1.7 van gewone cel tot kankercel

Question 1

hoe gaat de vorming van een kankercel?

Answer 1

veel verschillen tussen normale en kankercellen

veel mutaties nodig

kleine kans dat dit in een cel gebeurd

hallmarks of cancer

Question 2

wat zijn de 10 hallmarks of cancer?

Answer 2

1: blijven delen
2: remming ontwijken
3: celdood weerstaan
4: oneindige celdeling
5: vorming van nieuwe bloedvaten
6: invasie en metastase
7: genoom instabiliteit en mutaties
8: tumor bevorderende ontsteking
9: deregulatie van energievoorziening
10: ontsnapping aan het immuunsysteem

Question 3

leg hallmark 1 uit: blijven delen

Answer 3

groeifactoren zijn nodig om de cel tot deling aan te zetten
dit loopt via groeifactor receptor

tumor maakt zelf groeifactor of heeft geen groeifactor nodig voor activering

Question 4

leg hallmark 2 uit: remming ontwijken

Answer 4

normale cellen luisteren naar signalen die de groei remmen
tumor schakelt de groeiremmers uit

Question 5

leg hallmark 3 uit: celdood weerstaan

Answer 5

normale cellen kunnen mechanismen activeren die tot celdood leiden (bijv als DNA teveel schade heeft)

dit zet cellen aan om geprogrammeerd eiwitten en DNA af te breken (apoptose)

tumor schakelt apoptose uit

Question 6

leg hallmark 4 uit: oneindige celdeling

Answer 6

normale cellen kunnen slechts een beperkt aantal delingen doormaken (uitzondering stamcellen).
dit komt omdat de telomeren bij elke celdeling korter worden

tumor schakelt de telomeerverlenging weer in

Question 7

wat is het verschil tussen hallmark 1 (blijven delen) en 4 (oneindige celdeling)?

Answer 7

blijven delen betekent dat de cel gaat delen

oneindige celdeling betekent dat de cel BLIJFT delen tot in het problematische

Question 8

leg hallmark 5 uit: vorming van nieuwe bloedvaten

Answer 8

de groeiende tumor heeft veel voedingsstoffen nodig
tumor zal dus vorming van nieuwe bloedvaten (angiogenese) stimuleren

Question 9

wat is stroma?

Answer 9

de directe omgeving naast de tumor

Question 10

waaruit bestaat stroma?

Answer 10

ondersteunend, niet-neoplastisch bindweefsel
bloedvaten
ontstekingscellen.

van de gastheer afkomstig

Question 11

wat doen stromacellen?

Answer 11

ze verzorgen de tumor

Question 12

wat zijn stromacellen?

Answer 12

endotheel
fibroblasten
ontstekingscellen

Question 13

wat doet stroma?

Answer 13

stroma bevat endotheel
endotheel zorgt voor angiogenese ten behoeve van de groei. nodig voor tumorgroei

Question 14

wat is nodig voor angiogenese?

Answer 14

angiogene groeifactoren
normaal worden deze gecontroleerd geproduceerd en worden ook groeiremmende factoren geproduceerd.

als de angiogene groeifactoren de overhand nemen is er een angiogene switch.

tumor is in staat te zorgen voor toename angiogene groeifactoren en afname van groeiremmende factoren

Question 15

leg hallmark 6 uit: invasie en metastase

Answer 15

tumor dringt in het omringende weefsel binnen met doorbraak door een basaalmembraan (invasie)

tumorcellen kunnen over een grote afstand worden getransporteerd en daar nieuwe tumor geven (metastasering)

Question 16

welke stappen vinden er plaats bij invasie en metastasering (hallmark 6)?

Answer 16

1. migratie door de basaalmembraan (detachement) (invasie)
   2.verplaatsing door extra-cellulaire matrix (invasie)

3.intravasatie (binnendringen bloedvat, EMT), (metastase)
4. transport in bloedbaan (‘embolus’) (metastase)
5. extravasatie en metastatic deposit (metastase)
6. colonisatie/ uitgroei (MET is nodig), (metastase)

Question 17

leg hallmark 7 uit: genoom instabiliteit en mutaties

Answer 17

een tumorcel moet veel mutaties ophopen

dit wordt normaal tegen gegaan door DNA schade reparatie

bij een tumor is er vaak een probleem in de DNA schade reparatie waardoor mutaties sneller ophopen

Question 18

leg hallmark 8 uit: tumor-bevorderende ontsteking

Answer 18

chronische ontstekingen kunnen tumorbevorderend zijn

tumoren gebruiken immuuncellen om stroma naar hun hand te zetten

macrofagen en granulocyten zijn bevorderend voor invasie en metastasering

Question 19

leg hallmark 9 uit: deregulatie van de energievoorziening

Answer 19

tumorcellen leven vooral van de glycolyse (glucose–>pyruvaat)

in een normale cel gaat pyruvaat de oxidatieve fosforylering in waarbij 32 ATP vrijkomt

in een tumorcel wordt pyruvaat omgezet tot lactaat wat 2 ATP oplevert. hierdoor kan tumorcel ook overleven in zuurstofarme periode

Question 20

leg hallmark 10 uit: ontsnapping aan het immuunsysteem

Answer 20

tumrocellen hebben veel mutaties

het immuunsysteem kan deze herkennen en cellen elimineren

tumoren activeren daarom vaak mechanismen die het immuunsysteem minder actief maken