HC 14 Parkingson (RUTH)

Question 1

Wat is parkingsons disease

Answer 1

Parkingsons disease is een chronische en neurodegeneratieve stoornis.

het is een ziekte van het zenuwstelsel waarbij in de loop van de laren zenuwcellen (neuronen) vroegrijdig afsterven in bepaalde gebieden van het CNS. dit leidt tot verschillende verschijnselen zoals:

• dementie
• bewegingsstoornissen
• loopstoornissen
• spraakstoornissen
• mictiestoornissen (stoornisssen met plassen)
• slikstoornissen

Question 2

Wat betekent TRAP bij parkingson

Answer 2

TRAP staat voor de belangrijkste symptomen bij parkingson

Tremmor

Rigiditeit –> rigide gezichtsuitdrukking

Akinesie/ bradykinesie –> lack of movement/ trage bewegingen (trage bewegingen, schijven is smal and scratscy, bradykinesie en spraakproblemen

Posture instability (baland en coordinatie problemen, stooped postuur, kleine schuifenlende stappen

Question 3

epideminologie van parkingsons

Answer 3

• Ongeveer 90,000 mensen in de us worden per jaar gediagnostiseert met parkingsons
• In nederland leven ongeveer 63,500 mensen met parkingsons
• Symptomen komen meestal tevoorschijn:
  o Tussen 40-70 (meest voorkoment)
  o Tussen 21-40 –> vroegtijdige/ jonge parkingsons
  o Voor 20 –> juvenile parkingsons (zeldzaam)

Question 4

Wat zijn de BRAAK fases bij parkinson

Answer 4

De BRAAK-fases zijn een stadiëringssysteem voor de ziekte van Parkinson, gebaseerd op de locatie van Lewy-lichaampjes in de hersenen. Er zijn zes BRAAK-stadia, elk met een specifieke locatie in de hersenen waar Lewy-lichaampjes zich ophopen. De ziekte van Parkinson begint in de hersenstam en verspreidt zich naar hogere hersengebieden.

• stage 1: dorsal motor nucleus van de vages nerve en olfactory bulb
• stage 2: Gain setting nuclei –> autonomic dysfunction, sleep dysregulation en olfactory problemen (geur)
• stage 3: substantia nigra en amygdla –> depressie en begin motor symptomen
• stage 4: mesocortex en thalamus –> bradykinesie en resting tremmor
• stage 5: neocortex, higher order assosiation gebieden –> gekarakteriseert door slechte baland en sneler vallen. ook begin cognitievve impairment
• stage 6: neocortes en primary en secundaire gebieden –> bij stap 6 is de patient likely om significant lichamelijke beperkingen te hebben met cognitieve beperkingen die dementie kunnen zijn (30% van de gevallen krijgt parkingsons dementie)

Question 5

Diagnose van parkingsons

Answer 5

niet heel rechtoe rechtaan

• Heeft een insidious onset (geen duidelijk begin) en vroege symptomen worden vaak niet geïdentificeerd door patiënten of hun doctoren.
• Vaak diagnose op basis van exclusie, meenemen van tekenen en symptomen, respons op behandeling en progressie van de stoornis.

Wordt gegradeerd: ‘possible’, ‘probable’ en ‘definite’.
Confirmatie alleen mogelijk door autopsie.

Question 6

symptomen van parkingson, zowel vroeg als laat

Answer 6

vroeg:

• vage klachten; vaak pijn en dufheid
• problemen met schijven en repetetieve taken
• resting tremmor is vaak het eerste kenmerk
• gebrek aan zwaaien van de armen tijdens het lopen
• problemen met scijven

Bij progressie van de ziekte: 2 of meer van de volgende symptomen zijn cardinale (hoofd) kenmerken van de ziekte

• Bradykinesie (trage beweging) en akinesie (problemen met starten van beweging).
• 4-6 Hz resting tremor (meest voorkomend).
• Rigiditeit (vooral elleboog en pols) en masked facies (afwezigheid van gezichtsuitdrukking).
• Postuur instabiliteit.
• Maskergelaat

Late symptomen:

• cognitieve problemen
• depressie
• dementie
• IQ is eigelijk nog redelijk intact

Patienten die braykinesie en rigiditeit als grootste motor symptomen hebben hebben slechtere cognitive impariment dan patienten bij wie de tremmor het duidelijkste symptoom is

Question 7

wat is het verschil tussen parkingsons disease en parkingosnisme

Answer 7

parkingsons disease

• graduele onset
• meestal asymetrisch
• levodopa heeft effect
• MRI/ CT scans zijn normaal
• DAT-SPECT is abnormaal
• survival rate is meer dan 15 jaar

Parkingsonisme = een klinisch beeld met de kernsymptomen van parkingson, maar het is niet altijd de ziekte van parkingson zelf

• acute onset
• symetrisch
• geen levodopa effect (of maar van korte duur)
• MRI/ CT zijn abmormaal
• survival rate is minder dan 9 jaar

Question 8

tests voor parkingson

Answer 8

• Lage score op Picture Completion, Stroop, en Verbal Fluency in ouderen kan worden geassocieerd met latere opkomst van Parkinson’s disease.
• Cognitieve beperkingen in Parkinson’s  komen samen voor met frontale lob schade.
• Motorisch vertragingen hebben effect op alle getimede taken.
• PD met dementie ook slecht met achteruittellen, woordlijsten opnoemen en maken meer preservatieve fouten op de WCST.

Question 9

Deep brain stimulation bij parkingson

Answer 9

Niet iedereen is een kandidaat voor deep brain stimulation. Over het algemeen zijn de beste kandidaten: idiopathische Parkinson’s (niet parkinsonisme), jong (<69jr), goede respons op medicatie.

Wordt gemiddelde 4 jaar na diagnose gedaan.

Bijwerkingen: patiënten met cognitieve disfunctie kunnen achteruitgaan na deep brain stimulation. Chirurgie kan effect hebben op een van de vele stemmings- en cognitieve circuits, wat kan leiden tot depressie, gelach, geheugenproblemen, andere psychiatrische of gedragkenmerken.