Kransæða- og hjartaaðgerðir (Hjarta/æða)

Question 1

Hverjar eru 3 helstu hjartaaðgerðir gerðar á Íslandi ?

Answer 1

• Kransæðahjáveituaðgerðir-CABG (70%)
• Hjartalokuaðgerðir (20%)
• Aðrar aðgerðir (10%)
  > aðgerðir v. hjartagalla (5%)
  > Aðgerðir á ósæð og hjartanu sjálfu v/hjartsláttaróreglu og áverka (5%)

Question 2

Hvaða uppvinnsla og rannsóknir eru gerðar fyrir hjartaaðgerð á sjúklingum?

Answer 2

• Rtg af lungum
• Blóðprufur
• Veiruleit: HepC/B, HIV
• Spirometria
• EKG
• Ráðgjöf annarra sérgreina
• Líkamsskoðun

RAUÐ FLÖGG: aðgerð frestað þar til öruggt er að framkvæma aðgerðina

Question 3

Hvað skal gera áður en aðgerð hefst?

Answer 3

• Almennur undirbúningur (fræðsla, sturta, þvaglát o.fl)
• Svæfing innleidd, sjúklingur tengdur við öndunarvél.
• Hjartaómun í gegnum vélinda
• Settur í miðbláæðalegg og fleiri æðaleggir (stundum sett sérstök vél til að hjálpa hjartanu að slá (IABP))
  > slagæðaleggur
  > þvagleggur
• Bringan og fæturnir þvegnir ‘‘sterilir’’
• sýklalyf gefin fyrirbyggjandi

Question 4

Hverjir eru fylgikvillar eftir CABG?

Answer 4

• Gáttaflökt (atrial fibrillation)
• Nýrnabilun
• Blæðing
• Kransæðaþrenging
• Hjartabilun, blóðþurrð í hjartavökva
• Sýkingar (þvagfærasýking, lungnabólga og skurðsárasýkingar)
• Blóðþurrð í heila
• þunglyndi
• Fylgikvillar tengid mismunandi aðgerðum

Question 5

Hverjir eru áhættuþættir fyrir sárasýkngum á LSH?

Answer 5

• Enduraðgerðir vegna blæðinga
• Bráðaaðgerð
• Offita
• Tímalengd aðgerðar (ganglimur)
• Lengd skurðar (ganglimur)

Question 6

Fyrir hverja er kransæðaaðgerð?

Answer 6

• 3ja æða sjúkdómur
• Vi. Höfuðstofnsþrengsl
• Lélégur vi. slegill
• sykur´syki
• þegar gengur ekki að víkka í þræðingu

Hvert tilfelli er metið af hjarta- og hjartaskurðlækni

Question 7

Hvernig er CABG gerð?

Answer 7

• Tengt framhjá stíflu í kransæðum (hjáveita)
• Oftast eru notaðar eftirfarandi æðar til að tengja framhjá
  > Slagæð úr brjóstvegg færð frá brjóstvegg á kransæðar (T.d LIMA á LAD )
  > Bláæð úr fæti notuð fyrir hjáveitur (Saphena magna eða saphena parva)
  > Aðrar æðar: RIMA (right internal mammary artery, Radial arterian ofl )

Question 8

Hver er besta hjáveitan?

Answer 8

LIMA (left internal mammary artery) á LAD

Question 9

Kransæðahjáveituaðgerðir
- Með aðstoð hjarta- og lungnavélar

Answer 9

Coronary Artery Bypass Graft (CABG)
- Truflun á storkukerfinu

Question 10

Kransæðahjáveituaðgerð
- Á sláandi hjarta

Answer 10

Off Pump Coronary Artery Bypass (OPCAB)
- tæknilega flóknari aðgerð
- færri fylgikvillar? mjög umdeilt
- Til aðrar týpur svosem MIDCAB, Robot assisted o.fl

Question 11

Áhættulíkan fyrir hjartaaðgerðir
- EuroSCORE II

Answer 11

• aldur
• kyn
• EF
• önnur aðgerð samtímis
• bráðaaðgerð
• óstöðug hjartaöng, ofl
• nýrnabilun
• fyrri aðgerðarsaga
• nýlegt hjartaáfall
• sykursýki

Question 12

Hjartalokuaðgerðir
- hvaða loka er oftast löguð / skipt um ?

Answer 12

4 hjartalokur
- algengast að skipta um / laga ósæðarloku
- næst kemur míturloka

Question 13

Hverjar eru ábendingar fyrir hajrtalokuaðgerð?

Answer 13

• Mikil lokuþrenging
• Mikill lokuleki
• Sýkingar í loku

Question 14

Gervihjartalokur
- hverjir eru 2 megin flokkar gerviloka?

Answer 14

Mekanískar lokur (málmlokur)
- endast oftast út lífið
- fólk þarf að vera á ævilangri blóðþynningu vegna blóðtappahættu
- ,,hávaði’’

Lífrænar lokur
- oftast úr gollurhúsi kálfa/svína
- endast 10-20 ár - eru að verða betri (hjá ungu fólki eru því líkur á enduraðgerð raunverulegar)
- ekki þörf á blóðþynningu ævilangt (einnig til gjafalokur úr dánum gjöfum)

Question 15

Hvað er TAVI (transcatheter aortic valve implantation) ?

Answer 15

Gerviósæðarhjartaloku komið fyrir með æðaþræðingu í stað opinnar aðgerðar.

• miklar framfarir og ekki enn orðið skýrt hverjum hentar TAVI betur vs opin aðgerð
• í dag fá þeir sem ekki er treyst í aðgerð v. undirliggjandi sjúkdóma TAVI loku.

Question 16

Hvað er Ósæðarflysjun (aortic dissection)

Answer 16

• Rof á innsta lagi ósæðarinnar sem veldur blæðingu í miðlagið.
• Getur lokað fyrir æðagreinar (t.d kransæðar), þrengt að raunverulega holrými æðarinnar, valdið rofi á æðinni, verulegum leka um ósæðarloku, hjartaþröng og margt fleira

Flokkun:
- A= ascending aorta
- B= descending aorta

Meðferð:
- í stjórnun háþrýstings
- í mikilli einföldun
> Type A = opin aðgerð (stundum líka innæða-aðgerð) - Mjög hættulegur sjúkdómur, 50% deyr innan sólarhrings sé ekkert gert, 80% innan 2 vikna
> Type B = bíða og sjá, innæða aðgerð

Question 17

Hvað er ósæðargúll ?

Answer 17

Thoracic Aortic aneurysm
- Veiking í vegg ósæðar sem veldur útbungun / víkkun hennar
- þetta veldur talsverðri veikingu á æðaveggnum sem getur valdið: rofi á æðinni eða æðaflysjun

Question 18

Hver er meðferð við ósæðargúl?

Answer 18

• Bíða og sjá ef lítill og ekki stækkandi
• Stór eða stækkandi (5cm)
  > aðgerð
  > innæðaaðgerð

Question 19

Hjarta- og æðaaðgerðir á börnum

Answer 19

• ASD og VSD
• Meðfæddir hjartagallar (transposition of the greater vessels, tetralogy of fallot ofl)