3.3 Transportmechanismen

Question 1

Welke transportmechanismen zijn er voor het farmacon?

Answer 1

1. Paracellulair transport
2. Transcellulair transport
3. Efflux door P-glycoproteïne

Question 2

Welke 2 criteria zijn van belang bij transportmechanismen?

Answer 2

1. Gebeurt het transport actief of passief?
   - Passief transport geen energie, van hoge nr lage concentratie.
   - Actief transport: energie verbruikt (ATP-> ADP), noodzakelijk voor van lage naar hoge concentratie te gaan

2.Paracellulair of Transcellulair?

Question 3

Wat is paracellulair transport?

Answer 3

• Transportmechanisme waarbij moleculen tussen de cellen door transporteren.
• Meestal passieve vorm
• Deze manier is beperkt, deze poriën zijn klein deel van de totale oppervlakte

Question 4

Welke moleculen kunnen door deze poriën passeren? (bij paracellulair transport/diffusie)

Answer 4

• Hydrofiele moleculen
• Enkel moleculen met een grootte en gewicht van 20.000-30.000 dalton.
• Ongeladen moleculen beter dan geladen moleculen.

Question 5

Waarom rekening houden met paracellulaire diffusie bij borstvoeding?

Answer 5

Tijdens de eerste 5 dagen van de BV grotere intercellulaire ruimte tussen de lactocyten > grotere kans op paracellulaire diffusie

Question 6

Diffusie via paracellulair transport afhankelijk van?

Answer 6

• Grootte van de moleculen
• De lading van de moleculen
• Mogelijkheden om via andere weg opgenomen te worden.

Question 7

Waarom heeft de nier een grotere permeabiliteit?

Answer 7

Om glomerulaire filtratie mogelijk te kunnen maken.

Question 8

Wat is transcellulair transport?

Answer 8

Mechanisme waarbij de moleculen doorheen de celmembraan transporteren.

Question 9

Welke verschillende mogelijkheden van transcellulair transport is mogelijk?

Answer 9

• Passieve diffusie
• Carriergemedieerd transport
• Pinocytose (niet relevant voor therapeutische werkzame stoffen)

Question 10

Synoniemen voor passieve diffusie

Answer 10

Niet-ionische diffusie
Passief transport

Question 11

Wat is passieve diffusie?

Answer 11

• Lipofiele moleculen
• Beschreven door diffusie wet van Fick!
• Ionisatiegraad ook van belang: moet ongeladen zijn
• Van hoge naar lage concentratie

Question 12

Wat is de diffusiewet van Fick?

Answer 12

De flux = Dm/dt = D x P x (O/d) x (C1-C2)

De flux: aantal moleculen getransporteerde stof per tijdseenheid = diffusiesnelheid = Dm/dt
D: diffusiecoëfficiënt (eigen aan de stof)
P: verdelingscoëfficiënt: verhouding water/vet
O: membraanoppervlak (hoe groter, hoe meer diffusie)
d: membraandikte (hoe dunner, hoe meer diffusie)
C1: hoogste concentratie
C2: laagste concentratie

Question 13

Wat gebeurt er met de diffusiesnelheid als het verschil in concentratie groter wordt?

Answer 13

Dan gaat die sneller

Question 14

Wat is de ionisatiegraad?

pKa?

Answer 14

De mate van ionisatie van een stof geeft de verhouding aan tussen de geïoniseerde en niet-geïoniseerde fractie.

=pH waarbij conc. niet-geïoniseerd & geïoniseerde moleculen gelijk is

Question 15

Welke vorm van transport is enkel mogelijk in het maag-darmkanaal?

Answer 15

Carriergemedieerd transport

Question 16

Hoe werkt carriergemedieerd transport?

Voor welke farmaca?

Answer 16

Er wordt gebruik gemaakt van transporteiwitten die zich bevinden in de celmembraan.
–> voor farmaca die weinig lipofiel zijn en/of geïoniseerd zijn.

Question 17

Wat gebeurt er tijdens carriergemedieerd transport?

Answer 17

Opname in de transporter aan de ene kant en aan de andere kant terug afgestoten uit de transporter.

Question 18

Welke synoniemen zijn er voor transporteiwitten?

Answer 18

Carrier, transporter

Question 19

Welke kenmerkende eigenschappen heeft carriergemedieerd transport?

Answer 19

1. Werkt slechts in 1 richting (darmlumen>cel)
2. Substraat specifiek (sleutel-slot systeem)
3. Competitie tss substraten mogelijk (want meer substraten voor 1 transporteiwit)
4. Verzadiging mogelijk (want meer substraten dan beschikbare transporteiwitten)

Question 20

Wat is er speciaal aan carriergemedieerd transport?

Answer 20

Kan van lage naar hoge concentratiegraad diffunderen.
Verbruik van energie! ATP naar ADP: actief transport

Question 21

Carriergemedieerd transport kan enkel in farmaca gebruikt worden in de vorm van competitie, leg uit?

Voorbeeld

Answer 21

Ze moeten concurreren met de substraten waar de transporters oorspronkelijk voor bedoeld zijn. Enkel mogelijk als farmaca voldoende lijkt op natuurlijke substraten.

Penicilline gebruikt vb de carriers van de peptiden

Question 22

Wat is gefaciliteerde diffusie?

Voorbeeld

Answer 22

1. Wordt gebruikt door sterk hydrofiele verbindingen.
2. Passieve vorm van diffusie
3. Concentratie van hoog naar laag.
4. Gebruik gemaakt van carrier.

Glucose opname in rodebloedcellen, vit b12 uit darm

Question 23

Wat betekent efflux?

Answer 23

Met efflux wordt de snelheid of mate bedoeld waarin een stof (in het bijzonder een vergif of antibioticum) door middel van actief transport de cel wordt uitgepompt.

Question 24

Wat is P-glycoproteïne?

Answer 24

• Membraaneiwit die stoffen diffundeert van uit het lichaam naar buiten.
• Bevindt zich in maag-darmkanaal, de lever, bloed en hersenbarrière (BHB), en nieren.
• Fysiologische rol onduidelijk
• Draagt bij aan lage biologische beschikbaarheid van vele stoffen > ondergaan FIRST-PASS effect