Néarchóras

Question 1

Ainmnigh an dhá cuid den néarchóras

Answer 1

lárchóras na néaróg
néarchóras imeallach

Question 2

Ainmnigh na trí cinéal néarón

Answer 2

néarón ceadfach
néarón luadrach
idirnéarón

Question 3

Ceard iad na cuideanna den lárchóras na néaróg

Answer 3

an inchinn agus córda an dromlaigh

Question 4

Ceard iad an cuideanna den néarchóras imeallach

Answer 4

líonra néaróin a glacann teachtaireachtaí idir an lárchóras na néaróg agus na cuideanna eile den corp

Question 5

Cén feidhm atá ag na néarón ceadfach?

Answer 5

teachtaireachtaí a glacach ó néarón sa chorp chuig an inchinn

Question 6

Cén feidhm atá ag na néarón luadrach

Answer 6

teachtaireachtaí a glacadh ón inchinn chuig na matáin

Question 7

Cén feidhm atá ag na hidirnearóin

Answer 7

nascann nearón ceadfach le néarón luadrach I gcorda an dromlaigh

Question 8

Sainmhínigh gabhdóir (receptor)

Answer 8

ar na dendrítí agus braitheann siad spreagadh (néaratharchuradóireachta)

Question 9

Sainmhíngih cill-chorp

Answer 9

déantar na substaintí tarchuradóireachta (transmitters) ann – tá núicléas ann chomh maith agus a lán miteachoindre

Question 10

Sainmhínigh deindrít

Answer 10

brainse den cill a glacann an spreagadh go dtí an cill-chorp

Question 11

Sainmhínigh acsón

Answer 11

cuid den nearón a ghlacann an spreagadh ar shiúil ón cill-chorp

Question 12

Cén feidhm atá ag na cealla Schwaan?

Answer 12

déanann siad an truaill mhiailineach

Question 13

Cén feidhm atá ag an truaill mhiailíneach?

Answer 13

císeal inslithe saillte a bhíonn timpeall ar an acsón a chuireann le luas an near-ríoga

Question 14

Cén feidhm atá ag na nód Ranvier?

Answer 14

spás idir na truail mhiailineach, cuireann siad le luas na near-ríoga mar léimeann sé ó nód go nód

Question 15

Sainmhínigh an críochacsón

Answer 15

deireadh an néarón, scaoiltear teachtaireachtaí ceimiceach (néaratharchuradóir) go dtí an céad cill eile anseo

Question 16

Cén cuid den néarón óna scaoiltear na néaratharchuradóir?

Answer 16

an críochacsón

Question 17

Cén feidhm atá ag na néaratharchuradóir?

Answer 17

teachtaireacht ceimiceach a scaoileann an néarón do theagmháil le chealla eile

Question 18

Cén feidhm atá ag na saicíní néarathartharchuaradóireachta?

Answer 18

stóráil na ceimceáin agus scaoiltear iad isteach chuig an sionapsa tar éis spreagadh

Question 19

Cá bhfuil na Néaratharchuradóir stóráilte sa néarón?

Answer 19

i saicíní sa críochacsón

Question 20

Cén t-ainm a thugtar ar an spás idir dhá néarón?

Answer 20

an scoilt sionapsa

Question 21

Céard é an sionapsa?

Answer 21

an áit ina thagann dhá acsón i dteagmháil lena chéile

Question 22

Céard iad na struchtúr atá mar pairt sen sionapsa?

Answer 22

an néarón réamhshionapsach an scoilt shionapsach agus an néarón iarshionapsach

Question 23

Céard is brí leis an tairiseach sa néarón?

Answer 23

an spreagadh is lú atá de dhith ag an néarón chun néar-ríog a spreagadh

Question 24

Déan cur síos ar an dlí iomlán nó tada

Answer 24

má bhuaileann an spreagadh an tairiseach spreagtar an néar-ríog, muna bhuaileann sé an tairiseach níl aon néar-ríog ann.

Nuair a bhuaileann sé an tairiseach níl éifeacht ag láidreacht an spreagadh ar an néar-ríog a spreagtar.

Nuair a bhuailtear an tairiseach, bogann iain isteach chuig an gcill chun an néar-ríog a bhogadh síos an néarón

Question 25

Déan cur síos ar tarchur néar-ríoga síos an acsón

Answer 25

bíonn lucht diultach taobh istigh den acsón agus lucht dearfach taobh amuigh Nuair a bhaintear an tairiseach amach athraíonn an lucht ar an néarón ag an suíomh spreagtha, athraíonn an taobh istigh den istigh chuig lucht dearfach agus an taobh amuigh go lucht diúltach mar gheall ar an gluaiseacht iain Ansin athraíonn an lucht den cuid den acsón in aice na spreagtha agus tosaíonn imoibriú slábhrúil ar feadh an néaróin.

Question 26

An próiséas gníomhach nó éighníomhach é tarchur néar-ríoga?

Answer 26

Is próiséas gníomhach é seo agus úsáidtear ATP chun na hiain a bhogadh thar an cillscannán - i gcoinne a gcuid gradán

Question 27

Céard é an tréimhse dhofhlosctha?

Answer 27

Chomh luath agus a bhíonn an near-ríog seolta ag an néarón, caithfidh sé sos tapaidh a ghlacadh sula mbíonn sé in ann near-ríog eile a sheoladh.

Question 28

Céard a bhíonn tiochar acu air luas na néar-ríoga?

Answer 28

- trastomhas an acsón (níos tiubhe = níos gaiste) - láithreach an truiail mhiailíneach (I láthair = níos gaiste)

Question 29

Cén feidhm atá ag na meningí?

Answer 29

3 scannán cosanta a chludaíonn an inchinn agus corda an dromlaigh, tá an sreabhán ceirbrispíonach ann

Question 30

Cén feidhm atá ag an sreabhán ceirbrispíonach?

Answer 30

- ionsú buailltí - malartú substaintí leis an bhfuil

Question 31

Céard is brí le meiningíteas?

Answer 31

galar ina tharlaíonn athlasadh (inflammation) den meningí – is feidir a bheith víreasach nó bactéireach

Question 32

Is feidir le meiningíteas a bheith mar chúis le víreas nó bactéir - cén ceann a bhfuil níos dáinséarach?

Answer 32

bactéireach

Question 33

Feidhm an ceirbream

Answer 33

- Smacht ar na matáin deonach/cnámharlaigh - Faigheann sé teachtaireachtaí óna hórgáin chéadfach - Cuimhne, teanga, mothúcháin, pearsantacht

Question 34

Feidhm an ceiribrín

Answer 34

- Smacht ar comheagar/comhordú (coordination) agus cothromaíocht

Question 35

Feidhm an medulla oblongata?

Answer 35

- Smacht ar ghníomhaíocht neamhdheonach: analú, casacht, brú fola srl

Question 36

feidhm an talamas

Answer 36

- Seoladh teachtaireachtaí ón corp chuig na cuideanna difriúil den inchinn

Question 37

Feidhm an hipeatalamas

Answer 37

- Smacht ar an timpeallacht inmhéanach den chorp (hóimeastáis) - Ceangailte leis a bhfaireog phiotútach

Question 38

Ainmnigh neamhoird an néarchóras

Answer 38

galar Parkinson

Question 39

Céard atá mícheart i nduine le Galar Parkinson?

Answer 39

Easpa dopaimín san inchinn

Question 40

Cén leigheas atá ar Ghalar Parkinson?

Answer 40

Ní feidir é a choisc agus níl leigheas (cure) air Cóir leigheas (treatment): fisiteirpe agus drugaí

Question 41

Déan cur sios ar an difríocht idir an bánábhar agus an liathábhar san lárchóras néarógach

Answer 41

- Bánábhar (white matter): acsón - Liathábhar (grey matter): cill-chorp

Question 42

Sainmhínigh gníomhú athfhillteach

Answer 42

freagairt uathoibríoch a tharlaíonn tar éis spreagadh

Question 43

Déan cur síos ar an stua athfhillteach

Answer 43

Nuair a mhothaíonn an néarón imeallach (peripheral nerve) teachtaireacht seolann sé an teachtaireach chuig an inchinn ach má tá an spreagadh an-láidir nó nimneamh, seoltar teachtaireach chuig na matáin ó chorda an dromlaigh chun an cuid den chorp a bhogadh sula bhfaigheann an teachtaireacht chuig an inchinn

Question 44

Cén fath a bhfuil stua athfhillteach againn?

Answer 44

cosaint Ní gá don teachtaireacht seo taisteal chuig an inchinn le go mbeadh freagairt ann mar sin bíonn freagairt níos tapúla chun an chorp a chosaint ó dáinséar.

Question 45

Ainmnigh trí difríocht idir an néarchóras agus an córás inchríneach

Answer 45

Nearchóas - néar-ríog leictreach - néarchill - tapaidh (áit dírithe) - gearrthearma Córás Inchríneach - ceimiceáin - san fhuil - mall (forleathan) - fadthéarmach