4.3 WNT/beta-catenine signalering en darmkanker Flashcards

1
Q

welke cellen zitten in de niche (darm)?

A

stamcellen
paneth cellen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

wat doen paneth cellen?

A

ze secreteren lysozymen: antibacteriele functie

ze secreteren het component WNT wat ervoor zorgt dat stamcellen, stamcellen blijven

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

hoe gaat het WNT pathway als er niets gebeurd?

A

WNT pathway inactief: geen cel proliferatie

APC is actief en breekt het B-cathenine af. er is dan geen proliferatie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

waar zit B-cathenine?

A

cytoplasma, membraan, kern

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

waarbij is b-catenine betrokken?

A

cel-cel adhesie
transcriptie regulatie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

waarbij is E-cadherine betrokken?

A

epitheliale cel-cel adhesie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

waar zit E-cadherine?

A

cytoplasma
transmembraan
extracellulair

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

hoe gaat het WNT pathway als WNT bindt aan de WNT receptor?

A

B cathenine wordt nu niet meer afgebroken. er is activatie van transcriptie en proliferatie

B cathenine bouwt op in het cytoplasma als APC weg gaat door WNT.
B cathenine gaat dan naar TcF waardoor de transcriptie wordt aangezet en er proliferatie plaatsvindt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

hoe meer WNT er is…

A

hoe meer stamcellen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

wat is de belangrijkste functie van de WNT pathway?

A

het faciliteren van asymmetrische deling van de stamcel als dat nodig is

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

waarom werkt het WNT signaal alleen over korte afstanden?

A

omdat WNT eiwitten een lipide groep hebben en binden daarmee aan de celmembraan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

wat zijn de darmkanker aantallen in nederland? sterf gevallen en nieuwe gevallen?

A

5000 sterfgevallen pa

15000 nieuwe gevallen pa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

wat zijn erfelijke vormen van darmkanker?

A

lynch syndroom: mutaties in MMR genen MLH1, MSH2, MSH6 en PMS2

familiaire adenomateuze polyposis: mutaties in APC gen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

wat is familiaire adenomateuse poliposis (FAP)?

A

autosomaal dominante predipositie voor de ontwikkeling van multipele adenomateuze poliepen in colon en rectum

PT’s hebben ook een verhoogd risico op andere tumoren

ontstaat vaak op jonge leeftijd (20-30 jaar)

veroorzaakt door mutaties in APC gen

klinische variabiliteit in leeftijd waarop symptomen optreden, aantal poliepen in de darm, soort en andere tumoren

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

wat is APC?

A

het gen voor darmkanker

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

wat gebeurd er met het WNT pathway als er geen APC is (bij bijv mutatie, familiaire adenomateuze polyposis)?

A

WNT pathway wordt dan geactiveerd: b cathenine wordt niet afgebroken en gaat naar de kern–> proliferatie

17
Q

het WNT pathway in darmkanker is constitutief geactiveerd. wat gebeurd er bij 85% van de darmtumoren?

A

APC tumorsupperssor gen wordt geinactiveerd
hierdoor werkt het destructiecomplex niet meer
B cathenine concentratie stijgt
B cathenine gaat naar de kern
hier vormt het een complex met TCF
b cathenine en TCF activeren de transcriptie

18
Q

het WNT pathway in darmkanker is constitutief geactiveerd. wat gebeurd er bij 15% van de darmtumoren?

A

er treedt een oncogenen mutatie op in het b cathenine gen
b cathenine kan niet meer worden afgebroken door het destructiecomplex
B cathenine concentratie stijgt
B cathenine gaat naar de kern
hier vormt het een complex met TCF
b cathenine en TCF activeren de transcriptie

19
Q

wat zijn de b-cathenine-TCF target genen (WNT target genen) en wat is hun functie?

A

cycline D en CDK4: activering celcyclus

MYC: hoge expressie leidt tot korte duur van de G0 fase van de celcyclus.
het activeert expressie van CDKs en inactiveert CDK inhibators

LGR5: controleert stamcel karakter van de cel

20
Q

hoelang duurt de ontwikkeling van darmkanker?

A

gemiddeld 17 jaar

21
Q

wat is het doel van bevolkingsonderzoek darmkanker?

A

55-75 jaar: 1x per 2 jaar onderzoek ontlasting (fecal occult blood test)

doel: 2400 minder sterfgevallen per jaar

22
Q

hoe gaat WNT pathway als therapie target?

A

remming cyclo-oxygenase-2 (COX2)

COX2:
productie door tumorcellen inflammatie.
induceert prostaglandine E2 (PGE2) productie
activeert WNT signaling

23
Q

waarom rem je COX2?

A

om darmkanker te voorkomen en te remmen

24
Q

hoe rem je COX2?

A

met NSAIDS en COXIB

bijv aspirine

25
Q

in de meeste darmcellen is de WNT/B-cathenine signalering verstoord. hoe komt dat?

A

door mutaties in het tumor suppressor gen APC of een mutatie in het CTNNB1 (B-cathenine) proto-oncogen