W10HC5: Monoamines en depressie

Question 1

Mono-amine theorie

Answer 1

• reserpine (NA en 5-hT depletie) kan depressie veroorzaken
• 5-HT concentratie is verlaagd bij de depressieve pt
• polymorfisme in gen dat codeert voor 5-HT re-uptake eiwit is geassocieerd met depressie
• intussen genuanceerd

Question 2

Noradrenaline

Answer 2

• synthese uit tyrosine
• receptortypen: alfa en bèta, alfa2 het belangrijkst van zorgt dat de afgifte noradrenaline en serotonine in het presynaptische gedeelte worden geremd
• verwijdering uit de synapsspleet door reuptake, afbraak (door MAO-A en COMT) en receptorbinding: drugtargets

Question 3

Serotonine

Answer 3

• synthese uit tryptofaan
• afbraak door MAO-A presynaptisch
• heel veel receptortypes: 5-HT1 tm 5-HT7
• 5-HT1a receptor agonisten (anxiolytica, tegen angst, snelwerkend)
• 5-HT2 receptor antagonisten (antipsychotica, antihypertensiva)
• 5-HT3 receptor antagonisten (anti-braakmiddelen)
• MAO-A remmers (antidepressiva)
• re-uptake blokkers (antidepressiva)

Question 4

Klassieke (tricyclische) antidepressiva (TCAs)

Answer 4

amytryptyline, nortryptyline, imipramine

Question 5

Selectieve serotonine re-uptake inhibitors (SSRI’s)

Answer 5

fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine, sertraline, citopralam

Question 6

Serotonine-noradrenaline re-uptake inhibitors (SNRI’s)

Answer 6

venlafaxine

Question 7

(Presynaptische) alfa2 receptor antagonisten

Answer 7

mianserine, mirtazapine, trazodone

Question 8

MAO-A remmers

Answer 8

tranylcypromine, moclobemide

Question 9

Overige antidepressiva

Answer 9

bupropion, St. Janskruid

Question 10

Volgorde arts

Answer 10

• SSRIs (bijwerkingen vaak het mildst, hoogste kans op antidepressieve werking), daarna SNRIs
  -> na 4-6 wkn: niet goed langzaam afbouwen en daarna met een ander middel starten
  -> TCAs (werken goed, stevigere bijwerkingen)
  -> MAO-A remmers (stevige bijwerkingen, dieetaanpassingen nodig vanwege tyramine)
  -> rest zoals mirtazepine en bupropion erbij

Question 11

Werkingsmechanisme: geen serotonine tekort maar verstoorde receptorbalans

Answer 11

• na 2-4 wkn AD: betere overdracht van signalen door verlaging van postsynaptische noradrenerge (bèta2 en alfa1) en serotonerge (5-HT2) receptoren, en mogelijk ook presynaptische serotonerge receptoren
• bij SSRI: opname serotonine in de cel wordt hoger, maar omdat ie zichzelf remt en de signaaloverdracht geremd wordt -> geen optimale serotonine afgifte, de SSRI remt zijn eigen werking via de projecterende neuron
• na een paar weken zorgt de grote hoeveelheid serotonine ervoor dat de receptoren op het celmembraan vd projecterende neuron gedesensitiseerd raken -> geen remming van het signaal -> meer actiepotentialen -> toename serotonine

Question 12

Werkingsmechanisme: Indirect ipv direct bij klachten van depressiviteit betrokken

Answer 12

• SSRIs induceren neurogenese in de hippocampus en in de prefrontale cortex
• 5-HT helpt mee om positief te leren reageren op stress: brain-derived neurotrophic factor omhoog

Question 13

Glutamate (non-monoamine) theorie: Keta

Answer 13

• werkt in op NMDA receptor
• overstimulatie daarvan is geassocieerd met depressiviteit
• esketamine neusspray: alleen bij pt die met andere middelen zijn uitbehandeld
• bijwerkingen: dissociatie