Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Bitheolaíocht na hArdtesite > Géineolaíocht > Flashcards

Géineolaíocht Flashcards

(55 cards)

Start Studying
1
Q

Sainmhínigh gaméit

A

cealla haplóideacha (n) atá in ann comhtháthú chun siogóit a chruthú

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Sainmhínigh toirchiú

A

nuair a chomhthaitíonn (fuses) dhá gaméit haplóideach chun siogóit dioplóideach a chruthú

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Sainmhínigh ailléil

A

foirmeacha difriúla den géin céanna – gruaig donn, dubh, rua srl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Sainmhínigh lócas

A

an áit a bhfuil an géin ar an gcrómasóim. Bíonn na hailléile don géin céanna ar an lócas céanna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Sainmhínigh ceannasach

A

má tá an ailléil seo ann, feicfear an treith

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Sainmhínigh cúlaitheach

A

caithfidh dhá cóip den géin seo a bheith ann chun an treith a fheiceáil

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Cé mhéad cromasóim atá I gnáthcealla daoine?

A

46
23 péirí

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cé mhéad crómasóim atá sna gaméití sa duine?

A

23

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

sainmhínigh sóchán

A

athrú sa chód géinteach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Cén fáth a bhfuil dhá cóip de gach géin againn (dhá ailléil)?

A

Tá an dara cóip ann mar cúlthacú (back-up) ar eagla go bhfuil sóchán (mutation) I gceann amháin acu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Sainmhínigh léiriú géinteach

A

an próiseas ina gcuirtear an t-eolas atá sa ghéin I láthair I bhfoirm próitéine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Sainmhínigh géinitíopaí

A

na géinte atá I láthair sa chód géinteach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Sainmhínigh féinitíopaí

A

na treithe fisiciúla atá léirithe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Ceard is brí le cromasóim homalógacha?

A

péirí crómasóim ar a bhfuil na géinte ailléillí céanna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Sainmhínigh heitrisigeach

A

tá na hailléil sa DNA difriúil

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Sainmhínigh homaisigeach

A

tá na hailléil sa DNA an ceann céanna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Ainmnigh tréith a bhfuil ceannasach

A

súile donn
gan mórán airde
gruaig nach bhfuil fionn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Ainmnigh tréith a bhfuil cúlaitheach

A

súile gorma
airde
gruaig fionn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Sainmhínigh crómasóim uasómach (uasóim)

A

gach cromasóim seachas na gnéascromasóim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Sainmhínigh na gnéascromasóim

A

péire 23 - na crómasóim a dhearbhaíonn inscne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Gnéascrómasóim baininscneach

A

XX

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Gnéascromasóim firinscneach

A

XY

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Cén fáth a bhaineann dearbhú inscne (sex determination – determining the sex of the fetus) leis na bhfir?

Study These Flashcards
A

Tá dhá X cromasóim ag mná sna hubhchill mar sin tá siad I gconaí chun X cromasóim a thabhairt don siogóit

Tá cromasóim X agus Y ag na fir, mar sin bíonn 50% den speirm le cromasóim X and 50% leis cromasóim Y

Braitheann inscne an siogóit ar an sperim a chomhthatíonn leis an ubh

24
Q

Cén fáth ar úsáid Mendel na píseanna chuna gcuid turgnaimh a dhéanamh?

Study These Flashcards
A

déanann siad féinphailniú - mar sin bíonn siad íonphóraithe (purebred)

Fásann siad go tapaidh
Is feidir na tréithe a fheiceáil go héasca

25
Déan cur síos ar Dlí an Leithscartha
Tá dhá ailléile ann do gach tréith agus scarann na hailléil isteach sna gaiméití nuair a chruthaítear iad sa treo is nach mbíonn ach ailléil amháin I nach gaméit.
26
Déan cur síos ar Dlí na Saorshortála
Scarann na ailléilí go randamach agus ní bhíonn tionchar ar oidhreacht ailléilí ar a chéile is feidir le gach ball I bpéirí ailléile nó géinte comhcheangal go randamach le ceann ar bith de phéire ailléillí eile
27
Céard is brí le comhcheannasach?
Is é seo nuair nach mbíonn ceachtar ceann den dá ailléil ceannasach. Bíonn feinitíopa idirmheanach ann (hybrid) le meascán den 2 dath.
28
Céard is brí le crosáil nasctha?
Is é seo nuair a bhíonn na géinte suite ar an gcrómasóim céanna agus mar sin cuirtear ar aghaidh le Chéile iad Ní shrathnaíonn na géinte go neamhspleach.
29
Céard is brí le ailléilí atá gnéasnasctha?
Tá siad lonnaithe ar an X cromasóim
30
Tabhair sample de tréith atá gnéasnasctha
Dathdhaille dhearg.ghlas Haemaifilia
31
Cén fáth a bhfuil riosca níos mó ah na bhfir tréithe gnéasnasctha a fháil le hoidreacht?
Tá an Y cromasóim níos lú ná an X cromasóim agus ní feidir na ailléil a fhaightear ag barr an X cromasóim á iompar Mar sin má tá ailléil do tréith ag barr an X cromasóim beidh an tréith agus a bhfir mar níl an ailléil éile ann chun é a chur i bhfolach
32
Cén fáth a bhfuil riosca níos lú ag na mná tréithe atá gnéasnasctha a fháil le hoidreacht?
Tá dhá ailléil de dhith ag mná chun tréith gnéasnasctha cúlaitheach a léiriú mar is feidir an tréith a chur I bhfolach leis an X gaméit eile leis an treith ceannasach. Ach is feidir leis an bhean a bheith mar iompróir (carrier)
33
Céard is brí le iompróir?
Tá ailléil amháin acu ach ní léiríonn siad an tréith
34
Sainmhíngih innealtóireacht géinteach
athrú saorga de na géinte (artificial changing of the genes)
35
Sainmhínigh DNA athchuingreach
DNA ó bhfoinsí difriúla atá curtha le Chéile le heinsímí chun DNA nua a dhéanamh.
36
Sainmhínigh spriocghéin
an géin atá muid ag iarraidh úsáid/atá suim againn ann
37
Sainmhnigh órgánach géinmhodhnaithe (genetically modified organisms)
an órgánáid atá déanta/athruithe ag úsáid DNA athchuingreach
38
Cén feidhm atá ag einsímí teorranú?
gearrann siad an DNA in áiteanna éagsúla
39
Céard é an veicteoir clónáil is coitianta a úsáidtear san innealtóireacht géinteach?
plasmid bactéireach
40
Cén feidhm atá ag an plasmid bactéireach san innealtóireacht géinteach?
greamaíonn sé leis an spriocghéin chun cóipeanna a dhéanamh
41
Cén feidhm atá ag DNA liogáis?
einsímí a cheanglaíonn na géinte leis an plasmid
42
Déan cur síos ar na céimeanna seo a leanas den innealtóireacht geinteach: - Aonarú - Gearradh - Ceangail - Trasfhoirmiú - Clónáil - Léiriú géinte
Aonarú (isolation): glactar an spriocghéin agus an plasmid amach Gearradh (cutting): gearrann na heinsímí teorranú céanna an ghéin agus an plasmid Ceangail (ligation): ceanglaítear na píosaí gearrtha le Chéile Trasfhoirmiú (transformation): ag cuir an plasmid leis an spriocghéin isteach sa chill Clónáil (cloning): ag tairgeadh cóipeanna comhionann (identical) den bactéir Léiriú géinte (expression): tairgíonn cill an próitéin atá muid ag iarraidh ón DNA athchuingreach
43
Ainmnigh úsáid amháin d'innealtóireacht géinteach
is feidir plandaí a dhéanamh le frithsheasmhacht d’fhiailnimh (weedkiller). Ag cur géinte isteach I bplandaí a thugann frithsheasmhact dóibh I gcoinne ceimiceáin a dhéanfadh damáiste dóibh
44
Ainmnigh fadhbanna eiticiúla gur feidir teacht le hinnealtóireacht géinteach
Is feidir le GMO an timpeallacht a dhamáistiú – tá plandaí ann anois le frithsheasmhacht d’fhiailnim Níl a fhios againn an bhfuil na GMOs ionadaí maith d’ár aiste bia Cén áit a stopfaidh sé – an mbeidh daoine ag iarraidh na siogóit a athrú?
45
Sainmhínigh éagsúlacht
na difríochtaí a bhíonn idir indibhidiúil i specieas
46
Ainmnigh an dhá foinse éagsúlacht
1. atairgeadh gnéasach 2. sóchán
47
An feidir le sóchán a bheith buntáistiúil?
is feidir le sócháin cuidiú le hórgánach maireachtáil ina dtimpeallacht
48
Sainmhínigh só-ghineach (mutagen)
rud is cúis le sócháin carcinagin (UV solas, toitíní)
49
Tá dhá cineal sóchán ann - ceard iad?
- géinteach (athrú sa chód géinteach) - crómasóim (athrú leis na cromasóim)
50
Ainmnigh neamhoird a bhaineann le sóchán crómasóim
Siondrom Down
51
Ainmnigh neamhoird a bhaineann le sóchán géinteach
ainéime chorrancheallach (sickle cell anaemia)
52
Sainmhínigh eabhlóid (evolution)
athruithe géinteach a tharlaíonn i speiceas thar tréimhse ama fada
53
Sainmhínigh an roghnú nádurtha (natural selection)
Bíonn éagsúlacht idir órgánaigh a dhéanann siad níos oiriúnaí chun maireachtáil sa timpeallacht Mairfidh na hórgánaigh sin agus cuirfidh siad na géinte ar aghaidh sa sliocht Ní mhairfidh na hórgánaigh le níos lú éagsúlacht nach bhfuil oiriúnaithe chun maireachtáil sa timpeallacht agus ní chuifear na géinte ar aghaidh
54
Fianaise don eabhlóid
géaga hómalógach sna vertebrae vertebrates have similar limbs
55
Tabhair sampla den eabhlóid
bhí capaill blianta ó shin beag, ach fuair siad níos mó tar éis tamaill chun a bheith níos airde le muinéal níos faide chun an bia is fearr a fháil

Bitheolaíocht na hArdtesite (34 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions