H7.1: Antimicrobiële therapie 1

Question 1

Antibacteriële middelen (bijv AB) werken tegen…

Antivirale middelen werken tegen…

Anti-schimmel middelen (anti-mycotica) werken tegen…

Anti-parasitaire middelen

Answer 1

Bacteriën

Virussen

Schimmels

Parasieten en sommige soorten bacteriën

Question 2

Afspraak

Answer 2

Bij antimicrobiële therapie geen merknamen gebruiken

Dus; ciprofloxacine i.p.v. ciproxin

Uitzondering: i.p.v. amoxicilline/clavulaanzuur Augmentin gebruiken, want korter

Question 3

Wie bepalen het spectrum?

Answer 3

Aangrijpingspunten voor de werking van antimicrobiële middelen

Question 4

Tot welke groep een AB behoort is afhankelijk van werkzaamheid van de volgende bacteriën

Answer 4

• GP
• GN
• Aeroob
• Anaeroob

Question 5

Smalspectrum AB

Answer 5

Alleen GP aeroob bacterie

Question 6

Breedspectrum AB

Answer 6

Meerdere groepen bacteriën, bijvoorbeeld GP aerobe bacteriën EN GN aerobe bacteriën

Question 7

Nog breder AB

Answer 7

Werkt tegen GP en GN bacteriën, zowel aeroob als anaeroob

Question 8

AB indelen in 5 groepen o.b.v. aangrijpingspunt

Answer 8

1. Celwandsynthese
2. Eiwitsynthese
3. Nucleïnezuursynthese en structuur
4. Foliumzuurmetabolisme
5. Overige

Question 9

Eigenschappen GP bacterie

Answer 9

• Celmembraan
• Daarboven dikke peptidoglycaanlaag wat bestaat uit suikers en aminozuren

Question 10

Eigenschappen GN bacterie

Answer 10

• Celmembraan
• Bestaat uit binnen- en buitenmembraan met daartussen dunne peptidoglycaanlaag

Question 11

Beta-lactam

Answer 11

• Belangrijkste groep AB
• In NL ruim 65% van voorgeschreven AB valt in deze groep
• Bevatten B-lactamring

Question 12

Waarom B-lactam AB gebruiken?

Answer 12

• Veilig
• Goedkoop middel
• Relatief weinig bijwerkingen
• Makkelijk te doseren

Question 13

B-lactam indeling in subgroepen

Answer 13

• Penicilline
• Cefalopsporine
• Carbapenem

Question 14

Penicilline

Answer 14

• Geeft relatief vaak overgevoeligheid en als bijwerking GI klachten
• Matige orale resorptie, daarom voorkeur IV
• Penicilline G (smal)
• Flucloxacilline (smal)
• Amoxicilline (relatief smal, maar meerdere bacteriën)

Question 15

Cefalosporine

Answer 15

• Cefazoline: 1e generatie, vooral pre-operatieve profylaxe
• Cefuroxim: 2e generatie
• Ceftriaxon, cefotaxime, ceftazidime: 3e generatie

Question 16

Bijzonder aan ceftazidime

Answer 16

Ook werkzaam tegen Pseudomonas spp. (ziekenhuisinfecties) i.t.t. andere cefalosporines

Question 17

Carbapenem

Answer 17

• B-lactam AB met breedste spectrum
• Reserve AB
• Meropenem
• Imipenem

Question 18

Celwandsynthese

Answer 18

• Uniek voor bacteriecellen
• Daarom geschikt aangrijpingspunt als er wordt gesproken over selectieve toxiciteit
• Peptidoglycaanlaag bestaat uit suikers die gekoppeld zijn met eiwitten
• Suikers worden geproduceerd door cytoplasma
• Door binding van peptide binden de suikers en worden ze vervoerd over celmembraan
• Peptideketens worden aan elkaar gezet door enzym transpeptidase (penicilline bindend eiwit)
• Transpeptidase haalt een stukje van eiwitketen af waarna een nieuwe binding gevormd wordt tussen de 2 peptides
• B-lactam AB zijn meest bekende AB soort die aangrijpen op celwandsynthese, blokkeren werking transpeptidase

Question 19

Penicilline

Answer 19

• Eerste AB in 1928 ontdekt
• Smal
• Werkzaam tegen streptokokken (s. pneumoniae) en tegen zowel GP als GN anaeroben

Question 20

Flucloxacilline

Answer 20

Eerst keus middel tegen S. aureus

Question 21

Amoxicilline

Answer 21

• Werkzaam tegen streptokokken en enterococcus faecalis in GP spectrum
• Werkzaam tegen haemophilus influenzae en enterobacteriën in GN spectrum
• Ook tegen GP en GN anaeroben

Question 22

Cefalosporines

Answer 22

• Alleen werkzaam tegen aerobe GN of GP bacteriën
• Geen anaerobe werking

Question 23

Cefazoline (cefalosporine)

Answer 23

• 1e generatie
• Tegen GP zoals S. aureus

Question 24

Ceftazidime/cefotaxim (cefalosporine)

Answer 24

• 3e generatie
• Tegen GN micro-organismen zoals pseudomonas aeruginosa

Question 25

Cefuroxim (cefalosporine)

Answer 25

- 2e generatie - Veel gebruikt, omdat het goed werkt tegen GP en GN aeroben - Empirisch middel

Question 26

Carbapenems

Answer 26

- Breed (GP, GN, aeroob, anaeroob) - Alleen in ziekenhuizen IV toegediend bij hele ernstige infecties en bij resistente micro-organismen - Alleen na goedkeuring voorschrijven

Question 27

Resistentiemechanismen tegen B-lactam AB

Answer 27

- Productie B-lactamase - Vermindering opname - Actieve efflux - Veranderen aangrijpingspunt

Question 28

Productie B-lactamase

Answer 28

- BL (beta-lactamase) is inactiverend enzym dat het antimicrobiële middel minder of geheel onwerkzaam maakt - Verschillende varianten: eenvoudige BL, extended spectrum BL, AmpC

Question 29

Vermindering van opname

Answer 29

- Blokkeren porines in membraan - Hierdoor kan het middel niet meer opgenomen worden in de cel

Question 30

Actieve efflux

Answer 30

Ten gevolge van een membraan transportsysteem wordt het antimicrobiële middel uit de cel gepompt

Question 31

Veranderen aangrijpingspunt

Answer 31

- Verandering van bacteriële eiwitten die het aangrijpingspunt zijn voor het geneesmiddel - Bijv een veranderd penicillinebindend eiwit bij BL AB

Question 32

Hoe resistentie?

Answer 32

- Bij tekort geven van AB of te lage dosering door het proces van mutatie en selectie - Binnen populatie zijn vaak wel een aantal bacteriën die door toevallige fouten een mutatie bevatten en resistent worden - Wanneer er tekort wordt behandeld met AB of in te lage dosering kan dit bijdragen aan het overblijven en uitgroeien van resistente bacteriën

Question 33

Sommige bacteriën kunnen resistentie overdragen naar andere bacteriën

Answer 33

- Overdracht van genetisch materiaal (plasmiden) - E. coli kan zijn resistentie zelfs doorgeven aan andere GN bacteriën

Question 34

Voorbeeld resistentie BL AB

Answer 34

- Amoxicilline - Sommige bacteriën zijn resistent door werking van eenvoudige B-lactamase - Clavulaanzuur verhindert werking eenvoudig B-lactamase waardoor amoxicilline toch werkzaam is - = Augmentin