DNA

Question 1

Sainmhínigh oidhreacht

Answer 1

ag tabhairt tréithe ó tuistí dá sliocht sna géinte ag fáil na géinte ó gliúin go ghliúin

Question 2

Ceard iad an dá cineáil éagsúlacht?

Answer 2

Faighte: le linn an saol
Ó oidhreacht: ó na géinte

Question 3

Sainmhínigh géin

Answer 3

cuid den DNA a thugann an cód do phróitéin

Question 4

Ní Hoidhreacht amháin a bhíonn tionchar ar tréithe, ceard eile a bhíonn tionchar ag léiriú géinte?

Answer 4

timpeallacht

Question 5

Conas atá an DNA stóráilte sa núicleas don chuid is mó den am?

Answer 5

cromatin

Question 6

Cén cineáil protein a bhíonn sna crómasóim?

Answer 6

históin

Question 7

Sainmhínigh DNA neamh-chodach agus tabhair úsáid de

Answer 7

na cuideanna den cód DNA nach déanann próitéiní

Úsáidtear an junk DNA chun daoine a sainaithin

Question 9

Ceard dó a sheasann DNA agus RNA?

Answer 9

DNA (ADN): aigéad dí-ocsáiribea-núicléach
RNA (ARN): aigéad ríbeanúicleach

Question 10

Ainmnigh na ceithre bun DNA

Answer 10

Adanín
Timín
Guanín
Cíotóisín

Question 11

Cén bunanna comhlánach DNA a nascann le Chéile?

Answer 11

A le T
G le C

Question 12

Ainmnigh na bunanna RNA

Answer 12

Adanín
Uricil
Guanín
Cíotóisín

Question 13

Cén bunanna comhlánach rNA a nascann le Chéile?

Answer 13

A le U
G le C

Question 14

Céard iad na bunanna puirín?

Answer 14

A agus G

móilíní le fáinne dúbailte

Question 15

Ceard iad na bunanna pirimidín?

Answer 15

T agus C

móilín le fáinne shingil

Question 16

Céard é an difríocht idir púirín agus pirimidín?

Answer 16

is móilín fáinne dúbailte é púirín
is móilín fáinne shingil é primidín

Question 17

Cén cineál nasc a nascann na bunanna comhlántacha DNA?

Answer 17

Nasc hidrigine

Question 18

Cén cruth a bhfuil ag an sraith DNA?

Answer 18

heileacs dúbailte

Question 19

Cén eolaithe a d’aimsigh an cruth DNA

Answer 19

Watson & Crick

Question 20

Cén cineál nasc a nascann an polaipeptéid prótéin le cheile?

Answer 20

nasc peiptídeach

Question 21

Cén t-ainm a thugtar ar 3 bunanna sa sraith DNA a thugann an cód d’aimínaigead ?

Answer 21

codon

Question 22

Cé mhéad aimínaigead atá I gcorp an duine?

Answer 22

20

Question 23

Déan cur síos aran próiséas Macsamhlú DNA

Answer 23

• Tarlaíonn macasamhlú san idirphas
• Díchoranaíonn (unwinds) an heileacs dúbailte
• Briseann einsímí na nascanna idir na péirí bunaidh
• Tagann bunanna nua ón chíteaplasma isteach sa núicléas agus nascann siad le bunanna comhlántaí le cuidiú ón einsím – DNA polariméaráis (DNA polymerase)
• Ath-chornaíonn (re-winds) na píosaí DNA nua le Chéile chun heileacs dúbailte a dhéanamh arís

Question 26

Céard atá sa cnámhdhroime DNA?

Answer 26

siúcra agus fosfait

Question 27

Cén próiséas den sintéisiú prótéiní a tharlaíonn sa núicléas?

Answer 27

Tráscríobh (transcription)

Question 28

Cén próiseas sintéisiú prótéiní a tharlaíonn sa chíotosól?

Answer 28

aistriú (translation)

Question 29

Céard iad an trí cineál RNA?

Answer 29

mRNA: messenger tRNA: transfer rRNA: ribosomal

Question 30

Feidhm mRNA

Answer 30

Déanann sé cóip den DNA sa núicleas agus glacann sé an eolas chuig an ribeasóimí chun próitéiní a dhéanamh

Question 31

Feidhm tRNA

Answer 31

Nasctha le haimínaigead chun an sraith polaipeptéid a dhéanamh

Question 32

Feidhm rRNA

Answer 32

Cuid den ribeasóim

Question 33

Cén einsím a bhfuil freagrach as tógáil an sraith mRNA

Answer 33

DNA polaiméaráis

Question 34

Déan cur síos ar an tráscríobh

Answer 34

Díchornaíonn an heileacs dúbailte ag suíomh an géin sa núicleas. Nascann na bunanna RNA a bhfuil comhlántach leis an DNA a bhfuil ann – déanann an RNA cóip den DNA agus déantar mRNA leis an einsím chun DNA polaiméaráis

Question 35

Déan cur síos ar an bpróiséas Aistriú

Answer 35

Nascann an mRNA leis an ribeasóim Léann an tRNA an cód agus glacann sé an aimínaigead ceart chuig an ribeasóim chun an sraith polaipeptéid a dhéanamh

Question 36

sainmhínigh léiriú géinte

Answer 36

an bealach a úsáideann an corp an cód géinteach chun próitéiní a thairgeadh

Question 37

Céard é próifiliú DNA?

Answer 37

seo bealach chun duine a aithint bunaithe ar mhion-difríochtaí sa DNA

Question 38

Conas a úsáideann muis an eolais ó próifiliú DNA?

Answer 38

Cóir: úsáidtear é I bhforéinséic chun fuil/choirp a mheatsáil le coirpigh Leigheas: chun tuismitheoir a aithint nó ag tastáil le haghaidh neamh-oird ghéiniteacha

Question 39

Cén fáth a úsáidtear scagthastáil DNA?

Answer 39

le féiceáil an bhfuil géin áirithe I láthair

Question 40

Ainmnight 3 difríochtaí idir DNA agus RNA

Answer 40

DNA - timín i láthair - siúcra dí-ocsaíríbeanúicleach - sa núicléas - dual dúbailte RNA - uiricil i láthair - siúcra ríbeanúicléach - sa núicleas agus cíteaplasma - dual shingil

Question 41

Déan cur síos ar an bpróiséas scagthastáil ghéinteach

Answer 41

1. Scaoiltear an DNA: bristear na cealla síos chun an DNA a scaoileadh ón orgánach 2. Gearrtar an DNA: gearrtar an DNA I píosaí beaga ar a dtugtar einsímí teorannaí. Gearrann na heinsímí seo an sraith DNA ag áiteanna éagsúla 3. Scartar na Píosaí: le linn leicreaphóiréis glóthaí cuirtear píosaí DNA I soitheach in bhfuil glóthach ann. Seoltar sruth tríd an glóthach agus tarraingíonn an sruth ar an DNA tríd an glóthach. Bogann píosaí níos lú níos gaiste ná píosaí móra – scagtar an DNA 4. Déanamh comparáid leis na torthaí