Fuil

Question 1

Cé mhéad litir fuil a bhíonn sa chorp?

Answer 1

idir 5 and 6 litir

Question 2

Cén feidhm atá an ag bhfuil?

Answer 2

O2 a iompair
cosaint ó ghalar (bíonn na fuilchill bán ann)

Question 3

Céard é plasma?

Answer 3

Cuid leacht den fuil

Question 4

Cén feidhm atá ag an plasma?

Answer 4

iompar prótéiní agus ábhar eile tuaslagtha

Question 5

Tabhair trí samplaí de rudaí a bhíonn tuaslagtha i bplasma

Answer 5

glúcós
CO2
vitimíní

Question 6

Céard iad na 2 ghrúpa phróitéin a bhíonn tuaslagtha i bplasma?

Answer 6

Antasubstaintí
Proteíní teachtadh fola

Question 7

cén feidhm atá ag antasubstaintí

Answer 7

ceimceáin tairgthe ag fuilchealla bána chun an corp a chosaint ó bhactéir

Question 8

Cén fheidhm atá ag na prótéiní teachtadh fola?

Answer 8

stop le cur fola ag suíomh gortú

Question 9

Céard é séiream?

Answer 9

Plasma gan prótéiní teachtadh fola

Question 10

cén t-ainm atá ar na bhfuilchealla dearga?

Answer 10

eiritricít (erythrocytes)

Question 11

cén cruth a bhíonn ag na heiritricítí (fuilchealla dearga)?

Answer 11

beag agus déchuasach (biconcave)

Question 12

Cén feidhm atá ag na bhfuilchealla dearga?

Answer 12

Iompar O2

Question 13

Cén fath ina bhfuil cillscannáin solúbhta ag fuilchealla dearga?

Answer 13

níos easca fáil isteach sna fíocháin idir na cealla

Question 14

Cén buntáistí a bhfuil le cruth na fuilchealla dearga?

Answer 14

Déchuasach: is feidir leo níos mó O2 a iompar
Solúbtha: níos easca dóibh fáil isteach sna fíocháin

Question 15

Cén protéin a iompraíonn an O2 ar na bhfuilchealla dearga?

Answer 15

Haemaglóibín

Question 16

Cé mhéad O2 gur feidir le fuilchill dearg amháin a iompar?

Answer 16

4

Question 17

Cén t-ainm atá ar an haemaglóbín nuair a nascann sé le hocasaigin?

Answer 17

ocsaihaemaglóbín

Question 18

Cén áit sa chorp a dtairgíonn (produce) na eiritricítí (fuillchealla dearga)?

Answer 18

Smior na gcnámh (bone marrow)

Question 19

Cén áit sa choirp ina mbíonn na fuilchealla dearga briste síos?

Answer 19

An t-ae

Question 20

Cén neamhoird a bhaineann leis ne eiritrícití?

Answer 20

Ainéime - easpa haemaglóbín

Question 21

Cen cúis a bhíonn le easpa haemaglóbín agus ainéime?

Answer 21

Bíonn iarann ag an haemaglóbín agus mar sin bíonn easpa iarann san ainéime

Question 22

Cén comharthaí a bhíonn ag duine le ainéime?

Answer 22

cuma bán orthu
tuirse orthu

Question 23

Conas gur feidir an ainéime a réiteach?

Answer 23

Bia le níos mó hiarann a ithe
tabléidí iarann a glacadh

Question 24

Níl aon núicleas ag fuilchealla dearga riamh. Fíor nó Bréagach

Answer 24

Bréagach, bíonn núicleas ag fuilchealla dearga nuair a dhéantar iad ach cailltear é tar éis cúpla lá

Question 25

An bhfuil miteacoindre ag fuilchealla dearga?

Answer 25

Níl

Question 26

Cén t-ainm atá ar fuilchealla bána?

Answer 26

Leocaicít (leukocytes)

Question 27

Cén cruth a bhíonn ag na fuilchealla bána?

Answer 27

níl cruth cinnte acu ach tá núicleas acú

Question 28

Cén feidhm atá ag na fuilchealla bána?

Answer 28

cosaint an choirp ó ghalar

Question 29

Cén suíomh sa choirp ina tairgítear na fuilchealla bána?

Answer 29

Smior na gcnámh

Question 30

Cá háit a haibíonn (mature) na fuilchealla bána?

Answer 30

sa chóras limfeach - an liathán (spleen) - na nóid limfeacha (lymph nodes)

Question 31

Tá dhá príomhghrúpa fuilchealla bána, céard iad?

Answer 31

Fagacítí Limficítí

Question 32

Cén feidhm atá ag na fagacítí?

Answer 32

glacann sé an bactéir thar a gcillbhalla chun an bactéir a mharú

Question 33

Cén feidhm atá ag na limficítí?

Answer 33

déantús antashubstaintí

Question 34

Cén neamhoird a bhaineann leis na leocaicít?

Answer 34

leoicéime (leukaemia) cineal ailse

Question 35

Céard atá mícheart i leoicéime?

Answer 35

Tá an iomarca (too many) fuilchealla bána mí-aibí (immature) tairgthe ró-thapaidh

Question 36

Ainmnigh cineal fagacít

Answer 36

Monaicít

Question 37

Ainmnigh cineal limficít

Answer 37

T agus B chealla

Question 38

Conas a aithníonn na limficítí bactéir

Answer 38

antaigin

Question 39

Cén feidhm atá ag na pláitíní?

Answer 39

ról i dteachtadh fola

Question 40

Cén áit a dhéantar na pláitíní?

Answer 40

Smior na gcnámh

Question 41

Cén tomhais a bhfuil ar na pláitíní?

Answer 41

níos lú ná fuilchealla dearga

Question 42

Conas a tharlaíonn teachtadh fola? (4 céim)

Answer 42

1. Íslíonn an fuileadán chun an sruth fola a laghdú 2. Greamaíonn na pláitíní ar na cealla damáistithe chun teachtáin (clot) a dhéanamh 3. Bíonn teachtáin buan (permanent) tar éis tamaill 4. Stopann an teachtán fuil ag fágáil an corp agus micrórganaigh ag fáil isteach

Question 43

Cén neamhoird a bhaineann le pláitíní?

Answer 43

Haemaifilia (easpa teachtadh fola) Trombóis (an iomarca teachtadh fola)

Question 44

Céard a dtarlaíonn i haemaifilia

Answer 44

ní feidir le duine le haemaifilia fachtóirí teachtadh fola a thairgeadh, ní feidir stop le cur fola

Question 45

Ceard a dtarlaíonn i dtrombóis

Answer 45

tarlaíonn teachtáin (clot) sna fuileadáin agus cuireann sé bac ar teachtadh fola

Question 46

Cad a dtugtar air nuair a tharlaíonn trombóis sa chroí?

Answer 46

Taom croí

Question 47

Cad a dtugtar air nuair a tharlaíonn trombóis san inchinn (brain)?

Answer 47

Stróc

Question 48

Céard iad na grúpaí fola (4)?

Answer 48

A, B, AB agus O

Question 49

sainmhínigh aintigín

Answer 49

ceimiceáin suite ar chealla a aithníonn na fuilchealla bána

Question 50

Cén fáth gur caithfidh grúpaí fola a mheatsáil roimh aistriú fola (blood transfusion) a dhéanamh?

Answer 50

Bíonn antigíní éagsúla ar na fuilchealla difriúil sna grúpaí difriúla Má thugtar an grúpa fola mícheart do dhuine déanfaidh a bhfuilchealla bána ionaí ar an fuil a chuirtear isteach agus is feidir damáiste a dhéanamh

Question 51

Ainmnigh antigin a bhíonn ar scannán na fuilchealla dearga

Answer 51

Fachtóir Rhesus

Question 52

Cén dath atá ar haemaglóbín gan O2?

Answer 52

corcra

Question 53

Cén dath a bhíonn ag haemaglóbín le hocasigin?

Answer 53

dearg