Onkologia Flashcards
(195 cards)
1
Q
Wskaż najczęstszą lokalizację przerzutów nowotworowych:
A)
mózg
B)
płuca
C)
wątroba
D)
kości
E)
skóra
A
C)
wątroba
59%
Pytanie kontrowersyjne. To pytanie wielokrotnie się powtarza na egzaminie i za każdym razem było unieważniane przez CEM, jednak w tej sesji to właśnie ta odpowiedź była punktowana. Literatura zalecana do egzaminu LEK podaje niestety rozbieżne informacje:
w Internie Szczeklika 2022, Piotr Gajewski, Andrzej Szczeklik, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2022 widnieje informacja, że “ze względu na drenaż krwi wrotnej wątroba jest najczęstszym miejscem przerzutów nowotworów z innych narządów”;
w podręczniku W. Noszczyk (red.): Chirurgia. Repetytorium, Warszawa 2019, Wydawnictwo Lekarskie PZWL znajdują się rozbieżne informacje, ponieważ w dziale “Chirurgia nowotworów” wątroba jest wymieniana pierwsza wśród najczęstszych narządów, w których powstają przerzuty, natomiast w dziale “Choroby nowotworowe płuc” jest napisane, że płuca to najczęstsze miejsce przerzutów nowotworowych z innych narządów.
2
Q
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące dziedzicznego, niepolipowatego raka jelita grubego (HNPCC, zespół Lyncha):
A)
charakterystyczny jest wczesny wiek zachorowania, zwykle ok. 40.-50. r.ż
B)
częściej występuje u mężczyzn
C)
charakteryzuje się częstszą lokalizacją w prawej części okrężnicy
D)
charakteryzuje się częstszym występowaniem jednocześnie dwóch guzów w okrężnicy (rak synchroniczny)
E)
charakteryzuje się pojawieniem się kolejnych raków w pozostawionej (po wcześniejszym wycięciu z powodu raka) części okrężnicy (rak metachroniczny).
A
B)
częściej występuje u mężczyzn
34%
Brawo! Zespół Lyncha występuje z taką samą częstością u mężczyzn jak i u kobiet.
3
Q
Nowotwory złośliwe w Polsce:
A)
są przyczyną największej liczby zgonów
B)
są pierwszą przyczyną umieralności u osób w wieku 20–64 lat
C)
są rozpoznawane u około 50 tysięcy osób rocznie
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i B
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B i C
A
B)
są pierwszą przyczyną umieralności u osób w wieku 20–64 lat
37%
Super! W grupie wiekowej 20–64 lata to właśnie nowotwory złośliwe są najczęstszą przyczyną umieralności. Niezależnie od wieku, najczęstszą przyczyną są choroby układu sercowo–naczyniowego. Rocznie diagnozuje się około 150 tys. zachorowań (w 2018 roku było to 167,5 tys. zachorowań).
4
Q
W okresie ostatnich 5 lat (2010–2014) najczęściej występującym nowotworem złośliwym w populacji polskich kobiet był rak:
A)
piersi
B)
endometrium
C)
szyjki macicy
D)
jajnika
E)
płuca
A
A)
piersi
80%
Świetnie! Najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet był i jest rak sutka.
5
Q
Najczęstszą przyczyną zgonów z powodu nowotworów u kobiet jest w Polsce:
A)
rak płuca
B)
rak piersi
C)
rak szyjki macicy
D)
rak jajnika
E)
rak okrężnicy
A
A)
rak płuca
72%
Gratulacje! Rak płuca jest najczęstszą przyczyną zgonów na nowotwory złośliwe wśród kobiet . Jest on również główną przyczyną zgonów na chorobę nowotworową wśród mężczyzn .
6
Q
Rak płuca w Polsce:
A)
jest najczęstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn
B)
jest najczęstszą przyczyną nowotworowych zgonów u mężczyzn
C)
jest najczęstszą przyczyną nowotworowych zgonów u kobiet
D)
prawdziwe są odpowiedzi B i C
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B i C
A
D)
prawdziwe są odpowiedzi B i C
54%
Świetnie! Rak płuca znajduje się na 2. miejscu pod względem liczby zachorowań na nowotwory złośliwe u mężczyzn (16,1% nowotworów złośliwych w 2018 r.). Odpowiada za największą liczbę zgonów z powodu nowotworów złośliwych u obu płci (28,2% u mężczyzn i 17,6% u kobiet).
7
Q
Bronchoskopia u osoby z podejrzeniem raka płuca:
1. jest jednym z podstawowych badań
2. powinna dotyczyć wyłącznie zmian położonych obwodowo
3. może być połączona z pobraniem materiału tkankowego do badania histologicznego
4. umożliwia pobranie materiału do badania cytologicznego
5. może być wykonana wyłącznie u osób z prawidłowymi wskaźnikami wydolności oddechowej
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2
B)
1, 3, 4
C)
2, 4, 5
D)
1, 2, 5
E)
wszystkie wymienione
A
B)
1, 3, 4
66%
Gratulacje! Bronchofiberoskopia jest jednym z podstawowych badań wykonywanych w celu potwierdzenia rozpoznania raka płuca, oceny miejscowego naciekania guza oraz pobrania materiału tkankowego i cytologicznego, głównie przy przywnękowej lokalizacji guza. Przeciwwskazaniem do wykonania bronchoskopii jest ciężka niewydolność oddechowa, ciężka niewydolność serca, zawał serca w ciągu ostatnich 2 tygodni lub niestabilna dławica piersiowa, ciężkie zaburzenia rytmu, zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie szyjnym, liczba płytek <20 000/µl.
8
Q
Przy wyborze leczenia chemicznego raka płuca znaczenie mają:
1. stan kliniczny chorego
2. stopień zaawansowania choroby
3. uszkodzenia narządowe
4. typ histologiczny raka płuca
5. rodzinny wywiad nowotworowy
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 5
B)
2
C)
1, 2, 3, 4
D)
3
E)
wszystkie wymienione
A
C)
1, 2, 3, 4
72%
Świetnie! Wywiad rodzinny chorób nowotworowych nie jest brany pod uwagę przy planowaniu chemioterapii. Natomiast stan ogólny, wydolność fizyczna, zaawansowanie nowotworu oraz badanie histopatologiczne to ważne elementy kwalifikacji do chemioterapii.
9
Q
W leczeniu chorych na drobnokomórkowego raka płuca najmniejsze zastosowanie ma:
A)
chemioterapia
B)
radioterapia
C)
radiochemioterapia
D)
leczenie chirurgiczne
E)
B + D
A
D)
leczenie chirurgiczne
67%
Leczenie chirurgiczne jest podejmowane bardzo rzadko, ponieważ jest ono możliwe tylko w przypadku bardzo małego zaawansowania nowotworu, zazwyczaj rozpoznanego przez przypadek.
10
Q
Rak płuca:
A)
jest w Polsce najczęstszą przyczyną zgonów na nowotwory u kobiet
B)
u około 50% chorych ma związek z paleniem tytoniu
C)
najczęściej ma utkanie raka drobnokomórkowego
D)
B + C
E)
A + B + C
A
A)
jest w Polsce najczęstszą przyczyną zgonów na nowotwory u kobiet
63%
Dobrze! Rak płuca odpowiada za największy odsetek zgonów z powodu chorób nowotworowych wśród kobiet (17,4%) i mężczyzn (28,4%).
Czynne palenie tytoniu odpowiada za rozwój ok. 90% raków płuca u mężczyzn i ok. 80% raków płuca u kobiet.
Najczęstszym typem histologicznym jest rak gruczołowy (ok. 40%). Inne typy raka płuca występują rzadziej:
rak płaskonabłonkowy (ok. 30%),
rak wielkokomórkowy (<10%),
rak drobnokomórkowy (ok. 15%),
inne (<5%).
11
Q
Pod względem histologicznym najczęstszym nowotworem płuc jest:
A)
rak wielkokomórkowy
B)
rak drobnokomórkowy
C)
gruczolakorak
D)
rak płaskonabłonkowy
E)
rak podstawnokomórkowy
A
C) albo to
gruczolakorak
70%
Gdyby pytanie dotyczyło tylko kobiet to miałbyś rację, niestety u mężczyzn i u wszystkich ludzi łącznie rak ten zajmuje drugie miejsce spośród wszystkich raków płuca.
albo
D)
rak płaskonabłonkowy
21%
Częstość występowania określonych typów morfologicznych u chorych zdiagnozowanych w latach 2014-2016 zgłoszonych do KRN wygląda następująco:
12
Q
Rak jelita grubego najczęściej lokalizuje się w:
A)
kątnicy
B)
wstępnicy
C)
poprzecznicy
D)
zstępnicy
E)
esicy i odbytnicy
A
E)
esicy i odbytnicy
81%
Gratulacje! Rak jelita grubego najczęściej lokalizuje się w esicy i odbytnicy (ok. 65%).
13
Q
Rak jelita grubego najczęściej lokalizuje się w obrębie:
A)
kątnicy
B)
zagięcia wątrobowego i śledzionowego
C)
zstępnicy
D)
esicy
E)
odbytnicy
A
E)
odbytnicy
68%
Doskonale! Rak jelita grubego najczęściej, bo aż w 30–50%, jest zlokalizowany w odbytnicy. Wynika z tego, że większość raków jest dosłownie na wyciągnięcie palca, dlatego tak ważne jest badanie per rectum u pacjentów ze zmianą rytmów wypróżnień, widoczną krwią w stolcu, ołówkowatymi stolcami i niedokrwistością z niedoboru żelaza u mężczyzn po 50 roku życia i u kobiet po menopauzie.
14
Q
Czynnikiem nie mającym wpływu (korzystnego lub niekorzystnego) na występowanie
raka jelita grubego jest:
A)
palenie papierosów
B)
wiek >50. rż.
C)
stosowanie aspiryny
D)
otyłość
E)
terapia inhibitorami konwertazy angiotensyny lub antagonistami receptora angiotensyny
A
E)
terapia inhibitorami konwertazy angiotensyny lub antagonistami receptora angiotensyny
79%
Terapia ACEI lub sartanami nie zwiększa ani nie zmniejsza ryzyka zachorowania na raka jelita grubego.
15
Q
Którą z wymienionych poniżej zmian jelita grubego charakteryzuje największe ryzyko
przemiany nowotworowej?
A)
gruczolak mieszany
B)
gruczolak cewkowy
C)
gruczolak kosmkowy
D)
polip hiperplastyczny
E)
polip młodzieńczy
A
C)
gruczolak kosmkowy
74%
Zgadza się! Gruczolak kosmkowy, jak wszystkie gruczolaki, jest polipem o charakterze nowotworowym. Wyróżnia się on tym, że najczęściej ze wszystkich ulega transformacji do nowotworu złośliwego.
16
Q
Która z wymienionych chorób nie ma związku z obecnością polipów w jelicie grubym?
A)
zespół Gardnera
B)
zespół Peutza-Jeghersa-Touraine’a
C)
dziedziczny rak jelita grubego (HNPCC)
D)
polipowatość rodzinna jelita grubego
E)
rozsiana polipowatość młodzieńcza
A
C)
dziedziczny rak jelita grubego (HNPCC)
52%
Brawo! Zespół Lyncha charakteryzuje się zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka jelita grubego, ale nie na podłożu występowania polipów. Wyróżniamy dwa typy tego zespołu: Lynch I – zwiększone ryzyko wystąpienia tylko raka jelita grubego, Lynch II – predysponuje do raka: jelita grubego, endometrium, jajników, żołądka, przewodów żółciowych i dróg moczowych.
17
Q
Obecność w badaniu endoskopowym przewodu pokarmowego mnogich polipów gruczolakowatych oraz współistniejące włókniaki tkanek miękkich ramion i podudzi nasuwają podejrzenie:
A)
zespołu Gardnera
B)
zespołu Peutza-Jeghersa
C)
zespołu Turcota
D)
polipowatości młodzieńczej
E)
młodzieńczej rodzinnej polipowatości gruczolakowatej
A
A)
zespołu Gardnera
44%
Świetnie! Zespół Gardnera jest spowodowany mutacją genu APC. W jego przebiegu występują kostniaki, włókniaki, torbiele naskórkowe, przebarwienia siatkówki oraz łagodna forma rodzinnej polipowatości, tj. liczne polipy gruczolakowe w jelicie grubym.
18
Q
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące rodzinnej polipowatości gruczolakowatej
(FAP):
A)
dziedziczenie jest autosomalne i dominujące, mutacja dotyczy genu APC
B)
jedynym leczeniem chirurgicznym jest proktokolektomia z końcową ileostomią
C)
u niektórych pacjentów wykonuje się kolektomię z zespoleniem ileorektalnym
D)
występuje zwiększona zachorowalność na raka brodawkowatego tarczycy
E)
w jamie brzusznej tworzą się guzy desmoidalne
A
B)
jedynym leczeniem chirurgicznym jest proktokolektomia z końcową ileostomią
41%
Świetnie! Ze względu na bardzo wysokie ryzyko wystąpienia raka jelita grubego pacjentom z FAP zaleca się profilaktyczne usunięcie jelita grubego. Jednoznacznie nie określono, która metoda jest najlepsza. Stosuje się następujące metody:
proktokolektomia z wytworzeniem zbiornika z jelita krętego (pouch) i zespoleniem krętniczo-odbytowym,
kolektomia z zespoleniem krętniczo-odbytniczym (istnieje ryzyko rozwoju raka w pozostawionej odbytnicy, dlatego konieczne są częste kontrole rektoskopowe).
19
Q
W profilaktyce raka jelita grubego w przebiegu rodzinnej polipowatości gruczolakowatej
stosowane są:
A)
inhibitory lipooksygenaz
B)
inhibitory cyklooksygenaz
C)
diety wysokobiałkowe
D)
glikokortykosteroidy
E)
diety ubogowęglowodanowe
A
B)
inhibitory cyklooksygenaz
64%
Brawo! Inhibitory cyklooksygenaz (np. kwas acetylisalicylowy) stosowanie przez wiele lat, mniejszają ryzyko rozwoju raka jelita grubego. Jednak ze względu na działania niepożądane nie jest to zalecane postępowanie profilaktyczne. Przede wszystkim obowiązuje wykonanie profilaktycznej kolektomii.
20
Q
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące zespołu Lyncha (dziedziczny niepolipowaty rak jelita grubego):
dziedziczy się w sposób autosomalny, dominujący
jedną z jego odmian jest zespół Gardnera
rozpoznanie opiera się na kryteriach amsterdamskich
wiek zachorowania przypada zwykle na 20–30. rż.
częściej występuje rak nadnercza
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 3
B)
2, 3
C)
2, 4, 5
D)
tylko 1
E)
tylko 3
A
A)
1, 3
57%
Dobrze! Zespół Lyncha jest spowodowany mutacją genów MMR biorących udział w naprawie DNA (najczęściej gen MLH1 i MSH2). Mutacja jest dziedziczona autosomalnie dominująco. Kryteria amsterdamskie są pomocne w rozpoznaniu tego zespołu.
Kryteria amsterdamskie II:
wystąpienie raka jelita grubego lub innego nowotworu znajdującego się w zakresie zespoły Lyncha u co najmniej 3 krewnych (potwierdzone histologicznie)
wystąpienie raka jelita grubego w co najmniej 2 pokolejniach,
co najmniej 1 zachorowanie na nowotwór jelita grubego przed 50. rż.
wykluczenie zespołu polipowatości rodzinnej (FAP).
21
Q
Wskaż zdanie fałszywe w odniesieniu do zespołu Lyncha:
A)
jest najczęstszą przyczyną uwarunkowanego genetycznie raka jelita grubego
B)
jest w większości przypadków związany z polipowatością rodzinną
C)
zazwyczaj rozwija się w prawej części okrężnicy
D)
wiąże się z rozwojem innych nowotworów złośliwych, np. raka endometrium, układu
moczowego, pokarmowego
E)
w rozpoznaniu pomocne są kryteria amsterdamskie II, obejmujące m.in. wywiad
rodzinny
A
B)
jest w większości przypadków związany z polipowatością rodzinną
73%
Świetnie! Zespół Lyncha jest zespołem dziedzicznej predyspozycji do nowotworów, głównie jelita grubego niezwiązanego z polipowatością HNPCC). Zespół polipowatości rodzinnej (FAP) to inny zespół uwarunkowany genetycznie.
22
Q
W zespole Lynch 1 typowe jest występowanie następujących nowotworów:
A)
rak jelita grubego, rak endometrium, rak jajnika
B)
rak jelita grubego, rak żołądka, rak jelita cienkiego
C)
rak jelita grubego, rak sutka, rak tarczycy
D)
rak tarczycy, rak przytarczyc, siatkówczak
E)
rak jelita grubego
A
E)
rak jelita grubego
60%
Brawo! Wyróżniamy dwa rodzaje zespołu Lyncha. W typie I zwiększone jest tylko ryzyko wystąpienia raka jelita grubego. W zespole Lynch II zwiększona jest predyspozycja do rozwoju raka: jelita grubego, jelita cienkiego, endometrium, jajników, żołądka, przewodów żółciowych, dróg moczowych, mózgu.
23
Q
Które z wymienionych objawów wskazują na konieczność diagnostyki w kierunku raka
odbytnicy?
smoliste stolce
krwawienie podczas oddawania stolca
zmiana rytmu wypróżnień
świąd odbytu
wysoka leukocytoza
oddawanie „ołówkowatych” stolców
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 5, 6
B)
2, 3, 4
C)
1, 2, 6
D)
2, 3, 6
E)
1, 3, 4
A
D)
2, 3, 6
64%
Świetnie! Krwawienie podczas defekacji, zmiana rytmu wypróżnień oraz oddawanie “ołówkowatych” stolców są objawami sugerującymi raka odbytnicy. Innymi objawami są: ból w odbytnicy, bolesne parcie na stolec, uczucie niepełnego wypróżnienia oraz nietrzymanie gazów i stolca.
Smoliste stolce są objawem krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego.
Świąd odbytu ma różne przyczyny, m.in. choroby odbytu (żylaki odbytu, szczelina odbytu), zakażenia skóry okolicy odbytu, owsica (często u dzieci).
Wysoka leukocytoza (tzw. odczyn białaczkowy, czyli liczba leukocytów >50 000/μl niespowodowana nowotworem układu krwiotwórczego lub limfatycznego) towarzyszy zakażeniom (np. bakteryjne zapalenie płuc, ZOMR, gruźlica), niektóre nowotwory, które uwalniają czynnik wzrostu granulocytów (np. rak drobnokomórkowy płuc, rak jajnika, czerniak), inne stany zapalne (np. martwica tkanek, zapalenie mięśni, ostry krwotok).
24
Q
W klasyfikacji TNM raka jelita grubego cecha T1 oznacza naciekanie
A)
błony śluzowej
B)
błony podśluzowej
C)
błony mięśniowej
D)
błony surowiczej
E)
sąsiednich narządów
A
B)
błony podśluzowej
41%
Świetnie! Cecha T1 w klasyfikacji TNM raka jelita grubego oznacza naciekanie błony podśluzowej.
25
W klasyfikacji TNM raka jelita grubego cecha T4 oznacza naciekanie:
A)
błony śluzowej
B)
błony podśluzowej
C)
błony mięśniowej
D)
błony surowiczej
E)
sąsiednich narządów
E)
sąsiednich narządów
83%
Świetnie! Stadium T4 to naciekanie na powierzchnię otrzewnej trzewnej (T4a) albo bezpośrednie naciekanie innych narządów lub struktur przylegających (T4b) .
26
Badaniem określanym jako „złoty standard” do przedoperacyjnej oceny miejscowego zaawansowania gruczolakoraka odbytnicy jest:
A)
USG transrektalne
B)
dwufazowa TK jamy brzusznej i miednicy mniejszej
C)
rezonans magnetyczny miednicy mniejszej
D)
rektosigmoideoskopia
E)
PET-TK jamy brzusznej i miednicy mniejszej
C)
rezonans magnetyczny miednicy mniejszej
30%
Brawo! Przed operacją resekcji gruczolakoraka odbytnicy należy wykonać badanie rezonansu magnetycznego miednicy mniejszej, ponieważ pozwala ono na dokładne określenie głębokości naciekania mesorectum, a także na dokładne wykrycie obecności przerzutów w okolicznych węzłach chłonnych. Dzięki temu można odpowiednio zaplanować najbardziej optymalne postępowanie lecznicze.
27
Do przyszpitalnej poradni zgłosiła się 73-letnia pacjentka, która 3 lata wcześniej była operowana z powodu raka odbytnicy. Ma przy sobie dwa ostatnie wyniki oznaczenia stężenia CEA: pierwszy wynosił 8,45 ng/ml, kolejny wykonany po 3 miesiącach wynosił 19,39 ng/ml (norma: <5,0 ng/ml). W wykonanym dwufazowym TK jamy brzusznej i klatki piersiowej oraz w kolonoskopii nie stwierdzono patologii. Wskaż, na które badanie należy skierować chorą:
A)
USG transrektalne
B)
rezonans magnetyczny miednicy mniejszej
C)
PET-TK
D)
laparoskopię diagnostyczną
E)
badanie CEA za 3 miesiące
C)
PET-TK
51%
Bardzo dobrze! Zwiększenie stężenia antygenu rakowo-płodowego po operacji nowotworu złośliwego świadczy o wznowie nowotworu lub obecności przerzutów nowotworowych. Prawidłowy wynik kolonoskopii z dużym prawdopodobieństwem wyklucza wznowę nowotworu, a wykonane TK jamy brzusznej i klatki piersiowej - przerzuty w tych okolicach. Dlatego w tej sytuacji najlepiej wykonać PET-TK - badanie to uwidoczni przerzuty obecne w całym ciele, a ponadto wykazuje wyższą czułość i swoistość niż zwykła tomografia komputerowa.
28
W przypadku rozpoznanego raka kątnicy w stadium T3 zalecanym zabiegiem jest:
A)
endoskopowa mukozektomia
B)
hemikolektomia prawostronna
C)
resekcja kątnicy z appendektomią
D)
zespolenie omijające krętniczo-poprzecznicze
E)
operacja Hartmanna
B)
hemikolektomia prawostronna
66%
Gratulacje! Prawostronna hemikolektomia jest metodą operacyjnego leczenia guzów kątnicy i wstępnicy.
29
W przypadku gruczolakoraka zlokalizowanego w esicy możliwe jest wykonanie:
A)
laparoskopii, resekcji esicy
B)
operacji Hartmanna przez laparotomię
C)
resekcji esicy przez laparotomię
D)
laparoskopii, operacji Hartmanna
E)
wszystkich wymienionych
E)
wszystkich wymienionych
61%
Brawo! W przypadku lokalizacji gruczolakoraka w esicy można wykonać:
resekcję esicy ,
poszerzoną hemikolektomię lewostronną (lokalizacja na granicy okrężnicy zstępującej i esicy),
resekcję esicy z bliższą częścią odbytnicy (lokalizacja w dalszej części odbytnicy w pobliżu przejścia esiczo-odbytniczego).
Zabiegi resekcyjne mogą być przeprowadzone laparoskopowo oraz przez laparotomię. Po usunięciu części jelita wykonuje się zespolenie pozostałych części. W przypadku operacji ze wskazań nagłych (np. perforacja jelita w przebiegu nowotworu) wykonuje się operację Hartmanna, która polega na usunięciu zmienionej części jelita, wyłonieniu bliższego odcinka na zewnętrzną powierzchnię brzucha (kolostomia końcowa) i zamknięciu dalszego końca jelita. Operacja Hartmanna może być też zastosowana w przypadku nieresekcyjnego guza, aby zapobiec wystąpieniu niedrożności.
30
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące raka okrężnicy:
A)
podstawą rozpoznania jest biopsja endoskopowa z badaniem histopatologicznym
B)
rzadko daje przerzuty do wątroby i jest najczęstszą przyczyną niedrożności
przewodu pokarmowego
C)
rozwija się najczęściej na podłożu zmian polipowatych
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i C
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B, C
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i C
82%
Super! To poprawna odpowiedź. Polip jest to uwypuklenie błony śluzowej w kierunku światła jelita. Rak jelita grubego najczęściej rozwija się na podłożu polipa gruczolakowego – 90% przypadków. Właśnie dlatego badania przesiewowe, polegające na wykrywaniu i usuwaniu polipów podczas badania kolonoskopowego, powodują spadek zapadalności na ten nowotwór nawet o 90%. Przy podejrzeniu raka okrężnicy również wykonujemy kolonoskopię w celu obejrzenia jelita grubego oraz pobrania wycinków ze zmiany, które później przekazywane są do badania histopatologicznego.
31
Która z poniższych cech nie przemawia za rozwojem czerniaka ze znamienia
barwnikowego?
A)
powiększenie się rozmiarów znamienia
B)
krwawienie
C)
równomierny rozkład barwnika w przebarwieniu
D)
odczyn zapalny w obrębie znamienia
E)
owrzodzenie w obrębie zmiany barwnikowej
C)
równomierny rozkład barwnika w przebarwieniu
94%
Dobrze! Jednolite zabarwienie zmiany wskazuje na jej łagodny charakter.
Natomiast cechami znamienia, które mogą sugerować powstanie czerniaka, są:
odczyn zapalny,
świąd,
krwawienie, owrzodzenie,
powiększenie się zmiany,
nierównomierne zabarwienie.
A – asymetria
B – brzegi (nierówne)
C – kolor (nierównomierny)
D – dynamika lub średnica >5 mm
E – ewolucja, elewacja
32
W której części gruczołu piersiowego najczęściej lokalizuje się rak tego narządu?
A)
okolica zabrodawkowa
B)
kwadrant górny wewnętrzny
C)
kwadrant dolny zewnętrzny
D)
kwadrant dolny wewnętrzny
E)
kwadrant górny zewnętrzny
E)
kwadrant górny zewnętrzny
82%
Bardzo dobrze! Górny zewnętrzny kwadrant jest miejscem lokalizacji ok. 55% raków piersi.
33
Czynnikiem ryzyka raka piersi nie jest:
A)
wiek po 35. rż.
B)
regularne spożywanie alkoholu
C)
otyłość
D)
późne rozpoczęcie miesiączkowania i wczesne wejście w okres menopauzy
E)
stosowanie hormonoterapii zastępczej, w tym doustnych środków
antykoncepcyjnych
D)
późne rozpoczęcie miesiączkowania i wczesne wejście w okres menopauzy
58%
Świetnie! To wczesna pierwsza miesiączka oraz późna menopauza zwiększają ryzyko raka sutka.
34
Względne przeciwwskazanie do leczenia oszczędzającego w raku piersi stanowi:
A)
średnica guza powyżej 3 cm
B)
brak zgody chorej na zastosowanie leczenia oszczędzającego
C)
obustronny jednoczesny rak piersi
D)
przeciwwskazania do napromieniania
E)
rak piersi u mężczyzn
C)
obustronny jednoczesny rak piersi
31%
Pytanie kontrowersyjne. Wszystkie wymienione przeciwwskazania znajdziemy w podręczniku Chirurgia pod red. Wojciecha Noszczyka (wydawnictwo PZWL, wydanie I 2005). Obustronny jednoczesny rak piersi jest względnym przeciwwskazaniem do leczenia oszczędzającego . Innym przeciwwskazaniem względnym jest stan po neoadjuwantowej chemioterapii.
Przeciwwskazania bezwzględne to:
brak zgody na leczenie oszczędzające,
średnica guza >3 cm,
przeciwwskazania do napromieniania,
rak piersi u mężczyzny,
guz położony centralnie, zabrodawkowo,
rak wieloogniskowy lub wielośrodkowy (w różnych kwadrantach),
rozległe obszary mikrozwapnień w mammografii,
nawrót miejscowy po leczeniu oszczędzającym,
ciąża,
niemożliwy do uzyskania dobry efekt kosmetyczny,
brak możliwości do systematycznej obserwacji po leczeniu.
35
25-letnia kobieta w samobadaniu piersi wykryła guzek piersi prawej wielkości około 2 cm × 1 cm znajdujący się w górnym bocznym kwadrancie, który zweryfikowano w biopsji
jako rak przewodowy sutka. W związku ze spływem chłonki drogą Rotha u pacjentki
można spodziewać się przerzutów w węzłach chłonnych:
A)
pierwszego piętra węzłów pachowych
B)
drugiego piętra węzłów pachowych
C)
trzeciego piętra węzłów pachowych
D)
pierwszego i drugiego piętra węzłów pachowych
E)
drugiego i trzeciego piętra węzłów pachowych
E)
drugiego i trzeciego piętra węzłów pachowych
28%
Super! Przerzuty raka sutka szerzą się drogą limfatyczną kilkoma drogami. Główną drogą (drogą pachową) chłonka spływa z bocznych kwadrantów i wypustki gruczołowej do węzłów pachowych, ułożonych w 3 piętra (w zależności od lokalizacji względem mięśnia piersiowego mniejszego:
piętro I – bocznie od mięśnia,
piętro II – pod mięśniem,
piętro III – przyśrodkowo od mięśnia.
Przerzuty zajmują kolejno piętra niższe, a potem wyższe.
Oczywiście w medycynie nie ma zasady "zawsze", dlatego możesz się spotkać z sytuacją, kiedy zajęte jest piętro II i III, a piętro I jest wolne, jednak taka sytuacja nie zdarza się zbyt często (<5%). Jest to właśnie droga Rottera (międzymięśniowa), którą chłonka spływa z górnych segmentów i części centralnej sutka do węzłów II i III piętra, z pominięciem piętra I. Najprawdobniej właśnie o drogę Rottera chodziło autorowi pytania, ponieważ żaden z podręczników nie wymienia drogi Rotha.
Drogą międzyżebrową przednią chłonka spływa z przyśrodkowych kwadrantów piersi do węzłów mostkowych, które leżą wzdłuż naczyń piersiowych wewnętrznych.
Drogą międzyżebrową tylną chłonka spływa z bocznych segmentów sutka do węzłów międzyżebrowych tylnych.
36
Do szpitalnego oddziału ratunkowego zgłosiła się 68-letnia pacjentka z rozpoznanym
przed 3 laty rakiem sutka prawego z przerzutami do kręgosłupa i żeber. Głównym
powodem zgłoszenia się był ból brzucha utrzymujący się od kilku dni. Dodatkowo
pacjentka podaje występowanie wielomoczu, zaparcia, uczucia kołatania serca.
Przyczyną wymienionych powyżej objawów jest:
A)
hiperkaliemia
B)
hipokaliemia
C)
hiperkalcemia
D)
hipokalcemia
E)
hiponatremia
C)
hiperkalcemia
73%
Rewelacja! Ta pacjentka prezentuje objawy hiperkalcemii, która może występować nawet u 20–30% pacjentów w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej i jest wynikiem przerzutów do kości.
37
Do lekarza w przychodni POZ zgłosiła się 55-letnia kobieta, informując, że w obrębie prawej piersi wyczuwa guzowatą zmianę wielkości ok. 3 cm. Właściwym postępowaniem lekarza w tym przypadku jest:
A)
badanie przedmiotowe i zlecenie skriningowej mammografii (pacjentka po 50. roku życia)
B)
badanie przedmiotowe i zalecenie biopsji guza
C)
założenie karty DiLO (karta diagnostyki i leczenia onkologicznego) i skierowanie pacjentki do poradni onkologicznej
D)
zlecenie badania USG piersi
E)
zlecenie badania MRI (rezonans magnetyczny) piersi w trybie pilnym
C)
założenie karty DiLO (karta diagnostyki i leczenia onkologicznego) i skierowanie pacjentki do poradni onkologicznej
46%
Wspaniale! Pacjentka z polecenia ma czynnik ryzyka wystąpienia raka sutka, jakim jest wiek >50. rż. Wyczuwalna zmiana guzowata w piersi powinna budzić niepokój onkologiczny i skłaniać do przeprowadzenia pełnej diagnostyki onkologicznej. Najłatwiej będzie to wykonać w poradni onkologicznej. Wystawienie karty DiLO pozwala przyspieszyć cały proces. Lekarz POZ nie ma takich możliwości, aby samodzielnie przeprowadzić całą diagnostykę.
38
Stwierdzenie podwyższonego stężenia antygenu swoistego dla prostaty (PSA):
A)
upoważnia do rozpoznania raka gruczołu krokowego
B)
jest wskazaniem do wykonania przezodbytniczej ultrasonografii z biopsją cienkoigłową
C)
jest wskazaniem do wykonania przezodbytniczej ultrasonografii z pobraniem wycinków do badania histologicznego
D)
jest wskazaniem do wykonania badania magnetycznego rezonansu miednicy
E)
jest wskazaniem do wykonania badania pozytonowej tomografii emisyjnej
D)
jest wskazaniem do wykonania badania magnetycznego rezonansu miednicy
11%
Dobrze! Rekomendacje ESMO z 2020 r. wskazują, że w przypadku podwyższonego stężenia PSA należy powtórzyć jego oznaczenie. Jeżeli będzie zwiększone, zaleca się wykonanie MR, a w następnej kolejności biopsji . Autorzy informują również, że celowana biopsja przezkroczowa pozwala na wykrycie większej liczby klinicznie istotnych raków prostaty w porównaniu do biopsji przezodbytniczej, z tego względu powinno się ją wybierać w pierwszej kolejności.
Pomiar stężenia PSA możesz zaproponować mężczyznom w wieku:
>50 lat,
>45 lat w przypadku dodatniego wywiadu rodzinnego w kierunku raka prostaty,
>45 lat pochodzenia afroamerykańskiego,
>40 lat u nosicieli mutacji genów BRCA1/2.
39
Wczesny rak żołądka to:
A)
nowotwór złośliwy żołądka przekraczający ściany żołądka, z przerzutami do węzłów
chłonnych, ale bez przerzutów do narządów odległych
B)
nowotwór złośliwy przekraczający błonę podśluzową, ale nieprzekraczający ściany żołądka
C)
nowotwór złośliwy żołądka z cechą T2 wg klasyfikacji TNM
D)
nowotwór złośliwy obejmujący błonę śluzową i podśluzową, ale nienaciekający błony
mięśniowej żołądka
E)
nowotwór złośliwy żołądka rozpoznany u pacjenta <50. rż.
D)
nowotwór złośliwy obejmujący błonę śluzową i podśluzową, ale nienaciekający błony
mięśniowej żołądka
79%
Znakomicie. Rak wczesny to rak który nie przekroczył jeszcze granicy między błoną podśluzową a mięśniówką.
40
Mianem wczesnego raka żołądka określa się:
A)
zmianę ograniczoną tylko do nabłonka
B)
zmianę ograniczoną tylko do błony śluzowej bez przerzutów w węzłach chłonnych
C)
zmianę ograniczoną tylko do błony śluzowej niezależnie od obecności przerzutów w
węzłach chłonnych
D)
zmianę ograniczoną do błony śluzowej i warstwy podśluzowej niezależnie od
obecności przerzutów w węzłach chłonnych
E)
zmianę ograniczoną tylko do błony śluzowej i warstwy podśluzowej bez obecności
przerzutów w węzłach chłonnych
D)
zmianę ograniczoną do błony śluzowej i warstwy podśluzowej niezależnie od
obecności przerzutów w węzłach chłonnych
46%
Doskonale. Rak wczesny to rak nieprzekraczający warstwy podśluzowej, niezależnie od obecności przerzutów do węzłów chłonnych.
41
I stopień klasyfikacji morfologicznej wg Bormanna oznacza zaawansowanego raka
żołądka w postaci:
A)
polipowatego guza bez owrzodzenia
B)
owrzodziałego guza o uniesionych brzegach
C)
guza z owrzodzeniem, którego brzegi są mało widoczne
D)
raka rozlanego (linitis plastica)
E)
klasyfikacja Bormanna dotyczy wczesnego raka żołądka
A)
polipowatego guza bez owrzodzenia
70%
Dobrze! Polipowaty egzofityczny guz bez owrzodzenia to stopień I w klasyfikacji Bormanna.
42
Gastrektomia totalna jest jedną z metod leczenia operacyjnego raka żołądka.
Wykonanie tego zabiegu wymaga odtworzenia ciągłości przewodu pokarmowego. Jakie
zespolenia wykonuje się podczas tej operacji?
A)
przełykowo-dwunastnicze i jelitowo-jelitowe
B)
przełykowo-jelitowe i jelitowo-jelitowe
C)
żołądkowo-jelitowe i jelitowo-jelitowe
D)
jedynie jelitowo-jelitowe
E)
przełykowo-poprzecznicze i jelitowo-jelitowe
B)
przełykowo-jelitowe i jelitowo-jelitowe
53%
Świetnie! Po całkowitym wycięciu żołądka odtworzenie ciągłości przewodu pokarmowego odbywa się sposobem Roux-Y, czyli przez zastosowanie zespolenia przełykowo-jelitowego oraz jelitowo-jelitowego.
43
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące guzów stromalnych – GIST (gastrointestinal
stromal tumors):
A)
dużą rolę w ich etiopatogenezie odgrywają zaburzenia genetyczne
B)
w przewodzie pokarmowym najczęściej lokalizują się w żołądku
C)
leczeniem pierwszego rzutu jest ich chirurgiczne wycięcie
D)
są pochodzenia nabłonkowego
E)
leczeniem uzupełniającym jest chemioterapia z użyciem imatynibu
D)
są pochodzenia nabłonkowego
64%
Brawo! Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowego nazywamy rakami. Natomiast nowotwory GIST wywodzą się z komórek śródmiąższowych Cajala i są zaliczane do mięsaków.
44
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące raka żołądka:
A)
kobiety chorują dwa razy częściej niż mężczyźni
B)
metaplazja jelitowa nie zwiększa ryzyka zachorowania
C)
wczesny rak żołądka z definicji nie daje przerzutów do węzłów chłonnych
D)
leczenie polega przede wszystkim na chemio- i radioterapii
E)
zakażenie Helicobacter pylori pięciokrotnie zwiększa ryzyko zachorowania
E)
zakażenie Helicobacter pylori pięciokrotnie zwiększa ryzyko zachorowania
62%
Zakażenie Helicobacter pylori zwiększa ryzyko raka żołądka, według różnych źródeł 2–6-krotnie.
45
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące nowotworu neuroendokrynnego żołądka:
A)
może wystąpić na podłożu zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka
B)
może wystąpić w przebiegu zespołu Zollinger-Ellisona
C)
wystąpienie „zespołu rakowiaka” świadczy o dużym zaawansowaniu choroby (przerzuty)
D)
do rozpoznania wystarczające jest stwierdzenie ponad dwukrotnie podwyższonego stężenia chromograniny A we krwi
E)
sporadyczny nowotwór (typ 3) jest związany z najgorszym rokowaniem z powodu skłonności do rozsiewu
D)
do rozpoznania wystarczające jest stwierdzenie ponad dwukrotnie podwyższonego stężenia chromograniny A we krwi
55%
Dobrze! Rozpoznanie nowotworu neuroendokrynnego żołądka ustala się na podstawie badania histopatologicznego. Stężenie chromograniny może być podwyższone, ale jest to marker nieswoisty, którego stężenie wzrasta w przypadku innych nowotworów neuroendokrynnych, w zespole MEN1, w niewydolności nerek i innych stanach .
46
Do poradni zgłosił się 56-letni chory z rozpoznanym w badaniu histopatologicznym gruczolakorakiem trzonu żołądka. Które badanie należy zlecić w celu oceny miejscowego zaawansowania choroby (ocena stagingu)?
A)
USG jamy brzusznej
B)
laparoskopię diagnostyczną
C)
paracentezę
D)
TK jamy brzusznej
E)
PET
D)
TK jamy brzusznej
67%
Dobrze! W celu oceny stagingu, czyli miejscowego zaawansowania choroby, należy wykonać tomografię komputerową jamy brzusznej. Pozwala ona na uzyskanie pełnego obrazu nowotworu - jego naciekania, rozsiewu otrzewnowego i obecności przerzutów.
47
Rak żołądka jest gruczolakorakiem rozwijającym się na podłożu zmian patologicznych w błonie śluzowej żołądka: dysplazji i metaplazji. Wskaż czynniki ryzyka rozwoju raka żołądka:
A)
zespół metaboliczny, cukrzyca, zakażenie Clostridium difficile i Helicobacter pylori
B)
dieta bogata w świeże owoce, dieta bogatosolna, palenie tytoniu, płeć męska
C)
nadmierne spożywanie mocnego alkoholu, zakażenie Helicobacter pylori
D)
kikut żołądka, polipy żołądka
E)
palenie tytoniu, płeć męska, zakażenie Helicobacter pylori, przewlekłe zanikowe zapalenie błony śluzowej, wrzód trawienny żołądka, kikut żołądka po resekcji, polipy żołądka
E)
palenie tytoniu, płeć męska, zakażenie Helicobacter pylori, przewlekłe zanikowe zapalenie błony śluzowej, wrzód trawienny żołądka, kikut żołądka po resekcji, polipy żołądka
90%
Ekstra! Wszystkie wymienione sytuacje w tym podpunkcie należą do czynników ryzyka rozwoju raka żołądka.
48
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące rozsiewu raka żołądka:
A)
rak żołądka rzadko daje przerzuty do węzłów chłonnych
B)
limfadenektomia w operacjach z intencją wyleczenia nie odgrywa zasadniczej roli, ponieważ przerzuty do węzłów chłonnych występują rzadko
C)
przerzuty w zaawansowanym raku żołądka najczęściej występują do płuc
D)
guz Krukenberga nie ma związku z rakiem żołądka
E)
we wczesnym raku żołądka przerzuty do węzłów chłonnych są rzadkie, jednak mogą być obecne, kiedy naciek sięga błony podśluzowej
E)
we wczesnym raku żołądka przerzuty do węzłów chłonnych są rzadkie, jednak mogą być obecne, kiedy naciek sięga błony podśluzowej
63%
Ekstra! Rak wczesny to taki, którego naciek nie przekracza warstwy błony podśluzowej, bez względu na obecność przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych.
49
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące leczenia chirurgicznego zaawansowanego raka żołądka:
A)
podstawowym sposobem leczenia raka żołądka jest całkowite lub prawie całkowite wycięcie żołądka połączone z limfadenektomią D2
B)
do rekonstrukcji przewodu pokarmowego, po gastrektomii, najczęściej stosuje się metodę wstawki jelitowej zastępującej żołądek
C)
zawsze należy wykonać omentektomię i splenektomię
D)
usunięcie węzłów chłonnych nie jest konieczne
E)
zawsze należy usunąć śledzionę
A)
podstawowym sposobem leczenia raka żołądka jest całkowite lub prawie całkowite wycięcie żołądka połączone z limfadenektomią D2
84%
Masz rację! Podstawowym sposobem leczenia zaawansowanego raka żołądka jest gastrektomia, połączona z limfadenektomią, najlepiej typu D2. W przypadku skrajnych lokalizacji raka w bliższej lub dalszej części żołądka dopuszcza się jego częściowe wycięcie z zachowaniem mniejszych marginesów.
50
U 65-letniego palacza tytoniu wystąpił makroskopowy krwiomocz, bez towarzyszącego bólu, a w badaniu USG stwierdzono litą zmianę (guz), średnicy ponad 4 cm w biegunie lewej nerki. Jakie powinno być postępowanie?
1. obserwacja zmiany w badaniu USG powtarzanym co 6 miesięcy
2. badanie ogólne moczu i cytologia moczu
3. ocena czynności nerek, morfologia krwi, fosfataza zasadowa, stężenie wapnia
4. badanie TK jamy brzusznej i miednicy oraz klatki piersiowej dla oceny stopnia zaawansowania procesu nowotworowego
5. nefrektomia częściowa lub radykalna w zależności od zaawansowania choroby
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
tylko 1
B)
1, 2
C)
1, 2, 3
D)
2, 3, 4
E)
2, 3, 4, 5
E)
2, 3, 4, 5
80%
Brawo! Bezbólowy krwiomocz może być objawem raka nerkowokomórkowego. Nawet 60% guzków nerki jest rozpoznawanych przypadkowo podczas USG jamy brzusznej. W celu oceny stopnia zaawansowania guza nerki powinieneś wykonać TK jamy brzusznej i miednicy, a w ramach poszukiwania przerzutów – RTG/TK klatki piersiowej oraz TK mózgowia.
W badaniach laboratoryjnych możesz stwierdzić:
niedokrwistość lub czerwienicę (dlatego zleć ocenę morfologii krwi),
hiperkalcemię i zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej (wskazują na obecność przerzutów do kości lub pobudzenie aktywności osteoklastów przez czynniki produkowane przez komórki nowotworowe),
zwiększenie stężenia kreatyniny i mocznika w przypadku zniszczenia znacznej części miąższu nerki,
krwinkomocz lub krwiomocz, obecność komórek nowotworowych w badaniu cytologicznym moczu.
Jeżeli na podstawie badań obrazowych nie będziesz mógł jednoznacznie stwierdzić, że guz jest zmianą łagodną, powinieneś skierować pacjenta na zabieg operacyjny (nefrektomia lub usunięcie guza). Postępowanie chirurgiczne jest również podstawową metodą leczenia nowotworu, zwykle jest to nefrektomia radykalna. Usunięcie guza możesz zastosować:
w ramach leczenia paliatywnego,
w przypadku wskazań do zachowania nerki,
jeżeli guz ma wielkość do 4 cm i jest zlokalizowany w obrębie górnego/dolnego bieguna nerki bądź obwodowo w jej środkowej części.
51
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące epidemiologii raka trzustki:
A)
do czynników etiologicznych należą dieta z wysoką zawartością tłuszczu i białka
oraz palenie papierosów
B)
najczęściej guz rozwija się w trzonie trzustki
C)
ok. 10–30% chorych jest potencjalnymi kandydatami do resekcji leczniczej
(pankreatoduodenektomii)
D)
wskaźnik przeżyć 5-letnich jest niski (<10%)
E)
niedrożność dwunastnicy powodowana przez nowotwór występuje u około 10%
chorych
B)
najczęściej guz rozwija się w trzonie trzustki
92%
Dobrze! Rak przewodowy trzustki najczęściej lokalizuje się w głowie – 70% przypadków, rzadziej w trzonie – 20% oraz ogonie – 10%.
52
Rak trzustki może być związany z:
A)
palenie papierosów
B)
otyłość
C)
cukrzyca
D)
prawidłowe odpowiedzi są A i B
E)
prawidłowe są odpowiedzi A, B i C
E)
prawidłowe są odpowiedzi A, B i C
95%
Świetnie! Czynnikami ryzyka raka trzustki są:
palenie tytoniu – ryzyko rośnie wraz z liczbą wypalanych papierosów; wskazuje się na rakotwórcze działanie nitrozoamin dymu tytoniowego,
otyłość – wzrost BMI o 5 kg/m2 zwiększa ryzyko o ok. 10%; czynnikiem sprzyjającym nowotworzeniu są hiperinsulinemia i insulinooporność
cukrzyca – może być jednocześnie jednym z objawów tego nowotworu.
53
Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia raka trzustki nie należy:
A)
otyłość
B)
cukrzyca insulinozależna
C)
stała ekspozycja na aluminium
D)
palenie tytoniu
E)
ostre zapalenie trzustki
E)
ostre zapalenie trzustki
68%
Brawo! Ostre zapalenie trzustki nie jest czynnikiem ryzyka wystąpienia raka trzustki.
Natomiast
przewlekłe zapalenie trzustki
zwiększa ok. 20-krotnie ryzyko zachorowania na ten nowotwór.
54
Czynniki ryzyka wystąpienia raka trzustki są wymienione poniżej, z wyjątkiem:
A)
palenia tytoniu
B)
otyłości
C)
przewlekłego zapalenia trzustki
D)
cukrzycy
E)
grupy krwi "0"
E)
grupy krwi "0"
72%
Świetnie! Grupa krwi inna niż „0” jest czynnikiem ryzyka raka trzustki i zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia tego nowotworu mniej więcej dwukrotnie. Jeżeli jesteśmy już przy grupie krwi, pamiętaj również, że grupa krwi A zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia raka żołądka.
Pozostałe wymienione stany (palenie tytoniu, otyłość, przewlekłe zapalenie trzustki i cukrzyca) są czynnikami ryzyka raka trzustki.
55
W przypadku stwierdzenia nieresekcyjnego guza głowy trzustki, powodującego
żółtaczkę mechaniczną oraz niedrożność dwunastnicy, optymalnym paliatywnym
postępowaniem operacyjnym będzie:
A)
wykonanie zespoleń omijających żołądkowo-jelitowego, jelitowo-jelitowego oraz
przewodowo- lub pęcherzykowo-jelitowego
B)
wykonanie cholecystostomii
C)
założenie gastrostomii odżywczej
D)
podjęcie próby nieradykalnej resekcji guza
E)
jedynie laparotomia zwiadowcza
A)
wykonanie zespoleń omijających żołądkowo-jelitowego, jelitowo-jelitowego oraz
przewodowo- lub pęcherzykowo-jelitowego
91%
Świetnie! Wykonanie zespolenia żołądkowo-jelitowego i pęcherzykowo- lub przewodowo-jelitowego jest skutecznym postępowaniem w przypadku niedrożności dróg żółciowych oraz dwunastnicy w przebiegu raka głowy trzustki.
56
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące raka trzustki:
1. laparoskopia jest przeciwwskazana w leczeniu operacyjnym
2. żółtaczka może być jednym z pierwszych objawów i może świadczyć o ucisku na
drogi żółciowe
3. najczęstszą lokalizacją jest głowa trzustki
4. wyleczalność szacuje się na poziomie 50%
5. częściej chorują kobiety
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 3
B)
2, 3
C)
2, 4, 5
D)
tylko 1
E)
tylko 3
B)
2, 3
90%
Dobrze! Rak trzustki to nowotwór agresywny o szybkim wzroście. Pierwszym objawem może być żółtaczka, która częściej występuje, gdy nowotwór jest zlokalizowany w głowie trzustki i wynika z zamknięcia przewodu żółciowego wspólnego). W 65% przypadków rak trzustki lokalizuje się właśnie w głowie.
Pamiętaj! Charakterystyczna dla raka trzustki jest bezbólowa żółtaczka z towarzyszącym świądem skóry.
57
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące raka trzustki:
A)
ponad 95% przypadków raka trzustki stanowi rak przewodowy, najczęściej
zlokalizowany w obrębie trzonu
B)
pierwszym objawem raka trzustki może być żółtaczka mechaniczna
C)
w momencie rozpoznania u około 15–30% chorych udaje się wykonać operację
resekcyjną
D)
podstawową metodą operacyjnego leczenia raka trzonu trzustki jest obwodowa
resekcja trzustki
E)
najczęściej stosowaną metodą oceny stopnia zaawansowania nowotworu jest ocena
oparta na klasyfikacji TNM
A)
ponad 95% przypadków raka trzustki stanowi rak przewodowy, najczęściej
zlokalizowany w obrębie trzonu
85%
Brawo! Rak przewodowy trzustki w 20% jest zlokalizowany w trzonie (70% – głowa trzustki, 10% – ogon trzustki).
58
Wskaż prawdziwe stwierdzenie/a dotyczące gruczolakoraka trzustki:
najczęściej wywodzi się z komórek zrazikowych trzustki;
operacja Whipple’a jest metodą z wyboru w leczeniu resekcyjnego raka głowy trzustki
w jego przebiegu może dochodzić do tzw. wędrującego zakrzepowego zapalenia żył;
może rozwijać się na podłożu wewnętrzprzewodowego brodawkowatego nowotworu śluzowego (IPMN);
objaw Courvoisiera jest charakterystyczny dla raka trzonu trzustki.
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 4
B)
2, 5
C)
2, 3, 4
D)
1, 3, 4, 5
E)
tylko 2
C)
2, 3, 4
71%
Wyśmienicie! W przypadku resekcyjnego raka trzustki operacją z wyboru jest pankreatoduodenektomia metodą Whipple’a. Podczas niej usuwa się: głowę trzustki, dwunastnicę, część odźwiernikową żołądka, pęcherzyk żółciowy oraz dystalną część przewodu żółciowego wspólnego. Operacja ta jest przeprowadzana głównie w celu leczenia guzów okolicy głowy trzustki. W przebiegu raka trzustki może dochodzić do wędrującego zakrzepowego zapalenia żył, czyli zespołu Trousseau. Rak trzustki może rozwijać się na podłożu wewnątrzprzewodowego brodawkowatego nowotworu śluzowego (IPMN). IPMN to najczęstszy torbielowaty nowotwór trzustki. Resekcja chirurgiczna tego guza jest zalecana w sytuacji, gdy zajmie on przewód główny trzustkowy, a także u pacjentów z wysokim ryzykiem transformacji złośliwej lub u pacjentów objawowych - ponieważ ryzyko transformacji złośliwej IPMN wynosi 50–92% .
59
Tereny endemicznego niedoboru jodu charakteryzują się zwiększoną częstością
występowania raka:
A)
brodawkowatego
B)
anaplastycznego
C)
pęcherzykowego
D)
rdzeniastego
E)
brodawkowatego oraz pęcherzykowego
C)
pęcherzykowego
46%
Świetnie! Niedobór jodu predysponuje do wystąpienia raka tarczycy typu pęcherzykowego.
60
Najczęstszym nowotworem złośliwym tarczycy jest rak:
A)
rdzeniasty
B)
brodawkowaty
C)
pęcherzykowy
D)
anaplastyczny
E)
sygnetowatokomórkowy
B)
brodawkowaty
75%
Brawo! Rak typu brodawkowego stanowi 70% nowotworów złośliwych tarczycy.
61
Drugim co do częstości występowania rakiem tarczycy jest rak:
A)
brodawkowaty
B)
anaplastyczny
C)
pęcherzykowy
D)
rdzeniasty
E)
wielkokomórkowy
C)
pęcherzykowy
67%
Świetnie! Rak pęcherzykowy stanowi 10% nowotworów złośliwych tarczycy i jest drugim (po raku brodawkowatym) najczęstszym nowotworem tego narządu.
62
Najczęstszym powikłaniem po operacji tarczycy jest:
A)
obustronne porażenie nerwów krtaniowych wstecznych
B)
pooperacyjna hipokalcemia
C)
krwawienie do rany pooperacyjnej
D)
bliznowiec
E)
przełom tarczycowy
B)
pooperacyjna hipokalcemia
52%
Brawo! Podczas operacji tarczycy najczęściej dochodzi do uszkodzenia lub wycięcia gruczołów przytarczycznych. Powoduje to spadek stężenia parathormonu w organizmie, co prowadzi do spadku stężenia wapnia i pojawienia się objawów tężyczki. Powikłanie to występuje u 3–10% pacjentów po operacjach tarczycy.
63
Najczęstszym powikłaniem po wycięciu tarczycy jest:
A)
krwawienie pooperacyjne
B)
niedoczynność przytarczyc
C)
uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego
D)
zakażenie miejsca operowanego
E)
wznowa wola
B)
niedoczynność przytarczyc
90%
Dobrze! Niedoczynność przytarczyc jest najczęstszym powikłaniem operacji tarczycy i występuje u 3−10% osób. Wynika z przypadkowej resekcji tych gruczołów i zwykle jest przemijająca. Powoduje hipokalcemię, której objawem jest m.in. tężyczka.
64
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące raka tarczycy:
A)
raki brodawkowate rzadko występują po 40. roku życia, rzadko powodują przerzuty
odległe
B)
rak pęcherzykowy występuje najczęściej u osób w wieku 30–50. rż., szerzy się
głównie drogą krwionośną
C)
rak anaplastyczny nie nacieka otaczających tkanek, rzadko przerzutuje do płuc
D)
rak rdzeniasty wydziela kalcytoninę
E)
rak rdzeniasty może występować jako część zespołu MEN II
C)
rak anaplastyczny nie nacieka otaczających tkanek, rzadko przerzutuje do płuc
73%
Dobrze! Rak anaplastyczny jest rakiem o złym rokowaniu . Charakteryzuje się on dużą agresywnością, bardzo szybko możemy stwierdzić naciekanie okolicznych tkanek oraz przerzuty odległe, głównie do płuc. Na szczęście jest to rzadko występujący nowotwór.
65
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące raka tarczycy:
rak anaplastyczny jest najrzadszym, ale najbardziej złośliwym z raków tarczycy
najczęstszym nowotworem tarczycy jest rak wywodzący się z komórek typu C
uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego jest klasycznym powikłaniem po operacji występującym u 1-2% chorych po subtotalnej resekcji
wyleczalność w raku pęcherzykowym jest najwyższa i wynosi 90%
standardowym badaniem w ocenie zmian w obrębie gruczołu tarczowego jest scyntygrafia
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2
B)
1, 3
C)
3, 4
D)
1, 3, 4
E)
4, 5
B)
1, 3
46%
Tak jest! Rak anaplastyczny jest najrzadszym, ale najbardziej złośliwym z raków tarczycy. Typowy jest dla niego szybki wzrost, naciekanie sąsiednich struktur na szyi oraz wczesny rozsiew drogą chłonną i krwionośną. Rokowanie jest złe, a większość przypadków w momencie rozpoznania jest już nieoperacyjna. Natomiast uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego stanowi klasyczne powikłanie po operacjach tarczycy, które zdarza się u ok. 1-2% chorych po subtotalnych operacjach z powodu wola i u 2-7% po całkowitych resekcjach tarczycy z powodu raka.
66
Najczęstszy nowotwór złośliwy stwierdzany w wątrobie to:
A)
rak wątrobowokomórkowy (HCC)
B)
cholangiocarcinoma (CCC)
C)
ogniskowy rozrost guzkowy (FNH)
D)
przerzut z raka jelita grubego
E)
cystadenocarcinoma
D)
przerzut z raka jelita grubego
67%
Brawo! Nowotwory wtórne wątroby (przerzuty) występują w wątrobie 20 razy częściej niż pierwotne, a 1/3 z nich stanowią przerzuty raka jelita grubego.
67
W przypadku guza wątroby stwierdzonego przypadkowo w badaniu USG i podejrzenia
przerzutu nowotworowego niezbędnym jest wykonanie w pierwszej kolejności:
A)
dokładnego wywiadu lekarskiego, TK jamy brzusznej z kontrastem, badania
endoskopowego górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego
B)
dokładnego wywiadu lekarskiego i biopsji gruboigłowej guza w celu badania
tkankowego
C)
dokładnego wywiadu lekarskiego i wykonanie jak najszybciej badania PET-TK
D)
dokładnego wywiadu lekarskiego, TK jamy brzusznej z kontrastem i podjęcie pilnej
decyzji o laparotomii i resekcji wątroby z guzem
E)
wszystkie powyższe stwierdzenia są fałszywe
A)
dokładnego wywiadu lekarskiego, TK jamy brzusznej z kontrastem, badania
endoskopowego górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego
75%
Gratulacje! Ponieważ najwięcej przerzutów w wątrobie stanowią nowotwory narządów, których krew spływa żyłą wrotną do wątroby (nowotwory przewodu pokarmowego stanowią 50% nowotworów wtórnych wątroby), powinieneś podczas diagnostyki skupić się na szukaniu ognisk pierwotnych z tych właśnie miejsc, dlatego istotne będzie wykonanie panendoskopii i kolonoskopii oraz TK klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy (w celu poszukiwania przerzutów poza wątrobą).
Biopsję guza w wątrobie wykonaj, gdy poszukiwanie ogniska pierwotnego zakończyło się niepowodzeniem, guza nie można wyciąć, a badanie histopatologiczne jest konieczne do rozpoczęcia chemioterapii.
68
Alfa-fetoproteina jest wskaźnikiem laboratoryjnym:
A)
guza stromalnego przewodu pokarmowego (GIST)
B)
raka płodowego nerek
C)
mięsaka żołądka
D)
raka wątrobowokomórkowego
E)
wyspiaka trzustki
D)
raka wątrobowokomórkowego
89%
Świetnie! AFP (α-fetoproteina) jest markerem używanym w diagnozowaniu i monitorowaniu skuteczności leczenia głównie nowotworów zarodkowych nienasieniakowych i raka wątrobowokomórkowego.
69
Naczyniak wątroby:
A)
u większości chorych przebiega bezobjawowo, a wykrywany jest przypadkiem w
trakcie badań obrazowych
B)
kiedy zostanie wykryty, zawsze wymaga leczenia operacyjnego, z uwagi na możliwe
powikłania krwotoczne
C)
najczęściej daje niespecyficzne objawy bólowe lokalizujące się pod prawym łukiem
żebrowym, występujące zwykle po spożyciu posiłku
D)
prawdziwe są odpowiedzi A, B
E)
prawdziwe są odpowiedzi B, C
A)
u większości chorych przebiega bezobjawowo, a wykrywany jest przypadkiem w
trakcie badań obrazowych
76%
Zgadza się! Naczyniaki rzadko powodują objawy, ponieważ najczęściej osiągają zbyt małe rozmiary by być ich przyczyną. Czasami jednak duży naczyniak może powodować dolegliwości takie jak np. pobolewania, powiększenie brzucha czy krwawienia, a w skrajnych przypadkach, gdy dojdzie w nim do przecieku tętniczo-żylnego, może powodować nawet niewydolność krążenia.
70
Najczęstsze źródło przerzutów w wątrobie stanowi rak:
A)
prostaty
B)
jelita grubego
C)
nerki
D)
tarczycy
E)
przytarczyc
B)
jelita grubego
96%
Świetnie! 1/3 wszystkich przerzutów do wątroby stanowią przerzuty raka jelita grubego.
71
Najczęstszym źródłem przerzutów w wątrobie jest:
A)
rak jelita grubego
B)
rak trzustki
C)
rak pęcherzyka żółciowego
D)
rak żołądka
E)
rak płuc
A)
rak jelita grubego
97%
Bombastycznie! Rak jelita grubego jest nowotworem najczęściej przerzutującym do wątroby i stanowi między 25 a 30% wszystkich przerzutów. Na drugim miejscu plasuje się rak płuca a na trzecim rak sutka.
72
U 54-letniego mężczyzny nadużywającego alkoholu tomografia komputerowa wykazała nierówności konturu wątrobowego i powiększoną śledzionę oraz w prawym płacie wątroby zmianę ogniskową o średnicy 3,5 cm. Zmiana ta wzmacniała się silniej od reszty wątroby w fazie tętniczej badania oraz wypłukiwała się z kontrastu w fazie żylnej badania. Radiolog zasugerował rozpoznanie gruczolaka wątroby. Stężenie alfafetoproteiny wynosi 14 ng/ml (norma <5 ng/ml). Wskaż dalsze postępowanie:
A)
wykonanie biopsji celowanej (ocena histopatologiczna)
B)
zmiana jest naczyniakiem wątroby i nie wymaga dalszych badań
C)
skierowanie pacjenta do chirurga w celu resekcji prawego płata wątroby
D)
wykonanie kolejnego badania TK lub MRI po 3 miesiącach
E)
rozpoznanie raka wątrobowokomórkowego i wybór odpowiedniej formy leczenia
E)
rozpoznanie raka wątrobowokomórkowego i wybór odpowiedniej formy leczenia
34%
Świetnie! Nierówny brzeg wątroby i powiększenie śledziony to cechy marskości wątroby. Uwidocznienie nowej zmiany ogniskowej w wątrobie u takiego pacjenta powinno sugerować rozpoznanie raka wątrobowokomórkowego (HCC). Wzmocnienie kontrastu w fazie tętniczej i szybkie wypłukanie w fazie żylnej jest typowym obrazem HCC w badaniach obrazowych i pozwala na postawienie diagnozy w przypadku guzów o wielkości ≥1 cm w marskiej wątrobie (w innym wypadku konieczne byłoby zwykle badania patomorfologiczne). Swoiste dla raka wątrobowokomórkowego jest stężenie AFP >200 ng/ml, jednak nie każdy nowotwór wątroby wydziela AFP (u 40% osób stężenie jest prawidłowe).
73
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące raka brodawki Vatera:
A)
dominującym objawem klinicznym raka brodawki Vatera jest bezbólowa żółtaczka
mechaniczna
B)
rak brodawki Vatera może powodować tzw. objaw Courvoisiera
C)
odsetek zabiegów resekcyjnych w przypadku raka brodawki Vatera jest istotnie
niższy niż w raku głowy trzustki
D)
wyniki odległe leczenia raka brodawki Vatera są istotnie lepsze niż raka trzustki
E)
częstość jego występowania jest podobna u obu płci
C)
odsetek zabiegów resekcyjnych w przypadku raka brodawki Vatera jest istotnie
niższy niż w raku głowy trzustki
44%
Tak! Ok. 80% raków brodawki większej dwunastnicy kwalifikuje się do leczenia operacyjnego, raków trzustki tylko ok. 30%.
74
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące raka brodawki Vatera:
A)
jest synonimem raka głowy trzustki
B)
stopień zaawansowania określa się między innymi na podstawie tomografii komputerowej
C)
najczęściej pierwszym objawem jest bezbolesna żółtaczka
D)
we wczesnym stadium może być leczony chirurgicznie (operacja sposobem Whipple\’a)
E)
żadne z powyższych
A)
jest synonimem raka głowy trzustki
85%
Doskonale! Rak brodawki Vatera nie jest synonimem
raka głowy trzustki
i są to dwa różne nowotwory.
75
Który typ nowotworu przełyku jest powikłaniem achalazji?
A)
rakowiak
B)
rak płaskonabłonkowy
C)
chłoniak
D)
gruczolakorak
E)
mięsaka przełyku
B)
rak płaskonabłonkowy
55%
Dobrze! Achalazja zwiększa ryzyko rozwoju raka płaskonabłonkowego. Nie do końca wiadomo, dlaczego u osób z achalazją częściej występuje rak przełyku – prawdopodobnie wpływa na to rozwijający się przewlekły stan zapalny i ekspozycja na karcynogeny zawarte w pokarmie.
76
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące raka przełyku:
zalicza się go do nowotworów o dobrym rokowaniu
najczęstszym typem raka przełyku jest adenocarcinoma
jednym z czynników ryzyka wystąpienia raka przełyku jest achalazja
rak przełyku wcześnie nacieka otaczające tkanki i daje przerzuty do węzłów chłonnych
podstawowym sposobem leczenia raka przełyku jest leczenie chirurgiczne
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 3, 5
B)
1, 2, 3
C)
1, 2, 5
D)
3, 4
E)
3, 4, 5
E)
3, 4, 5
59%
Rak przełyku jest nowotworem o złym rokowaniu, 5-letnie przeżycie wynosi 5–10%.
90% raków przełyku jest rakiem płaskonabłonkowym, ale obserwuje się spadek liczby zachorowań na tego typu raka, na rzecz gruczolakoraka, który aktualnie stanowi 10% wszystkich zachorowań.
Achalazja jest jednym z czynników ryzyka wystąpienia raka przełyku (rak płaskonabłonkowy występuje u chorych z achalazją 30 razy częściej).
Rak przełyku wcześnie nacieka otaczające tkanki i daje przerzuty do węzłów chłonnych.
Podstawowym leczeniem raka przełyku jest leczenie chirurgiczne.
77
Pacjent przetransportowany na szpitalną Izbę Przyjęć w złym stanie ogólnym. Zgłasza dolegliwości bólowe za mostkiem, wysoko gorączkuje. W badaniu przedmiotowym wyczuwalne trzeszczenie skóry na szyi. W wywiadzie zaawansowany rak przełyku. W badaniu CT klatki piersiowej wykazano obecność powietrza w śródpiersiu, wyciek kontrastu w piersiowym odcinku przełyku oraz wysięk płynu w prawej jamie opłucnej. Jakie postępowanie chirurgiczne należy wykonać w tym przypadku?
A)
sonda żołądkowa, zakaz żywienia doustnego, antybiotykoterapia
B)
zszycie przełyku z dostępu przez torakotomię prawostronną
C)
wyłączenie przełyku poprzez wyłonienie na szyi ezofagostomii, drenaż śródpiersia, zamknięcie wpustu żołądka, dalsze żywienie przez gastrostomię odżywczą
D)
resekcja przełyku z zespoleniem żołądkowo-przełykowym w klatce piersiowej
E)
implantacja stentu powlekanego samorozprężalnego z ewentualnym drenażem prawej jamy opłucnej
E)
implantacja stentu powlekanego samorozprężalnego z ewentualnym drenażem prawej jamy opłucnej
32%
Dobrze! W tym przypadku masz do czynienia z perforacją odcinka piersiowego przełyku prowadzącą do odmy śródpiersiowej (ból za mostkiem, obecność powietrza) i odmy podskórnej (trzeszczenia skóry na szyi z powodu przedostania się powierza do tkanek szyi wzdłuż przestrzeni okołooskrzelowo-naczyniowej) oraz obecnością płynu w prawej jamie opłucnowej.
Postępowanie w perforacji odcinka piersiowego jest zależne m.in. od etiologii przedziurawienia oraz od nasilenia zmian zapalnych w śródpiersiu i jamie opłucnej. Należy wstrzymać żywienie doustne i zastosować żywienie pozajelitowe.
Metody leczenia chirurgicznego są następujące:
założenie samorozprężalnej protezy do przełyku metodą endoskopową – w tym przypadku będzie to metoda postępowania u chorego z zaawansowanym (nieoperacyjnym) nowotworem przełyku ,
drenaż śródpiersia ,
antybiotykoterapia – w zapaleniu śródpiersia,
zszycie miejsca przedziurawienia albo usunięcie przełyku z wytworzeniem przetoki przełykowej na szyi i późniejsze odtworzenie ciągłości przewodu pokarmowego za mocą wstawki z żołądka, jelita cienkiego lub grubego – wycięcie przełyku jest możliwe w przypadku raka ograniczonego do ściany przełyku bez przerzutów odległych, a także w przypadku perforacji niespowodowanej przyczyną nowotworową.
78
Mięśniaki macicy są najczęściej występującymi niezłośliwymi nowotworami macicy. Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące objawów klinicznych powodowanych przez mięśniaki macicy:
A)
obejmują przedłużone, obfite krwawienia miesiączkowe i krwawienia międzymiesiączkowe
B)
obejmują bóle podbrzusza, ucisk na pęcherz moczowy lub odbytnicę
C)
mięśniaki, jeżeli są małe, mogą nie dawać objawów klinicznych
D)
charakterystyczne są uderzenia gorąca
E)
mięśniaki mogą powodować niepłodnośćMięśniaki macicy są najczęściej występującymi niezłośliwymi nowotworami macicy. Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące objawów klinicznych powodowanych przez mięśniaki macicy:
A)
obejmują przedłużone, obfite krwawienia miesiączkowe i krwawienia międzymiesiączkowe
B)
obejmują bóle podbrzusza, ucisk na pęcherz moczowy lub odbytnicę
C)
mięśniaki, jeżeli są małe, mogą nie dawać objawów klinicznych
D)
charakterystyczne są uderzenia gorąca
E)
mięśniaki mogą powodować niepłodność
D)
charakterystyczne są uderzenia gorąca
88%
Świetnie! To zdanie jest fałszywe. Uderzenia gorąca (jako jeden z objawów naczynioruchowych) są objawem typowym dla okresu przekwitania i wynikają z niedoboru estrogenów oraz ze zmian w ilościach neuroprzekaźników w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.
79
Do objawów związanych z obecnością mięśniaków macicy nie należy/nie należą:
A)
krwotoczne miesiączki
B)
przedłużone miesiączki
C)
ból podbrzusza
D)
ucisk na pęcherz moczowy lub odbytnicę
E)
wtórny brak miesiączki
E)
wtórny brak miesiączki
88%
Ekstra! Mięśniaki macicy nie zaburzają rytmu krwawień miesięcznych – nie prowadzą do braku miesiączki.
80
Czynnikiem ryzyka raka endometrium nie jest:
A)
BMI >32 kg/m2
B)
terapia tamoksyfenem
C)
późna menopauza
D)
nierództwo
E)
wywiad rodzinny obciążony rakiem jajnika
E)
wywiad rodzinny obciążony rakiem jajnika
62%
Dobrze! Rodzinnie występują nowotwory sutka i/lub jajnika. Natomiast rak endometrium może występować w zespole Lyncha (dawniej dziedziczny rak jelita grubego niezwiązany z polipowatością, HNPCC), dziedziczonym autosomalnie dominująco. Wśród nosicieli mutacji genów odpowiedzialnych za naprawę DNA występuje przede wszystkim rak jelita grubego. W zespole Lyncha II drugim najczęstszym nowotworem jest rak endometrium.
81
Do czynników ryzyka raka błony śluzowej trzonu macicy nie należy:
A)
otyłość
B)
cukrzyca
C)
nadciśnienie tętnicze
D)
późna menopauza
E)
endometrioza
E)
endometrioza
50%
Endometrioza nie jest czynnikiem ryzyka raka endometrium, bo tak naprawdę jest nim wzrost poziomu estrogenów, niezrównoważony progesteronem. Przede wszystkim również zmiany muszą zachodzić w błonie śluzowej jamy macicy, bo rak trzonu macicy występuje w jamie macicy, a nie poza nią jak w przypadku endometriozy.
82
Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka endometrium należą:
palenie papierosów
obecność zespołu metabolicznego (otyłość, cukrzyca)
wielodzietność
zespół policystycznych jajników
długotrwałe leczenie estrogenami niezrównoważone podawaniem progesteronu
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 3, 5
B)
3, 4, 5
C)
2, 3, 4
D)
2, 4
E)
2, 4, 5
E)
2, 4, 5
87%
Świetnie! Spośród wymienionych czynnikami zwiększającymi ryzyko raka endometrium są:
otyłość – w tkance tłuszczowej dochodzi do konwersji androgenów w estrogeny, które stymulują proliferację błony śluzowej trzonu macicy,
cukrzyca – często skojarzona z otyłością; czynnikiem sprzyjającym karcynogenezie jest również insulinooporność i hiperinsulinemia ,
zespół policystycznych jajników – z powodu braku owulacji występuje niedobór progesteronu i względny hiperestrogenizm.
83
Czynnikiem ryzyka raka trzonu macicy nie jest:
A)
palenie tytoniu
B)
otyłość
C)
cukrzyca
D)
egzogenny estradiol
E)
późna menopauza
A)
palenie tytoniu
75%
Świetnie! Palenie tytoniu zmniejsza ryzyko wystąpienia raka endometrium. Pozostałe wymienione stany (otyłość, cukrzyca, stosowanie estrogenów i późna menopauza) zwiększają ryzyko raka endometrium.
84
Wskaż leki hormonalne stosowane w terapii uzupełniającej raka trzonu macicy:
A)
estrogeny
B)
selektywne modulatory receptora estrogenowego
C)
progestageny
D)
selektywne modulatory receptora progesteronowego
E)
androgeny
C)
progestageny
43%
Jest to odpowiedź prawidłowa wg klucza CEM.
Poszukując prawidłowej odpowiedzi na to pytanie można dotrzeć do źródeł, według których w hormonoterapii raka endometrium – spośród wymienionych w dystraktorach – zastosowanie mają progestageny.
Według niektórych źródeł natomiast możliwe jest zastosowanie zarówno progestagenów, jak i tamoksyfenu (selektywny modulator receptora estrogenowego).
85
Rak endometrium stanowi obecnie najczęstszy nowotwór żeńskich narządów płciowych w krajach rozwiniętych. Wśród niżej wymienionych wskaż cechy charakterystyczne dla podtypu I raka endometrium:
estrogenozależność (dodatni stan receptorowy E+ i P+)
agresywny przebieg, częste przerzuty
najczęściej występują mutacje PTEN, K-ras, niestabilność mikrosatelitarna
najczęstszy typ histopatologiczny to rak endometrioidalny endometrium
najczęściej występują mutacje p53, HER2/neu, p16
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 5
B)
2, 4, 5
C)
3, 4
D)
1, 3, 4
E)
tylko 1
D)
1, 3, 4
60%
Dobrze! Rak endometrium typu I rozwija się na podłożu rozrosty z atypią lub endometrialnej neoplazji wewnątrznabłonkowej i jest rakiem estrogenozależnym. Cechuje się dodatnią ekspresją receptorów dla estrogenu i progesteronu. Najczęstszymi zmianami genetycznymi w tym typie raka są mutacje PTEN i K-ras oraz niestabilność mikrosatelitarna. Rokowanie jest dobre, często jest rozpoznawany we wczesnym stadium zaawansowania.
86
W 12. dobie po zabiegu wycięcia macicy z przydatkami z powodu rozrostu błony śluzowej macicy z atypią pacjentka zgłosiła się do poradni ginekologicznej z powodu stałego wypływu moczu z pochwy. W związku z powyższym należy podejrzewać:
A)
nadreaktywność pęcherza moczowego
B)
wysiłkowe nietrzymanie moczu ze względu na naruszenie aparatu wieszadłowego macicy
C)
mieszane nietrzymanie moczu
D)
opróżnianie się zbiornika limfatycznego przez kikut pochwy
E)
przetokę pęcherzowo-pochwową
E)
przetokę pęcherzowo-pochwową
86%
Świetnie! Układ rodny oraz układ moczowy sąsiadują ze sobą w miednicy, dlatego podczas operacji ginekologicznych istnieje ryzyko uszkodzenia drugiego z nich i wystąpienia powikłań. Jednymi z nich są przetoki pęcherzowo-pochwowe, które objawiają się jako stały lub okresowy wyciek moczu z dróg rodnych. Przetokę można rozpoznać za pomocą badania ginekologicznego z wykorzystaniem środków, które barwią mocz – po podaniu do pęcherza obserwuje się we wzierniku wypływ zabarwionego moczu przez pochwę. Istotne znaczenie ma również cystoskopia oraz urografia. W leczeniu konieczna jest rekonstrukcja uszkodzonych narządów.
87
64-letnia, otyła pacjentka zgłosiła się z objawami pomenopauzalnego krwawienia z dróg rodnych. Pobrano rozmaz cytologiczny oraz wykonano przezpochwowe badanie ultrasonograficzne, w trakcie którego stwierdzono przerost endometrium. Wykonano biopsję błony śluzowej i uzyskano wynik badania histopatologicznego – gruczolakorak. Wynik badania cytologicznego był prawidłowy. Wykonano całkowite wycięcie macicy z
przydatkami oraz sampling węzłów chłonnych. W badaniu pooperacyjnym stwierdzono obecność komórek gruczolakoraka w obrębie macicy (bez cech naciekania surowicówki) oraz kanału szyjki macicy w okolicy ujścia wewnętrznego, nie stwierdzono cech naciekania przydatków oraz nie wykazano przerzutów do węzłów chłonnych. Wskaż zaawansowanie nowotworu wg klasyfikacji FIGO:
A)
IA
B)
IB
C)
II
D)
IIIA
E)
IIIB
C)
II
46%
Dobrze! Rak endometrium, który nacieka podścielisko szyjki macicy, ale nie przekracza macicy, to II stopień zaawansowania wg klasyfikacji chirurgiczno-patomorfologicznej FIGO (2009 r.).
88
65-letnia chora, w dobrym stanie ogólnym, z nadciśnieniem tętniczym i cukrzycą typu 2
leczoną lekami doustnymi zgłosiła się do lekarza ginekologa z powodu miernego krwawienia z dróg rodnych. Masa ciała 87 kg przy wzroście 163 cm. Wynik biopsji endometrium: rak gruczołowy endometrialny G1. W badaniu USG TV podejrzewa się minimalne naciekanie endometrium, w badaniu tomografii komputerowej nie stwierdzono rozsiewu wewnątrz jamy brzusznej, ani patologicznych węzłów chłonnych miednicy i okołoaortalnych. Optymalnym sposobem leczenia tej chorej będzie leczenie:
A)
operacyjne: usunięcie guza w histeroskopii
B)
operacyjne: wycięcie macicy z przydatkami
C)
radioterapią (brachyterapia + teleterapia)
D)
chemioterapią (paklitaksel + karboplatyna)
E)
hormonalne (octan megestrolu)
B)
operacyjne: wycięcie macicy z przydatkami
84%
Świetnie! Podstawową metodą leczenia raków w stopniu I jest zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu macicy i przydatków. Zabieg można przeprowadzić metodą klasyczną lub laparoskopową. Na podstawie oceny materiału pooperacyjnego można ustalić stopień zaawansowania chirurgiczno-patomorfologicznego raka endometrium (wg FIGO 2009 r.). Nowotwór ograniczony do trzonu macicy z naciekiem warstw mięśniowej <50% grubości lub bez nacieku jest klasyfikowany jako FIGO IA, w tym przypadku leczenie uzupełniające nie jest konieczne (dotyczy raków wysoko i średnio zróżnicowanych – G1 i G2). Przy braku kwalifikacji do leczenia operacyjnego u pacjentek z rakiem typu I (gruczolakorak endometrioidalny) można zastosować hormonoterapię z użyciem gestagenów, inhibitorów aromatazy lub agonistów GnRH.
Zwróć uwagę na obecność czynników ryzyka raka endometrium u tej pacjentki: cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, otyłość (BMI 32,74 kg/m2).
89
Jaki odsetek pacjentek z rozpoznanym rakiem jajnika jest nosicielem mutacji germinalnej BRCA1/BRCA2?
A)
1%
2%
B)
5%
9%
C)
10%
42%
D)
30%
35%
E)
50%
C)
10%
42%
Świetnie! Szacuje się, że ok. 10–14% przypadków raka jajnika jest związanych z mutacjami germinalnymi genu BRCA1 lub BRCA2.
90
Wskaż, które czynniki wpływają na zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka jajnika i uważane są za czynniki działające ochronnie:
wielorodność
dwuskładnikowa hormonalna tabletka antykoncepcyjna
hormonalna stymulacja owulacji
punkcja jajników w procedurze zapłodnienia pozaustrojowego
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
tylko 2
B)
1, 2
C)
1, 2, 3
D)
wszystkie wymienione
E)
żadna z wymienionych
B)
1, 2
64%
Rewelacja! Doustna antykoncepcja hormonalna oraz liczne ciąże, ze względu na zmniejszenie liczby owulacji w życiu pacjentki, a zatem ograniczenie uszkodzeń nabłonka, obniżają ryzyko wystąpienia raka jajnika.
91
Do nowotworów jajnika produkujących hormony steroidowe zalicza się:
otoczkowiaka
potworniaka dojrzałego
raka endometrioidalnego
ziarniszczaka
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2
B)
1, 4
C)
2, 3
D)
2, 4
E)
3, 4
B)
1, 4
55%
Świetnie! Niektóre nowotwory jajnika produkują hormony steroidowe. Ziarniszczak może uwalniać zarówno estradiol, jak i testosteron. Otoczkowiak zazwyczaj jest nieczynny hormonalnie, ale może produkować estrogeny. Oba należą do nowotworów gonadalnych jajnika.
92
Do nowotworów germinalnych jajnika nie należy:
A)
rozrodczak
B)
potworniak
C)
rak embrionalny
D)
ziarniszczak
E)
rak kosmówki
D)
ziarniszczak
63%
Świetnie! Ziarniszczak (folliculoma, granulosa cell tumor) należy do nowotworów gonadalnych (sex cord-stromal tumors), które wywodzą się ze sznurów płciowych i podścieliska jajnika. Zawiera elementy gonady żeńskiej (komórki ziarniste) i ma zdolność do produkcji estrogenów, przez co wywołuje:
nieregularne lub obfite miesiączki i nieprawidłowe krwawienia,
przedwczesne dojrzewanie płciowe (u dziewcząt przed pokwitaniem),
rozrost endometrium (czynnik ryzyka raka endometrium).
93
Wskaż cechy kliniczne nowotworów germinalnych jajnika:
1. występują głównie u młodych kobiet
2. występują głównie u kobiet w późnej menopauzie
3. mogą być diagnozowane na podstawie wzrostu poziomu CA-125, CEA, CA 15-3 we krwi
4. mogą być diagnozowane na podstawie wzrostu poziomu LDH, AFP, hCG we krwi
5. są wrażliwe na chemioterapię
6. są leczone wyłącznie metodami chirurgicznymi
7. są zawsze nowotworami złośliwymi
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 4, 7
B)
3, 4, 6
C)
2, 4, 6, 7
D)
1, 4, 5
E)
2, 3, 7
D)
1, 4, 5
55%
Świetnie! Nowotwory germinalne występują najczęściej u młodych kobiet i nastoletnich dziewcząt, chociaż mogą
pojawić się także u kobiet po menopauzie. Zazwyczaj są zmianami złośliwymi – wyjątkiem jest potworniak dojrzały.
Niektóre wydzielają substancje takie jak AFP, hCG i LDH, dzięki czemu oznaczanie ich stężenia służy diagnostyce tych
nowotworów. W leczeniu wykorzystuje się zabieg chirurgiczny oraz uzupełniającą chemioterapię ze względu na
znaczną wrażliwość nowotworów germinalnych na tę metodę terapeutyczną.
94
Wskaż cechy charakterystyczne dla ziarniszczaka:
występuje najczęściej obustronnie
jest nowotworem germinalnym
wydziela estrogeny i inhibinę
bardzo często towarzyszy mu wodobrzusze
najczęściej występuje przed pokwitaniem
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 4
B)
2, 4, 5
C)
tylko 3
D)
1, 3, 5
E)
2, 3, 5
C)
tylko 3
39%
Dobrze! Ziarniszczak jest nowotworm wydzielającym:
estrogeny - są przyczyną nieregularnych lub obfitych miesiączek oraz nieprawidłowych krwawień, a u dziewczynek przedwczesnego dojrzewania płciowego,
inhibiny – oznaczenie stężenia może służyć monitorowaniu leczenia i wykrywaniu nawrotów.
95
Do wirylizujących guzów jajnika zalicza się guz wywodzący się z:
A)
komórek Sertolego i Leydiga
B)
komórek o utkaniu podścieliska endometrialnego
C)
komórek kanałów Wolffa
D)
ciałka żółtego
E)
fibrolastów
A)
komórek Sertolego i Leydiga
63%
Świetnie! Guz z komórek Sertoliego i Leydiga jest nowotworem gonadalnym, który ma zdolność do syntezy androgenów, w związku z czym może wywołać objawy wirylizacji .
96
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące czynników ryzyka zachorowania na raka jajnika:
A)
w Polsce częściej spotykana jest mutacja BRCA2 niż BRCA1
B)
u nosicielek mutacji BRCA1, ryzyko zachorowania jest wyższe niż u nosicielek BRCA2
C)
u nosicielek mutacji BRCA1 ryzyko zachorowania jest podobne jak u nosicielek BRCA2
D)
rodzinne występowanie raka piersi nie zwiększa ryzyka zachorowania
E)
długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej zwiększa ryzyko zachorowania
B)
u nosicielek mutacji BRCA1, ryzyko zachorowania jest wyższe niż u nosicielek BRCA2
52%
Świetnie! Mutacja genu BRCA1 wiąże się z 50–80% ryzykiem rozwoju raka sutka oraz ok. 40% ryzykiem rozwoju raka jajnika. W przypadku mutacji genu BRCA2 ryzyko wynosi 30–60% dla raka sutka i 10–30% dla raka jajnika.
97
Do objawów raka jajnika nie należy:
A)
ból w miednicy lub jamie brzusznej
B)
oliguria
C)
powiększenie obwodu brzucha
D)
wzdęcia, uczucie pełności
E)
parcia naglące
B)
oliguria
70%
Brawo! Oliguria nie jest objawem raka jajnika. W jego przebiegu mogą pojawić się inne objawy dotyczące układu moczowego – częstomocz oraz parcia naglące.
98
Podstawowym badaniem wykrywającym raka jajnika jest:
A)
rutynowe badanie ginekologiczne
B)
badanie cytologiczne płynu otrzewnowego po punkcji jamy otrzewnej
C)
oznaczenie markera Ca125
D)
wykonanie testu ROMA (Ca125 i HE-4)
E)
przezpochwowe badanie USG narządów miednicy małej
E)
przezpochwowe badanie USG narządów miednicy małej
64%
Ekstra! Podstawowym badaniem umożliwiającym stwierdzenie obecności guza jest badania ultrasonograficzne. Oczywiście do postawienia statecznego rozpoznania i określenia histologicznego typu konieczne jest pobranie materiału, najczęściej podczas operacji. W wyjątkowych przypadkach, a wiec nie są to podstawowe badania wykorzystywane do postawienia rozpoznania, możliwe jest pobranie płynu z jamy otrzewnej, opłucnej, biopsji węzłów chłonnych lub przerzutu. Pytanie jednak nie dotyczy postwienia rozpoznania nowotworu, a wykrycia jego obecności.
99
W przypadku raka jajnika diagnostycznie istotne jest rodzinne występowanie tego nowotworu. Określenie mutacji jakich genów może pomóc w ocenie podwyższonego ryzyka wystąpienia choroby u członków danej rodziny?
A)
P 53
B)
Bcl-2
C)
BRCA1 i BRCA2
D)
ACE 2
E)
HE4
C)
BRCA1 i BRCA2
95%
Otóż to! Nosicielstwo mutacji BRCA1 oraz BRCA2 jest jednym z czynników ryzyka wystąpienia raka jajnika i jest istotne w ocenie ryzyka rodzinnego występowania tego nowotworu.
100
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące chirurgii raka jajnika:
A)
dąży się do pobrania wycinka z guza i wdrożenia radykalnej chemioterapii
B)
przeprowadza się cytoredukcję w największym możliwym zakresie
C)
usuwa się zawsze tylko chory jajnik
D)
po usunięciu macicy można naświetlać obszar miednicy mniejszej
E)
zawsze przedoperacyjnie stosuje się chemioterapię w celu zmniejszenia masy guza
B)
przeprowadza się cytoredukcję w największym możliwym zakresie
76%
Brawo! Podstawą leczenia raka jajnika jest leczenie chirurgiczne, które polega na usunięciu macicy z przydatkami, sieci większej oraz węzłów chłonnych i wszystkich widocznych zmian nowotworowych. Jest to postępowanie radykalne, ale ma na celu zlikwidowanie jak największej masy nowotworowej, co wpływa na rokowanie. Jeśli po otwarciu jamy brzusznej chirurg stwierdzi, że nie może dokonać cytoredukcji z powodu zaawansowania nowotworu lub byłaby ona okaleczająca dla pacjentki, wtedy pobiera się wycinki do badania histopatologicznego i kwalifikuje pacjentkę do chemioterapii indukcyjnej. Jeśli przyniesie ona efekt w postaci zmniejszenia masy nowotworowej, to podejmuje się decyzję o tzw. operacji odroczonej.
101
Cechą charakterystyczną guzów granicznych jajnika jest:
A)
brak destrukcyjnego nacieku podścieliska
B)
ograniczenie występowania wyłącznie do jajników
C)
rokowanie porównywalne jak w raku jajnika
D)
brak metod skutecznego leczenia
E)
występowanie wyłącznie u kobiet po menopauzie
A)
brak destrukcyjnego nacieku podścieliska
76%
Brawo! Charakterystyczną cechą guzów granicznych jest właśnie brak destrukcyjnego naciekania podścieliska, co je odróżnia od nowotworów złośliwych. Inną typową cechą tej grupy guzów jest szerzenie się w obrębie otrzewnej w postaci implantów, które mogą być nieinwazyjne lub inwazyjne.
102
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące epidemiologii raka szyjki macicy:
A)
występowanie raka szyjki macicy jest skorelowane z występowaniem infekcji wirusem ludzkiego brodawczaka (HPV)
B)
względne ryzyko występowania raka szyjki macicy maleje wraz z wiekiem
C)
rak szyjki macicy częściej występuje u kobiet otyłych
D)
rak szyjki macicy nie występuje u kobiet nieaktywnych seksualnie
E)
względne ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy maleje wraz z ilością przebytych porodów
A)
występowanie raka szyjki macicy jest skorelowane z występowaniem infekcji wirusem ludzkiego brodawczaka (HPV)
93%
Doskonale! Przetrwałe zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego ma istotne znaczenie w patogenezie raka szyjki macicy. DNA wirusa można wykryć prawie w 100% przypadków raka inwazyjnego.
103
Do udowodnionych czynników ryzyka raka szyjki macicy nie należy:
A)
zakażenie HPV
B)
palenie papierosów
C)
koinfekcja/zakażenie pochwy
D)
hiperglikemia
E)
stan immunosupresji
D)
hiperglikemia
86%
Świetnie! Hiperglikemia nie jest czynnikiem ryzyka raka szyjki macicy. Jest to pytanie z bazy CEM z puli pytań do medycyny rodzinnej, wg obowiązującego podręcznika (Medycyna rodzinna, red. J. B. Latkowski, W. Lukas, M. Godycki-Ćwirko, wydanie III 2018) udowodnionymi czynnikami ryzyka raka szyjki macicy są:
zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV),
stan immunosupresji,
stosowanie DŚA,
palenie tytoniu,
aktywność seksualna,
koinfekcje lub zakażenia pochwy.
W wytycznych Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (PTOK) znajdziesz podział czynników ryzyka na główne i prawdopodobne. Spośród wymienionych w odpowiedziach do tego pytania głównymi są zakażenie HPV i palenie papierosów, natomiast stan immunosupresji i zakażenia pochwy to czynniki prawdopodobne.
104
W ginekologii, przykładem działania o charakterze profilaktyki pierwotnej raka szyjki macicy jest:
A)
genotypowanie DNA wysokoonkogennych HPV
B)
badanie cytologiczne
C)
tzw. „co-test”, tj. badanie cytologiczne połaczone z genotypowaniem HPV
D)
szczepienie przeciwko HPV
E)
badanie kolonoskopowe
D)
szczepienie przeciwko HPV
87%
Właśnie tak! Profilaktyka pierwotna raka szyjki macicy polega na eliminacji lub ograniczaniu działania czynników ryzyka. W przypadku raka szyjki macicy jednym z możliwych działań jest szczepienie przeciwko HPV, który pełni istotną rolę w patogenezie tego nowotworu.
105
Wtórna profilaktyka raka szyjki macicy polega na:
A)
zachowaniach prozdrowotnych, których celem jest uniknięcie zakażenia HPV
B)
przesiewowym badaniu cytologicznym
C)
konizacji szyjki macicy w przypadku wykrycia w cytologii zmian typu CIN2+
D)
radykalnym wycięciu macicy z limfadenektomią w przypadku wykrycia raka inwazyjnego
E)
brachyterapii w przypadku raka z przerzutami
B)
przesiewowym badaniu cytologicznym
75%
Dobrze! Cytologia jest badaniem przesiewowym w kierunku raka szyjki macicy – jest to metoda profilaktyki wtórnej.
106
Mikroskopowa ocena materiału pobranego z tarczy części pochwowej i kanału szyjki macicy, zwana cytologią, służy do rozpoznawania stanów przedrakowych i raka szyjki macicy. W przypadku uzyskania nieprawidłowego wyniku cytologii – HSIL (high-grade squamous intraepithelial lesion) – śródnabłonkowe zmiany dysplastyczne dużego stopnia, prawidłowym postępowaniem jest:
A)
wykonanie powtórnej cytologii – dwa razy co 4–6 miesięcy
B)
wykonanie kolposkopii z pobraniem wycinków z podejrzanych miejsc oraz abrazja kanału szyjki macicy
C)
oznaczenie wirusa HPV
D)
wykonanie powtórnej cytologii i oznaczenie wirusa HPV
E)
żadne z powyższych
B)
wykonanie kolposkopii z pobraniem wycinków z podejrzanych miejsc oraz abrazja kanału szyjki macicy
87%
Świetnie! W tym przypadku wskazanie jest pogłębienie diagnostyki, czyli wykonanie kolposkopii z biopsją oraz pobranie materiału z kanału szyjki macicy.
107
Do charakterystycznych objawów raka szyjki macicy nie należą:
A)
parcia naglące
B)
krwiste upławy o nieprzyjemnym zapachu
C)
krwawienia międzymiesiączkowe
D)
bóle podbrzusza
E)
krwawienia kontaktowe
A)
parcia naglące
56%
Brawo! Wszystkie pozostałe są objawami raka szyjki macicy. Parcia naglące należą do obrazu klinicznego raka jajnika.
Krwawienia kontaktowe, nieregularne krwawienia międzymiesiączkowe oraz upławy o nieprzyjemnym zapachu to najwcześniejsze objawy raka szyjki macicy. W przypadkach bardziej zaawansowanych pojawiają się:
krwawienia samoistne,
objawy dyzuryczne,
bóle podbrzusza,
obrzęki kończyn dolnych
wodonercze (z powodu ucisku na moczowód),
krwawienie z odbytu, parcie na stolec (w przypadku zajęcia dalszej części przewodu pokarmowego).
108
Leczenie raka szyjki macicy w stopniu przedinwazyjnym polega na:
A)
usunięciu zmienionej części szyjki macicy
B)
ścisłej kontroli cytologicznej i kolposkopowej 1 raz w miesiącu
C)
wykonaniu prostej histerektomii
D)
wykonaniu histerektomii radykalnej
E)
brachyradioterapii
A)
usunięciu zmienionej części szyjki macicy
67%
Brawo! Jeśli rozpoznasz raka przedinwazyjnego, możesz zastosować następujące metody leczenia:
elektrokonizacja (LEEP/LLETZ),
konizacja laserowa,
konizacja chirurgiczna,
rzadziej proste usunięcie macicy bez przydatków.
109
Do ginekologa zgłosiła się 45-letnia kobieta, u której rozpoznano raka szyjki macicy. Wśród danych zebranych z wywiadu do czynników ryzyka tego nowotworu nie należy/nie należą:
A)
przebycie 5 porodów
B)
liczne infekcje wirusowe i bakteryjne szyjki macicy
C)
otyłość
D)
palenie papierosów
E)
częste zmiany partnerów seksualnych
C)
otyłość
63%
Brawo! Otyłość nie jest czynnikiem ryzyka raka szyjki macicy.
110
U 35-letniej kobiety, wieloródki, nieobciążonej czynnikami ryzyka, której 3 ostatnie wyniki badania cytologicznego były prawidłowe, kolejne badanie cytologiczne wystarczy zlecić:
A)
za 3 miesiące
B)
za 6 miesięcy
C)
z rok
D)
za 3 lata
E)
jedynie gdy wystąpią objawy, takie jak np. upławy, krwawienia kontaktowe
D)
za 3 lata
75%
Ekstra! W Polsce program profilaktyczny raka szyjki macicy jest skierowany do kobiet w wieku 25–59 lat. Jeśli nie występują istotne czynniki ryzyka raka (np. zakażenie onkogennym wirusem HPV, zakażenie HIV, immunosupresja, CIN w przeszłości), to badanie wykonuje się co 3 lata i tak też należałoby zalecić pacjentce.
111
U 28-letniej pacjentki w badaniu cytologicznym uzyskano wynik ASC-H. Pacjentka nie była w ciąży, nie była szczepiona przeciwko HPV. Postępowaniem zalecanym w tym przypadku będzie:
A)
kolposkopia
B)
diagnostyczno-terapeutyczna konizacja szyjki macicy
C)
genotypowanie HPV
D)
ocena biomarkerów p16/Ki67
E)
powtórzenie cytologii za 6 msc
A)
kolposkopia
50%
Świetnie! Rozpoznanie ASC-H lub HSIL jest wskazaniem do wykonania kolposkopii z biopsją.
112
Pierwotna czynna profilaktyka zachorowania na raka szyjki macicy obejmuje:
A)
regularne wykonywanie badań cytologicznych
B)
unikanie stosowania hormonalnej antykoncepcji
C)
szczepienie dziewcząt przed inicjacją seksualną szczepionką anty-HPV
D)
leczenie infekcji pochwy
E)
leczenie nadżerek szyjki macicy
C)
szczepienie dziewcząt przed inicjacją seksualną szczepionką anty-HPV
90%
Dobrze! Do profilaktyki pierwotnej można zaliczyć szczepienia przeciwko HPV oraz eliminację czynników ryzyka. Szczepionki zapobiegają rozwojowi przewlekłego zakażenia, zmianom przednowotworowym oraz niektóre także kłykcinom kończystym. Immunoprofilaktykę najlepiej wprowadzić przed rozpoczęciem współżycia płciowego.
113
Najczęściej występującym rakiem sromu (65-90% przypadków) jest rak:
A)
gruczołowy
B)
płaskonabłonkowy
C)
jasnokomórkowy
D)
Pageta
E)
Bowena
B)
płaskonabłonkowy
91%
Bingo! Najczęściej spotykanym typem histologicznym raka sromu jest rak płaskonabłonkowy. Może występować nawet w 90% przypadków tego nowotworu.
114
Najczęstszym objawem zgłaszanym przez pacjentki z rakiem sromu jest:
A)
ból
B)
gorączka
C)
złe samopoczucie
D)
świąd
E)
dysuria
D)
świąd
59%
Brawo! Świąd skóry sromu jest najczęstszym objawem raka sromu.
115
Wskaż poprawne stwierdzenie dotyczące raka sromu:
A)
najczęściej występuje przed 40. rż.
B)
stanowi 3–8% wszystkich nowotworów złośliwych żeńskich narządów płciowych
C)
ponad 90% raków sromu stanowią raki gruczołowe
D)
leczeniem z wyboru jest leczenie systemowe
E)
wskaźnik pięcioletnich przeżyć dla kobiet w stopniu FIGO I wynosi 31%
B)
stanowi 3–8% wszystkich nowotworów złośliwych żeńskich narządów płciowych
69%
Dobrze! 3–8% nowotworów złośliwych żeńskich narządów płciowych stanowi rak sromu .
116
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące raka sromu:
1. najczęściej wywodzi się z nabłonka wielowarstwowego płaskiego
2. w etiopatogenezie części raków sromu istotną rolę odgrywa zakażenie HPV
3. najczęstszym miejscem przerzutowania są węzły chłonne nadobojczykowe
4. podstawą leczenia jest zabieg chirurgiczny i radiochemioterapia
5. hormonoterapia jest najskuteczniejszą metodą leczenia
raka sromu
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
tylko 5
B)
1, 2, 3
C)
1, 2, 5
D)
2, 3, 4
E)
1, 2, 4
E)
1, 2, 4
65%
Świetnie! Rak sromu w 90% przypadków jest rakiem płaskonabłonkowym. Część raków sromu (40–60%) rozwija się w związku z onkogennymi typami HPV i przetrwałą infekcją tym wirusem. Inne raki mogą powstawać w związku z liszajem twardzinowym. W leczeniu raka sromu podstawę stanowi leczenie operacyjne (radykalne wycięcie miejscowe oraz usunięcie węzłów chłonnych), uzupełnione (w zależności od stopnia zaawansowania nowotworu) o radioterapię, chemioterapię lub obie metody.
117
Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące zaśniadu groniastego:
A)
zaśniad groniasty całkowity posiada kariotyp diploidalny, a materiał genetyczny całkowicie pochodzi od ojca
B)
zaśniad groniasty częściowy jest najczęściej triploidalny
C)
podstawowym badaniem diagnostycznym w rozpoznaniu zaśniadu groniastego jest badanie USG
D)
pierwszym objawem klinicznym zaśniadu groniastego jest zwykle krwawienie z macicy
E)
do częstych objawów klinicznych należą nadmierne wymioty oraz objawy niedoczynności tarczycy u ciężarnej
E)
do częstych objawów klinicznych należą nadmierne wymioty oraz objawy niedoczynności tarczycy u ciężarnej
46%
Świetnie! Gonadotropina kosmówkowa jest wydzielana przez syncytiotrofoblast, a także komórki rozrostowe i nowotworowe trofoblastu. HCG wykazuje czynność tyreotropową, co w czasie prawidłowo przebiegającej ciąży ma na celu zapewnienie dostępności hormonów tarczycy dla płodu. W chorobie trofoblastycznej stężenie HCG jest znacznie zwiększone (proporcjonalnie do liczby i aktywności komórek), tarczyca jest stymulowana do syntezy hormonów (co prowadzi do wystąpienia objawów nadczynności tarczycy, a nie jej niedoczynności). Nasilone nudności i wymioty również częściej pojawiają się w obecności zaśniadu groniastego.
118
Objawem ultrasonograficznym całkowitego zaśniadu jest:
obraz „zamieci śnieżnej”
brak płodu
występowanie torbieli tekaluteinowych
obecność echa płodu z widoczną czynnością serca
obecność pęcherzyka ciążowego z płynem owodniowym
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 3
B)
1, 2, 5
C)
1, 3, 5
D)
2, 3, 5
E)
3, 4, 5
A)
1, 2, 3
80%
Świetnie! Zaśniad groniasty rozwija się w wyniku zaburzeń chromosomalnych i objawia proliferacją trofoblastu oraz obrzękiem kosmków. Wyróżniamy zaśniad groniasty całkowity i częściowy.
W zaśniadzie całkowitym zmiany występują we wszystkich kosmkach i nigdy nie stwierdza się obecności tkanek zarodka/płodu ani błon płodowych i płynu owodniowego. Obrzęknięte kosmki są wypełnione płynem, a powstałe przestrzenie w USG są widoczne jako tzw. obraz "zamieci śnieżnej" w powiększonej macicy.
Komórki trofoblastu produkują gonadotropinę kosmówkową, która oddziałuje na jajniki podobnie do LH, co powoduje powstanie torbieli pęcherzyków jajnikowych – torbieli tekaluteinowych. Powstają z zanikowych pęcherzyków po niedokonanym jajeczkowaniu i są wysłane komórkami ziarnistymi. Zwykle zanikają samoistnie po usunięciu zaśniadu groniastego.
119
Który z wymienionych markerów stosuje się w diagnostyce zaśniadu?
A)
CA-125
B)
β-HCG
C)
estradiol
D)
inhibina A
E)
HE-4
B)
β-HCG
95%
Gonadotropina kosmówkowa jest wytwarzana przez trofoblast oraz wywodzące się z niego tkanki nowotworowe. W przypadku występowania ciążowej choroby trofoblastycznej stężenia osiągają wyraźnie wyższe wartości w porównaniu z prawidłowo rozwijającą się ciążą. Oznaczenie stężenia tego hormonu przyda ci się również w monitorowaniu leczenia pacjentki po usunięciu ciąży zaśniadowej.
120
Rak kosmówki jest jednym z najrzadszych, ale najbardziej agresywnych nowotworów złośliwych u kobiet. Jego rozpoznanie stawiane jest na podstawie:
A)
wyniku badania rezonansu magnetycznego jamy brzusznej i miednicy małej
B)
wyniku histopatologicznego z biopsji lub wyłyżeczkowania jamy macicy
C)
wyniku histopatologicznego uzyskanego w trakcie histerektomii
D)
wysokiego stężenia hCG w surowicy krwi
E)
wystąpienia nadciśnienia indukowanego ciążą przed 20. tygodniem ciąży
D)
wysokiego stężenia hCG w surowicy krwi
31%
Bomba! Do rozpoznania raka kosmówki wystarczy pomiar stężenia hCG i potwierdzenie rosnących lub utrzymujących się
wysokich wartości po np. ewakuacji zaśniadu groniastego , po poronieniu czy przerwaniu ciąży ektopowej. Nie jest
konieczne, aby uzyskać wynik badania histopatologicznego, co ważne, ze względu na obfite unaczynienie guza i
ryzyko krwotoku nie wykonuje się biopsji.
121
„Guz ten może wystąpić przed pokwitaniem, ale charakterystyczny szczyt zachorowań przypada na okres rozrodczy. Łatwo pęka co może dawać objawy otrzewnowe i konieczność operacji w trybie pilnym. U kobiet po menopauzie może powodować nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych. Leczenie operacyjne nie gwarantuje pełnego wyleczenia bowiem wznowy mogą wystąpić nawet po 30 latach od pierwotnego rozpoznania”. Powyższy opis charakteryzuje:
A)
raka jajnika
B)
mięsaka
C)
zaśniad groniasty
D)
rozrodczaka
E)
ziarniszczaka
E)
ziarniszczaka
41%
Świetnie! Ziarniszczak to nowotwór gonadalny jajnika, który zazwyczaj pojawia się w wieku rozrodczym (ok. 5% występuje przed pokwitaniem). Są to nowotwory, które łatwo pękają, co powoduje pojawienie się objawów otrzewnowych, wymagających natychmiastowego postępowania operacyjnego. Ziarniszczak może wydzielać estrogeny (i inhibinę), które prowadzą do rozrostu endometrium objawiającego się jako krwawienia pomenopauzalne. Podstawą leczenia jest operacja. Cechą charakterystyczną tych guzów jest występowanie nawrotów nawet po wielu latach, co wymaga długoletniej obserwacji.
122
Nowotworem żeńskiego narządu płciowego, który daje dodatni wynik testu ciążowego a w jego przebiegu często obserwowane są obustronne torbiele jajników jest:
A)
dysgeminoma
B)
folliculoma
C)
sertolioma
D)
choriocarcinoma
E)
luteoma
D)
choriocarcinoma
53%
Otóż to! Choriocarcinoma, czyli rak kosmówki, rozpoznawany jest na podstawie stwierdzenia podwyższonych lub rosnących wartości hCG, z czego wynika pozytywny wynik testu ciążowego. Obustronne torbiele jajników to najprawdopodobniej torbiele tekaluteinowe. Ich obecność można stwierdzić w przebiegu zaśniadu groniastego, a rak kosmówki jest złośliwą formą rozrostu trofoblastu.
123
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące skriningu schorzeń nowotworowych żeńskich narządów płciowych:
1. skrining w kierunku raka pochwy i sromu nie jest prowadzony ze względu na małe rozpowszechnienie chorób w populacji
2. skrining w kierunku raka endometrium nie jest prowadzony, gdyż pierwsze objawy w postaci krwawienia z macicy są łatwo zauważane przez kobiety i zgłaszane lekarzowi
3. skrining w kierunku nowotworów nienabłonkowych jajnika, trzonu macicy i pochwy nie jest prowadzony ze względu na rzadkość występowania tych schorzeń
4. skrining w kierunku raka jajnika jest prowadzony i obejmuje badanie ultrasonograficzne oraz oznaczenie markerów: CA 125, HE 4 (human epididymis protein 4) oraz gonadotropinę kosmówkową
5. skrining w kierunku raka szyjki macicy jest prowadzony i obejmuje test cytologiczny, którego czułość wynosi w najlepszych ośrodkach 85−90%
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 3
B)
1, 5
C)
3, 4, 5
D)
4, 5
E)
1, 3, 4
A)
1, 2, 3
40%
Świetnie! Rak sromu, pochwy oraz rak nienabłonkowy jajnika występują rzadko w populacji, dlatego badania przesiewowe nie są prowadzone w kierunku wykrywania tych nowotworów. Pomimo że rak trzonu macicy jest częsty w populacji, nie prowadzi się skriningu – objawy pojawiają się wcześnie i są łatwo zauważalne przez pacjentkę, przez co nowotwór jest szybko rozpoznawany i leczony, a badania przesiewowe nie zmniejszyłyby śmiertelności w populacji. Obecnie badania przesiewowe są wykonywane spośród wymienionych jedynie w przypadku raka szyjki macicy – w Polsce program badań przesiewowych zapewnia badanie cytologiczne kobietom w wieku 25–59 lat raz na 3 lata. Czułość sięga 65–70%, dlatego w niektórych krajach obok cytologii (w celu zwiększenia czułości) wykonuje się test wykrywający DNA HPV.
124
Chemioterapia jako samodzielna metoda terapeutyczna (nie jako terapia skojarzona) jest wykorzystywana w leczeniu:
A)
surowiczego raka jajnika
B)
śluzowego raka jajnika
C)
raka trzonu macicy
D)
raka kosmówki
E)
płaskonabłonkowego raka szyjki macicy
D)
raka kosmówki
79%
Dobrze! Leczeniem z wyboru raka kosmówki jest chemioterapia. Inne metody mają ograniczone zastosowanie (np. leczenie chirurgiczne raka kosmówki niereagującego na leczenie systemowe).
125
W przypadku którego nowotworu brachyterapia nie jest stosowana jako metoda uzupełniająca?
A)
raka jajnika
B)
raka endometrium
C)
raka szyjki macicy
D)
raka sromu
E)
w każdym z powyższych rozpoznań brachyterapia jest stosowana jako metoda uzupełniająca
A)
raka jajnika
43%
Dobrze! Podstawą leczenia raka jajnika jest operacja i chemioterapia. Radioterapia jest stosowana bardzo rzadko, wg rekomendacji PTGO w przypadku nawrotu choroby (zmiany ogniskowe w OUN, węzłach chłonnych lub układzie kostnym).
126
Przykładem działania z zakresu profilaktyki pierwotnej w ginekologii onkologicznej jest:
A)
badanie cytologiczne
B)
szczepienie profilaktyczne przeciwko HPV
C)
kolposkopia
D)
genotypowanie DNA HPV
E)
konizacja szyjki macicy/LLETZ
B)
szczepienie profilaktyczne przeciwko HPV
89%
Świetnie! Szczepienie przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV) jest metodą profilaktyki pierwotnej raka szyjki macicy. Wskazaniem do podania szczepionki jest zapobieganie wystąpieniu zmian przednowotworowych i nowotworowych szyjki macicy, sromu, pochwy, odbytu oraz rozwojowi kłykcin kończystych. W Polsce w Programie Szczepień Ochronnych szczepienia figurują w wykazie szczepień zalecanych.
Należy je wykonać najlepiej u osób, które nie rozpoczęły współżycia płciowego.
127
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące brachyterapii:
A)
jest to sposób leczenia polegający na chemioterapii nowotworów złośliwych narządów płciowych u kobiet
B)
polega na miejscowej radioterapii nowotworów narządów płciowych u kobiet
C)
polega na hormonoterapii w przypadku krwotoku z macicy
D)
polega na paliatywnym leczeniu objawowym w rozsianym procesie nowotworowym narządów płciowych u kobiet
E)
polega na balneologicznym leczeniu uzdrowiskowym narządów płciowych u kobiet
B)
polega na miejscowej radioterapii nowotworów narządów płciowych u kobiet
89%
Dobrze! Brachyterapia jest metodą radioterapii, która polega na napromieniowaniu nowotworu złośliwego przez umieszczenie źródła promieniowania bezpośrednio w guzie lub jego okolicy. Jest jedną z opcji terapeutycznych wykorzystywanych jako leczenie
raka szyjki macicy
czy leczenie uzupełniające
raka endometrium
.
128
Nieprawidłowości hematologiczne są powszechnymi objawami ostrej białaczki limfoblastycznej u dzieci. W morfologii krwi można stwierdzić:
niedokrwistość
małopłytkowość
niską liczbę białych krwinek
prawidłową liczbę białych krwinek
wysoką liczbę białych krwinek
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
wszystkie wymienione
B)
1, 2, 3
C)
1, 2, 4
D)
1, 2, 5
E)
1, 5
D)
1, 2, 5
51%
CEM uznało tę odpowiedź za prawidłową. W naszej opinii jest to błędna odpowiedź, ponieważ pytanie dotyczy ogólnie nieprawidłowości, które można stwierdzić w przebiegu ostrej białaczki limfoblastycznej, a nie tych występujących najczęściej. W większości przypadków rzeczywiście stwierdza się leukocytozę, niedokrwistość i małopłytkowość, ale każde z wymienionych odchyleń może wystąpić w tej chorobie.
129
Określenie cech cytogenetycznych i molekularnych nie jest wymagane do rozpoznania, ale należy do podstawowych kryteriów klasyfikacji ostrej białaczki limfoblastycznej (ALL). Wskaż fałszywe stwierdzenie dotyczące białaczki ALL:
A)
w ALL limfoblasty linii B są prawie zawsze dodatnie dla markerów komórek B CD19
B)
w ALL limfoblasty B muszą być ujemne pod względem CD3 (antygen komórek T)
C)
w ALL limfoblasty B muszą być ujemne pod względem mieloperoksydazy (MPO)
D)
należy unikać rozpoznania B-ALL, gdy liczba limfoblastów jest <20%
E)
rozpoznanie B-ALL jest zawsze przy liczbie limfoblastów >5%
E)
rozpoznanie B-ALL jest zawsze przy liczbie limfoblastów >5%
56%
Dobrze! Podstawą rozpoznania B-ALL jest stwierdzenie obecności limfoblastów białaczkowych we krwi lub szpiku ≥20%.
130
Ostra białaczka limfoblastyczna (acute lymphoblastic leukemia, ALL) jest w populacji
dziecięcej chorobą o relatywnie dobrym rokowaniu na tle innych chorób
nowotworowych. Wskaźnikiem prognostycznym wysokiego ryzyka w ostrej białaczce
limfoblastycznej u dzieci, wymuszającym intensyfikację leczenia i zmniejszającym
szanse trwałego wyleczenia jest:
A)
steroidowrażliwość w odpowiedzi na wstępne leczenie glikokortykosteroidami
B)
obecność translokacji t(9;22)
C)
prawidłowa leukocytoza krwi obwodowej w chwili rozpoznania zajęcia szpiku przez
komórki białaczkowe
D)
współistniejący zespół Downa
E)
brak minimalnej choroby resztkowej w szpiku kostnym po miesiącu leczenia
B)
obecność translokacji t(9;22)
55%
Dokładnie! Translokacja t(9;22), doprowadzająca do powstania chromosomu Philadelphia oraz genu BCR/ABL jest czynnikiem złej prognozy w ALL u dzieci. Oprócz niej, jako czynnik niekorzystny rokowniczo, pojawia się także translokacja t(4;11)/MLL/AF4.
131
Wskaż cechę charakterystyczną dla przewlekłej białaczki limfocytowej:
A)
podwyższona limfocytoza we krwi obwodowej
B)
obecność limfoblastów we krwi obwodowej
C)
zmiany osteolityczne w kościach
D)
niedokrwistość megaloblastyczna
E)
nadpłytkowość
A)
podwyższona limfocytoza we krwi obwodowej
59%
Świetnie! Kryterium rozpoznania przewlekłej białaczki limfocytowej (CLL) jest limfocytoza krwi obwodowej (≥5000/µl), z przewagą małych morfologicznie dojrzałych limfocytów, utrzymująca się przez ≥3 mies.
132
Dla przewlekłej białaczki szpikowej charakterystyczne jest:
A)
wysoka leukocytoza spowodowana eozynofilią, powiększenie śledziony, powiększenie węzłów chłonnych
B)
limfocytoza, powiększenie śledziony i węzłów chłonnych
C)
podwyższona leukocytoza z obecnością blastów, form pośrednich linii neutrofilowej i neutrocytów („krew jak szpik”), powiększenie śledziony
D)
pancytopenia, powiększenie węzłów chłonnych
E)
pancytopenia, powiększenie śledziony
C)
podwyższona leukocytoza z obecnością blastów, form pośrednich linii neutrofilowej i neutrocytów („krew jak szpik”), powiększenie śledziony
61%
Dobrze! Rozmaz u pacjenta chorego na CML ujawnia przesunięcie w lewo obrazu granulocytów, które może sięgać nawet do blastów. Odsetek blastów definiuje stadium choroby. Występowanie we krwi obwodowej komórek neutrofilopoetycznej na wszystkich etapach rozwoju oraz bazofilia to bardzo charakterystyczne cechy CML. Powiększenie śledziony występuje nawet u 40% chorych w chwili rozpoznania.
133
Objawy ogólne w chłoniaku Hodgkina u dzieci obejmują:
gorączkę >38°C
ból kończyn dolnych
nocne poty
utratę masy ciała >10% w ciągu ostatnich 6 miesięcy
bóle mięśniowe
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 5
B)
2, 5
C)
1, 3, 4
D)
1, 2, 4
E)
wszystkie wymienione
C)
1, 3, 4
73%
Doskonale! Do objawów ogólnych chłoniaka Hodgkina należy gorączka, nocne poty i utrata masy ciała. Są to tzw. objawy B.
Dodatkowo może wystąpić osłabienie, zmęczenie, spadek wydolności fizycznej i świąd skóry.
134
Wskaż główne objawy choroby Hodgkina u dzieci:
A)
ból brzucha, krwawienia, wymioty, zaburzenia połykania
B)
niesymetryczne powiększenie węzłów chłonnych, głównie szyjnych i nadobojczykowych (twarde i niebolesne, tworzą pakiety), gorączka
C)
ból brzucha, bóle kostne, hepatosplenomegalia, węzły chłonne nie są powiększone
D)
apatia, skaza krwotoczna małopłytkowa, stany podgorączkowe, skłonność do zakażeń
E)
wysoka gorączka, zmiany na błonie śluzowej gardła, powiększenie węzłów chłonnych, hepatosplenomegalia
B)
niesymetryczne powiększenie węzłów chłonnych, głównie szyjnych i nadobojczykowych (twarde i niebolesne, tworzą pakiety), gorączka
81%
Dobrze! Dla ziarnicy złośliwej typowe będzie niesymetryczne powiększenie węzłów chłonnych (szczególnie szyjnych, nadobojczykowych i śródpiersiowych), objawy ogólne, tzw. objawy B (gorączka, spadek masy ciała, poty nocne), oraz objawy związane z powiększeniem węzłów chłonnych i ich uciskiem na okoliczne tkanki.
135
Podstawą do ustalenia rozpoznania ziarnicy złośliwej są wszystkie wymienione, z wyjątkiem:
A)
biopsji wycinającej powiększony węzeł chłonny
B)
stwierdzenia komórek Hodgkina/Reed-Sternberga (HRS) w materiale histopatologicznym
C)
biopsji cienkoigłowa węzła chłonnego
D)
biopsji szpiku kostnego u pacjentów w zaawansowanym stadium choroby
E)
badań obrazowych, włącznie z pozytonową tomografią emisyjną (PET)
C)
biopsji cienkoigłowa węzła chłonnego
67%
Dobrze! Wykonanie biopsji cienkoigłowej w celu rozpoznania ziarnicy złośliwej jest przeciwwskazane, ponieważ nie pozwala ona na ustalenie pewnego rozpoznania.
136
15-letni chłopiec zgłosił się do poradni z powodu gorączki (>38,0°C), zwiększonej męczliwości, braku apetytu, obfitych nocnych potów oraz chudnięcia. Badaniem przedmiotowym stwierdzono utratę masy ciała (≥10% w ciągu ostatnich 6 miesięcy), bezbolesne powiększenie węzłów chłonnych szyjnych i nadobojczykowych. Wskaż najbardziej prawdopodobne rozpoznanie:
A)
ostra białaczka limfoblastyczna
B)
ostra białaczka szpikowa
C)
chłoniak Burkitta
D)
ziarnica złośliwa
E)
przewlekła białaczka szpikowa
D)
ziarnica złośliwa
62%
Dobrze! Najbardziej prawdopodobne jest rozpoznanie ziarnicy złośliwej, czyli chłoniaka Hodgkina. U chłopca występują tzw. objawy B – utrata masy ciała ≥10% w ciągu ostatnich 6 miesięcy, gorączka >38,0°C i wzmożona potliwość w nocy bez uchwytnego punktu zakażenia. Za rozpoznaniem przemawia dodatkowo zwiększona męczliwość i bezbolesne powiększenie węzłów chłonnych szyjnych – to grupa węzłów chłonnych najczęściej ulegająca powiększeniu w przebiegu chłoniaka Hodgkina.
137
Pozawęzłowy chłoniak najczęściej lokalizuje się w:
A)
żołądku
B)
dwunastnicy
C)
jelicie grubym
D)
jelicie cienkim
E)
odbytnicy
A)
żołądku
71%
Brawo! Połowa chłoniaków pozawęzłowych MALT lokalizuje się w przewodzie pokarmowym, najczęściej w żołądku (85%). Rzadsze lokalizacje to inne części przewodu pokarmowego, ślinianki, płuca, głowa i szyja, przydatki oka, skóra, tarczyca.
138
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące chłoniaka rozlanego z dużych komórek B:
A)
jest nowotworem potencjalnie wyleczalnym
B)
leczeniem z wyboru jest monoterapia pojedynczym cytostatykiem, niezależnie od
stopnia zaawansowania klinicznego nowotworu
C)
przebieg choroby jest zawsze powolny
D)
w pierwszej linii leczenia preferowana jest allotransplantacja komórek
krwiotwórczych
E)
należy do najrzadziej występujących chłoniaków
A)
jest nowotworem potencjalnie wyleczalnym
53%
Dobrze! Pomimo agresywnego przebiegu jest wrażliwy na immunochemioterapię i radioterapię. 5-letnie przeżycie wynosi >85% w stopniu I–II oraz 50–60% w stopniu III–IV. Chorzy z tą postacią chłoniaka bez leczenia przeżywają do kilkunastu miesięcy.
139
Wskaż najbardziej charakterystyczną nieprawidłowość u chorych na szpiczaka
plazmocytowego:
A)
uogólnione powiększenie węzłów chłonnych
B)
powiększenie wątroby
C)
powiększenie śledziony
D)
zmiany osteolityczne w kościach
E)
naciek plazmocytów w nerkach
D)
zmiany osteolityczne w kościach
63%
Świetnie! Najbardziej typowa cecha szpiczaka plazmocytowego to zmiany osteolityczne, które są przyczyną bólu kostnego (najczęstszy objaw).
140
Jakie rodzaje uszkodzenia nerek występują w przebiegu szpiczaka plazmocytowego?
1. amyloidoza AL
2. ogniskowe segmentalne twardnienie kłębuszków nerkowych FSGS
3. choroba złogów immunoglobulin monoklonalnych
4. nefropatia wałeczkowa
5. nefropatia błoniasta
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 3, 5
B)
1, 3, 4
C)
1, 2, 3, 5
D)
2, 4, 5
E)
3, 4
B)
1, 3, 4
44%
Doskonale! Dla szpiczaka mnogiego charakterystyczne są:
nefropatia wałeczkowa – przewlekłe cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek spowodowane przez obecność wałeczków zbudowanych ze złogów łańcuchów lekkich immunoglobulin i białka Tamma-Hosffalla oraz w wyniku nefrotoksycznego działania łańcuchów lekkich,
amyloidoza AL (inaczej amyloidowa łańcuchów lekkich immunoglobulin lub amyloidoza pierwotna) – glomerulopatia wynikająca z odkładania się nierozpuszczalnego amyloidu (zbudowany z fragmentów monoklonalnych łańcuchów lekkich immunoglobulin) w obrębie kłębuszków; w obrazie klinicznym występuje zespół nerczycowy oraz objawy zajęcia innych narządów. Amyloidoza AL jest jedną z chorób złogów immunoglobulin monoklonalnych (postać nowotworu z komórek plazmatycznych), które w 65% towarzyszą szpiczakowi plazmocytowemu.
Innymi przyczynami uszkodzenia nerek w przebiegu szpiczaka plazmocytowego są:
hiperkalcemia i hiperkalciuria (przyczyny przednerkowego AKI w wyniku hipowolemii oraz śródmiąższowego zapalenia nerek),
hiperurykemia (odkładanie kryształów moczanu wewnątrz i wokół cewek zbiorczych).
Nefropatia błoniasta i ogniskowe segmentowe stwardnienie kłębuszków (FSGS) zasadniczo nie rozwijają się w przebiegu szpiczaka plazmocytowego.
141
Białko monoklonalne (białko M) w szpiczaku plazmocytowym jest najczęściej
immunoglobuliną klasy:
A)
IgG
B)
IgA
C)
IgM
D)
IgE
E)
IgD
A)
IgG
56%
Świetnie! Białko monoklonalne w szpiczaku plazmocytowym jest najczęściej całą cząsteczką immunoglobuliny. W 60% przypadków jest to IgG. Rzadziej jest to IgA (ok. 20%), IgD, IgE lub IgM. Białko może być również złożone z 2 łańcuchów ciężkich tej samej klasy i z 2 łańcuchów lekkich albo jest jedynie łańcuchem lekkim Ig (k lub λ).
142
CRAB to akronim określający:
A)
protokół chemioterapii białaczki szpikowej
B)
objawy szpiczaka plazmocytowego
C)
raka krwi
D)
objawy białaczki limfocytowej
E)
rodzaj licznika komórek
B)
objawy szpiczaka plazmocytowego
68%
Świetnie! CRAB oznacza: hiperkalcemia (>2,75 mmol/l) (Calcium elevated); niewydolność nerek (stężenie kreatyniny >2 mg/dl) (Renal failure); niedokrwistość (stęż. Hb <10 g/dl) (Anemia); uszkodzenia kostne (Bone lesion).
143
72-letnia kobieta w 4. stadium przewlekłej choroby nerek, z uporczywym bólem kręgosłupa została przyjęta na oddział nefrologiczny z podejrzeniem choroby złogów immunoglobulin monoklonalnych w przebiegu szpiczaka plazmocytowego. Wskaż badania, które pozwolą na potwierdzenie tego podejrzenia:
1. obecność plazmocytów w szpiku >10%
2. nerczycowy białkomocz
3. obecność monoklonalnych immunoglobulin w surowicy lub moczu
4. krwinkomocz
5. złogi łańcuchów lekkich lub ciężkich immunoglobulin w kłębuszkach nerkowych
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 4
B)
1, 2, 5
C)
1, 3, 4
D)
1, 3, 5
E)
2, 4, 5
D)
1, 3, 5
82%
Brawo! Potwierdzeniem szpiczaka plazmocytowego u tej pacjentki będzie stwierdzenie klonalnych plazmocytów w szpiku, monoklonalnego białka w surowicy i moczu oraz łańcuchów lekkich lub ciężkich w złogach w kłębuszkach nerkowych.
144
Przyczyną niedokrwistości u chorych na zespoły mielodysplastyczne jest:
A)
niedobór żelaza
B)
niedobór witaminy B12
C)
niedobór kwasu foliowego
D)
nieefektywna erytropoeza
E)
zwiększony rozpad krwinek czerwonych (hemoliza) we krwi obwodowe
D)
nieefektywna erytropoeza
84%
Dobrze! U podłoża zespołu mielodysplastycznego leżą zaburzone procesy proliferacji, różnicowania i programowanej śmierci komórek krwiotwórczych, dlatego przyczyną anemii w zespole mielodysplastycznym jest nieefektywna erytropoeza.
145
Cechą charakterystyczną zespołów mielodysplastycznych jest:
A)
występowanie cytopenii we krwi obwodowej
B)
podwyższona leukocytoza z obecnością erytroblastów we krwi obwodowej
C)
częsta transformacja w ostrą białaczkę szpikową
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i C
E)
prawdziwe są odpowiedzi B i C
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i C
74%
Ekstra! Zespół mielodysplastyczny charakteryzuje się występowaniem cytopenii (pancytopenii, erytrocytopenii, leukopenii, trombocytopenii bądź bicytopenii) i częstą transformacją do AML, czyli ostrej białaczki szpikowej.
146
Wynik badania morfologii krwi: WBC 126,2 G/L, LY 33,61 G/L, MO 82,95 G/L, NE 9,62 G/L, RBC 3,82 T/L, HGB 10,8
g/dL, MCV 84,6 fL, PLT 48 G/L sugeruje rozpoznanie:
A)
przewlekłej białaczki limfocytowej
B)
przewlekłej białaczki szpikowej
C)
ostrej białaczki szpikowej
D)
czerwienicy prawdziwej
E)
odczynu poinfekcyjnego
C)
ostrej białaczki szpikowej
37%
Fenomenalnie! Liczne odchylenia łącznie z wyjściową leukocytozą >100 000/μl, towarzyszącą niedokrwistością, małopłytkowością, monocytozą (tu w badaniach automatycznych często zliczane są blasty białaczkowe) czynią rozpoznanie ostrej białaczki szpikowej najbardziej prawdopodobnym. Cechą charakterystyczną jest tzw. przerwa białaczkowa, która oznacza współistnienie we krwi obwodowej blastycznych form leukocytów z nielicznymi dojrzałymi granulocytami (brak jest form pośrednich, co odróżnia białaczkę od odczynu białaczkowego np. w przebiegu infekcji).
147
Wynik badania morfologii krwi: WBC 51,2 G/L, LY 2,1 G/L, MO 5,0 G/L,NE 43,2 G/L,
EO 0,4 G/L, BA 0,5 G/L, RBC 4,1 T/L, Hgb 12,8 g/dL, MCV 88 fL, PLT 335 G/L sugeruje
rozpoznanie:
A)
przewlekłej białaczki limfocytowej
B)
ostrej białaczki szpikowej
C)
ostrej białaczki limfoblastycznej
D)
czerwienicy prawdziwej
E)
przewlekłej białaczki szpikowej
E)
przewlekłej białaczki szpikowej
9%
Dobrze! W przebiegu przewlekłej białaczki szpikowej obserwuje się leukocytozę neutrofilową z przesunięciem obrazu odsetkowego granulocytów w lewo w rozmazie (we krwi pojawiają się komórki prekursorowe linii neutrofilopoetycznej na wszystkich etapach rozwoju).
148
Najczęstszymi złośliwymi nowotworami litymi u dzieci są:
A)
białaczki
B)
nowotwory pierwotne kości
C)
guzy mózgu
D)
nowotwory wątroby
E)
mięsaki tkanek miękkich
C)
guzy mózgu
50%
Świetnie! Najczęściej występującymi nowotworami u dzieci są białaczki, ale wśród guzów litych najczęściej występują nowotwory OUN. Do innych, często występujących u dzieci (zwłaszcza u noworodków) nowotworów litych należą neuroblastoma (nerwiak zarodkowy współczulny) oraz nephroblastoma (nerczak zarodkowy; guz Wilmsa).
149
Wskaż nowotwory mogące rozwijać się w jamie brzusznej u dziecka:
guz Wilmsa
neuroblastoma
chłoniak nieziarniczy
medulloblastoma
dysgerminoma
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2
B)
1, 2, 4
C)
1, 2, 5
D)
1, 2, 3, 5
E)
wszystkie wymienione
D)
1, 2, 3, 5
54%
Dobrze! Jama brzuszna jest najczęstszą lokalizacją neuroblastoma i chłoniaków nieziarniczych u dzieci. Guz Wilmsa (nephroblastoma) to nowotwór nerki. Dysgerminoma (rozrodczak) to nowotwór germinalny, który rozwija się w obrębie jajnika, w śródpiersiu, przestrzeni zaotrzewnowej, okolicy krzyżowo-guzicznej lub OUN.
150
U młodzieży częściej niż u przedszkolaków obserwuje się:
A)
złośliwe guzy kości
B)
chłoniaki nieziarnicze
C)
neuroblastoma
D)
retinoblastoma
E)
guz Wilmsa
A)
złośliwe guzy kości
56%
Świetnie! Wśród nastolatków dominującą grupą nowotworów są nowotwory złośliwe kości, w tym kostniakomięsak (osteosarcoma) i mięsak Ewinga.
151
Do zespołów uwarunkowanych genetycznie, które predysponują do występowania
nowotworów u dzieci, nie należy:
A)
zespół Downa
B)
zespół Nijmegen
C)
zespół Beckwitha-Wiedemanna
D)
nerwiakowłókniakowatość typu 1
E)
rodzinna gorączka śródziemnomorska
E)
rodzinna gorączka śródziemnomorska
82%
Dobrze! Rodzinna gorączka śródziemnomorska to choroba autozapalna dziedziczona AR. Charakteryzuje się występowaniem nawrotowych gorączek, zapaleniem błon surowiczych, przemijającym zapaleniem stawów, wysypką. Pierwsze epizody pojawiają się zazwyczaj przed 10. rż., trwają 1–4 dni, ustępują samoistnie i powtarzają się co kilka tygodni. Głównym powikłaniem jest amyloidoza.
152
W zespole Beckwitha-Wiedemanna występuje podwyższone ryzyko rozwoju:
Zgłoś zastrzeżenie
A)
guza Wilmsa
29%
B)
hepatoblastoma
2%
C)
guza Wilmsa i hepatoblastoma
41%
D)
guza Wilmsa i retinoblastoma
22%
E)
retinoblastoma
C)
guza Wilmsa i hepatoblastoma
41%
Świetnie! Zespół Beckwitha-Wiedemanna wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na nowotwory zarodkowe, takie jak: nephroblastoma (guz Wilmsa), hepatoblastoma, neuroblastoma, a także rhabdomyosarcoma (mięsak prążkowanokomórkowy).
153
Główne cechy zespołu WAGR to:
A)
wrodzony brak rogówek, guz Wilmsa, wady rozwojowe układu moczowego,
upośledzenie umysłowe
B)
wrodzony brak tęczówek, guz wątroby, wady rozwojowe układu moczowego,
upośledzenie umysłowe
C)
wrodzony brak tęczówek, guz Wilmsa, wady rozwojowe układu moczowego,
upośledzenie umysłowe
D)
wrodzony brak rogówek, guz Wilmsa, wady rozwojowe układu pokarmowego,
upośledzenie umysłowe
E)
wrodzony brak tęczówek, guz gałki ocznej, wady rozwojowe układu moczowego,
upośledzenie umysłowe
C)
wrodzony brak tęczówek, guz Wilmsa, wady rozwojowe układu moczowego,
upośledzenie umysłowe
53%
Tak! Skrót WAGR możemy rozwinąć jako: Wilms’ tumor (guz Wilmsa – nephroblastoma), Aniridia (brak tęczówki), Genitourinary malformations (wady wrodzone układu moczowo-płciowego), mental Retardation (upośledzenie umysłowe).
154
Scyntygrafia ze znakowaną 123I metajodobenzyloguanidyną (MIBG) jest stosowana u dzieci w diagnostyce:
A)
wątrobiaka zarodkowego (hepatoblastoma)
B)
zwojaka zarodkowego (neuroblastoma)
C)
rdzeniaka ośrodkowego układu nerwowego (medulloblastoma)
D)
chłoniaka Hodgkina (Hodgkin’s lymphoma)
E)
mięsaka kości (osteosarcoma)
B)
zwojaka zarodkowego (neuroblastoma)
55%
Świetnie! Badanie scyntygrafii ze znakowaną 123I MIBG jest bardzo użytecznym badaniem w diagnostyce neuroblastoma, pozwalającym na wykrycie zarówno ogniska pierwotnego, jak i przerzutów do kości.
155
Badaniem niezbędnym do rozpoznania guza Wilmsa jest:
A)
biopsja otwarta guza
B)
biopsja cienkoigłowa guza
C)
badanie obrazowe: tomografia komputerowa i/lub USG jamy brzusznej
D)
ocena poziomu α-fetoproteiny (AFP) we krwi
E)
renoscyntygrafia
C)
badanie obrazowe: tomografia komputerowa i/lub USG jamy brzusznej
75%
Doskonale! Najważniejszym badaniem w diagnostyce guza Wilmsa (nephroblastoma) jest USG jamy brzusznej pozwalające ocenić wielkość guza, różnicować zmiany nowotworowe z torbielowatymi, a także ocenić pozostałe struktury w obrębie jamy brzusznej pod kątem ewentualnych przerzutów. TK jest szczególnie użyteczne w przypadku obustronnych guzów, pozwala bowiem na określenie zakresu zabiegu oszczędzającego. Warto również zapamiętać, że do postawienia diagnozy nerczaka zarodkowego oraz rozpoczęcia chemioterapii nie jest wymagane potwierdzenie w badaniu patomorfologicznym!
156
Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące mięsaka Ewinga:
A)
występuje częściej u dziewczynek niż chłopców
B)
ognisko pierwotne powoduje nawarstwienie okostnej
C)
jest mięsakiem wysoko zróżnicowanym
D)
najczęściej lokalizuje się w kończynach górnych
E)
najczęstszą lokalizacją przerzutów jest wątroba
B)
ognisko pierwotne powoduje nawarstwienie okostnej
55%
Świetnie! Charakterystycznym obrazem RTG są zmiany osteolityczne z nawarstwieniami okostnowymi, które przypominają obraz "łupiny cebuli". Dochodzi do przerwania okostnej i zajęcia tkanek miękkich.
157
Które z poniższych nie jest kryterium diagnostycznym bólów wzrostowych u dzieci (wg Peterson i Mellson)?
A)
wiek pomiędzy 4. a 12. rokiem życia
B)
ból nie występuje codziennie
C)
ból występuje wieczorem i w nocy, nigdy rano
D)
dodatni wywiad rodzinny
E)
ból jest zwykle symetryczny i dotyczy ud, regionów kolanowych i podudzi
D)
dodatni wywiad rodzinny
37%
Świetnie! Dodatni wywiad rodzinny nie jest częścią kryteriów Petersona i Mellesona. Inne, nie wymienione w odpowiedziach charakterystyczne cechy bólów wzrostowych to::
prawidłowy chód dziecka,
brak odchyleń od normy w badaniu fizykalnym oraz badaniach laboratoryjnych.
Wszystkie kryteria według Petersona muszą być spełnione, aby postawić rozpoznanie bólów wzrostowych.
158
Idiopatyczne bóle mięśniowo-szkieletowe występujące u dzieci, określane często jako
wzrostowe, są przyczyną wizyt w gabinecie lekarza pediatry. Jakie objawy pozwalają na
postawienie tego rozpoznania?
A)
chód nieprawidłowy, bóle występują codziennie, wyniki badań laboratoryjnych są
prawidłowe
B)
chód jest prawidłowy, bóle występują zawsze rano, wyniki badań laboratoryjnych są
prawidłowe
C)
chód jest prawidłowy, występują obrzęki stawów kolanowych, wyniki badań
laboratoryjnych są prawidłowe
D)
chód jest prawidłowy, bóle nie występują nigdy rano, wyniki badań laboratoryjnych są
prawidłowe
E)
bóle występują codziennie, obrzęki stawów kolanowych, nieprawidłowe wyniki badań
laboratoryjnych
D)
chód jest prawidłowy, bóle nie występują nigdy rano, wyniki badań laboratoryjnych są
prawidłowe
79%
Świetnie! Bóle wzrostowe do idiopatyczne bóle mięśniowo-szkieletowe występujące u dzieci w wieku 4–12 lat. Występują okresowo, zwykle popołudniu lub wieczorem i nie zaburzają chodu dziecka. Najczęściej występują w obrębie kończyn dolnych, zwykle w przedniej części kości piszczelowych, nigdy jednak nie dotyczą stawów. W badaniach dodatkowych nie stwierdza się odchyleń od normy.
159
W przeciwieństwie do dzieci starszych i nastolatków, u dzieci do 5. roku życia najczęściej występują:
A)
ostra białaczka limfoblastyczna, raki, chłoniaki
B)
ostra białaczka limfoblastyczna, guzy mózgu, guzy kości
C)
ostra białaczka limfoblastyczna, neuroblastoma, guz Wilmsa
D)
retinoblastoma, guzy mózgu, guzy kości
E)
retinoblastoma, raki, chłoniaki
C)
ostra białaczka limfoblastyczna, neuroblastoma, guz Wilmsa
78%
Niesamowicie! Białaczki są najczęstszym nowotworem wieku dziecięcego. W przypadku ALL najwięcej przypadków zachorowań występuje u dzieci między 3. a 6. rż.
Guz Wilmsa jest najczęstszym nowotworem złośliwym nerek u dzieci, które stanowią 6% nowotworów wieku dziecięcego. Większość guzów pojawia się u dzieci do 7. rż. (90%), a połowa − do 3. rż.
Neuroblastoma natomiast stanowi ok. 7% nowotworów wieku dziecięcego. 50% przypadków jest rozpoznawanych u dzieci <2. rż., a 79% przed ukończeniem 4. rż.
160
Wskaż objawy kliniczne guza Wilmsa (nephroblastoma):
guz w brzuchu
krwiomocz
bóle brzucha
jadłowstręt
nadciśnienie
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 3
B)
1, 2, 3, 5
C)
1, 3, 4, 5
D)
2, 5
E)
wszystkie wymienione
E)
wszystkie wymienione
58%
Ekstra! Najczęstszym objawem guza Wilmsa (nephroblastoma) jest duży guz w jamie brzusznej, zwykle wykrywany przypadkowo. Często obserwuje się również krwiomocz. Natomiast do rzadszych objawów tego nowotworu zaliczamy: bóle brzucha, jadłowstręt, niedokrwistość oraz nadciśnienie.
161
Wskaż objawy kliniczne neuroblastoma (nerwiak zarodkowy współczulny):
bladość
ubytek masy ciała
bóle kości
wytrzeszcz gałek ocznych
powiększenie szyjnych węzłów chłonnych
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 3
B)
1, 2, 3, 5
C)
3, 5
D)
2, 3, 5
E)
wszystkie wymienione
E)
wszystkie wymienione
67%
Doskonale! U większości chorych pierwszym objawem jest guz w brzuchu. Często stwierdza się również: bladość, ubytek masy ciała, powiększenie wątroby, bóle kości, utykanie. Natomiast rzadziej obserwuje się: niedowład kończyn dolnych, powiększenie szyjnych węzłów chłonnych, wytrzeszcz gałek ocznych, wylewy wokół oczu (krwiaki okularowe), guzki skórne.
162
Jakie endokrynopatie stanowią składowe zespołu mnogich nowotworów układu
wydzielania wewnętrznego typu 2A (zespołu MEN2A)?
1. pierwotna niedoczynność przytarczyc
2. rak rdzeniasty tarczycy
3. gruczolaki nadnerczy
4. pierwotna nadczynność przytarczyc
5. gruczolaki przysadki
6. guz chromochłonny nadnerczy
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2, 3, 5
B)
1, 5, 6
C)
2, 3, 4, 6
D)
2, 4, 6
E)
1, 2, 5, 6
D)
2, 4, 6
46%
Ekstra! Mnoga gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza są to zespoły dziedziczone autosomalnie dominująco, zwiększające prawdopodobieństwo wystąpienia niektórych nowotworów.
Wyróżniamy następujące zespoły, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia danych nowotworów:
MEN1 – guzy neuroendokrynne trzustki (guz dominujący), gruczolaki przytarczyc, guz przedniego płata przysadki mózgowej
MEN2A – rak rdzeniasty tarczycy (guz dominujący), guz chromochłonny nadnerczy, gruczolaki przytarczyc
MEN2B – rak rdzeniasty tarczycy (guz dominujący), guz chromochłonny nadnerczy, nerwiakowłókniakowatość, poza tym może wystąpić marfanoidalna budowa ciała.
163
Rakowiak jest nowotworem nabłonkowym wywodzącym się z komórek układu
neuroendokrynnego i najczęściej lokalizuje się w:
A)
przewodzie pokarmowym
B)
trzustce
C)
tarczycy
D)
pęcherzyku żółciowym
E)
nadnerczach
A)
przewodzie pokarmowym
77%
Gratulacje! W ok. 90% przypadków rakowiak lokalizuje się w przewodzie pokarmowym (najczęściej w wyrostku robaczkowym).
164
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące nadnerczy:
1. incydentaloma zawsze wymaga leczenia operacyjnego
2. badaniem z wyboru w diagnostyce obrazowej nadnerczy jest USG
3. guzów nadnerczy nie należy operować laparoskopowo
4. guz chromochłonny nadnercza rozwija się z komórek kory nadnercza
5. zespół Conna najczęściej związany jest z łagodnym gruczolakiem kłębkowej warstwy
nadnercza
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 3
B)
2, 3
C)
2, 4, 5
D)
1
E)
5
E)
5
55%
Super! Najczęstszą przyczyną hiperaldosteronizmu pierwotnego jest nadmiernie produkujący guz nadnercza – gruczolak nadnerczy zlokalizowany w warstwie kłębkowej (zespół Conna). Powoduje on produkcje dużej ilości aldosteronu.
165
Nowotwory o nieznanym umiejscowieniu pierwotnym:
1. stanowią 3–10% wszystkich nowotworów złośliwych
2. nie powinny być poddawane szczegółowej diagnostyce, ponieważ jedynie w około 5% przypadków można zidentyfikować pierwotną zmianę
3. najczęściej mają utkanie raka gruczołowego
4. są częstsze u kobiet
5. mogą być wskazaniem do wykonania badania pozytonowej tomografii emisyjnej
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2
B)
1, 3
C)
1, 3, 5
D)
2, 3, 4
E)
2, 4
C)
1, 3, 5
69%
Gratulacje! Nowotwory o nieznanym umiejscowieniu pierwotnym (cancer of unknown primary site – CUP) są rzadko występującymi nowotworami złośliwymi i stanowią ok 3-10 % nowotworów u obu płci. Dzięki współczesnej diagnostyce można zlokalizować ognisko pierwotne u około 20–50% osób, u których wcześniej nowotwór zakwalifikowano jako CUP.
Nowotwory te w większości przypadków mają utkanie raka gruczołowego (50–60% rak wysoko- lub średniozróżnicowany, ok. 30% rak niskozróżnicowany lub niezróżnicowany), w 5–10% raka płaskonabłonkowego, a w 5% innego nowotworu złośliwego, w ok. 1% – neuroendokrynnego.
Czasami wskazane jest wykonanie PET u chorych z nowotworem o nieznanym umiejscowieniu pierwotnym, szczególnie u pacjentów z przerzutami do węzłów chłonnych szyi lub rakiem płaskonabłonkowym.
166
Nowotwór o nieznanym umiejscowieniu pierwotnym:
A)
stanowi 30% wszystkich nowotworów złośliwych
B)
w przynajmniej połowie przypadków ma budowę gruczolakoraka
C)
powinien być rozpoznawany z wykorzystaniem immunohistochemii
D)
prawdziwe są odpowiedzi B i C
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B i C
D)
prawdziwe są odpowiedzi B i C
54%
Gratulacje! Nowotwory o nieznanym umiejscowieniu pierwotnym (cancer of unknown primary site – CUP) są rzadko występującymi nowotworami złośliwymi i stanowią ok. 3–10% wszystkich nowotworów złośliwych. Dzięki współczesnej diagnostyce można zlokalizować ognisko pierwotne u około 20–50% osób, u których wcześniej nowotwór zakwalifikowano jako CUP.
Nowotwory te w większości przypadków mają utkanie raka gruczołowego (50–60% rak wysoko- lub średniozróżnicowany, ok. 30% rak niskozróżnicowany lub niezróżnicowany), w 5–10% raka płaskonabłonkowego, a w 5% innego nowotworu złośliwego, w ok. 1% – neuroendokrynnego.
Czasami wskazane jest wykonanie PET u chorych z nowotworem o nieznanym umiejscowieniu pierwotnym, szczególnie u pacjentów z przerzutami do węzłów chłonnych szyi lub rakiem płaskonabłonkowym.
Podstawową metodą w diagnostyce tych nowotworów jest badanie immunocytochemiczne lub immunohistochemiczne.
167
Do poradni zgłasza się 34-letnia chora leczona od kilku lat z powodu napadowego nadciśnienia tętniczego. Podczas napadów nadciśnienia skarży się między innymi na wzmożone pragnienie, zlewne poty, kołatania serca. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono znaczne podwyższenie metoksykatecholamin we krwi, a w wykonanym dwufazowym TK jamy brzusznej w lewym nadnerczu 3 cm guz. Wskaż, właściwe postępowanie:
A)
wycięcie nadnercza z guzem
B)
wykonanie biopsji cienkoigłowej guza
C)
wykonanie rezonansu magnetycznego jamy brzusznej
D)
wycięcie guza z zaoszczędzeniem nadnercza
E)
obustronne wycięcie nadnerczy
A)
wycięcie nadnercza z guzem
65%
Super! Objawy, podwyższenie stężenia metoksykatecholamin we krwi oraz obecność guza w nadnerczu wskazują na guz chromochłonny nadnercza. Każdy taki guz stanowi bezwzględne wskazanie do jego usunięcia wraz z nadnerczem. Preferowana jest resekcja metodą laparoskopową. Przed przystąpieniem do operacji należy odpowiednio przygotować chorego. Ważne jest ustabilizowanie układu krążenia: wyrównanie ciśnienia tętniczego, częstości pracy serca i opanowanie napadowych skoków ciśnienia tętniczego.
168
Do cytostatyków o szczególnie wysokim potencjale kardiotoksycznym, mogącym
prowadzić do zastoinowej niewydolności krążenia, należy:
A)
L-asparaginaza
B)
dakarbazyna
C)
doksorubicyna
D)
karboplatyna
E)
metotreksat
C)
doksorubicyna
77%
Brawo! Antracykliny, np. doksorubicyna wykazują silne działanie kardiotoksyczne.
169
Leki hormonalne mają zastosowanie w leczeniu przyczynowym u chorych na:
A)
raka endometrium
B)
raka jelita grubego
C)
czerniaka
D)
raka wątroby
E)
mięsaka Ewinga
A)
raka endometrium
93%
Tak! Rak endometrium należy do nowotworów hormonozależnych, więc jego leczenie przyczynowe może być prowadzone z zastosowaniem leków hormonalnych. Spośród innych nowotworów wrażliwych na terapię hormonalną można wymienić raka sutka oraz raka gruczołu krokowego.
170
Wystąpienie gorączki u chorej na raka piersi, która przed tygodniem otrzymała kolejny
cykl uzupełniającej chemioterapii pooperacyjnej:
A)
może być związane z neutropenią polekową
B)
jest w każdym przypadku wskazaniem do zastosowania leku z grupy czynników
wzrostu kolonii granulocytów
C)
jest zawsze wskazaniem do stosowania leków przeciwgrzybicznych od początku
leczenia
D)
A + B
E)
A + B + C
A)
może być związane z neutropenią polekową
73%
Super! W tym przypadku gorączka może być wywołana chemioterapią na skutek spadku liczby neutrofili (gorączka neutropeniczna). Jednak możesz ją rozpoznać dopiero, gdy u pacjenta wystąpi gorączka oraz spadek liczby neutrofilów i tylko po rozpoznaniu wskazane jest rozpoczęcie terapii stymulującej tworzenie granulocytów. Profilaktyczne podawanie leków antygrzybicznych powinieneś rozważyć jedynie w przypadku wysokiego ryzyka wystąpienia gorączki neutropenicznej.
171
Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące występowania powikłań związanych ze stosowaniem chemioterapii w leczeniu chorób nowotworowych:
najczęstszym powikłaniem hematologicznym jest neutropenia (dotyczy 60-80% leczonych pacjentów)
gorączka neutropeniczna występuje u ok. 10-50% pacjentów w przebiegu leczenia nowotworów litych oraz u ponad 80% pacjentów leczonych z powodu nowotworów hematologicznych
profilaktykę czynnikami wzrostu G-CSF zaleca się w przypadku leczenia radykalnego i paliatywnego
Prawidłowa odpowiedź to:
A)
1, 2
B)
wszystkie wymienione
C)
1, 3
D)
tylko 2
E)
tylko 3
A)
1, 2
53%
Świetnie! Najczęstszym powikłaniem hematologicznym zastosowanego leczenia przeciwnowotworowego będzie mielosupresja, powodująca nawet u 60-80% chorych neutropenię.
172
U chorych z zespołem ostrego rozpadu nowotworu występuje w surowicy wzrost
stężenia:
A)
kwasu moczowego
B)
potasu
C)
fosforanów
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i B
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B, C
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B, C
91%
Świetnie! Typowymi odchyleniami w badaniach laboratoryjnych u osób z zespołem rozpadu nowotworu są:
hiperkaliemia (potas jest głównym kationem przestrzeni wewnątrzkomórkowej),
hiperfosfatemia (fosforany pochodzące z m.in. kwasów nukleinowych i fosfolipidów),
hiperurykemia (kwas moczowy powstały w wyniku przemian puryn).
Fosforany wiążą wapń, co dodatkowo przyczynia się do wystąpienia hipokalcemii i odkładania nierozpuszczalnych fosforanów. Hiperfosfatemia ponadto ogranicza wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowym i hamuje syntezę aktywnej postaci witaminy D3.
173
Dominującymi zaburzeniami elektrolitowymi charakteryzującymi ostre uszkodzenie
nerek wtórne do zespołu rozpadu guza, rozwijającego się po podaniu chemioterapii w
chłoniakach i ostrych białaczkach są:
A)
hipokalcemia, hiperfosfatemia i hiperkaliemia
B)
hiperkalcemia, hiperfosfatemia i hipokaliemia
C)
hiponatremia, hiperchloremia i hipermagnezemia
D)
hipernatremia, hipofosfatemia i hipomagnezemia
E)
hipokalcemia, hipofosfatemia i hiperkaliemia
A)
hipokalcemia, hiperfosfatemia i hiperkaliemia
76%
Gratulacje! W wyniku rozpadu komórek nowotworowych do krwi przedostaje się duża ilość potasu, fosforu i kwasu moczowego (powstaje hiperkaliemia, hiperfosfatemia, hiperurykemia). Fosforany we krwi wiążą się z wapniem i z tego powodu powstaje hipokalcemia.
174
Typowe leczenie chorych z zespołem tzw. ostrego rozpadu nowotworu obejmuje:
A)
nawadnianie i forsowanie diurezy
B)
stosowanie allopurynolu
C)
stosowanie glikokortykosteroidów
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i B
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B, C
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i B
50%
Świetnie! W leczeniu zespołu rozpadu guza należy podawać pacjentowi płyny (najlepiej zbilansowane krystaloidy) oraz diuretyki po to, aby utrzymać diurezę (3 l/m2/24 h) w celu usunięcia kumulującego się w organizmie kwasu moczowego, potasu i fosforu. W wyniku rozpadu komórek nowotworowych uwolniony zostaje kwas moczowy. W celu zmniejszenia jego stężenia należy zastosować allopurynol (inhibitor oksydazy ksantynowej) lub rasburykazę (rekombinowana oksydaza moczanowa). Jeżeli pojawi się ostre uszkodzenie nerek, możliwe, że będzie konieczność zastosowania leczenia nerkozastępczego.
175
Gorączka neutropeniczna u chorych na złośliwe nowotwory:
A)
jest wywoływana przez patogeny Gram-ujemne u 80% chorych
B)
jest rozpoznawana u chorych z liczbą neutrocytów poniżej 500/µl
C)
występuje znacznie częściej w nowotworach litych niż w białaczkach
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i B
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B i C
B)
jest rozpoznawana u chorych z liczbą neutrocytów poniżej 500/µl
49%
Świetnie! Wg wytycznych IDSA gorączkę neutropeniczną można rozpoznać, jeśli liczba granulocytów obojętnochłonnych wynosi <500/μl (lub przewiduje się spadek do <500/μl w ciągu 48 h) oraz jednokrotny pomiar temp. ciała w jamie ustnej wynosi ≥38,3⁰C lub przez ≥1 h utrzymuje się temp. ≥38oC.
176
Zespół żyły głównej górnej:
A)
najczęściej występuje w przebiegu raka płuca
B)
może być związany z zakrzepicą naczynia
C)
jest przeciwwskazaniem do stosowania kortykosteroidów
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i B
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B i C
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i B
80%
Świetnie! Zespół żyły głównej górnej jest spowodowany utrudnieniem odpływu krwi z żyły do prawego przedsionka. Najczęstszą przyczyną jest zwężenie naczynia w wyniku ucisku przez guz lub nacieku ściany przez nowotwór. Dominującą przyczynę stanowi rak płuca. Do przyczyn innych niż nowotworowe należy m.in. zakrzepica żyły głównej górnej. W leczeniu stosuje się metody postępowania przyczynowego (może to być radioterapia śródpiersia, chemioterapia, leczenie trombolityczne i przeciwzakrzepowe), zabiegi chirurgiczne (np. angioplastyka, stentowanie) oraz leczenie objawowe (m.in. deksametazon).
177
Objawy zespołu żyły głównej górnej mogą występować w przebiegu:
A)
chłoniaka
B)
raka płuca
C)
zakrzepicy
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i B
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B, C
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B, C
87%
Gratulacje! Przyczyny zespołu żyły głównej górnej możemy podzielić na:
nowotworowe – najczęściej występuje w przebiegu raka płuca (60–85% przyczyn nowotworowych), częściej niedrobnokomórkowego, rzadziej w przypadku chłoniaków ziarniczych lub nieziarniczych (10–15%), przerzutów nowotworowych do węzłów chłonnych i innych nowotworów,
nienowotworowe – zaliczamy tutaj m.in. zakrzepicę żyły głównej górnej, tętniaka aorty wstępującej, przewlekłe zapalenie śródpiersia i urazy.
178
Który z wymienionych poniżej objawów nie jest związany z ostrym zespołem
popromiennym?
A)
uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego
B)
uszkodzenie szpiku kostnego
C)
uszkodzenie mięśnia sercowego
D)
uszkodzenie skóry
E)
uszkodzenie przewodu pokarmowego
C)
uszkodzenie mięśnia sercowego
37%
Brawo! Jest to jedna z dwóch poprawnych odpowiedzi. Wyróżniamy 2 typy odczynów popromiennych :
ostry (wczesny) – dotyczy tkanek zawierających głównie komórki macierzyste i różnicujące się, ale także dojrzałe komórki zróżnicowane; obejmuje głównie szpik kostny, jądro/jajnik, błonę śluzową przewodu pokarmowego, dróg oddechowych i moczowo-płciowych, śródbłonek naczyń i naskórek,
późny – dotyczy tkanek, w których nie znajdują się komórki macierzyste, a jedynie zróżnicowane i dojrzałe czynnościowo; do takich narządów należą: serce, mózg i rdzeń kręgowy, mięśnie, kości, chrząstki, drogi żółciowe i duże naczynia tętnicze.
179
W klasyfikacji TNM dotyczącej nowotworów opis T3N2M0 oznacza:
A)
nowotwór mało zaawansowany, ograniczony do jednego narządu
B)
nowotwór średnio zaawansowany ograniczony do dwóch narządów
C)
nowotwór zaawansowany miejscowo z przerzutami do okolicznych węzłów chłonnych
D)
nowotwór bardziej zaawansowany miejscowo z liczniejszymi przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych
E)
nowotwór rozsiany (uogólniona choroba nowotworowa), naciekający sąsiednie struktury, z przerzutami odległymi
D)
nowotwór bardziej zaawansowany miejscowo z liczniejszymi przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych
60%
Tak jest! Ten opis odpowiada klasyfikacji T3N2M0. Cecha T3 oznacza, że nowotwór nie nacieka jeszcze narządów sąsiednich, ale jest już miejscowo zaawansowany, Cecha N2 oznacza, że są obecne liczne przerzuty w węzłach chłonnych, natomiast M0 świadczy o tym, że nie stwierdza się przerzutów odległych. Wyróżnia się następujące stopnie zaawansowania nowotworów w oparciu o klasyfikację TNM :
stopień I (T1M0N0) – nowotwór mało zaawansowany, ograniczony do jednego narządu,
stopień II (T2N1M0) – nowotwór zaawansowany miejscowo z przerzutami do okolicznych węzłów chłonnych,
stopień III (T3N2M0) – nowotwór bardziej zaawansowany miejscowo z liczniejszymi przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych,
stopień IV (T4N3M1) – nowotwór rozsiany (uogólniona choroba nowotworowa), naciekający sąsiednie struktury z przerzutami odległymi.
180
Choroba Ménétriera należy do stanów przedrakowych:
A)
żołądka
B)
dwunastnicy
C)
jelita cienkiego
D)
jelita grubego
E)
pęcherzyka żółciowego
A)
żołądka
70%
Brawo! Choroba Ménétriera, czyli zapalenie przerostowe żołądka powodujące wykształcenie się olbrzymich fałdów śluzówki głównie w obrębie dna i trzonu, jest czynnikiem ryzyka raka żołądka.
181
Guz Klatskina to:
A)
rak pęcherzyka żółciowego
B)
rak brodawki Vatera
C)
rak wątrobowokomórkowy powstały w marskiej wątrobie na tle WZW B
D)
rak przewodów wątrobowych
E)
rak głowy trzustki
D)
rak przewodów wątrobowych
62%
Brawo! Guzem Klatskina nazywany jest rak dróg żółciowych (cholangiocarcinoma) połączenia prawego i lewego przewodu wątrobowego.
182
Klasyfikacja Lauren dotyczy:
A)
raka jelita grubego
B)
raka żołądka
C)
raka trzustki
D)
raka wątroby
E)
rozległości zmian zapalnych żołądka
B)
raka żołądka
71%
Tak jest! Klasyfikacja Laurena dzieli ten nowotwór na dwa podstawowe typy pod względem budowy histopatologicznej: Typ I (jelitowy) rokujący lepiej oraz typ II (rozlany) o gorszym rokowaniu. W raku tym znajduje także zastosowanie klasyfikacji TNM oraz Bormana, które oceniają stopień zaawansowania nowotworu.
183
Określenie zaawansowania nowotworu:
A)
jest istotna dla ustalenia rokowania chorego
B)
pomaga w wybraniu najlepszej metody postępowania
C)
w każdym rodzaju nowotworu wykorzystuje klasyfikację TNM
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i B
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B, C
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i B
71%
Brawo! Ocena stopnia zaawansowania nowotworu jest istotna dla ustalenia rokowania chorego (im bardziej zaawansowany nowotwór tym gorsze rokowanie). Pomaga też wybrać optymalną terapię. Często leczenie znacznie różni się w poszczególnych stadiach zaawansowania.
184
Linitis plastica jest określeniem:
A)
raka rozlegle naciekającego ścianę żołądka, dającego wczesne przerzuty do węzłów
chłonnych
B)
raka jelita grubego, który powoduje niedrożność dolnego odcinka przewodu
pokarmowego
C)
raka przełyku, w przebiegu którego przełyk ma postać twardej, sztywnej rury
D)
zaawansowanego, nieresekcyjnego raka trzustki
E)
rzadkiego, pierwotnego raka wątroby
A)
raka rozlegle naciekającego ścianę żołądka, dającego wczesne przerzuty do węzłów
chłonnych
79%
Brawo! Postać rozlana raka żołądka, która szybko daje przerzuty drogą naczyń chłonnych (choć nie muszą być obecne w momencie rozpoznania), nosi nazwę linitis plastica. Ten typ raka żołądka sprawia trudności diagnostyczne, ponieważ może zostać łatwo przeoczony w badaniu endoskopowym (charakterystycznym objawem jest usztywnienie ścian żołądka).
185
Otyłość olbrzymia jest istotnym czynnikiem rozwoju raka:
A)
trzustki
B)
pęcherzyka żółciowego
C)
żołądka
D)
jelita grubego
E)
tarczycy
D)
jelita grubego
41%
Otyłość znacznie zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia wielu nowotworów :
u kobiet: endometrium, pęcherzyka żółciowego, gruczolakoraka przełyku, nerki, tarczycy, białaczek, sutka, trzustki, jelita grubego, szpiczaka plazmocytowego, NHL, wątroby,
u mężczyzn: gruczolakoraka przełyku, tarczycy, jelita grubego, nerki, wątroby, czerniaka, szpiczaka, odbytu, pęcherzyka żółciowego, białaczek, trzustki, gruczołu krokowego.
Najnowsze badania (LINK) wskazują na przekonujący związek nadwagi lub otyłości z następującymi nowotworami:
gruczolakorak przełyku,
rak trzustki,
rak jelita grubego,
rak endometrium,
rak nerki,
rak sutka po menopauzie,
rak wątroby.
186
Diagnostyka umiejscowienia pierwotnego nowotworu u kobiet z przerzutami raka gruczołowego w jamie otrzewnej obejmuje wykonanie:
A)
komputerowej tomografii jamy brzusznej i miednicy
B)
badania ginekologicznego
C)
oznaczenia stężenia markera CA-125
D)
prawdziwe są odpowiedzi A i B
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B i C
E)
prawdziwe są odpowiedzi A, B i C
72%
Świetnie! W przypadku występowania przerzutów nowotworu gruczołowego o nieznanym pochodzeniu należy wykonać badanie ginekologiczne, gdyż możliwym miejscem występowania pierwotnego guza są narządy układu moczowo – płciowego. Tomografia komputerowa również może być przydatna, ponieważ pozwala ocenić narządy jamy brzusznej i miednicy pod kątem zaawansowania nowotworu oraz poszukiwania guza pierwotnego. Mimo że wzrost markera CA–125 nie pozwala na jednoznaczne określenie miejsca występowania guza, może ukierunkować diagnostykę na pewne typy nowotworów i dzięki temu ją przyspieszyć (CA – 125 rośnie nie tylko w przebiegu nowotworów jajnika, ale również endometrium, piersi, płuc, trzustki.).
187
Badanie stężenia antygenu rakowo-płodowego (CEA – carcinoembryonic antigen) ma
największą wartość w diagnostyce raka:
A)
piersi
B)
płuca
C)
jelita grubego
D)
trzustki
E)
żołądka
C)
jelita grubego
85%
Brawo! CEA, czyli antygen rakowo-płodowy, jest markerem o ograniczonej skuteczności w rozpoznawaniu raka jelita grubego, jednak używa się go w monitorowaniu leczenia tego nowotworu. Jego wzrost świadczy o wznowie.
188
Nowotworowa niedrożność jelit:
A)
najczęściej występuje u chorych na raka jajnika i nowotwory układu pokarmowego
B)
może mieć charakter mechaniczny lub może być następstwem zaburzeń metabolicznych
C)
jest zawsze wskazaniem do stosowania analogów somatostatyny
D)
A + B
E)
A + B + C
D)
A + B
83%
Brawo! Nowotwory układu pokarmowego (rak jelita grubego, rak żołądka, rak trzustki) oraz rak jajnika to najczęstsze przyczyny niedrożności nowotworowej, która występuje w przebiegu zaawansowanej choroby nowotworowej u 3% pacjentów. Nowotwory mogą prowadzić do niedrożności mechanicznej (zatkanie światła jelita przez guz) i porażennej (możliwe przyczyny to np. towarzyszące zaburzenia metaboliczne, elektrolitowe, naciekanie splotów śródściennych przez nowotwór, perforacja przewodu pokarmowego).
189
Guz włóknisty powłok współistniejący z zespołem Gardnera występujący u młodych kobiet w wieku rozrodczym to najprawdopodobniej:
A)
fibrosarcoma
B)
międzybłoniak otrzewnej
C)
stary zwłókniały krwiak powłok
D)
przepuklina nieodprowadzalna
E)
desmoid
E)
desmoid
65%
Guzy desmoidalne są charakterystycznym objawem zespołu Gardnera. Udokumentowano związek ich występowania nie tylko z tym zespołem, ale także z klasyczną postacią FAP. Wywodzą się one z komórek tkanki mięśniowo-ścięgnistej lub powięzi i są nowotworami łagodnymi. Cechują się jednak miejscową złośliwością: nie mają torebki, naciekają sąsiadujące struktury, powodują trudności z rozróżnieniem ich marginesów od zdrowej tkanki. Typowo dają także częste wznowy miejscowe. Wykazano związek między stężeniem estrogenów a występowaniem desmoidów - guzy te częściej występują u kobiet w wieku reprodukcyjnym, a niekiedy zanikają po okresie menopauzy.
190
Mitotan jest stosowany jako leczenie uzupełniające w:
A)
raku trzustki
B)
raku żołądka
C)
czerniaku złośliwym
D)
raku kory nadnercza
E)
raku tarczycy
D)
raku kory nadnercza
57%
W leczeniu uzupełniającym raka nadnerczy stosuje się mitotan. Stanowi on także podstawę leczenia chorych z rozsiewem tego nowotworu.
191
Wskaż, w leczeniu których nowotworów stosowana jest hormonoterapia:
A)
czerniaka i raka nerki
B)
raka piersi i raka jelita grubego
C)
raka płuca i raka tarczycy
D)
raka gruczołu krokowego i raka trzonu macicy
E)
raka płaskonabłonkowego szyjki macicy i raka wątroby
D)
raka gruczołu krokowego i raka trzonu macicy
84%
Super! Hormonoterapia odgrywa istotną rolę w leczeniu
raka piersi
, endometrium oraz gruczołu krokowego . Można ją również zastosować w
raku jajnika
,
raku szyjki macicy
oraz w niektórych nowotworach kości i układu chłonnego .
192
Do lekarza zgłosił się 42-letni mężczyzna, skarżący się na spadek masy ciała – 15 kg w
ciągu 3 miesięcy, biegunki, zwiększone wydalanie moczu, nawracające infekcje dróg
moczowych oraz nawracające zapalenie błony śluzowej jamy ustnej. W wykonanym
USG brzucha uwidoczniono guza głowy trzustki. Pod kontrolą endoskopowej
ultrasonografii wykonano biopsję guza. Najbardziej prawdopodobnym wynikiem biopsji
będzie:
A)
nowotwór neuroendokrynny trzustki – VIP-oma
B)
nowotwór neuroendokrynny trzustki – glukagonoma
C)
przerzut raka gruczołowego jelita grubego
D)
nowotwór neuroendokrynny trzustki – insulinoma
E)
nowotwór neuroendokrynny trzustki – gastrinoma
B)
nowotwór neuroendokrynny trzustki – glukagonoma
39%
Świetnie! Glukagonoma to nowotwór neuroendokrynny wywodzący się z komórek α trzustki, wydzielający glukagon. Zwykle lokalizuje się w ogonie trzustki (50%), rzadziej w jej głowie (22%) lub dwunastnicy. Do objawów należą:
cukrzyca – glukagon zwiększa uwalnianie glukozy, a do objawów niewyrównanej hiperglikemii mogą należeć infekcje dróg moczowych czy wielomocz,
spadek masy ciała,
zapalenie błony śluzowej jamy ustnej,
biegunka,
niedokrwistość normobarwliwa,
pełzający rumień nekrotyczny (objaw najbardziej charakterystyczny).
193
Rozpoznanie niedokrwistości z niedoboru żelaza, u poza tym bezobjawowego 75-
letniego mężczyzny, powinno skłaniać do wykluczenia u niego raka:
A)
przewodu pokarmowego
B)
płuca
C)
stercza
D)
tarczycy
E)
pęcherza moczowego
A)
przewodu pokarmowego
72%
Świetnie! Najprawdopodobniej pacjent ma niedobór żelaza z powodu utraty krwi, czego najczęstszą przyczyną jest przewlekłe krwawienie z przewodu pokarmowego. Pacjent zaadaptował się do niższego utlenowania tkanek (z powodu obniżonego stężenia hemoglobiny) i z tego powody może nie mieć objawów typowych dla niedokrwistości tj. osłabienia, męczliwości, zawrotów głowy, bladości, tachykardii, nie wystąpiły też objawy typowe dla krwawienia do przewodu pokarmowego. W pierwszej kolejności badania endoskopowe górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Są one zalecane w każdym przypadku wystąpienia niedokrwistości z niedoboru żelaza (i oporności na leczenie żelazem) u każdego mężczyzny i u kobiet w wieku pomenopauzalnym .
194
Do ambulatorium chirurgicznego został skierowany chory z powodu guzów: prawego
nadnercza o średnicy 4,8 cm oraz lewego nadnercza o średnicy 2,1 cm (w badaniu TK
j. brzusznej – obraz gruczolaków). Badania laboratoryjne wykluczyły czynność
hormonalną guzów. Postępowaniem z wyboru u tego chorego będzie:
A)
adrenalektomia lewostronna
B)
adrenalektomia prawostronna
C)
adrenalektomia obustronna
D)
biopsja aspiracyjna cienkoigłowa obu guzów
E)
obserwacja i kontrola za 12 miesięcy
E)
obserwacja i kontrola za 12 miesięcy
52%
Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego dotyczącymi postępowania w przypadkowo wykrytym guzie nadnercza u dorosłych (LINK), usunięcie guza nadnercza jest wskazane w przypadku:
czynności hormonalnej guza (każde podejrzenie guza chromochłonnego, pierwotny hiperaldosteronizm, ACTH-niezależny zespół Cushinga, zespół hiperandrogenizacji),
podejrzenia nowotworu złośliwego w badaniach obrazowych,
wielkości guza >5 cm,
szybkiego powiększania się guza,
czynnego krwawienia do guza, które powoduje objawy (wskazanie pilne).
W powyższym przykładzie mam do czynienia z nieczynnymi hormonalnie gruczolakami nadnerczy o średnicy <5 cm, dlatego należy zalecić obserwację, czyli monitorowanie wielkości guza (USG jamy brzusznej co 12 mies.) oraz powtórzenie badań hormonalnych .
195
Badanie histopatologiczne BAC guza powłok jamy brzusznej u młodej kobiety w wieku rozrodczym wykazało desmoid. Wskaż najwłaściwszą opcję leczenia:
A)
wycięcie guza z szerokim marginesem zdrowych tkanek
B)
obserwacja i ponowne badanie
C)
wycięcie ograniczone do guza
D)
pobranie wycinka w trakcie biopsji otwartej
E)
wycięcie guza z niewielkim marginesem tkanek zdrowych
A)
wycięcie guza z szerokim marginesem zdrowych tkanek
42%
Znakomicie! Guzy desmoidalne, wywodzące się z komórek tkanki mięśniowo-ścięgnistej lub powięzi, są nowotworami łagodnymi. Cechują się jednak miejscową złośliwością: nie mają torebki, naciekają sąsiadujące struktury, powodują trudności z rozróżnieniem ich marginesów od zdrowej tkanki. Typowo dają także częste wznowy miejscowe. Z tego powodu najbardziej rozsądnym postępowaniem jest wycięcie guza desmoidalnego z szerokim marginesem zdrowych tkanek.
