W12HC1: Gedragsstoornissen Flashcards
Oppositionele-opstandige stoornis: ODD
A. Boze/prikkelbare stemming, brutaal/ongehoorzaam gedrag of ontevredenheid
- boze/prikkelbare stemming
- ruziezoekend dan wel openlijk ongehoorzaam gedrag
- wraakzacht
B. De verstoring in het gedrag gaat samen met lijdensdruk bij de betrokkene zelf of anderen in zijn/haar onmiddellijke sociale omgeving of heeft een negatieve invloed op het sociale, schoolse of beroepsmatige functioneren of in het functioneren op andere belangrijke terreinen
- prevalentie 3%
Normoverschrijdend-gedragsstoornis (CD)
A. Grondrechten van anderen, of belangrijke maatschappelijke normen/regels worden geschonden
- agressie jegens mensen en dieren
- vernieling van eigendommen
- bedrog/diefstal
- ernstige overtredingen van regels
B. De gedragsstoornis veroorzaakt klinisch significante beperkingen in het functioneren op sociaal, school- of beroepsmatig gebied
C. Indien de betrokkene ouder is dan 18 jr: er wordt niet voldaan aan criteria voor de antisociale-persoonlijkheidsstoornis
- prevalentie 2%
DMDD: disruptieve-stemmingsdisregulatie
- ontstaat bij knderen met driftbuien < 13 jr, zodat niet elk kind de stempel bipolair krijgt (meestal later eerder depressie dan bipolair)
A. Ernstige recidiverende driftbuiten die zich verbaal en/of in het gedrag manifesteren en die wat intensiteit of duur betreft in grove mate disproportioneel zijn tov de situatie/aanleiding
B. De driftbuien komen niet overeen met het ontwikkelingsniveau
C. De driftbuien treden gemiddeld 3x of vaker per week op
D. De stemming tussen de driftbuien is persisterend prikkelbaar/boos, gedurende het grootste deel vd dag en bijna elke dag, en dit is door anderen waarneembaar
E. Criteria A-D zijn sinds 1 jaar aanwezig: in die periode is de betrokkkene nooit gedurende 3 achtereenvolgende maanden geheel vrij geweest van de symptomen in criterium A-D
Psychopathie DMDD
- beperkte prosociale emoties
- gebrek aan berouw of schuldgevoel
- ongevoelig, gebrek aan empathie
- onverschillig over niet-presteren
- vlak of deficiënt affect
Comborbiditeiten gedragsstoornis
- ADHD
- depressie
- angststoornissen
- middelenmisbruik
Ontwikkelingstrajecten
- adolescence onset: rond 10-12, dan toename en afname rond de 20: betere prognose
- life-course persistent: begint vroeg en blijft aanwwezig en hogere kans op anti-sociale persoonlijkheidsstoornissen
Prognose mbt volwassen leeftijd
- in het algemeen afname van ODD- en CD-symptomen
- soms verdwijnen diagnose
- risico ODD > CD vnl bij dwars en uitdagend gedrag
- verhoogd risico op persoonlijkheidsstoornissen, depressie, verslaving, werkeloosheid, herhaalde echtscheidingen, antisociale partner, vroege zwangerschap, kinderen met gedragsstoornissen, financiele problemen, criminaliteit
Gunstige prognostische factoren
- sterke band met werk en familie
- oudste in kinderrij
- meer affectieve relaties
- rolmodel van zelfde geslacht
- goede relatie met minstens 1 volwassene
- steunend systeem
- externe steun van anderen
- versterking van positieve copingsmechanismen
Ongunstige prognostische factoren
- vroege leeftijd van aanvang
- veel gedragsproblemen
- probleemgedrag in verschillende situaties
- fysieke agressie
- comorbiditeit met ADHD
- lage intelligentie
- kenmerken van ongevoeligheid en emotieloosheid
- mannelijk geslacht
DD
- geïsoleerd antisociaal gedrag
- ADHD
- reactieve hechtingsstoornis
- ontremd-sociaalcontactstoornis
- psychose/manie
- depressie
- ASS
Behandeling
- psycho-educatie
- parent management training (PMT)
- social problem-solving skills training
- gedragstherapeutische vormen van systeemtherapie, ihb multisysteemtherapie: gaat om leren van de gevolgen van gedrag
- farmacotherapie
Farmacologie
ADHD: methylfenidaat, dexamfetamine, atomoxetine, guanfacine, clonidine
Antipsychotica: risperdon, aripiprazol, pipamperon
