Matánchnámharlaigh

Question 1

Feidhmeanna an cnámharlach

Answer 1

cosaint
tacaíocht
bogadh
déantús fuilchealla

Question 2

Céard iad na dhá cuid den cnámharlach

Answer 2

Cnámharlach aiseach (axial)
Cnámharlach aipindeach (appendicular)

Question 3

Cé mhéad easnacha atá i gcorp an duine?

Answer 3

12 péirí
24 easnacha

Question 4

Cé mhéad fíoreasnacha atá sa chorp?

Answer 4

1-7

Question 5

Céard iad na easnacha bréaga?

Answer 5

8-10, níl siad nasctha go díreach leis an steirneam

Question 6

Céard iad na correasnacha?

Answer 6

11 &12
Níl siad nasctha leis an steirneam

Question 7

Cé mhéad veirteabrae atá sa cholún veirteabrach?

Answer 7

33

Question 8

Ainmnigh na codanna den dromlach

Answer 8

muiníl
tóracsach
lumbach
sacram
gimide

Question 9

Conas atá na veirteabra sa sacram agus sa gimide difriúil sa cholún veirteabrach?

Answer 9

tá siad chomhthaite

Question 10

Cén feidhm atá ag na diosca loingeáin atá idir na veirteabra?

Answer 10

ionsú suaitheach
cuidiú le bogadh

Question 11

Céard is brí le peinteadachtalach

Answer 11

5 cuid

tá na géaga peinteadachtalach

Question 12

Céard iad na cnámha atá sa crios brollaigh?

Answer 12

dealrachán agus slinneán a nascann na láimhe leis an dromlach

Question 13

Céard iad na cnámha atá mar chuid den criod peilbheach?

Answer 13

tá an peilbheas nasctha le loingeáin solúbtha agus tá sé comhtháite leis an dromlach

Question 14

Ainmnigh na cnámha sa lámh

Answer 14

carpasach
meiteacarpasach
falaing

Question 15

Ainmnigh na cnámha sa chosa

Answer 15

tarsach
meiteatarsach
falaing

Question 16

Cén cnámh a bhfuil an cnámh neamhshloinnte?

Answer 16

peilbheas

Question 17

sainmhínigh loingeáin

Answer 17

próitein a chlúdaíonn cnámha atá I dteagmháil lena chéile

Question 18

Cén próitéin a dhéanann loingeáin?

Answer 18

collaigin

Question 19

Cén áit sa chorp a fhaightear loingeáin?

Answer 19

sna cluaise, ag deireadh an srón agus idir na dioscaí den veirteabra

Question 20

Cén feidhm atá ag loingeáin?

Answer 20

Frithchuimilt a laghdú
Cnámh a chosaint
Ionsú suaitheadh (shock absorption)

Question 21

Céard iad na 3 císeal cnámha?

Answer 21

Cnámh Dhlúth
Cnámh spúinsiúil
Smior na gcnámh

Question 22

Cén feidhm atá ag an cnámh dluth?

Answer 22

láidreacht, tacaíocht, structúr

Question 23

Cén mianra a fhaightear sna cnámh dluth?

Answer 23

calciam

Question 24

Ceard iad an cealla atá freagrach as cnámh a thógadh?

Answer 24

oisteablast

Question 25

Cén feidhm atá ag an cnámh spuinsiúil?

Answer 25

stóráil mianraí, laghdú troime

Question 26

Sainmhínigh an eipifiseas

Answer 26

deireadh den cnámh

Question 27

Cá bhfuil smior na gcnámh?

Answer 27

Sna spásanna idir an cnámh spuinsiúil

Question 28

Cén feidhm atá ag smior na gcnámha?

Answer 28

déantús fuilchealla, stóráil saillte

Question 29

Cén smior na gcnámh a bhíónn neamhghníomhach?

Answer 29

an smior buí

Question 30

Déan cur síos ar an mbealach a fhásann na cnámha

Answer 30

Tairgeann na oisteablast collaigin Fásann an calciam fosfait timpeall an collaigin agus faigheann an oisteablast greamaithe agus suanach (dormant) Fásann an cnámh ag an bpláta fáis – tá an pláta fáis déanta de loingeáin Tiontaítear an collaigin go dtí cnámh nuair atá an cnámh ag fás - osteablaist Nuair a bhuaileann an cnámh an pláta fáis, stopann an cnámh ag fás

Question 31

Cén cill a bhriseann an cnámh síos?

Answer 31

oisteaclastaí

Question 32

Conas a láidríonn na cnámha?

Answer 32

aclaíocht

Question 33

Conas a bhíonn tionchar ag paratórmóin ar na gcnámh?

Answer 33

glacann sé calciam amach ó na cnáimhe agus isteach chuig an fuil do na matáin agus na néaróga – déanann paratórmón na cnámhe níos laige

Question 34

Cén hormóin a dhéanann na cnáimhe níos láidre?

Answer 34

estrogen agus testosterone

Question 35

Sainmhínigh alt

Answer 35

An áit a bhuaileann dhá cnáimh nó níos mó

Question 36

Feidhm alt daingean

Answer 36

Bíonn alt daingean comhtháithe MSh sa bhlaosc

Question 37

feidhm alt sochorraitheach

Answer 37

Bíonn na halt seo ábalta bogadh beaganín MSh veirteabra

Question 38

Feidhm alt inchorraitheach

Answer 38

bíonn na halt seo abalta bogadh go héasca MSh: alt sionóibhiach (synovial)

Question 39

Tabhair sample d'alt sionóibheach sa chorp?

Answer 39

alt úll is cuas (ball and socket), alt inse (hinge joint)

Question 40

Céard atá taobh istigh den alt sionóibheach a ligeann dóibh bogadh go héasca?

Answer 40

Tá leacht sa cuas a ligeann don alt bogadh go heasca

Question 41

Feidhm ballnasc

Answer 41

nascann sé cnámh le cnámh

Question 42

Feidhm teannán

Answer 42

nascann sé matáin le cnámh

Question 43

Neamhoird an córas matánchnámharlaigh

Answer 43

Airtríteas

Question 44

Ainmnigh an dhá cineáil airtiríteas

Answer 44

Oesteirtíteas Airtríteas réamatóideach

Question 45

Déan cur síos ar an difríocht idir Airtríteas réamatóideach agus oesteirtríteas

Answer 45

Oesteirtíteas: faigheann na haltanna ata I seandaoine agus bíonn siad I bpian mar thoradh ar chaitheamh agus chuimilt – caitheamh agus chuimilt, géinteach Airtríteas réamatóideach: neamhoird géinteach. Déanann an corp ionsaí ar na haltanna agus faigheann siad ataithe de bharr agus bíonn siad míchumtha. – hormónach, géinteach (autoimmune)

Question 46

Tabhair sample de frithphéire matáin sa chorp

Answer 46

bíceip agus trícheip

Question 47

Déan cur síos ar na frithphéire matáin

Answer 47

Nuair a chrapann na bícéips bíónn na trícéips ar shuaimhneas Nuair a chrapann na trícéips bíonn na bícéips ar shuaimhneas