Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Skurðlækningafræði > Magi og vélinda (Abdomen) > Flashcards

Magi og vélinda (Abdomen) Flashcards

1
Q

Hvað er vélinda?

A

25-30cm vöðvatúba
- milli koks og maga
- efri og neðri þrengivöðvar
- bylgjuhreyfingar (peristalsis)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvað er skeifurgörn?

A
  • C-laga
  • Liggur umhverfis brisið
  • Skipt í 4 hluta
    > Bulbus duodeni
    > Pars descendes
    > Pars horizontalis
    > Pars ascenders
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Rof á vélinda
- Tilfelli
- Orsakir
- Einkenni

A

Tilfelli:
- sjaldgæft !
- um 1 tilfelli / ári hér á landi
- >20% dánartíðni ef alvarlegt rof

Orsakir:
- Af völdum meðferðar (53%)
- Af völdum uppkasta (25%) (Boerhaave syndrome, Búlemía)
- Aðskotahlutur (18%)
- Áverkar, efnabrunir, annað (4%)

Einkenni:
- Brjóstverkur
- Verkur aftur í bak eða út í vinstri öxl
- uppköst og mæði stuttu eftir að verkur byrjar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvernig er Rof á vélinda greint og hver er meðferð?

A

Greining:
- Kyngingarmynd: sjúkl kyngir skuggaefni, en í dag oftast CT með skuggaefni

Meðferð:
- Stuðningsmeðferð
- Stoðnet
- Aðgerð (hreinsun, dren, lokun)
- (brottnám á vélinda er sjaldgæft)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvað er Bakflæði (reflux) ?

A

Bakflæði magainnihalds (sýra) í vélinda - gastrooesophagal reflux - orsakar oft bólgu og sáramyndun í neðri hluta vélinda

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hver eru einkenni bakflæðis?

A
  • Brjóstsviði
  • Verkur í efri hluta kviðar
  • Kyngingarerfiðleikar
  • Ógleði
  • Uppköst
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hverjir eru fylgikvillar bakflæðis?

A
  • Bólga í vélinda (oesophaggitis)
  • Barretts oesophagus (columnar þekja - squamous þekja)
  • Þrengsli (strictura)
  • Sár - blæðing
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hverjar eru algengustu tegundir þindarslits?

A

Sliding og Para-oesophageal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvernig er greining og meðferð á bakflæði?

A

Greining:
- Saga-skoðun
- Magaspeglun
- þrýstings- og pH mæling (24 klst) - tengsl einkenna og sýrustigsmælingar

Meðferð:
- Almenn ráð (hætta að reykja, drekka kaffi, sofa með hátt undir höfði o.s.frv)
- Lyf
- Aðgerð (Nissen fundoplication)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvað er NIssen fundoplication?

A

Aðgerð á bakflæði
- Efsti hluti maga saumaður umhverfis vélinda eins og kragi
- Hiatus þrengdur þannig að þetta skríði ekki upp að nýju

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað er Paraesophageal hernia?

A
  • Haull (maginn) treður sér meðfarm vinstri hlið vélinda
  • Mis-mikið sem fer upp, getur verið allur maginn
  • Möguleiki á ‘‘kyrkingu’’ (strangulation) á vefjum
  • Meðferð - skurðaðgerð
  • oftast einkennalaust
  • verkir
  • ef blóðug uppköst og verkir = bráðaaðgerð
  • Nissen fundoplication aðgerð
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvað er Maga- og skeifugarnarsár

A
  • H.Pylori
  • NSAID = bólgueyðandi lyf
  • Reykingar / alkóhól
  • Einkenni:
    > verkir í epigastrium, sjaldan uppköst
    > Duodenal: verkir ef svangir / ventrikular: verkir ef borða
  • Uppvinnsla: magaspeglun
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hverjir eru fylgikvillar maga/skeifugarnasára?

A
  • Blæðing
  • Rof (perforatio) - 4-14:100.000
  • Obstruction - lokun
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hverjar eru orsakir blæðinga?

A
  • Magabólgur og Ætisár (90%)
  • Mallory-Weiss rifur
  • Blæðingar úr æðahnútum í vélinda (m.a sjúklingar með skorpulifur)
  • Annað: magakrabbi og vélindabólgur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hver eru einkenin efri blæðinga?

A

Hematemesis:
- blóðuppköst (ferskt rautt blóð, blóðlifrar, kaffikorgur)
- við blæðingu frá neðri enda vélindati lenda skeifugarnar

Hematochezia
- Blóðhægðir (ferskt blóð um endaþarm og neðri GI blðing eða mikil efri)

Melena:
- Sortusaur (dökkar/svartar, illa lyktandi þunnar hægðir)

Dulið (occult) blóð í hægðum
- Hemoccult próf

Saga um:
- epigastrial verk, sviða, eymsl
- uppþembu, meltingarónot
- brjóstsviða
- skorpulifur
- blóðþynning

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hverjar eru orsakir rof á maga/skeifugörn ?

A
  • Ætisár á skeifugörn > magi
  • Áhættuþættir
    > H.pylori
    > NSAID lyf
    > sterar, brunar, trauma
    > áfengi, reykingar
  • Krabbamein - einkum í maga
17
Q

Hver eru einkenni rofs á maga/skeifugörn?

A
  • Verkur - v. lífhimnubógllu
    > skyndilegur, slæmur
    > í epigastrium –> dreifist um kviðinn
    > stöðugur, versnar við hreyfingar
  • uppköst / ógleði
  • blæðing
    > ætisár orsök 30-40% efri GI blæðinga
18
Q

Skoðun og rannsóknir vegna rofs á maga/skeifugörn

A

Skoðun:
- Lífsmörk: hiti, hraður hjartsláttur, bþ-fall ef blæðing
- Vöðvavörn: brettharður kviður ef rof

Rannsóknir:
- Blóðprufur
- Myndgreining (kviðarholsyfirlit (loft undir kvið), TS af kvið (frítt loft, frír vökvi))

19
Q

Hver er meðferð við rofi á maga/skeifugörn?

A

Rof => lífshættulegt ástand
- lífhimnubólga
- bráðaaðgerð

Ef blæðing => getur verið lífshættulegt
- magaspeglun, meðhöndlun
- aðgerð

PPI - prótonpumpuhemlarar

Sýklalyf ef rof
- upprætingarmeðferð ef H.Pylori

Vökvi, verkjalyf, magasonda, þvagleggur

20
Q

Aðgerð vegna rofi á maga/skeifugörn

A

Opin aðgerð vs kviðsjáraðgerð

Skeifurgarnarsár:
- sári lokað
- sýni f. H.Pylor

Magasár:
- Ef góðkynja –> sýni og sári lokað
- Ef illkynja –> íhuga hlutabrottnám á maga

ALLTAF AÐ TAKA SÝNI - ÚTILOKA KRABBAMEIN

21
Q

Faraldsfræði krabbameins í vélinda

A

Karlar líklegri en konur (4:1)
- Karlar:
> 16 tilfelli á ári
> 67 ára meðalaldur við greiningu
> 5 ára lifun: 23%
- Konur:
> 5 tilfelli á ári
> 77 ára meðalaldur við greiningu
> 5 ára lifun: 8%

22
Q

Krabbamein í véldina - tegundir

A

Flöguþekjukrabbamein
- hefur verið algengasta vefjagerðin

Kirtilfrumukrabbamein
- Hratt vaxandi á vesturlöndunum

23
Q

Hverjir eru áhættuþættir fyrir Kirtilfrumukrabbameini

A
  • Afleiðing langvarandi bakflæðis
  • Breytingar í þekju - forstig krabbameins (30-60x aukin hætta)
  • Offita
  • Reykingar
24
Q

Hverjir eru áhættuþættir fyrir Flöguþekjukrabbameini

A
  • Áfengi
  • Tóbak
  • Nítrít / nítrósamín (m.a í sumum unnum kjötvörum)
  • Human Papillomavirus (HPV)
25
Q

Einkenni krabbameins í vélinda?

A
  • Koma seint
  • Kyngingarörðuleikar (dysphagia)
    > vaxandi erfiðleikar - fyrst föst fæða svo vökvi
  • þyngdartap
  • ýmis / ósértæk einkenni
    > brjóstsviði / -verkur
    > hæsi, hósti
    > uppþemba
    > uppköst
    > blóðugur uppgangur
26
Q

Hvernig eru rannsóknir krabbameins í vélinda?

A

Vélindaspeglun
- sýnataka
- stundum með ómun (mat á dýpt og eitlum)

Kyngingarmynd m skuggaefni

Tölvusneiðmynd
- brjóst- og kviðarhol
- greining og stigun

Skurðaðgerð
- líknandi
- læknandi

27
Q

Yfirborðslægt krabbamein - T1

A

Speglun
- Endoscopic mucosal resection
- Photodynamic therapy
- lazermeðferð
- argon plasma coagulation

Geislameðferð

Meðferð - staðbundinn sjúkdómur
- brottnám á vélinda - 1-2 vikna lega postop

Líknandi meðferð - einkenna meðferð
- krabbameinslyf
- geislameðferð
- stoðnet

Horfur
- 50-60% með útbreiddan sjúkdóm við greiningu

28
Q

Tegundir Magakrabbameins

A

Kirtilfrumukrabbamein - langalgengast (90%)
Aðrar tegundir:
- Eitilfrumuæxli (lymphoma)
- GIST (gastrointestinal stomal tumor)
- Neuroendocrine / Carcinoid / krabbalíki

29
Q

Hverjar eru aðal staðsetningar á magakrabbameini?

A
  • Pylorus-svæði 60%
  • Corpus 30%
  • Cardia 5%
  • Allur magi 5%
30
Q

Faraldsfræði magakrabbameins

A

Fimmta algengasta krabbamein í heimi, mism há tíðni milli landa. Algengt í Japan, Kína, Chile
- Algengara meðal karla (15 tilfelli/ári) en hjá konum (12 tilfelli/ári)
- Er 7.algengasta krabbamein hjá körlum á Íslandi (15. hjá konum)

31
Q

Hverjir eru áhættuþættir magakrabbameins?

A
  • Helicobacter pylori sýking
    > Áhættuþættir hjá 65-80% æxlanna (líklega vegna krónískrar bólgu)
    > Einungis 2% þeirra sem hafa H.Pylory frá magakrabbamein
  • Aldur >40 ára
  • Reykingar: 40% aukning hjá reykingamönnum og 80% hjá stórreykingamönnum
  • Mataræði: nítröt/nítrít í söltuðum/unnum kjötvörum, grillmat)
  • Blóðflokkur A
  • Ofþyngd
32
Q

Hver eru einkenni magakrabbameins?

A
  • Einkenni koma oft seint og eru ósértæk
  • Blóðleysi (blæðing frá æxlinu (blóð með hægðum/melena))
  • Seddutilfinning / lystarleysi
  • Brjóstsviði
  • Megrun
  • Ógleði og uppköst
  • Blóðug uppköst (sjaldgæf)
  • Ascites / vökvi í kvið (sjaldgæft)
33
Q

Hvernig er greining á magakrabbameini?

A
  • Magaspeglun + sýnataka
  • Leit að meinvörpum
    > CT af brjóst- og kviðarholi
    > segulómskoðun
    > ómskoðun af lifur
    > kviðsjárspeglun

2/3 eru með vöxt yfir á önnur líffæri eða meinvörp við greiningu

34
Q

Hvar verða oftast meinvörp í krabbameini í maga?

A
  • lifur
  • lungur
  • eggjastokkar
  • lífhimna
  • heili ofl
35
Q

Hver er meðferð við krabbamein í maga?

A

Skurðaðgerð
- eina lækningin
- aðgerð getur verið læknandi ef sjúkdómurinn er staððbundinn eða líknandi (líknandi aðgerð stundum gerð ef einkenni eru mikil (má einnig setja stoðnet/stent))
- Lyfjameðferð betri en palliative
- Geislameðferð

36
Q

Læknandi skurðaðgerð - krabbamein í maga

A
  • < 1/3 sjúklinga
  • Magabrottnám (total gastrectomy)
    > þegar æxlið er í efri hluta
    > maginn fjarlægður og smágirni tengt við vélinda
    > Roux-en-Y
37
Q

Hvað er hlutabrottnám á maga (partial gastrectomy) ?

A

þegar æxlið er í neðri hluta / fjærhluta
- nærliggjandi eitlar fjarlægðir í báðum aðgerðum

38
Q

Hverjar eru horfurnar?

A
  • Mjög háðar stigun
  • Horfur mjög góðar ef æxlið staðbundið
    > 80-100% 5 ára lifun
  • Ef vaxið í gegnum magavegg < 10% 5 ára lifun
  • Ísland: 30-35% 5 ára lifun

Skurðlækningafræði (22 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions