HC.5 - Farmacotherapie bij de ziekte van Parkinson Flashcards
(46 cards)
Waardoor ontstaan symptomen bij de ziekte van Parkinson?
- Verlies van dopaminerge neuronen in de nigrostriatale banen (substantia nigra → corpus striatum)
- Symptomen ontstaan bij 70-80% neuronverlies (meestal rond 60e levensjaren)
Q: Wat is de primaire functie van de substantia nigra?
A: Regulatie van beweging via productie van dopamine en modulatie van motorische signalen.
Q: Welke substantia nigra-component is verantwoordelijk voor dopamineproductie?
A: Pars compacta.
Q: Wat is de functionele eenheid van het corpus striatum binnen de basale ganglia?
A: Het striatum, bestaande uit nucleus caudatus + putamen, functioneert als inputkern voor motorische signalen.
Q: Welke neurotransmitter speelt een belangrijke rol in het corpus striatum?
A: Dopamine, afkomstig van de substantia nigra pars compacta.
Wat is het gevolg van dopamineverlies in Parkinson op neurotransmitterbalans?
Verstoorde balans tussen dopamine en acetylcholine
Acetylcholine
Parasympaticus
Wat is het doel van behandeling bij Parkinson?
Symptomatisch (klachtenvermindering), geen genezing
Wat zijn de effecten en bijwerkingen van anticholinergica bij Parkinson?
- Effect: vooral op tremor
- Bijwerkingen oud -> alkaloiden (atropine): droge mond, obstipatie, mydriasis (wijder), verslapping blaassphincter
- Nieuwe middelen Synthetisch (orfenadrine (DISIPAL), trihexyfenidyl (ARTANE)): minder perifere bijwerkingen, want voornamelijk centrale werking
Wat is het werkingsmechanisme en effect van amantadine bij Parkinson?
- NMDA-receptor antagonist (glutamaat)
- Merknaam: symmetrel
- Voordeel: Snel effect, vooral op rigiditeit en akinesie
Waarom neemt parkison meer toe?
- ouder wordende populatie
- Toenemende industralisatie (China)(blootstelling toxische stoffen)
MAAR in NL neemt het juist af
Ratio man vrouw Parkinson?
1.4:1.0 Man:Vrouw
ROKEN VERMINDERT OOK RISICO OP PARKINSON? (rol nicotine?)
En slechts 30% erfelijk
Wat zijn de nadelen en bijwerkingen van amantadine?
- Effect verdwijnt na 8-9 maanden
- Misselijkheid, anticholinerge bijwerkingen, livedo reticularis (vlekkerige uitslag benen)
Waarom wordt dopamine niet direct gegeven bij Parkinson?
Dopamine passeert de bloed-hersenbarrière niet
Wat is L-DOPA?
Levodopa (L-DOPA), of te wel precursor van dopamine.
L-tyrosine -> L-dopa -> dopamine (via DOPA decarboxylase) -> noradrenaline (via dopamine B-hydroxylase)
Hoe wordt levodopa toegediend en waarom met een decarboxylaseremmer?
- Levodopa met benserazide (MADOPAR) of carbidopa (SINEMET)
- Remmer voorkomt perifere omzetting (dus bv darmen) → meer dopamine in hersenen
Dit zijn benserazide en carbidopa (moet NIET bloed-hersen barriere kunnen overbruggen)
Dopamine 2
Ja idk werk zo uit
Wat zijn perifere bijwerkingen van levodopa?
- Misselijkheid (→ domperidon/MOTILIUM), anorexie, hypotensie, hartritmestoornissen
Wat zijn centrale bijwerkingen van levodopa?
- Dyskinesie
- ‘On-off’ fenomeen
- Hallucinaties, opwinding, nachtmerries
Wat is het ‘on-off’ fenomeen bij Parkinson?
- Plotselinge afwisseling tussen mobiliteit (‘on’) en immobiliteit (‘off’) bij gebruik van levodopa
Q: Wat is het verschil tussen dyskinesie en akinesie?
Dyskinesie = onwillekeurige, abnormale, vaak excessieve bewegingen.
Akinesie = afwezigheid of sterk verminderde spontane beweging (bewegingsarmoede).
Wat is het voordeel van een constante plasmaspiegel van levodopa?
- Minder kans op ‘on-off’ fenomeen en dyskinesie
Welke D2-receptoragonisten worden gebruikt bij Parkinson?
- Bromocriptine (PARLODEL) (D1 antagonist en D2 agonist)
- Apomorfine
- Pergolide (PERMAX)
- Pramipexol (SIFROL)
- Ropirinol (REQUIP)
Fully in die D2
Jij deed 1, ik D2
