ΕΑΡΙΝΑ ΣΙΤΗΡΑ ΡΥΖΙ Flashcards
(21 cards)
- Ποιοι είναι οι οικότυποι του ρυζιού (Oryza sativa);
o Indica (υγρές τροπικές και υποτροπικές περιοχές της Ασίας): ψηλό φυτό με στέλεχος όχι ισχυρό και τάση για πλάγιασμα, κόκκος μεγάλου μήκους (μακρόκοκκα), περίπου 80% της παγκόσμιας παραγωγής o Japonica (εύκρατες και υποτροπικές περιοχές): κοντό φυτό με στέλεχος ισχυρό - σκληρό, κόκκος μικρού μήκους o Javanica (περιοχές της Ινδονησίας
- Με βάση ποια κριτήρια ταξινομούνται οι ποικιλίες ρυζιού σε διάφορες κατηγορίες;
1) Σύστημα καλλιέργειας
2) Διάρκεια βιολογικού κύκλου
3) Μέγεθος και διαστάσεις κόκκου
4) Περιεκτικότητα σε αμυλόζη
- Σε ποιες κατηγορίες ταξινομούνται οι ποικιλίες με βάση το σύστημα καλλιέργειας που ακολουθείται;
Συστήματα καλλιέργειας:
o Low land: τα φυτά αναπτύσσονται σε αγρό που βρίσκεται υπό κατάκλιση, με φυσικό ή τεχνητό τρόπο, για το μεγαλύτερο διάστημα της καλλιεργητικής περιόδου. Καλλιέργεια σε τροπικές, υποτροπικές και εύκρατες περιοχές (Ελλάδα).
o Up land: τα φυτά αναπτύσσονται σε περιοχές με έντονες βροχοπτώσεις, καλλιέργεια αποκλειστικά σε τροπικές περιοχές
- Ποιο είναι το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του συστήματος καλλιέργειας ρυζιού low land;
Σύστημα καλλιέργειας low land: τα φυτά αναπτύσσονται σε αγρό που βρίσκεται υπό κατάκλιση, με φυσικό ή τεχνητό τρόπο, για το μεγαλύτερο διάστημα της καλλιεργητικής περιόδου. Καλλιέργεια σε τροπικές, υποτροπικές και εύκρατες περιοχές (Ελλάδα
- Τι γνωρίζετε για το σύστημα καλλιέργειες ρυζιού up land;
Σύστημα καλλιέργειας up land: τα φυτά αναπτύσσονται σε περιοχές με έντονες βροχοπτώσεις, καλλιέργεια αποκλειστικά σε τροπικές περιοχές
- Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται οι ποικιλίες ρυζιού με βάση τη διάρκεια του βιολογικού τους κύκλου;
Η διάρκεια του βιολογικού κύκλου του ρυζιού κυμαίνεται μεταξύ 80-280 ημερών:
o Πρώιμες: 80-130 ημέρες (εύκρατες περιοχές)
o Μεσοπρώιμες: 130-160 ημέρες
o Όψιμες: >160 ημέρες (τροπικές περιοχές)
Σημαντική είναι η επίδραση των περιβαλλοντικών συνθηκών και πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για την κατάταξη των ποικιλιών σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες.
Στη χώρα μας οι περισσότερες ποικιλίες ωριμάζουν μετά από 120-150 ημέρες.
- Αναφέρατε τις τριες (3) κλάσεις ρυζιού στις οποίες ταξινομούνται οι διάφορες ποικιλίες με βάση το μέγεθος του κόκκου (μήκος κόκκου και σχέση μήκους προς πλάτος κόκκου).
(1) Μακρόσπερμες
(2) Μεσόσπερμες
(3) Μικρόσπερμες ή στρογγυλόσπερμες
- Ποιες είναι οι σημαντικότερες ομοιότητες του ρυζιού με τα χειμερινά σιτηρά σε ότι αφορά τα μορφολογικά χαρακτηριστικά;
o 1 εμβρυακή ρίζα και πολυάριθμες μόνιμες
o Παρουσιάζει μεγάλη τάση αδελφώματος (4-5)
o Στέλεχος: καλάμι εσωτερικά κενό με 10-23 μεσογονάτια διαστήματα (οι πρώιμες ποικιλίες λιγότερα) και 60-180cm
o Τα φύλλα αποτελούνται από έλασμα και κολεό (το έλασμα στη βάση του φέρει ωτία με μικρές τρίχες)
o Το μέγεθος των φύλλων από τη βάση προς την κορυφή αυξάνεται (μεγαλύτερα φύλλα στην κορυφή)
o Είναι αυτογονιμοποιούμενο φυτό
o Ταξιανθία: φόβη 10-25cm
o Κόκκος: καρύοψη, περιβάλλεται από λέπυρα (αφαιρούνται μετά τον αλωνισμό)
- Τι γνωρίζετε για την επίδραση της θερμοκρασίας στη βλάστηση του σπόρου του ρυζιού και στην ανάπτυξη των φυτών;
o Βλάστηση σπόρου: θερμοκρασία 27-37°C ευνοεί τη βλάστηση σε 48 ώρες, ενώ στους 10°C απαιτούνται 30 ημέρες.
o Ανάπτυξη φυτού: (αναπαραγωγική φάση) η άνθηση εμποδίζεται σε θερμοκρασίες < 22°C ή > 32°C. Ελάχιστη θερμοκρασία γονιμοποίησης 15°C.
- Τι γνωρίζετε για το γέμισμα του κόκκου του ρυζιού;
o Ανάπτυξη κόκκου όμοια με των χειμερινών σιτηρών
o Γέμισμα κόκκου: 25-30 ημέρες σε τροπικές περιοχές, 45-60 ημέρες σε εύκρατες περιοχές
o Το γέμισμα του κόκκου ευνοείται σε θερμοκρασίες ημέρας/νύχτας: 30/20°C
o Μεγαλύτερης διάρκειας φάση γεμίσματος του κόκκου ευνοεί την αύξηση της παραγωγής και τη βελτίωση της ποιότητας και επιτυγχάνεται σε σχετικά χαμηλότερα επίπεδα θερμοκρασίας, μέσα όμως στα όρια των ευνοϊκών
o Το γέμισμα του κόκκου ολοκληρώνεται όταν αυτός βρίσκεται στο στάδιο της φυσιολογικής ωρίμανσης με περιεκτικότητα σε υγρασία 30% (περίπου)
- Ποιοί είναι οι συντελεστές που καθορίζουν την απόδοση σε μια καλλιέργεια ρυζιού;
A. Ο αριθμός των ταξιανθιών (φόβες)/μονάδα επιφάνειας
B. Ο αριθμός των σταχυδίων/φόβη
C. Το ποσοστό των γόνιμων σταχυδίων
D. Το βάρος των 1000 κόκκων
- Περιγράψτε σε συντομία τον τρόπο ανάπτυξης του ρυζιού σε συνθήκες κατάκλυσης (low land ή paddy).
Στο σύστημα αυτό καλλιέργειας το φυτό συμπεριφέρεται σαν υδρόφυτο, προσαρμόζεται σε συνθήκες μικρού βάθους νερού αλλά αντέχει και σε μεγάλο βάθος (άρδευση ή βροχοπτώσεις), με καλύτερες αποδόσεις σε βάθος έως 15cm
- Ποιος είναι ο μηχανισμός προμήθειας οξυγόνου στις ρίζες των φυτών ρυζιού που αναπτύσσονται υπό συνθήκες κατάκλυσης;
o Ανάπτυξη συστήματος αναερόβιας αναπνοής
o Ικανότητα μεταφοράς οξυγόνου από τα φύλλα στις ρίζες μέσω μιας συνεχούς διόδου υπό μορφή σωλήνα (αγωγού), που αναπτύσσεται στα φύλλα, το βλαστό και τη ρίζα και ονομάζεται αερέγχυμα
o Ανάπτυξη πολύ λεπτών ριζών, με άφθονες διακλαδώσεις, οι οποίες παρουσιάζουν αρνητικό γεωτροπισμό και εκτείνονται μέχρι την επιφάνεια του νερού
- Τι γνωρίζετε για τις απαιτήσεις του ρυζιού σε έδαφος;
o Καλύτερα εδάφη τα ελαφρώς όξινα (pH 5,5-6,5)
o Το ρύζι είναι ευαίσθητο σε υψηλά επίπεδα αλατότητας σε ορισμένα στάδια του βιολογικού του κύκλου, όπως το φύτρωμα, το αδέλφωμα και το στάδιο διόγκωσης της ταξιανθίας
o Για καλλιέργεια υπό κατάκλιση, καλύτερα εδάφη είναι τα συνεκτικά, 1:1 αργίλου και ιλύος
- Τι γνωρίζετε για τις εργασίες κατασκευής αναχωμάτων-λεκανών στον αγρό για τη σπορά ρυζιού;
1) Ισοπέδωση
2) Κατασκευή αναχωμάτων - λεκανων συντήρηση εάν είχαν κατασκευαστεί την προηγούμενη χρονιά
Η διαφορά μεταξύ υψηλότερου και χαμηλότερου σημείου της λεκάνης δε θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 2-5 cm/100m.
Σε σημεία με μεγάλο βάθος (το ύψος του νερού είναι μεγαλύτερο) παρατηρούνται προβλήματα στο φύτρωμα των σπόρων, το αδέλφωμα και την ανάπτυξη των φυτών
- Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των λεκανών που κατασκευάζονται για την καλλιέργεια ρυζιού;
Διαστάσεις λεκανών:
o 4 στρ χωρίς laser
o 10-20 στρ συνήθως (με laser) έως και 40στρ
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κατά την κατασκευή των λεκανών:
1) Η μεγάλη διάσταση κάθετα στη φορά των ανέμων στη περιοχή (αποφυγή κυματισμού)
2) Καλή κατασκευή αναχωμάτων γιατί η επισκευή τους έχει υψηλό κόστος
o Φρεζάρισμα
o Βασική λίπανση (ενσωμάτωση)
o Ζιζανιοκτονία
- Τι γνωρίζετε για τη συνιστώμενη λίπανση σε καλλιέργειες ρυζιού;
• 14-16 kg N/στρ
o 40% στη βασική λίπανση
o 40% στο αδέλφωμα (25-35 ημέρες μετά τη σπορά)
o 20% λίγο πριν την έναρξη της διόγκωσης της ταξιανθίας (50-60 ημέρες μετά τη σπορά)
• 4-8 kg P2O5/στρ, στη βασική λίπανση
• 6-10 kg K2O/στρ
o Στη βασική λίπανση, ή
o 50% στη βασική και 50% στην επιφανειακή κατά το αδέλφωμα
- Τι γνωρίζετε για τις απαιτήσεις του ρυζιού σε άρδευση;
o 700kg νερού απαιτούνται για την παραγωγή 1kg ξηρής ουσίας
o Ποσότητα νερού 1.100-1.400m3/στρ (μεγαλύτερη ποσότητα σε αλατούχα εδάφη λόγω συχνής αλλαγής νερού)
o Παραμονή του νερού σε όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου
o Ύψος νερού < 10cm, μετά το αδέλφωμα έως 15cm
o Απομάκρυνση νερού: 10-15 ημέρες πριν τη συγκομιδή
o Θερμοκρασία νερού 21-30°C (μεγαλύτερη δυσκολεύει το αδέλφωμα)
- Ποια είναι τα κριτήρια καθορισμού του κατάλληλου χρόνου για τη συγκομιδή του ρυζιού;
1) Η υγρασία των κόκκων να κυμαίνεται από 19-21%
2) Ο αριθμός ημερών από την άνθηση
3) Ο κίτρινο-καστανός χρωματισμός του πρώτου κόμβου της φόβης
4) Η απόκτηση κίτρινου χρώματος στο 80% των κόκκων
Όψιμη συγκομιδή οδηγεί σε αύξηση των σπασμένων κόκκων και απώλειες (πλάγιασμα, τίναγμα, κλιματικές συνθήκες, εχθροί).
Πρώιμη συγκομιδή οδηγεί σε υψηλό κόστος, μικρότερη απόδοση στο μύλο και κακή ποιότητα του προϊόντος
- Αναφέρατε τα στάδια επεξεργασίας του ρυζιού μετά τη συγκομιδή
1) Καθαρισμός από ξένες ύλες, το ρύζι διέρχεται από κόσκινα με ανεμιστήρες
2) Αποφλοίωση σε ειδικούς μύλους για απομάκρυνση λεπύρων (cargo)
3) Λεύκανση του αποφλοιωμένου καστανού ρυζιού (brown rice) όπου απομακρύνονται περικάρπιο, σπερματικό περίβλημα, στρώμα αλευρόνης
4) Στίβλωση - βούρτσισμα για πλήρη απομάκρυνση περικαρπίου, συνίσταται και επάλειψη των κόκκων με μείγμα γλυκόζης και τάλκης (στην Ευρώπη δεν το επιθυμούν οι καταναλωτές
- Ποια είναι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του καρπού του ρυζιού;
1) Απόδοση στο μύλο
o Αφορά μόνο τους ακέραιους κόκκους διότι η τιμή των σπασμένων κόκκων είναι 30-50% χαμηλότερη
o Γενικά υψηλότερη απόδοση στο μύλο έχουν οι πρώιμες ποικιλίες
2) Εμφάνιση του προϊόντος
o Κρυσταλλικότητα των κόκκων, στον τύπο Indica να είναι > 60%
o Μέγεθος και μορφή των κόκκων (υψηλότερη τιμή ρύζι με μακρούς και λεπτούς κόκκους)
3) Συμπεριφορά στο μαγείρεμα, γεύση και θρεπτική αξία
o Το κύριο συστατικό του ρυζιού είναι το άμυλο (87% σε καφέ, 86% σε λευκό)
o Η αμυλόζη του αμύλου καθορίζει την υφή και την συνεκτικότητα του βρασμένου ρυζιού: υψηλή περιεκτικότητα (21-30%) στο μακρύκοκκο ρύζι ευνοεί τη διόγκωση των κόκκων, την αποφυγή αποσύνθεσης και συγκόλλησης κατά το βρασμό
o Η αμυλοπηκτίνη επηρεάζει τη θερμοκρασία που αρχίζει να φουσκώνει το ρύζι (ζελατινοποίηση): υψηλή περιεκτικότητα ευνοεί την έναρξη του φουσκώματος σε χαμηλότερη θερμοκρασία
o Το ρύζι περιέχει πρωτεΐνες 7-15% (συνήθως 7-8%) με κυριότερη την ορυζεΐνη (φτωχή σε σημαντικά αμινοξέα, όπως λυσίνη)
