HC 14.6 Emerging infections in the global village Flashcards
Naar welke dieren kan vogelgriep zich verspreiden? En hoe zorgt dit voor ziekte bij de mens?
Vogelgriep kan ook naar koeien –> zit in de uiers –> in rauwe melk (kan het gaan naar de mens) –> gepasteuriseerde melk = niet besmettelijk. Het kan zorgen voor conjunctivitis bij mensen.
Wat zijn opkomende infectieziekten eigenlijk?
Infectieziekten die:
- recent zijn toegenomen in incidentie of geografische verspreiding
- verspreid zijn naar nieuwe gastheerpopulaties of gastheersoorten (o.a. zoönosen)
- (recent zijn ontdekt of) zijn veroorzaakt door nieuw ge-evolueerde ziekteverwekkers
Wat zijn voorbeelden van typen opkomende infectieziekten?
- Recent toegenomen in incidentie: Q-koorts
- Recent toegenomen in geografische verspreiding: West Nile koorts
- Verspreid zijn naar nieuwe gastheersoort: COVID-19
- Recent ontdekt: Humane metapneumovirusinfectie (veroorzaakt ziekte bij kinderen gelijk aan RS-virus)
Waar komen opkomende infectieziekten vandaan?
- Meer dan 60% van opkomende ziekten in de humane populatie komen van dieren
- (Waar zouden ze anders vandaan moeten komen?)
- Het zijn dus zoönosen: ziekten die gedeeld wordt door de mens en andere gewervelde diersoorten. (zowel van mens naar dier als van dier naar mens)
Wat zijn de kenmerken van COVID-19?
- 757 miljoen mensen besmet
- 6,9 miljoen mensen overleden
- Wereldwijde economische kosten
o 86% uitgaven gezondheidszorgt
o 9,13% BBP daling
Wat zijn de herkomst en oorzaken van COVID-19?
- Etiologie: SARS coronavirus type 2
- Waarschijnlijke herkomst:
o Tussengastheer wild dier, b.v. wasbeerhond, in Huanan
o Oorspronkelijke gastheer, hoefijzerneus vleermuis - Onderliggende oorzaken
o Toename van vangst, fokken en handel in wilde dieren.
Wat zijn de kenmerken van Ebola?
- Getroffen landen: Guinee, Liberia, Sierra Leone
- Aantal gevallen > 28.000 mensen
- Aantal doden > 11.000 mensen
- Economische en sociale kosten: 53 miljoen US dollars
Wat zijn de herkomst en oorzaken van Ebola?
- Etiologie: ebola virus
- Mogelijke herkomst:
o Kraagvleerhond
o Hamerkopvleerhond
o Palmvleerhond - Onderliggende oorzaken:
o 85% verlies aan bos in uitbraakgebied, 2000-2012
o 200-300% populatietoename, 19-61-2013
o Hoge mobiliteit in en tussen landen, 7x hoger dan wereldgemiddelde
Grote toename van mensen in het gebied en toename van mobiliteit van deze mensen waardoor het virus zich snel kon verspreiden.
Wat zijn de kenmerken van Hoogpathogene vogelgriep H5N1?
- Aantal dode pluimvee: 1369 miljoen
- Aantal dode wilde vogels: tientallen miljoenen
- Aantal dode zoorgdieren: miljoenen
- Aantal dode mensen 491 (51%) van 981 besmet
- Economische kosten; 10-55 miljoen euro per jaar.
Wat zijn de herkomst en oorzaken van Hoogpathogene vogelgriep H5N1?
- Etiologie: hoog-pathogene aviaire influenza A virus, H5 subtype, Goose/Guangdong lineage.
- Herkomst: commerciële pluimveehouderij in Guangdong, 1996
- Onderliggende oorzaken:
o Toename van intensieve pluimveehouderijen
o Gebrekkige diergezondheidscultuur
Mensen kunnen de volgende infectieziekten krijgen door contact met een dier. Welke diersoort is de meest waarschijnlijke directe bron: MERS, H5N1 influenza, Q-koorts, Nipah virus, Puumala hantavirus?
- MERS: dromedaris
- H5N1 influenza: kip
- Q-koorts: geit
- Nipah virus: vliegende hond (Pteropus spp.)
- Puumala hantavirus: rosse woelmuis (Myodes glareolus)
Komen er echt meer opkomende infectieziekten?
Er is een toename van opkomende zoönotische infectiezieken in laatste decennia.
Wat wordt er bij infectieziekten steeds groter?
Vooral de impact van opkomende infectieziekten wordt groter (‘billion’ = miljard)
De kosten van infectieziekten worden ook steeds hoger. Kosten van COVID was 17 biljoen euro.
Hoe komt het dat er meer opkomende infectieziekten komen? Voornaamste redenen voor toename opkomst:
- Meer dierhouderij (b.v. Q koorts)
- Meer handel in dieren en dierlijke producten (b.v. COVID-19)
- Klimaatopwarming (b.v. West Nile koorts)
- Meer uitbuiting van natuurgebieden (b.v. Ebola koorts)
- Biodiversiteitsverlies (b.v. Lyme ziekte)
Wat wordt beschouwd als de belangrijkste onderliggende oorzaak voor de opkomst van de volgende infectieziekten: MERS, Nipah Virus, H7N7 influenza, SARS?
- MERS in Saudi Arabië: toegenomen houderij en handel in dromedarissen vanuit Noord-Afrika
- Nipah virus in Maleisië: toegenomen varkenshouderij in ontbost gebied
- H7N7 influenza in Nederland: toegenomen kippenhouderij in o.a. Gelderland en Limburg
- SARS in China: toegenomen fokkerij en handel in wilde dieren, o.a. witsnuitpalmrollers (Paguma larvata) en wasbeerhonden (Nyctereutes procyonoides)
Wat is de systemische ordening van onderliggende factoren?
- Globale/regionale factoren
o klimaat
o landgebruik
o dierhouderij - Factoren m.b.t. leefomgeving
o habitat
o voedsel en water
o migratie - Factoren m.b.t. populatiedynamica
o contact tussen soorten
o populatiegroei
o uitbreiding territorium - Factoren m.b.t. interacties
o mensen
o dieren
o vectoren
Wat is het minION sequencing device?
Dit kan gebruikt worden om vogelgriep vast te stellen. De technische methoden blijven toenemen.
Wat is een bijkomend probleem van infectieziekten door het huidige economische model?
Bijkomend probleem door huidige economische model: afnemende gemiddelde welzijn, o.a. door verhoogde economische ongelijkheid, leidt tot verhoogde sociale spanning, met wantrouwen in autoriteien en politieke polarisatie
Welzijn neemt af, terwijl BBP toenemend, dit als gevolg van toenemende economische ongelijkheid. Dit is een belangrijke factor voor toenemende spanning. Dit maakt het moeilijker om maatregelen te nemen.
