Wat is PGT-A?
A = aneuploïdie screening
= wordt verricht bij koppels met herhaald miskraam en/of implantatiefalen; bewijs van wetenschappelijke effectiviteit ontbreekt hier echter nog steeds
