HC8.7: Antimicrobiële therapie 2

Question 1

Voorwaarden voor genezing van infectie door antimicrobieel middel

Answer 1

• Middel dient het oorzakelijk micro-organisme te kunnen doden of de groei ervan te remmen
• Middel moet ontstekingshaard of het getroffen orgaan in voldoende mate bereiken waarbij farmacologische parameters (PK/PD) van groot belang zijn

Question 2

Empirische therapie

Answer 2

• Starten met AB zonder dat de verwekker bekend is, rekening houdend met meest waarschijnlijke verwekker
• Na kweek specifieker behandelen (=stroomlijnen tot smal AB)
• Hiervoor is gevoeligheidsbepaling belangrijk
• Hoest niet per se breed te zijn

Question 3

Aspecten die een rol spelen bij keuze AB

Answer 3

• Focus infectie
• Verwachte verwekkers
• (Oude) kweekuitslagen
• Toedieningsweg en dosering
• Aanwezigheid van (relatieve) CI
• Kosten

Question 4

Fouten van infectie

Answer 4

• Belangrijk om te achterhalen waar de infectie vandaan komt
• Of het systemische of lokale reactie uitlokt en wat doelorgaan is

Question 5

Verwachte verwekkers

Answer 5

• Als focus bekend is, kan nagedacht worden over verwachte verwekker van infectie
• Op basis hiervan empirische therapie starten
• Belangrijk om te realiseren dat empirische therapie niet per se behandeling is met breed AB

Question 6

(Oude) kweekuitslagen

Answer 6

• Als kweekuitslagen bekend zijn kan gerichtere therapie gestart worden
• Empirische behandeling kan gestart worden o.b.v. oude kweekuitslagen
• Als de kweek bekend is, wordt de behandeling gestroomlijnd

Question 7

Toedieningsweg en dosering

Answer 7

• Afhankelijk van verschillende aspecten
• PK/PD parameters
• Beschikbaarheid van het middel (sommige AB kunnen enkele IV gegeven worden)
• Nier- en leverfunctie
• Gewicht
• Bij voorkeur oraal: goedkoper, minder complicaties (trombose/infecties/raken structuren bij plaatsen centrale lijn)

Question 8

Overstap van IV naar oraal AB

Answer 8

• Klinische verbetering
• Orale toediening met gewenste middel mogelijk
• Geen malabsorptie
• Resistentie uitgesloten

Question 9

Aanwezigheid van (relatieve) CI

Answer 9

• Kijk naar nierfunctie
• Rekening met allergieën
• Beperking bijwerkingen
• Opletten op interacties met andere middelen

Question 10

AB profylactisch

Answer 10

Infectie voorkomen, wel bijwerkingen

Question 11

Minimaal inhiberende concentratie (MIC)

Answer 11

• Gevoeligheid AB bepalen
• Minimale concentratie waarmee de groei van bacteriën wordt geremd
• Broth dilutie test

Question 12

Broth dilutie test

Answer 12

• Toevoegen van verschillende concentraties van AB bij micro-organismen
• Concentratie waarbij bacterie niet meer kan groeien is MIC

Question 13

Minimaal bactericide concentratie (MBC)

Answer 13

• Minimale concentratie waarbij bacterie gedood wordt
• Kan niet bepaald worden van AB die bacteriostatisch werken

Question 14

Farmacokinetiek (PK)

Answer 14

• Processen die plaatsvinden met AB in lichaam na toediening
• Waaronder concentratieprofiel van AB in serum en andere weefsels
• Bespreken a.d.h.v. ADME (absorptie, distributie, metabolisme, eliminatie)

Question 15

Absorption lag time

Answer 15

• Tijd dat het duurt voordat plasmaconcentratie stijgt
• Bij orale toediening trager
• Na IV geen

Question 16

Absorptiefase

Answer 16

Fase totdat de maximale concentratie (Cmax) bereikt wordt

Question 17

Eliminatiefase

Answer 17

Fase van afbraak van middel

Question 18

Tmax

Answer 18

Tijd tot het bereiken van de maximale concentratie

Question 19

Plasmaconcentratie

Answer 19

Afhankelijk van mate van absorptie

Question 20

Biologische beschikbaarheid

Answer 20

• Fractie van de dosis die onveranderd in de algemene circulatie terechtkomt
• Afhankelijk van verschillende factoren waaronder oplosbaarheid, afbraak maagzuur of darmbacteriën en first pass effect

Question 21

Distributie

Answer 21

• Verdeling over lichaam
• Afhankelijk van fysisch-chemische eigenschappen waaronder de oplosbaarheid in vet en mate van binding aan plasma-eiwitten en weefselcomponenten

Question 22

Antimicrobiële middelen

Answer 22

• Kunnen over het algemeen niet goed in CZS komen (BBB)
• Niet in slecht doorbloede weefsels zoals bot en necrotisch weefsel
• Door geven van extra hoge dosering kan het middel mogelijk toch deze moeilijk te bereiken weefsels bereiken
• Ook mate van ontsteking speelt een rol
• In abces werken antimicrobiële middelen minder goed; te wijten aan zuurstofarme milieu en lage pH, drainage nodig

Question 23

Farmacodynamiek (FD)

Answer 23

• Effect van AB concentratieprofiel op ziekteverwekker in lichaam over tijd
• Afhankelijk van soort AB is andere combinatie van parameters van belang voor farmacodynamiek en dus werking van middel
• Sommige middelen gaan pas werken op het moment dat de concentratie een bepaalde tijd boven MIC is (tijdsafhankelijke middelen)
• Andere middelen gaan pas werken op het moment dat de concentratie een bepaalde hoogte boven MIC heeft bereikt (concentratie-afhankelijke middelen)
• Andere middelen gaan werken op moment dat de verhouding van AUC en MIC hoog genoeg is

Question 24

Tijdsafhankelijke middelen

Answer 24

Sommige middelen gaan pas werken op het moment dat de concentratie een bepaalde tijd boven MIC is

Question 25

Concentratie-afhankelijke middelen

Answer 25

Andere middelen gaan pas werken op het moment dat de concentratie een bepaalde hoogte boven MIC heeft bereikt

Question 26

Te hoge doseringen AB

Answer 26

Verschillende soorten bijwerkingen: - Nefrotoxiciteit - Blijvende doofheid Bijwerkingen zelf en bij welke doseringen verschillen per middel

Question 27

SWAB

Answer 27

- Opgericht door NL vereniging voor medische microbiologie en NL vereniging voor ziekenhuisapothekers - Beoogt de kwaliteit van AB in NL te optimaliseren om een bijdrage te leren aan beheersing van ontwikkeling van resistentie en aan beperking van kosten - Nationaal AB boekje

Question 28

Nationaal AB boekje

Answer 28

- Advies geven voor behandeling van infecties in bepaalde orgaansysteem - Geadviseerde AB zijn verschillend voor alle regio's, omdat er vaak net andere bacteriën voorkomen die anders reageren op AB

Question 29

Doel combineren antimicrobiële middelen

Answer 29

- Verbreden spectrum: empirische therapie (B-lactam met aminoglycosiden) - Synergie (versterken, ernstige infecties) - Beperken of voorkomen selectie van resistentie

Question 30

Bijwerking

Answer 30

Ongewenst effect van geneesmiddel

Question 31

Toxische verschijnselen

Answer 31

Veel antimicrobiële middelen werken specifiek op bepaalde aspecten van prokaryoten (die niet bij eukaryoten aanwezig zijn). Wanneer eukaryote cellen wel aangetast worden kan dit leiden tot toxische verschijnselen

Question 32

Bijwerkingen antimicrobiële therapie

Answer 32

- CVZ: insulten - Beenmerg/bloed: leuko- en trombopenie - GI: diarree - Renaal: NI - Ototoxiciteit: verminderd gehoor, vertigo - Lever: hepatotoxiciteit

Question 33

Overgroei C difficile in lumen van colon

Answer 33

- Door selectie door antimicrobiële middelen - Bacteriën in darmflora worden bestreden, maar sporen C difficile blijven bestaan - Kunnen weer uitgroeien tot bacteriën en overgroei veroorzaken - Bacterie produceert toxinen waardoor er ontsteking van de dam met pseudomembraan vorming ontstaat (= pseudomembraneuze colitis) - Waterige diarree met bloed en koorts - Zelden toxisch megacolon met zelfs ene mogelijke perforatie als gevolg

Question 34

Snelle reacties (allergie tegen AB)

Answer 34

- Binnen enkele uren na toediening - Bijna altijd IgE-gemedieerd (allergie type 1) - Kunnen leiden tot anafylaxie

Question 35

Late reactie (allergie tegen AB)

Answer 35

- Treden na enkele dagen op - Onafhankelijk van IgE - Frequentste vorm is morbiliform exantheem (uitslag) vaak bij penicilline - Kenmerken: rash, jeuk, koorts - Stoppen met AB en naar cefalosporine