E. Antidepressiva

Question 1

Hoe werken antidepressiva?

Answer 1

Zorgen op korte termijn voor een toename van de hoeveelheid neurotransmitters in de synapsspleet
- Noradrenaline, serotonine en (in geringere mate) dopamine

Question 2

Welke monoaminen spelen de grootste rol bij stemmingsstoornissen?

Answer 2

Serotonine, gevolgd door noradrenaline

Question 3

In welke groepen kunnen antidepressiva worden opgedeeld?

Answer 3

Tricyclische antidepressiva (TCA’s) en selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s)
- Op grond van bijwerkingenprofiel en mogelijke ernst van bijwerkingen

Question 4

Voorbeelden TCA’s

Answer 4

Amitriptyline en nortriptyline
- Nortriptyline is een metaboliet van amitryptiline

Question 5

Hoe werken TCA’s?

Answer 5

Remmen heropname van serotonine en noradrenaline

Question 6

Voorbeelden SSRI’s

Answer 6

Citalopram, fluoxetine en paroxetine

Question 7

Hoe werken SSRI’s?

Answer 7

Remmen selectief de heropname van serotonine in presynaptisch neuron
- Hierdoor toename hoeveelheid serotonine in synapsspleet

Question 8

Wanneer treedt het effect van antidepressiva op?

Answer 8

Meestal na 3 weken
- Bijwerkingen treden wel acuut op

Question 9

Wat zijn indicaties voor antidepressiva?

Answer 9

• Matig ernstige depressie
• Bij lichte depressie antidepressiva = placebo

Question 10

Wat is een niet geregistreerde indicatie voor TCA’s?

Answer 10

Neuropathische pijn

Question 11

Wat is een andere indicatie voor SSRI’s?

Answer 11

Diverse angststoornissen (door paniek- en angstreducerende werking)

Question 12

Wat zijn anticholinergische bijwerkingen van TCA’s?

Answer 12

• Visusstoornissen (accommodatiestoornissen, verslechtering glaucoom)
• Droge mond
• Mictiestoornissen
• Obstipatie
• Seksuele dysfunctie
• Verwardheid

Question 13

Wanneer is het risico op anticholinergische bijwerkingen van TCA’s verhoogd?

Answer 13

Bij ouderen
- Nortriptyline voorkeur want minder anticholinerge bijwerkingen

Question 14

Wat zijn antihistaminerge bijwerkingen van TCA’s?

Answer 14

Sufheid en sedatie
- Bij voorkeur ‘s avonds doseren

Question 15

Wat zijn antinoradrenerge bijwerkingen van TCA’s?

Answer 15

• Orthostatische hypotensie
• Duizeligheid
• Valneiging

Question 16

Wanneer is het risico op antinoradrenerge bijwerkingen van TCA’s verhoogd?

Answer 16

Bij patiënten met dehydratie door bijv. diaree, koorts of braken

Question 17

Wat zijn kinidineachtige bijwerkingen van TCA’s?

Answer 17

Geleidingsstoornissen
- Contraindicatie na recent MI
- Bij overdosering levensbedreigend

Question 18

Hoe worden de bijwerkingen van SSRI’s gekenmerkt?

Answer 18

Door versterking van serotonine (5-HT)

Question 19

Wat zijn bijwerkingen van SSRI’s (7)?

Answer 19

• Maag-darmklachten
• Hoofdpijn
• Anorexie of gewichtstoename
• Slapeloosheid
• Agitatie
• Trombocytopathie
• Seksuele disfunctie

Question 20

Bij welke SSRI’s is een verhoogde bloedingsneiging gemeld?

Answer 20

Fluoxetine en paroxetine

Question 21

Welke syndromen kunnen SSRI’s veroorzaken?

Answer 21

• Syndroom van inadequate ADH-secretie (SIADH)
• Serotoninesyndroom

Question 22

Wat zijn de symptomen van SIADH?

Answer 22

• Hyponatriëmie
• Sufheid, verwardheid
• Misselijkheid

Question 23

Na welke tijd kan SIADH ontstaan?

Answer 23

Na circa 1 week

Question 24

Wat is de behandeling van SIADH?

Answer 24

Vochtbeperking

Question 25

Wat zijn de risicofactoren voor SIADH (6)?

Answer 25

* Combinatie SSRI en thiazidediuretica * Infectie * Oudere leeftijd * Weinig intake eiwit en zout * Zoutverlies (diarree, zweten) * Veel drinken

Question 26

Wat zijn de symptomen van serotoninesyndroom?

Answer 26

* Agitatie * Koorts * Hyperreflexie LET OP BIJWERKINGEN KUNNEN FATAAL ZIJN!

Question 27

Wat is de behandeling van serotoninesyndroom?

Answer 27

Diazepam en koelen (bij hyperthermie)

Question 28

Wat zijn de risicofactoren voor serotoninesyndroom?

Answer 28

* Gelijktijdig gebruik SSRI en tramadol

Question 29

Interacties met TCA's die leiden tot orthostase?

Answer 29

Antihypertensiva en diuretica

Question 30

Interacties met SSRI's die leiden tot hyponatriemie?

Answer 30

Thiazidediuretica

Question 31

Interacties met SSRI's die leiden tot bloedingsrisico?

Answer 31

NSAID's

Question 32

Interacties met SSRI's die leiden tot serotonerg syndroom?

Answer 32

Lithium, tramadol, triptanen, tryptofaan, sint-janskruid

Question 33

Wat zijn preventieve maatregelen bij gelijktijdig gebruik van SSRI's en NSAID's?

Answer 33

* Dosis NSAID verlagen * Maagzuur remmende medicatie starten (protonpompremmer) * NSAID vervangen door selectieve COX-2 remmer

Question 34

Wat is het antidepressieve effect van antidepressiva?

Answer 34

Normaliseren stemming, verlies van interesse en schuldgevoelens

Question 35

Wanneer treedt het antidepressieve effect op?

Answer 35

Na 2 tot 4 weken

Question 36

Wanneer treden bijwerkingen van antidepressiva op?

Answer 36

Paar uur na inname

Question 37

Hoe gaat de follow-up bij behandeling met antidepressiva?

Answer 37

* Effect na 6 maanden evalueren * Na succesvolle behandeling min. 6 maanden continueren * Bij stoppen behandeling dosering langzaam afbouwen

Question 38

Waarom moet de dosering van antidepressiva langzaam afgebouwd worden?

Answer 38

Voorkomen van antidepressiva-onttrekkingssyndroom (slaapklachten, agitatie, angst)

Question 39

Wat zijn stemmingsstabilisatoren?

Answer 39

Middelen waarmee manieën en depressies bij bipolaire stoornissen kunnen worden onderdrukt (acuut) of voorkomen (profylactisch)

Question 40

Voorbeelden stemmingsstabilisatoren?

Answer 40

* Lithium * Anticonvulsiva * Antipsychotica

Question 41

Wat zijn indicaties lithium?

Answer 41

* Bipolaire stoornis * Additietherapie bij therapieresistente unipolaire depressieve stoornis

Question 42

Werking lithium

Answer 42

Antimanisch en antidepressief

Question 43

Eliminatie lithium

Answer 43

Voornamelijk door nieren uitgescheiden - 75% van gefiltreerde lithium in proximale tubulus evenredig met natrium en water geresorbeerd

Question 44

Waarom moet lithium o.b.v. bloedspiegels worden gedoseerd?

Answer 44

* Smalle therapeutische breedte (0.4-1.2 mmol/L) * Gevaarlijk bij overdosering

Question 45

Hoe kan een lithiumintoxicatie ontstaan?

Answer 45

Door onvoldoende vocht- of zoutinname en overmatig zweten - Interactie met natrium

Question 46

Wat zie je bij een lithiumintoxicatie?

Answer 46

Verwardheid en/of coma

Question 47

Wanneer is het risico op een lithiumintoxicatie vergroot?

Answer 47

Bij nierfunctiestoornissen

Question 48

Interacties met lithium die leiden tot hogere lithiumspiegels?

Answer 48

Diuretica, NSAID's en RAS-remmers

Question 49

Wat zijn bijwerkingen van lithium?

Answer 49

* Misselijkheid, braken en diarree * Myoclonieën, tremoren, epileptische insulten * Iatrogene hypothyreoïdie (10-20%) * Diabetes insipidus syndroom -> polyurie en dorst (bij langdurig gebruik)

Question 50

Welke controles zijn van belang bij (langdurig) lithiumgebruik?

Answer 50

Minimaal 2 tot 4 keer per jaar * Schildklierfunctie (TSH) * Nierfunctie (serium creatinine) * Bloedspiegel lithium