periferik sinir sistemi fizyolojisi Flashcards
(21 cards)
Sinir sisteminin bütünleştirici görevi duyusal bilgileri ___, ____, ____, ve ______tir
Sinir sisteminin bütünleştirici görevi duyusal bilgileri algılamak,
depolamak, işlemek, ve uygun motor cevabı organize etmektir.
Otonom sistem
Önce _____ oradan ikinci bir nöronla _______e
Somatik sistem
____’den impuls doğrudan nöronla ______a iletilir
Otonom sistem
Önce otonom gangliyona oradan ikinci bir nöronla düz kas, kalp kası veya bezlere
Somatik sistem
SSS’den impuls doğrudan nöronla iskelet kasına iletilir
Sinir sisteminin periferik bölümü ___ ve ___ dışındaki diğer ____i ve ____inden oluşur
•Beyinde benzer fonksiyonları olan nöronların bir araya gelmesiyle oluşan topluluğa ____ denir
•Periferik sinir sistemindeki nöron topluluklarına ise _____ denir
Sinir sisteminin periferik bölümü beyin ve omurilik dışındaki diğer sinir
hücreleri ve liflerinden oluşur.
•Beyinde benzer fonksiyonları olan nöronların bir araya gelmesiyle
oluşan topluluğa nukleus denir.
•Periferik sinir sistemindeki nöron topluluklarına ise gangliyon denir
Periferik sinirler duysal, motor ve otonomik sinir liflerini içerirler
• Omurilik ____nda yerleşmiş motor nöronların aksonları ___ten omuriliği terkederler ve _______ini oluşturur
• Periferik duysal aksonların hücre gövdeleri ise omuriliğin dışında,
intervetrebral foramende yerleşimli ____u içindedir Buradaki _____ periferik uzantıları ____ içinde yer alırken santral uzantıları ___ yoluyla ___e girerler
Periferik sinirler duysal, motor ve otonomik sinir liflerini içerirler.
• Omurilik ön boynuzunda yerleşmiş motor nöronların aksonları ön kökten
omuriliği terkederler ve periferik motor sinir liflerini oluşturur.
• Periferik duysal aksonların hücre gövdeleri ise omuriliğin dışında,
intervetrebral foramende yerleşimli arka kök ganglionu içindedir. Buradaki
bipolar duysal nöronların periferik uzantıları periferik sinir içinde yer alırken
santral uzantıları arka kök yoluyla omuriliğe girerler .
Her bir segmentte _____ler omurilik dışında birleşip ____i oluşturur
•___ spinal sinir vardır (__
servikal, __ torasik, __ lumbar, __ sakral, __ koksigeal). ___ler __ (__) ve __ (__) ___a ayrılırlar
Her bir segmentte ön ve arka kökler omurilik dışında birleşip spinal siniri oluşturur
• 31 çift spinal sinir vardır (8
servikal, 12 torasik, 5 lumbar, 5 sakral, 1 koksigeal). Spinal sinirler arka (dorsal) ve ön (ventral) dallara ayrılırlar
Aferent bölüm _____ndan gelen uyarıları (denge, kas tonusu, ses, tat, koku) alır,
MSS’de oluşan cevap periferik doku ya da organa taşınır.
Çizgili kaslara, düz kaslara ya da salgı bezlerine (el kaslarının bardağı tutmak için kasılması, kalp atım hızını ayarlamak için kalp kasının kasılmasının değişmesi gibi)
Aferent bölüm kas, eklemler, tendonlar ve duyu organlarından gelen uyarıları (denge, kas tonusu, ses, tat,
koku) alır,
MSS’de oluşan cevap periferik doku ya da organa taşınır.Çizgili kaslara, düz kaslara ya da salgı bezlerine (el kaslarının bardağı tutmak için kasılması, kalp atım hızını ayarlamak için kalp kasının kasılmasının değişmesi gibi)
Nöronlar işlevlerine göre 3 grupta incelenirler.
___ nöronlar; ____dan duyuların alınmasını sağlarlar
___ nöronlar; doku, organ ya da organ sistemlerinin işleyişinde MSS’de oluşan cevaba uygun olarak _______a katkıda bulunurlar
Ara nöronlar; duyu ve motor nöronlar arasında özellikle ____’de yer alırlar ve ___ işlevini görürler
Nöronlar işlevlerine göre 3 grupta incelenirler.
Duysal nöronlar; iç veya dış ortamdan duyuların alınmasını sağlarlar
Motor nöronlar; doku, organ ya da organ sistemlerinin işleyişinde
MSS’de oluşan cevaba uygun olarak kaslarda kasılma ile gerekli
değişikliklerin oluşmasına katkıda bulunurlar
Ara nöronlar; duyu ve motor nöronlar arasında özellikle MSS’de yer
alırlar ve assosiyasyon işlevini görürler.
Bilginin (uyarının) taşınmasında nöronlar arasındaki ____lar aracıdır ve bu ____lar bilginin _____unda, _____nde çok önemlidir.
Birden fazla sinaptik bağlantı bilginin birden daha fazla işlenmesini sağlar.
Uzun sinir yolları, örneğin motor nöron gibi, az sayıda sinaps içerdiğinden bilgi hemen hemen hiç değişmeden hedefe ulaştırılır ki, bu ____ gibi bazı durumlarda çok önemlidir.
Bilginin (uyarının) taşınmasında nöronlar arasındaki sinapslar aracıdır ve bu sinapslar bilginin entegrasyonunda, şekillenmesinde çok önemlidir.
Birden fazla sinaptik bağlantı bilginin birden daha fazla işlenmesini sağlar.
Uzun sinir yolları, örneğin motor nöron gibi, az sayıda sinaps içerdiğinden bilgi hemen hemen hiç değişmeden hedefe ulaştırılır ki, bu kas kasılması gibi bazı durumlarda çok önemlidir.
Periferik sinirlerin glial hücreleri Schwann hücreleridir. Bunlar, ____da _____ı oluşturur ve gerektiğinde _____u yapar
Periferik sinirlerin glial hücreleri Schwann hücreleridir. Bunlar, periferik
aksonlarda miyelin kılıfı oluşturur ve gerektiğinde artık maddelerin
fagositozunu yapar
PERİFERİK SİNİRLER
Çok sayıda ___nin (aksonun) _____yla çevrilmesiyle meydana gelirler. Sinir demetlerine ___ adı verilir. Miyelinli olanlar ___ görülür. Her demette ___ lifler vardır.
Akson çevresindeki ____u kılıfları (dıştan içe):
1._____
2._____
3. _____
PERİFERİK SİNİRLER
Çok sayıda sinir lifinin (aksonun) bağ dokusu kılıflarıyla çevrilmesiyle
meydana gelirler. Sinir demetlerine fasikül adı verilir. Miyelinli olanlar
beyaz görülür. Her demette hem duysal hem de motor lifler vardır.
Akson çevresindeki bağ dokusu
kılıfları (dıştan içe):
1. Epinöriyum
2. Perinöriyum
3. Endonöriyum
Periferik ___ (___ lifler taşıyan) bir sinirin enine kesitinde en dışta, sinirin bütününü örten epinöryum tabakası yer alır
• Bunun altında gruplar halinde ____ı içeren fasiküller yer alır
• Bir periferik sinir içinde ortalama ____ bulunur
• Fasikülü ___ çevreler
• Fasikülün içinde ___ arasındaki bağ dokusuna ise endonöryum adı verilir
• Periferik sinir içinde kanı taşıyan kapiller damar sistemi ___ adını alır.
Periferik mikst (motor ve duysal lifler taşıyan) bir sinirin enine kesitinde en dışta, sinirin bütününü örten epinöryum tabakası
yer alır.
• Bunun altında gruplar halinde motor ve duysal aksonları içeren fasiküller yer alır.
• Bir periferik sinir içinde ortalama 3-5 fasikül
bulunur.
• Fasikülü perinöryum çevreler.
• Fasikülün içinde aksonların arasındaki bağ dokusuna ise endonöryum
adı verilir.
• Periferik sinir içinde kanı taşıyan kapiller damar sistemi vasa
nervorum adını alır.
Bir periferik sinirin hücre gövdesi ve aksonu
vardır. Hücre gövdesi _____nda veya _____da yerleşimli iken, aksonun uzunluğu 1 metreyi aşabilir
Miyelin kılıf üzerinde Ranvier nodu adı verilen kısa aralıklar bulunur. Ranvier nodlarının bulunduğu bölümlerde ___ bulunmaz
iki ranvier boğumunun arasında kalan alana ___ ismi verilir
Bir periferik sinirin hücre gövdesi ve aksonu
vardır. Hücre gövdesi arka kök ganglionunda veya
omurilik ön boynuzda yerleşimli iken, aksonun uzunluğu 1 metreyi aşabilir.
Miyelin kılıf üzerinde Ranvier nodu adı verilen kısa aralıklar bulunur. Ranvier nodlarının bulunduğu bölümlerde miyelin kılıf bulunmaz
iki ranvier boğumunun arasında kalan alana internod ismi verilir
Miyelin
• _____den oluşur
• Aksonu ____ eder ve ____ hızını arttırır
Miyelin
• Lipit ve Proteinden oluşur
• Aksonu izole eder ve sinir ileti hızını arttırır
SİNİR DOKUSUNUN DEJENERASYON VE
REJENERASYONU
• ____da mitoz yok
• ____de mitoz var
• M.S.S’ deki hastalıklar ya da yaralanmalarla oluşan hücre
kayıplarındaki boşlukları _____ doldurur
• P.S.S fibrilleri _____sa rejenere olabilir, işlev gören _____ olması gerekir
SİNİR DOKUSUNUN DEJENERASYON VE
REJENERASYONU
• Nöronlarda mitoz yok
• Glia hücrelerinde mitoz var
• M.S.S’ deki hastalıklar ya da yaralanmalarla oluşan hücre
kayıplarındaki boşlukları nöroglia hücreleri doldurur
• P.S.S fibrilleri perikaryon sağlamsa rejenere olabilir, işlev
gören Schwann hücrelerinin olması gerekir
Aksonların kendi ___ vardır. İhtiyaç duydukları ATP yi
üretirler. Ancak ____, hücre gövdesinden ayrılırsa varlıklarını sürdüremezler.
- Lezyonun distalinde sinaptik terminal dejenere olur.
- Wallerian dejenerasyon; lezyon aksonu proksimal ve distal
segmentlere ayırır. - Miyelinin dejenerasyonu; shwan hücreleri bölünmeye ve trofik faktörleri sentezlemeye başlar.
- Debris mikroglia/makrofajlarca temizlenir.
- Kromatoliz: aksonal yaralanma sonrası nöronun gövdesinin
şişmesi, organellerin yeniden şekillenmesi. - Retrograd transnöral dejenerasyon. Hasarlı nöronla sinaps
yapan nöronların da hasar görmesi. - Anterograd transnöral dejenerasyon
Aksonların kendi mitokondrileri vardır. İhtiyaç duydukları ATP yi
üretirler. Ancak protein sentezleyemezler, hücre gövdesinden
ayrılırsa varlıklarını sürdüremezler.
1. Lezyonun distalinde sinaptik terminal dejenere olur.
2. Wallerian dejenerasyon; lezyon aksonu proksimal ve distal
segmentlere ayırır.
3. Miyelinin dejenerasyonu; shwan hücreleri bölünmeye ve
trofik faktörleri sentezlemeye başlar.
4. Debris mikroglia/makrofajlarca temizlenir.
5. Kromatoliz: aksonal yaralanma sonrası nöronun gövdesinin
şişmesi, organellerin yeniden şekillenmesi.
6. Retrograd transnöral dejenerasyon. Hasarlı nöronla sinaps
yapan nöronların da hasar görmesi.
7. Anterograd transnöral dejenerasyon
Sinir Yaralanması ( Kesi-Ezilme)
• Perikaryon: _____
• Distal segment:____
Proksimal Segment önce dejenere olur, ancak ölü kısımların makrofajlarca temizlenmesinden sonra büyüme başlar. Aksonun
proksimal segmenti büyür ve dallanır, Schwann hücre sütunları doğrultusunda ilerler. Schwann hücre sütunlarına penetre olan
lifler, büyümeye devam eder ve efektör organa ulaşır.
Sinir Yaralanması ( Kesi-Ezilme)
• Perikaryon: 1- Kromatolizis
2- Perikaryonun hacmi
artar
3- Çekirdek perifere kayar
• Distal segment
* Akson ve myelin kılıf tamamen dejenere olur
*Akson ve myelin artıkları makrofajlarca temizlenir
*Schwann hücreleri çoğalarak
Proksimal Segment önce dejenere olur, ancak ölü kısımların makrofajlarca temizlenmesinden
sonra büyüme başlar. Aksonun proksimal segmenti büyür ve
dallanır, Schwann hücre sütunları doğrultusunda ilerler. Schwann hücre sütunlarına penetre olan
lifler, büyümeye devam eder ve efektör organa ulaşır.
Periferik sinir hücresinin başlıca üç tip zararlanma modeli söz
konusudur
•____
Periferik sinir hücresinin başlıca üç tip zararlanma modeli söz
konusudur
• Waller dejenerasyonu,
• Aksonal dejenerasyon,
• Segmental demiyelinizasyon
Waller dejenerasyonu:
• Periferik sinirin aksonunun herhangi bir yerinde herhangi bir nedenle (travma, infarktüs, uzamış veya şiddetli baskı gibi) hasarlanması ve bütünlüğünün bozulması sonucunda oluşan zararlanmadır.
• Aksonun kesintiye uğradığı yerin distalinde akson ve
ardından çevresindeki miyelin kılıf dejenere olur,
makrofajlarla fagosite edilir.
• Aksonun hasar yerinin proksimalinde kalan kısmı ve
periferik sinir hücre gövdesi sağlam kalır.
• Periferik sinir hücresinin aksonu kesintiye uğradığında Waller dejenerasyonunun gelişimi belirli bir zaman alır
• Bu süre 4 - 11 gün arasında değişir.
• Akson ne kadar distalde kesintiye uğrarsa Waller
dejenerasyonu o kadar erken gelişir.
• Sinir kılıfının devamlılığının korunmuş olması halinde, dejenerasyonu
takiben sinir, hasarlandığı yerin distaline doğru günde yaklaşık 1 mm
hızla rejenere olur. Aksonun kesintiye uğrayan kısmından distale doğru
rejenere olan kısım aksonun ilk haline göre daha ince miyelinlidir ve
internodal aralıklar daha kısadır.
Aksonal dejenerasyon
• Periferik sinir hücre gövdesinin veya aksonunun
hasarı söz konusudur.
• Nedeni çoklukla metabolik veya toksikdir.
• Rahatsızlık ya periferik sinir hücre gövdesini
doğrudan etkileyen bir nedenle (poliomiyelit gibi)
olabileceği gibi aksonun bütününü etkileyen bir
nedenle (Vincristine isimli sitostatik ilacın aksonal
transportu engellemesi sonucu olduğu gibi) de
olabilir.
• Periferik sinir hücresi canlılığını yitirdiyse artık
geri dönüş yoktur.
• Eğer neden, aksonun bütünlüğü bozulmadan ortadan kaldırılırsa
akson haftalar - aylar içinde fonksiyonuna kavuşabilir. Eğer aksonun
bütünlüğü bozulduysa Waller dejenerasyonunda olduğu gibi, yavaş bir
rejenerasyon süreci izler. Prognozu en kötü olan zararlanma tipidir.
Segmental demiyelinizasyon
• Miyelinli sinir liflerinde, periferik sinir aksonunda bir hasar olmaksızın
etrafındaki Schwann hücresinde ve/veya miyelin kılıfında hasar söz
konusudur. Demiyelinizasyon, herediter nöropatilerde olduğu gibi tüm
sinir boyunca olabilir veya edinsel demiyelinizan durumlarda (Guillain-
Barré Sendromu veya Kronik inflamatuvar demiyelinizan polinöropati
gibi) belirli bir sinir segmentinde söz konusu olabilir.
• Miyelin, yenilenebilir bir yapıdır.
• Bu nedenle, nedeni ortadan kalktığında,
demiyelinizasyon tümüyle geri dönüşü olan bir
süreçtir.
• Demiyelinizasyonu takiben 15 gün ile 6 ay
arasında remiyelinizasyon tamamlanır.
• Bununla birlikte, remiyelinize olan segmentlerde
miyelin, öncekine göre daha ince ve internodal
aralıklar daha kısadır.
• Demiyelinize segmentte ileti hızı yavaşlamıştır.
