VO 2.4 Absorptie van vitamines en sporenelementen Flashcards
Wat zijn de kenmerken van vitamine B12?
Vitamine B12 is wateroplosbaar. Zit in dierlijke producten. Synthese van vitamine B12 door bacteriën. Opname van vitamine B12 vindt plaats in de dunne darm. Wij hebben de microflora in de dikke darm zitten dus wij krijgen Vitamine B12 niet op die manier binnen.
Wat is het gevolg van vitamine B12 deficiëntie?
Gebrek aan vitamine B12 leidt tot macrocytaire anemie: te weinig bloedcellen, en de cellen die wel gevormd worden zijn abnormaal groot.
Hoe ontstaat microcytaire anemie?
Microcytaire anemie wordt veroorzaakt door gebrek aan ijzer.
Hoe wordt vitamine B12 opgenomen door het lichaam?
- Vitamine B12 is eigenlijk altijd eiwitgebonden. De eiwitten waaraan het vast zit moeten worden afgebroken, dit gebeurt door pepsine in de maag.
- Dan komt Vitamine B12 vrij en bindt het aan een lichaamseigen eiwit (R-proteïn).
- Vervolgens komt het complex in de darm en wordt het lichaamseigen eiwit afgebroken (niet door pepsine want daartegen is het eiwit resistent), de pancreas produceert (vet-, suiker- en eiwitsplitsende enzymen), dan komt het B12 weer vrij.
- Dan bindt het aan intrinsic factor (een ander eiwit). IF is een product van een pariëtale cel.
- Het IF-B12 complex bindt aan de cubuline receptor op het darmepitheel. Dan wordt het hele complex opgenomen in de cel (endocytose). In de cel wordt het eiwit afgebroken in een lysosoom.
- Dan komt het B12 weer vrij en gaat het naar de bloedbaan. Dan komt het in de poortader en dan gaat het naar de lever.
Hoe en waar wordt vitamine B12 opgeslagen?
De lever kan vitamine B12 opslaan (3 tot 5 jaar voorruit zonder deficiëntie). De opslag is mobiel: het komt in de lever, wordt uitgescheiden via het gal, bindt weer aan IF en wordt dan weer opgenomen.
Wat is het gevolg van het verlies van pariëtale cellen?
Verlies van pariëtale cellen, verlies van productie IF, verminderde opname Vitamine B12.
Waarvoor is vitamine B12 een co-factor?
Vitamine B12 is een Co-factor: noodzakelijk voor de functie van 2 enzymen in het lichaam: Methionine synthase en MMCoA mutase.
Wat zijn de symptomen die ontstaan bij een vitamine B12 deficiëntie?
De demethylering van het foliumzuurderivaat (hiervoor is vitamine B12 nodig) is nodig voor de aanmaak van thymidine (nucleotide) en dat is nodig DNA-synthese. Als er sprake is van vitamine B12 deficiëntie kan er minder celdeling plaatsvinden, waardoor je anemie krijgt. Je merkt dit ook in andere snel celdelende weefsel (slijmvlies maagdarmkanaal). Je kunt ook neurale effecten krijgen, het effect zit in de cellen van schwann, die worden aangetast bij een vitamine B12 deficiëntie.
Hoe kun je de vitamine B12 deficiëntie terugzien in het bloed?
Stijging plasma concentratie van:
- Homocysteine (kan niet meer worden omgezet (demythelering vindt niet meer plaats))
- Methylmalonaat (methylmalonyl kan niet meer worden omgezet dus het wordt afgebroken)
Wat zijn de oorzaken van een vitamine B12 deficiëntie?
- Lage inname
- Verstoorde eiwitafbraak, lage maagzuursecretie
- Verlies receptor: ontsteking/resectie ileum
- Verlaagde IF productie bij verlies pariëtale cellen
Wat is er kenmerkend aan maligne aandoeningen?
- B-symptomen: nachtzweten, koorts, afvallen.
Wat laat een bezinking (BSE) zien?
Bezinking (BSE) laat zien of er een ontsteking is: hoge bezinking betekend dat er veel ontstekingscellen aanwezig zijn.
Wat is een abces?
Een abces = een met pus gevulde holte en kan overal in het lichaam voorkomen.
Zijn galstenen zichtbaar op een buikoverzichtsfoto?
Nee, want ze absorberen de straling niet.
Wat kun je zeggen als de calprotectine verhoogd is in de ontlasting?
Calprotectine verhoogd in de ontlasting, dan zit er een ontsteking in de darm.
Waar duidt een abces in het terminale ileum op?
Abces in terminale ileum dan duidt het op de ziekte van Crohn. De ziekte van Crohn kan van mond tot kont voorkomen.
Waar duidt een verhoogde MCV op?
Een verhoogde MCV duidt op een macrocytaire anemie. Dit past dus bij de B12 deficiëntie.
Waar past een lage MCV bij?
Als het MCV laag is duidt het op een microcytaire anemie en dan kun je een ijzertekort hebben. Microcytaire anemie kan duiden op bloedverlies vanuit de darm.
Wat is de behandeling van de ziekte van Crohn?
Behandeling Crohn: chirurgie (verwijderen van het zieke deel) en ontstekingsremmers (steroïden of anti TNF middelen)
Hoe wordt Vitamine D gemaakt of opgenomen door het lichaam? En wat is hiervan het nadeel?
Vitamine D aanmaak door zonlicht in de huid. In onze regio krijg je via de route niet voldoende vitamine D in de winter. Vitamine D zit beperkt in vlees, ei en zuivel en veel in vette vis. Als je huid donkerder is de vitamine D aanmaak minder efficiënt.
Waarvoor is Vitamine D van belang?
Vitamine D is nodig voor: aanmaak van botten. Is van belang voor de calcium en fosfor (fosfaat) huishouding. Weinig calcificatie van de botten dan krijg je rachitis (je botten kunnen je lichaam niet meer dragen).
Hoe gebeurt de afbraak van vetten?
Afbraak van triglyceride gebeurt door lipase (minder belangrijke in de maag, belangrijke in de pancreas). Deze eiwitten (enzymen) werken alleen in water. Door het oppervlak van vet zo groot mogelijk te maken gaat het afbreken sneller. Emulgatie = van grote vet bubbel naar kleine vetbubbels, dit gebeurt mechanisch, als je verder niets doet dan vloeien ze weer terug. Galzouten zorgen er voor dat de kleine druppels stabiliseren. De galzouten zijn aan de ene kant hydrofiel en aan de andere kant hydrofoob. Ze zorgen ervoor dat de kleine druppels stabiel worden in het water.
Hoe en waar vindt in de darm de calciumabsorptie plaats?
In het eerste deel van de dunne darm (duodenum, proximaal jejunum) vindt calciumabsorptie plaats. Apicaal zit er een kanaal voor de opname. Calcium kan vrij naar binnen stromen want in de cel is de calciumconcentratie heel laag. De darmcel heeft daarnaast ook een negatieve potentiaal. Calcium wordt in de cel gebonden aan calbindine. De vrije calcium concentratie blijft hierdoor laag. Basolateraal heb je een pomp waar ATPase voor nodig is.
Wat zijn de kenmerken van ijzer?
Te veel ijzer is toxisch. Is belangrijk voor de oxidatieve fosforylering en zuurstoftransport. Opname wordt vanuit het lumen afgestemd op de behoefte van het lichaam. Via het terugkoppelingsmechanisme
Hoe vindt de Fe2+-opname plaats?
- Fe2+ duodenum, proximaal jejunum.
- Import via DMT1
- Ferritine: bindt Fe2+ irreversibel
- Export via ferroportine, zorgt voor lage concentratie Fe2+ in de cel
- De activiteit van ferroportine wordt hormonaal gereguleerd
Wat is transferrine?
Transferrine: eiwit in het bloed dat Fe3+ bindt en transporteert.
Hoe wordt de afgifte van hepcidine gestimuleerd en wat doet hepcidine?
De hepcidine afgifte door de lever wordt gestimuleerd door Fe3+-transferrine. Fe3+-transferrine stimuleert de transcriptie van hepcidine. Het HFE eiwit is essentieel voor deze stimulatie door Fe3+-transferrine. Hepcidine bindt aan ferroportine: de transporter wordt hierdoor opgenomen in de cel. Dan kan Fe2+ de cel niet meer uit en blokkeert het dus de opname van ijzer.
Wat gebeurt er als je een mutatie hebt in het HFE eiwit (zoals voorkomt bij hemochromatose)?
Er wordt minder hepcidine geproduceerd, ondanks een goede Fe3+-transferrine concentratie. Dit heeft als gevolg: minder remming van de Fe2+ opname waardoor je een verhoogde ijzeropname krijgt, hemochromatose.
