4.2 & 4.3 Farmacologische effecten orgaan niveau

Question 1

Wat is een constitutief actieve receptor?

Answer 1

Het is een receptor die in ongebonden status actief is en die door binding met een farmacon inactief wordt.

Question 2

Wat zijn agonisten?

Synoniem?

Answer 2

1. Het zijn farmaca die via stimulatie van de receptoren een farmacodynamisch effect veroorzaken.
2. Van een inactieve receptor naar een actieve.
3. Ze bootsen lichaamseigen stoffen na

Mimetica

Question 3

Wat zijn inverse agonisten?

Answer 3

Deze doen het omgekeerde van de agonisten, namelijk een actieve receptor omzetten naar een inactieve.
> Worden gebruikt om constitutieve actieve receptoren te desactiveren

Question 4

Wat zijn antagonisten?

Andere naam?

Answer 4

1. Dit zijn farmaca die receptoren gaan bezetten maar ze zijn neutraal tov de receptoractie.
   = De receptor kan niet meer bezet worden door de gebruikelijke eiwitten of door agonisten.
2. Ze zorgen er voor dat een niet-actieve receptor niet actief blijft.

Blokkers

Question 5

Geef de 2 onderverdelingen onder antagonisten.

Answer 5

1. Competitieve antagonisten
2. Niet-competitieve antagonisten

Question 6

Wat zijn de competitieve antagonisten?

Answer 6

1. Het zijn antagonisten die in competitie gaan met de agonisten.
2. De remmingswerking van de antagonisten kan helemaal overgenomen worden door de agonisten = GEEN remming meer
   —> Enkel wanneer de concentratie van agonisten groter is dan die van de antagonisten.

Question 7

Wat zijn de niet-competitieve antagonisten?

Opmerking

Answer 7

1. Antagonisten die niet volledig geremd kunnen worden door agonisten.
2. Vaak irreversibel agonisten.

Veel farmaca ontwikkeld als antagonisten maar reëel inverse agonisten.

Question 8

Wat is het verschil nu tussen agonisten en antagonisten?

Answer 8

Agonisten:
- Binden zich aan een receptor = AFFINITEIT
- Veroorzaken een respons.

Antagonisten:
- Binden zich ook aan een receptor (affiniteit)
- MAAR veroorzaken GEEN effect
- Verhinderen dat natuurlijke of endogenen in het lichaam zich binden aan de receptor.

Question 9

Wat wordt er uitgedrukt met de intrinsieke activiteit van een GM?

Answer 9

Het drukt de mate van het effect uit die tot stand komt na de binding tussen het farmacon en de receptor.
–> niet altijd maximale effect.

Question 10

Wanneer wordt het maximale effect van een farmacon bereikt?

Answer 10

Wanneer men geen hoger effect bereikt bij het verhogen van de dosis.

Question 11

Wat zijn volle agonisten?

Answer 11

Volle agonisten hebben een intrinsieke activiteit van 1.

= Agonisten die zorgen voor een maximaal effect door hun reactie > maximale bezetting van de receptoren nodig.

Question 12

Wat zijn partiële agonisten?

Answer 12

Ze hebben een intrinsieke activiteit tussen 0 en 1
= Submaximaal effect

Minder efficiënte interactie tussen famacon en effectorsysteem

Question 13

Waarom hebben antagonisten een intrinsieke activiteit van 0?

Answer 13

Ze zorgen er voor dat er geen effect ontstaat na hun binding met de receptor.

Question 14

Wat betekent receptorregulation/
receptoradaptatie?

Answer 14

Wanneer er een herhaaldelijke/langdurige stimulering of blokkering is van de receptoren gaan die zich gaan aanpassen.

Question 15

Hoe noemt men het verminderde effect dat optreedt bij daling celmembraangebonden receptoren?

Answer 15

Downregulation

Question 16

Wanneer ontstaat downregulation?

Answer 16

Wanneer er chronische overstimulatie is van de receptoren door therapie met een agonist.
Doelorgaan zal het aantal receptoren verminderen
-> effect van GM vermindert, ook bij hogere dosissen

Question 17

Wat is de term wanneer door onderstimulatie van de receptoren het doelorgaan meer receptoren gaat aanmaken?

Answer 17

Upregulation

Question 18

Down- en upregulatie kunnen bijdragen tot 2 principes, welke?

Answer 18

1. Tolerantie
2. Withdrawal of reboundeffect

Question 19

Wat wordt bedoeld met tolerantie?

Voorbeeld

Answer 19

1. Bij tolerantie is er een vermindering van het therapeutisch effect bij 1zelfde dosis.
2. Steeds hogere dosis nodig

Slaapmiddelen, narcotische pijnstillers

Question 20

Er bestaan 2 soorten tolerantie, welke?

Answer 20

1. Tolerantie heel snel na de start van de behandeling = tachyfylaxie (amfetamines)
2. Tolerantie na enkele dagen of weken = gewenning (morfine)

Question 21

Wanneer spreken we van withdrawal?

Answer 21

Wanneer de symptomen van de behandelende pathologie in erger heroptreden bij het acuut stopzetten van de therapie.

Ook reboundeffect

Question 22

Welke mechanismen kunnen bijdragen tot withdrawal?

Hoe kan je dit vermijden?

Answer 22

1. Downregulatie
   VB: Antihypertensieve behandeling met α-agonist –> leidt tot vermindering van α-receptoren –> plotse staking therapie = sterke stijging van de bloeddruk (het endogene noradrenaline kan minder inwerken op α-receptoren)
2. Upregulatie
   VB: therapie van angina pectoris met β-blokkers–> plotse staking aanleiding tot aanvallen van angina pectoris. Het hart wordt opgejaagd want het endogene noradrenaline kan inwerken op een toegenomen aantal cardiale β-receptoren.

Belang van afbouwen, niet onmiddellijk helemaal stoppen

Question 23

Wat bedoelt men met interactie/wisselwerking?

Answer 23

Het op elkaar reageren, elkaars werking beïnvloeden door zaken, processen, personen of organisaties.

Question 24

Wat zijn GMinteracties?

Belang?

Answer 24

De wisselwerking tussen verschillende farmaca.

Risico op ongewenste effecten.

Chronische of multiple aandoeningen = verschillende farmaca nodig.

Question 25

Welke effecten van interacties zien we?

Answer 25

1. Additie 2. Synergie en potentialisatie 3. Antagonisme

Question 26

Wat betekent additie? Geef een voorbeeld

Answer 26

De effecten van de verschillende farmaca **tellen bij elkaar op**. Farmaca 1 leidt tot versnelde hartslag (+RR), farmaca 2 tot vasoconstrictie (+RR) Samen zorgen ze voor een heel sterke stijging in RR

Question 27

Wat betekent synergie/potentialisatie?

Answer 27

Het **gezamenlijk effect is sterker** dan de som van de afzonderlijke effecten. **Synergie**: farmaca versterken elkaars effect **Potentialisme**: 1 van de farmaca versterkt de ander.

Question 28

Wat betekent antagonisme?

Answer 28

Hierbij werken de effecten **elkaar tegen.**

Question 29

# Farmacokinetisch Welke farmacokinetische fases kunnen beïnvloed worden door interacties?

Answer 29

- absorptie - distributie - metabolisme - excretie

Question 30

Farmaceutische interactie, door? Voorbeeld?

Answer 30

**Farmacochemische onverenigbaarheid** Actieve kool innemen bij intoxicatie om niet-geabsorbeerd farmacon te binden

Question 31

# Farmacokinetisch Welke interactie zie je vaak bij absorptie? | Voorbeeld

Answer 31

Er is vaak sprake van **antagonisme**. Farmaca vormen een complex dat onoplosbaar is en dus niet absorbeerbaar. | Fe + antacida

Question 32

# Farmacokinetisch Welke interactie zien we bij distributie? | Voorbeeld

Answer 32

Hier zien we eerder **potentialisme**. Ene farmaca bindt op plasma-eiwitten, andere farmacon krijgt dan hogere vrije fractie = effect vergroot | Anti-epileptica + antcoagulantia

Question 33

# Farmacokinetisch Met wat moeten we bij metabolisatie rekening houden op vlak van interacties?

Answer 33

1. Enzyminhibitie 2. Enzyminductie

Question 34

# Farmacokinetisch Enzyminhibitor + Substraat en CYP-enzymactiviteit daalt: wat kan er gebeuren?

Answer 34

1. Substraat=GM dat door het CYP-enzym geïnactiveerd wordt --> Risico op **overdosering** van het substraat 2. Substraat=GM dat door het CYP-enzym geactiveerd wordt (prodrug) --> Risico op **subtherapeutische dosering** van het substraat

Question 35

# Farmacokinetisch Enzyminductor + Substraat en CYP-enzymactiviteit stijgt: wat kan er gebeuren?

Answer 35

1. Substraat=GM dat door het CYP-enzym geïnactiveerd wordt --> Risico op **subtherapeutische dosering** van het substraat 2. Substraat=GM dat door het CYP-enzym geactiveerd wordt (prodrug) --> Risico op **overdosering** van het substraat

Question 36

# Farmacokinetisch Wat gebeurt er bij chronisch alcoholgebruik? | Welke fase is dit?

Answer 36

We krijgen een **inductie van de leverenzymen**, dus een vluggere metabolisatie. VB: alcoholicers zijn minder gevoelig voor slaapmiddelen | Eliminatie

Question 37

# Farmacokinetisch Substraat + Inhibitor van P-gp en P-gp-activiteit daalt: wat gebeurt er?

Answer 37

Substraat=GM dat door P-gp wordt uitgescheiden (in darmlumen of urine) --> **Risico op overdosering** substraat

Question 38

Substraat + Inductor van P-gp en P-gp-activiteit stijgt: wat gebeurt er?

Answer 38

Substraat=GM dat door P-gp wordt uitgescheiden (in het darmlumen of urine) --> **Risico op subtherapeutisch dosering** van het substraat

Question 39

Hoe gaan interacties farmacodynamiek beïnvloeden?

Answer 39

We krijgen de beïnvloeding van de **eindorgaangevoeligheid**

Question 40

Wat houdt de interactie-oorzaak in qua competitief antagonisme? | Voorbeeld

Answer 40

Er is **competitie tussen een agonist en een antagonist voor dezelfde receptor** --> het farmacon in de hoogste dosis verdrijft het farmacon in de laagste dosis van de receptor. | Behandeling van intoxicaties: morfine + overdosis naloxon

Question 41

Wat houdt de interactie-oorzaak in qua niet-competitief antagonisme?

Answer 41

Sommige farmaca **veranderen de structuur van de receptor** waardoor een ander farmacon niet meer kan binden.