H. Farmacokinetiek

Question 1

Wat is farmacokinetiek?

Answer 1

Beschrijft de processen waaraan een werkzame stof in het lichaam wordt onderworpen
- Absorptie, distributie, metabolisme en eliminatie

Question 2

Wat is de therapeutische breedte?

Answer 2

Het verschil tussen (on)werkzame doseringen en toxische doseringen

Question 3

Waar moet meer aandacht voor zijn bij middelen met een smalle therapeutische breedte?

Answer 3

Toxiciteit en overdoseringen, bijv. als gevolg van interacties

Question 4

Wanneer geeft een middel bijwerkingen bij een lagere dan toxische bloedspiegel?

Answer 4

Bij een allergische reactie

Question 5

Behandeling ongecompliceerde pneumonie

Answer 5

3dd 500mg amoxicilline per dag per os

Question 6

Behandeling meningitis

Answer 6

Tot 12 gram amoxicilline per dag intraveneus

Question 7

Wat wordt mede bepaalt door de mate van absorptie?

Answer 7

Biologische beschikbaarheid

Question 8

Wat is de biologische beschikbaarheid (F)?

Answer 8

Hoeveel van de toegediende werkzame stof uiteindelijk de algemene circulatie bereikt en voor werking beschikbaar komt t.o.v. intraveneuze toediening
- F = AUC oraal / AUC iv

Question 9

Hoe bereken je het percentage verlies aan werkzame stof?

Answer 9

(1 - F ) x 100%

Question 10

Wat is de biologische beschikbaarheid bij intraveneuze toediening?

Answer 10

100%

Question 11

Waardoor kan er bij orale toediening percentage verlies van werkzame stof optreden?

Answer 11

Door afbraak in het maag-darmkanaal of de lever bij eerste passage (first-pass effect)

Question 12

Wat is area under the curve (AUC)?

Answer 12

Oppervlakte onder tijd-concentratie curve -> zegt iets over totale blootstelling aan een geneesmiddel

Question 13

Wat is het verdelingsvolume (Vd)?

Answer 13

Verhouding tussen de hoeveelheid opgenomen geneesmiddel in het lichaam en de plasmaconcentratie
- Vd = F x D / Co

Question 14

Wanneer is het verdelingsvolume klein?

Answer 14

Wanneer een (relatief) groot deel van de totale hoeveelheid geneesmiddel zich in het plasma bevindt, bijv. door sterke binding aan plasma-eiwitten

Question 15

Wanneer is het verdelingsvolume groot?

Answer 15

Sterk lipofiele eigenschappen

Question 16

Waarom is het verdelingsvolume van belang?

Answer 16

Voor het bepalen van een oplaaddosis
- Snel gewenste plasmaconcentratie bereiken
- Uitgedrukt in relatie tot lichaamsgewicht (L/kg)

Question 17

Hoe en waar vindt geneesmiddel metabolisme plaats?

Answer 17

In de lever via biotransformatie middels type-1 en type-2 reacties

Question 18

Wat zijn type-1 metabolisering reacties?

Answer 18

• Hydrolyse
• Oxidatie
• Reductie

Question 19

Wat zijn type-2 metabolisering reacties?

Answer 19

Conjugatiereacties
* Acetylering
* Gluconidering
* Sulfatering

Question 20

Wat is het resultaat van de biotransformatie reacties (zowel type-1 als type-2)?

Answer 20

Toegenomen oplosbaarheid van het molecuul in water, leidt vervolgens tot uitscheiding door de nier of via de gal

Question 21

Wat is een prodrug?

Answer 21

Een geneesmiddel dat pas biologisch actief wordt na metabolisme

Question 22

Welk systeem is belangrijk voor de biotransformatie van geneesmiddelen?

Answer 22

CYP450-enzymsysteem
- Belangrijkste = CYP3A4

Question 23

Wat doen enzyminhibitors?

Answer 23

Zorgen voor inhibitie van CYP3A4 -> medicatie minder snel afgebroken -> hogere bloedspiegels
- Effect direct

Question 24

Voorbeelden enzyminhibitors?

Answer 24

• Azolen (ketoconazol, itraconazol)
• Claritromycine
• Erytromycine
• Verapamil
• Grapefruitsap

Question 25

Wat doen enzyminducers?

Answer 25

Zorgen voor inductie van CYP3A4 -> medicatie sneller afgebroken -> hogere dosering nodig - Effect na dagen tot weken - CAVE dosering aanpassen na staken inducerend middel

Question 26

Voorbeelden enzyminducers?

Answer 26

* Rifampicine * Anti-epileptica (carbamazepine, fenytoïne) * St. Janskruid

Question 27

Via welke 2 wegen kan het lichaam en stof elimineren?

Answer 27

Via de lever en via de nieren

Question 28

Hoe werkt eliminatie via de nieren?

Answer 28

Uitscheiding van stoffen die goed wateroplosbaar zijn door filtratie of actieve tubulaire secretie

Question 29

Hoe werkt eliminatie van minder hydrofiele stoffen?

Answer 29

Stof in de lever omgezet in hydrofiele stof via type-1 en type-2 reacties - Stof verlaat lichaam via nieren of gal/feces

Question 30

Wat is klaring?

Answer 30

De hoeveelheid plasma die per tijdseenheid volledig wordt geklaard van het geneesmiddel (volume/tijd)

Question 31

Waar is de klaring een maat voor?

Answer 31

Eliminatiecapaciteit van de lever en nieren

Question 32

Waarom is de klaring van belang?

Answer 32

Voor het bepalen van de onderhoudsdosis in steady state - Steady state -> hoeveelheid toediening = hoeveelheid uitscheiding

Question 33

Formule klaring

Answer 33

Cl = (F x (D/T)) / Css - D/T = onderhoudsdosis - Css = concentratie steady state

Question 34

Bij welke geneesmiddel is het van belang om de nierfunctie in de gaten te houden?

Answer 34

Bij middelen die voor meer dan 50% geklaard worden door de nieren - Bij verminderde nierfunctie dosis aanpassen!

Question 35

Wat is de halfwaardetijd (T1/2)?

Answer 35

De tijdsduur die het lichaam nodig heeft om de plasmaconcentratie van een stof te halveren - Evenredig met verdelingsvolume - Omgekeerd evenredig met klaring

Question 36

Formule T1/2

Answer 36

T1/2 = 0.7 x (Vd / Cl)

Question 37

Wanneer is de steady state van een middel bereikt?

Answer 37

Als bij herhaalde toediening de dagelijks geabsorbeerde fractie van de dosis gelijk is aan de geëlimineerde hoeveelheid - Na ca. vijfmaal T1/2

Question 38

Waarvan is de tijd tot het ontwikkelen van een steady state afhankelijk?

Answer 38

De halfwaardetijd

Question 39

Wanneer moet het klinisch effect van een geneesmiddel worden bepaald?

Answer 39

Tijdens de steady state

Question 40

Door welke factoren kan een lange halfwaardetijd worden veroorzaakt?

Answer 40

* Door geringe klaring * Door groot verdelingsvolume